Kojutü wamüin na laülaakana waaʼu

1, 2. (1) ¿Kasa kapüleeka maʼin wamüin? (2) ¿Kasa wekirajaainjatka anain?

¿PIʼRÜIRÜ nuʼupünaa wanee jintüi nnojorüle naaʼinreein tü aluwataanakat anain nia? Shiiʼiyatüin tia, eejiraain nia sümaa tü aluwataanakat anain nia otta tü naainjeekat amüin. Naapüin nünüiki nüshi otta nütüjaa aaʼu kojutüinjachin nia nümüin; akaisaʼa nia, nnojoishi oonoweein. ¡Kapüleekatche maʼin! Eesü sülatüle tia wamüin.

² Kapüleesü kojutüin wamüin na laülaakana waaʼu. ¿Alatüirü tia pümüin? Müle shia, nnojoishi piain neʼe pümüiwaʼa. Akatsaʼa, süküjüin tü Wiwüliakat woonooinjanain namüin na laülaakana waaʼu, jaʼitaina eʼrüliin wayumüin na wayuukana (1 Pedro 2:17). Ayateere alin wapüla Maleiwa, choʼujaasü maʼin woonooin sümüin tia. Akatsaʼa, ¿jamüsü kapüleeka maʼin shia? ¿Jamüsü nüchuntaka shia Jeʼwaa? ¿Kasa akaaliinjeenaka waya süpüla woonooin? ¿Jamüinjatü saainjia watuma? Tia, wekirajaajeerü anain jooluʼu.

¿JAMÜSÜ KAPÜLEEKA?

3, 4. ¿Jamüsü süpüla sükumajaain tü kaainjalaakat otta nnojoluin lotuin wakuwaʼipa? ¿Jamüsü eeka süpüla nnojoluin kojutüin wamüin na laülaakana waaʼu?

³ ¿Jamüsü kapüleeka wamüin kojutüin watuma na laülaakana waaʼu? Shia sutuma nnojoluin lotuin maʼin wakuwaʼipa otta nakuwaʼipa na laülaakana waaʼu. Akumajaasü tü kaainjalaakat otta nnojoluin lotuin wakuwaʼipa sutuma neʼrüin wayumüin Adán otta Eva nümüin Maleiwa chaaʼaya Edén. Oʼttüsü tü kaainjalaakat sutuma eʼraa wayumüin. Müsia maaʼulu, Eʼrüshii wayumüin waya, aletüjülia tia joʼuuiwaʼaya waya (Génesis 2:15-17; 3:1-7; Roma 5:12).

⁴ Sutuma kaainjaraliin waya, sünainsü wakuwaʼipa tü yaletaakat aaʼin suulia tü anamiaakat, kapüleeka maʼin wamüin. Jaʼitaina kakaliain waʼyataain nümüin Jeʼwaa, eesü süpüla yaletüin waaʼin otta wayouktüin aluwataanaa. Tia, alatüsü nümüin Coré. Paaʼinwajiraashi nia namaa na israeliitakana sümaa nüchecherüin naaʼin wanaapünaa sümaa kasa mojusü. Shiasaʼa mapa, aluwataweeshi, niʼraka wayumüin nümüin Moisés, chi anamiakai soʼu kaʼikat tia (Números 12:3; 16:1-3). Meematsü aka saaʼin tü alatakat nümüin chi aluwataaikai Uzías, sutuma yaletüin naaʼin ekerotüshi nia suluʼu tü aʼwaajüleekat süpüla naainjüin tü naainjakat na sacerdotekana (2 Crónicas 26:16-21). Mojusü nukuwaʼipa Coré otta Uzías sutuma neʼrüin wayumüin. Tia, shikirajüin waya sünain eejiraainjanain waya sümaa tü yaletaakat aaʼin süka nnojoluin kojutüin wamüin na laülaakana waaʼu sutuma.

5. ¿Kasa nnojotka anain natuma na laülaakana waaʼu?

⁵ Sutuma tü naainjakat na laülaakana waaʼu nnojoishii kojutüin naya. Wainma na müliakana atuma wayuu otta nnojotsü lotuin tü naainjakat sümüin wayuu. Wainma na aainjakana kasa eeka müin aka saaʼin tia (Eclesiastés 8:9). Maʼaka naaʼin Saúl. Wayuu anashi otta anamia nüneekaiwaʼaya nia Jeʼwaa süpüla aluwatawaa. Mapa yaletüsü naaʼin, achunjüshi otta müliashi David nutuma (1 Samuel 9:20, 21; 10:20-22; 18:7-11). Mapa, niaka David wanee aluwataai anashi maʼin chaaʼaya Israel; mayaapejeʼe müin nia, eesü tü nnojotkat anain nutuma, nüsütüin nuʼwayuuse Urías chi hitiitakai otta palajanashi nia nutuma sünain atkawaa süpüla ouktüin nia (2 Samuel 11:1-17). Maʼaka wekirajaainnapain mojusü nakuwaʼipa na wayuukana sünain aluwatawaa sutuma tü kaainjalaakat otta mojuleesia maʼin shia nnojoire kojutüin Jeʼwaa natuma. Müshi wanee aluwataai chejeʼewai Gran Bretaña süchiki tü naainjakat na kapüchiinakana süpüla laülaain saaʼu wayuu: «Laülaale wanee wayuu saaʼu palitchon kasa eesü süpüla sümojujaain nukuwaʼipa, laülaale nia saaʼu wainma kasa amojujaʼaleesia nukuwaʼipa». Sünainjee tia, eesü wasakirüle waaʼin: «¿Jamüshii kojutüinjanaka wamüin na laülaakana waaʼu?».

KOJUTÜ WAMÜIN NA LAÜLAAKANA WAAʼU

6, 7. (1) ¿Jamüsü kojutüinjatka wamüin laülaain Jeʼwaa waaʼu? (2) ¿Joujainjana jüüjüüin waya nümüin Jeʼwaa? ¿Jamüinjatü sukuwaʼipa watuma?

⁶ Kojutüshii wamüin na laülaakana waaʼu süka alin wapüla Jeʼwaa, na wayuukana otta alin waya wapülajiraa. Aishi wapüla Jeʼwaa sooʼopünaa kasa süpüshuaʼa, makalaka talateein nia watuma (Proverbios 27:11; Marcos 12:29, 30). Watüjaa aaʼu mojuin pütchi Mmapaʼa nüchiki Jeʼwaa sünain aluwatawaa süchikijee moonooin Adán otta Eva nümüin. Otta müsia, wekirajaaitpa anain wainmain wayuu nnojotka acheküin laülaain nia naaʼu otta nia nachekaka Satanás. Akanasaʼa wayakana wacheküin laülaain Maleiwa waaʼu. ¡Makalaka süntüin suluʼumüin waaʼin sünüiki Alateetkat Mapeena 4:11! Shiimain niain neʼe Jeʼwaa Aluwataain saaʼu kasa süpüshuaʼa, sutuma tia, weeʼiyatüin süka tü waainjakat weinshi niain laülaain.

⁷ Akaisaʼa kojutüle wamüin Jeʼwaa nnojoishii oonooinjanain neʼe waya nümüin. Waainjüin tü nüchuntakat wamüin süka alin nia wapüla. Akatsaʼa, alateerü wamüin tü alatakat nümüin chi jintüi waashajaaichipakai achiki, eejeerü kaʼi kapüleeka wamüin waainjüin tü nuluwataakat anain chi Washi iipünaajachikai otta soʼu tia watüjüinjatü apüleerua jüüjüüin waya nümüin. Soto waaʼin naainjüin Jesús waneepia tü nüchekakat chi Nüshikai, jaʼitaichi müliain nia atumawaa, müshi nia: ‹Nnojotsü shiainjatüin paaʼinrüin tü tachekakat neʼe, shia paaʼinrüinjatka tü püchekakat tapüleerua› (Lucas 22:42).

8. (1) ¿Kasa waainjaka jüüjüüle waya nümüin Jeʼwaa? ¿Kasa naainjaka na israeliitakana mojuka atuma naaʼin Jeʼwaa? (2) ¿Kasa akaaliinjeenaka waya süpüla wacheküin tü pütchi achiaanakat aka waya? (Paashajeʼera tü pütchikat «Paapaja tü achiaanakat anain pia otta pücheka sünoukteʼennüin pukuwaʼipa».)

⁸ Nnojoluichipa aashajaain Jeʼwaa woʼupala. Nüküjüin wamüin tü keeʼireekat naaʼin sükajee tü Wiwüliakat otta na wekiipuʼukana nutuma saaʼu tü Mmakat. Sutuma tia, jüüjüüshii waya nümüin Jeʼwaa woonoole namüin. Weʼrüle wayumüin namüin, nnojorüle wacheküin nachiaain waya sükajee tü Wiwüliakat, mojeerü naaʼin Jeʼwaa watuma. Tia, shia tü naainjakat na israeliitakana. Wanaa sümaa mojuin nanüiki otta neʼrüin wayumüin nümüin Moisés, nia Jeʼwaa natkaaka amaa (Números 14:26, 27).

9. ¿Jamüshii kojutüinjanaka wamüin na laülaakana waaʼu aire wapüla wayuu? Piʼitaa wanee shiyaawase.

⁹ Tü piamakat kasa kojutüka atuma wamüin na laülaakana waaʼu, shia süka alin wapüla wayuu. Süpüla pütüjaain saaʼu, jülüja paaʼin nukuwaʼipa wanee surulaat. Niakai otta na nümaajanakana nacheküin anain sukuwaʼipa natuma tü aluwataanakat anain naya otta katüin noʼu. Süpüla tia, kojutüinjana namüin na laülaakana naaʼu otta naainjüin tü namakat. Niʼrüle wayumüin wanee naʼakajee eeshii süpüla nakanajünüin otta mojuin nakuwaʼipa napüshuaʼa. Waashajaale süchiki surulaat eesü sotule waaʼin tü atkawaakat otta tü müliaakat. Akaisaʼa Jeʼwaa eesü surulaat nümaʼana aainjaka kasa anasü. Müsü tü Wiwüliakat kojuyatua nüchiki Maleiwa: «Jeʼwaa chi shikiipuʼukai surulaat» (1 Samuel 1:3, TNM). Nia Nalaülaka na aapiee katchinkana maʼin. Otta müsia, eeshii anoujüshii müshii aka saaʼin «surulaat», atkaashii namaa na meʼrujusalii mojulaashiikana (Salmo 68:11; Ezequiel 37:1-10). Sünain tia atkawaakat wekiipuʼushii nutuma wanee wayuuinnua. Nnojorüle woonooin namüin eesü süpüla mojuin nakuwaʼipa na waneeinnua. Niʼrüle wayumüin wanee anoujüshi namüin na laülaashiikana, mojusü nakuwaʼipa nuwalayuu nutuma (1 Corinto 12:14, 25, 26). Niʼrüle wayumüin wanee jintüi, müliashii na nüpüshikana nutuma. Maʼaka wekirajaainnapain, kojutüle otta wakaaliinjiraale shia wanee sukuwaʼipa alin wapüla wayuu.

10, 11. Püküja, ¿jamüsü anaka watüjaale saaʼu tü kasa anasü eekat sutuma woonooin namüin na laülaakana waaʼu?

¹⁰ Tü apünüinkat kasa kojutüka atuma wamüin na laülaakana waaʼu, shia süka anain wakuwaʼipa woonoole namüin. Nüküjüle wamüin Jeʼwaa jaraliin na jüüjüüinjanakana amüin waya, nüküjaleein tü kasa anasü eekat sutuma. ¿Kasa naapeetka wamüin Jeʼwaa woonoole nümüin washi jee wei? Naapeerü wamüin kataa oʼuu soʼu wainma juya otta talataa (Éfeso 6:2, 3). ¿Jama woʼunüle süchiirua nanüiki na laülaashiikana? Nnojoleerü mojuin wanoula (Hebreokana 13:7, 17). ¿Jama kojutüle wamüin na sülaülashiikana mma? Naaʼinmajeena waya (Roma 13:3, 4).

¹¹ Watüjaale saaʼu jamüin keeʼireeka naaʼin Jeʼwaa woonooin namüin na laülaakana waaʼu, mapüleejeerü wamüin kojutüin naya wamüin. Wekirajaa sünain apünüinsü kasa weeʼiyatüinjatka aka kojutüin wamüin na laülaakana waaʼu.

KOJUTÜ WAMÜIN NA LAÜLAAKANA SAAʼU WAPÜSHI

12. ¿Kasa eʼitaanaka apüla chi wayuu kaʼwayuusekai? ¿Jamüinjatü sukuwaʼipa nutuma?

¹² Nükumala Jeʼwaa tü apüshiikat. Süka nücheküin Maleiwa lotuin sukuwaʼipa tü kasakalüirua, nüküjüin jamüinjatüin sukuwaʼipa tü apüshiikat süpüla anain sukuwaʼipa (1 Corinto 14:33). Niʼitaain chi toolokoi süpüla laülaain nia saaʼu nüpüshi. Süpüla tia, kojutüinjachi nümüin Jesucristo, chi Laülaakai naaʼu. ¿Jamüinjatü sukuwaʼipa nutuma? Nüshatüinjatü tü naainjakat Jesús napüleerua na anoujüshiikana (Éfeso 5:23). Sutuma tia, chi aʼwayuusee anakai naainjüin tü niʼitaakat apüla nia Maleiwa, nnojotsü naainjüin wanee kasa naata suulia. Nnojotsü müliain nüpüshi nutuma. Suulia tia, aipürai nia, kamaneeshi otta nnojoishi katkaaralin. Sotuinjatü naaʼin niain Jeʼwaa laülaaka nuulia.

13. ¿Kasa saainjüinjatka tü jierü kaʼwayuusekat süpüla anain saainjia tü eʼitaanakat apüla shia?

¹³ Tü jierü kaʼwayuusekat sükaaliinjüinjachi suʼwayuuse. Otta müsia aluwataasü shia shipialuʼu, süka sümüin tü Wiwüliakat: «Nnojo piouktüin tü suluwataakat anain pia tü püikat» (Proverbios 1:8, TNM). Akatsaʼa, tü anoujüsükat shiyaawata aaʼu nnojoluin laülaain shia nuulia suʼwayuuse, makalaka sükaaliinjüin nia süpüla naainjüin tü eʼitaanakat nüpüla. Oʼunüsü süchiirua nünüiki otta aʼyataajiraasü nümaa, nnojoishi mojutüin sutuma, nnojoishi shimeejüin süpüla suusütüin tü süchekakat otta nnojotsü laülaweein nuulia. Nnojorüle paaʼinwain shia nümaa, süküjüin nümüin sümaa kojutüin nia sutuma. Akatsaʼa, nnojotsü eʼrülüin wayumüin nümüin nüneekapa tü aainjünajatkat. ¿Jama nnojoire nünoujüin suʼwayuuse? Eesü süpüla sülatüin kasa kapüleesü sümüin; mayaapejeʼe sülatüin tia, kojutüle suʼwayuuse sümüin, eeshi süpüla nünoujüin mapa (1 Pedro 3:1).

14. ¿Kasa naainjüinjatka na tepichikana süpüla talatüin natuma nashi, nei otta Jeʼwaa?

¹⁴ Noonoole na tepichikana nümüin nashi jee nei, kojutüshii otta talatüshii naya natuma (Proverbios 10:1). Akaisaʼa chi talataleekai maʼin nia Jeʼwaa. Kepiale neʼe naya sümaa nei jee niale nashi, ayatüinjana oonooin namüin otta choʼujaweerü maʼin nakaaliinjüin naya sünain tü aainjünajatkat. Naainjüle napüshuaʼa na wayuukana tü niʼitaakat apüla naya Maleiwa, jimatüsü naaʼin otta talatüshii naya. Otta müsia kojutüshi Jeʼwaa natuma, chi Kakumajalakai tü apüshiikat (Éfeso 3:14, 15, TNM).

KOJUTÜ WAMÜIN NA LAÜLAAKANA WAAʼU SÜNAIN ANOUJAA

15. (1) ¿Jamüsü shiiʼiyatia watuma suluʼu tü outkajaaleekat kojutüin wamüin niain Jeʼwaa laülaain waaʼu? (2) ¿Jarat tü pütchi nümakat Jeʼwaa akaaliinjeenaka waya süpüla woonooin namüin na laülaakana waaʼu sünain anoujaa? (Paashajeʼera tü pütchikat «Woonoo namüin na laülaakana waaʼu sünain anoujaa».)

¹⁵ Niʼitaain Jeʼwaa chi Nüchonkai süpüla laülaain naaʼu na anoujüshiikana (Colosas 1:13). Niʼitaain Jesús chi ‹achepchiee oonookai otta kekiikai maʼin› süpüla naaʼinmajüin nanoula na anoujüshiikana (Mateo 24:45-47). Na Laülaayuu Nekiipüʼükana na Aküjüliikana pütchi nüchiki Jeʼwaa, neʼipajana naya chi ‹achepchieekai›. Maʼaka soʼu nükalia Jesús, wawalayuukana naainnua naluwataain nakajee na laülaashiikana tü aluwataanakat otta tü achiaanakat anain waya. Eesü naluwataale shia namüin na wawalayuukana eere noutkajaain, eesü naainjüle shia nüka wanee wawala maʼaka naaʼin chi waraittakai waaʼu. Sutuma tia, kojutüle wamüin na laülaashiikana nia woonooka amüin Jeʼwaa (Hebreokana 13:17).

16. ¿Jamüsü sümaka tü Wiwüliakat neʼitaanüin na laülaashiikana nutuma chi naaʼinkai Maleiwa?

¹⁶ Nnojotsü lotuin maʼin nakuwaʼipa na laülaashiikana otta na neʼipajanakana. Maʼaka naaʼin na waneeinnua eesü nnojorüle anain natuma saainjia wanee kasa. Sümaa müin naya, na laülaashiikana ‹asülajalaa› nutuma Jeʼwaa süpüla ichein wanoula (Éfeso 4:8, 11). Saashin tü Wiwüliakat niʼitaain naya chi naaʼinkai Maleiwa (Aluwataaushikana 20:28). ¿Jamüsü? Süka süpülapünaa nüneekünüin wanee wawala süpüla laülaain nia nanaʼlüin na laülaashiikana keraale nutuma tü sümakat tü Wiwüliakat, tü nüshajirakat Maleiwa nükajee chi naaʼinkai (1 Timoteo 3:1-7, 12; Tito 1:5-9). Otta wanee shia süka naashajaain nümaa Jeʼwaa süpüla nakaaliinjünüin nükajee chi naaʼinkai.

17. ¿Jamüsü kekiyaalajüinjatka wanee wawala saainjüle wanee aʼyatawaa suluʼu tü outkajaaleekat?

¹⁷ Suluʼu tü outkajaaleekat kojuya aʼyatawaa naainjüinjatka neʼe na laülaashiikana otta na neʼipajanakana, maʼaka saaʼin shikiipüʼüin naya tü outkajawaa süpülajatkat aküjaa pütchi. ¿Kasa aainjünaka nnojoire wanee aainjaka tia? Aneekünüshii na wanee tooloyuu awoutisaajakana. ¿Jama nnojoliire naya? Aneekünüsü wanee wawala eeka yapain süpüla saainjüin tia. Saainjüle wanee wawala shipialuʼu jee suluʼu tü outkajaaleekat wanee aʼyatawaa naainjaka wanee wawala woutiisashi, kekiyaalajüinjatü shiaa (1 Corinto 11:3-10). Sutuma tia, nnojotsü mojutüin shia. Sükajee tia, shiiʼiyatüin kojutüin sümüin tü niʼitaakat Jeʼwaa süpüla lotuin sukuwaʼipa tü kasakat.

KOJUTÜ WAMÜIN NA SÜLAÜLASHIIKANA MMA

18, 19. (1) ¿Jamaluʼulu tü pütchi suluʼukat Roma 13:1-7? (2) ¿Kasa waainjüinjatka süpüla kojutüin wamüin na sülaülashiikana mma?

¹⁸ Wayakana weʼitaain maʼin waaʼin sünain aaʼinraa tü pütchi suluʼukat Roma 13:1-7. Paashajeʼerüle shia, pütüjaajeerü aaʼu saashajaain nachiki «na sülaülashiikana mma». Nuuʼulaain Jeʼwaa naya süpüla anain sukuwaʼipa tü kasakalüirua otta naapüin kasa sümüin wayuu. ¿Kasa waainjüinjatka süpüla kojutüin naya wamüin? Oonooinjana waya sümüin tü naluwataakat anain. Wawalaajüinjatü tü nachekajakat, anainjatü shipirajia tü karaloukta nachuntakat otta waainjüinjatü süpüshuaʼa tü nachuntakat wamüin, tü nachuntakat sümüin wapüshi, tü karaloukta nachuntakat sünain waʼyataain otta tü wamaʼanakat. Akatsaʼa, naluwataale waya süpüla nnojoluin woonooin nümüin Maleiwa nnojoleerü waaʼinrüin tia. Müshii waya maʼaka naaʼin na aluwataaushiikana: «Alanaʼaleesüjaʼa sünain niainjachin woonooin amaa anüikü Maleiwakai suulialeʼeya sünüikü wayuu» (Aluwataaushikana 5:28, 29; paashajeʼera tü pütchikat «¿Jarai chi toonooinjachikai amüin?»).

¹⁹ Wanee sukuwaʼipa süpüla kojutüin wamüin na sülaülashiikana mma shia kojutüle wamüin na neʼipajanakana waashajaale namaa. Soʼu wanee kaʼi, aashajaashi Pablo nümaa Herodes Agripa, chi aluwataaikai otta Festo, chi niʼipajachikai. Sümaa nütüjaain saaʼu Pablo aainjüin naya kasa mojusü, aashajaashi nia sümaa kojutüin naya nümüin (Aluwataaushikana 26:2, 25). Waashajaapa nümaa wanee aluwataai jee wanee pulusiia, washatüinjatü nukuwaʼipa Pablo. Müinjatia nakuwaʼipa na tepichikana namüin na ekirajakana naya otta namüin na aʼyataakana suluʼu tü ekirajüleekat. Nnojoishii nayain neʼe kojutüin wamüin na achekakana wanoula, kojutüshii wamüin na ayouktakana shia. Napüshuaʼa na wayuukana neʼrüinjatü kojutüin wamüin naya, mayaapejeʼe nnojoluin nanoujüin wamaa (Roma 12:17, 18; 1 Pedro 3:15).

20, 21. ¿Jarat tü kasa anasü waaʼinreetkat kojutüle wamüin na laülaakana waaʼu?

²⁰ Kojutü wamüin süpüshuaʼa wayuu. Nnojoishii nayainjanain neʼe na waneekakana, jülüja waaʼin pütchikat tüü: ‹Anakaja kojutüle wayuu süpüshua jütüma› (1 Pedro 2:17). Poneerü naaʼin na wayuukana shiimainre kojutüin naya wamüin süka wainmain wayuu nnojotka müin akuwaʼipa. Müle shia, oonooshii waya sümüin tü nuluwataakat anain Jesús: ‹Akaajaa jiakana, jaaʼinra waneepia tü anasükat suʼupala wayuu. Jee sükajee neʼrüin tü jaaʼinrakat, naʼwaajeechi Maleiwa› (Mateo 5:16).

²¹ Süka piyuushin tü mmakat maaʼulu, na anamiakana anasü namüin tü anoujaa shiimain makat aka saaʼin wanee luusa. Kojutüle wamüin wapüshi, wawalayuu otta na sülaülashiikana mma, eesü süpüla jülüjüin naaʼin na wayuukana wakuwaʼipa otta nanoujüin wamaa. Anashaatasü maʼin tia, ¿aashimüin? Jaʼitairü nnojoluin sülatüin tia talateerü naaʼin Jeʼwaa watuma otta ayateechi alin nia wapüla.