Waaʼinmaja wapüshi

1. ¿Jamüsü kapüleeka maaʼulu saaʼinmajüin süpüshi wayuu?

‹AʼWANAJAASÜ sukuwaʼipa tü kasa aainjünakat mmapaʼa› (1 Corinto 7:31, NM). Alatüirü suulia 1.900 juya süchikijee süshajünüin pütchikat tüü, akatsaʼa ekeraajüin shia maaʼulu. Aʼwanajaasü maʼin sukuwaʼipa tü kasakalüirua otta sukuwaʼipa wayuu sümaa süpüshi. Tü kasa anapuʼukat sümüin wayuu soʼu tü 40 jee 50 juya alatüitpakat, mojuitpa shia namüin maaʼulu. Sutuma tia, kapüleesü maʼin saaʼinmajüin süpüshi wayuu. Saainjünüle tü sümakat tü Wiwüliakat, mapüleejeerü shia.

TALATA WAAʼIN SÜMAA TÜ EEKAT WAMAʼANA

2. ¿Kasa tü shapaakat maʼin atuma saaʼin wayuu maaʼulu?

² Wainma wayuu nnojoliika jülüjüin aaʼin napüshi maaʼulu yaa otta nnojoishii talatüin sümaa tü kasa eekat namaʼana. Wainma maʼin tü kasa oikkaanakat otta tü eeʼiyatünakat shiiʼiree shiyaʼlajünüin. Wainma na wayuu aʼyataakana maʼin süpüla nayaʼlajüin shia. Eeshii na aʼyataakana maʼin süpüleerua tü neküinjatkat. Eesü piamawaire tü kasa naʼyataakalü anain süpüla nayaʼlajüin tü choʼujaakat namüin. Eeshii eeka maʼyataain süka alin shiiʼiree aʼyatawaa maaʼulu. Kapüleesü maʼin naaʼinmajüin napüshi na wayuukana maaʼulu. Akatsaʼa sükaaliinjeenain naya tü Wiwüliakat.

3. ¿Jarat tü pütchi nümakat Pablo? ¿Jamüshii sükaaliinjeenaka waya süpüla waaʼinmajüin wapüshi?

³ Müliapuʼusü naaʼin Pablo sutuma nnojoluin nneerü nümaʼana. Tü alatakat nümüin shikirajüin nia sünain wanee kasa anasü maʼin, müshi nia nümüin Timoteo, chi naʼaleewainkai: «Jemeishii waya sümaa makoroloin. Je ouktapa waya, nnojoleerü kasain walüʼüjain. Je maaʼulu yaa, müleka eere tü wekakat, eere washeʼin, talatüinjana waya sümaa tia» (1 Timoteo 6:7, 8). Nnojotsü shiain neʼe choʼujaain sümüin wayuu tü eküütkat otta tü kuluutkat. Choʼujaasü miichi namüin, koleejia napüla nachonnii, nneerü soʼuinnainjatü tottoolu otta awalaajaa waneeirua kasa. Anasü saainjünüle tü nümakat Pablo sünain süpüshuaʼa tia. Nnojoleerü shapaain waaʼin, talatüle waaʼin sümaa eein wamaʼana tü kasa choʼujaakat wamüin suulialeʼeya wachajaain tü süchuntakat waaʼin.

4, 5. Jülüjüle waaʼin palajana tü waainjüinjatkat, ¿jamüshii sükaaliinjaka waya tia sünain aaʼinmajaa wapüshi?

⁴ Jülüja waaʼin tü nümakat Jesuu. Müshi nia: «¿Jameechi pia müleka pükumajeere wane miichi eekai anashaatain maʼi? Acheküsü jülüjain paaʼin palajana sünain jeʼrainjatüin sujuittakat aaʼu tü miichikat, suulia sajaʼlajaʼalaain pünneetse süpülapünaa kettaain shia» (Lucas 14:28). Jülüjüinjatü waaʼin palajana tü waainjüinjatkat nashin Jesuu. Pütchikat tüü, jülüjüinjatü naaʼin na jimaʼalii otta majayünnüü kaʼwayuuseekana maʼaka wekirajaain paala. Kasaatpa naya jülüjüinjatü naaʼin tia pütchikat süpüla naaʼinmajüin napüshi. Jülüjüinjatü naaʼin palajana kasain choʼujaain namüin süpüla natüjaain saaʼu jamüinjatüin sukuwaʼipa tü nanneetsekat. Naainjüle tia, yaaweerü natuma tü nneerü süpülajatkat tü kasa choʼujaakat maʼin namüin. Nnojoleena achajawaain müin sajaʼttüle maalü.

⁵ Eeshii wayuu eisattaka nanneetse, nnojoishii ojuyaajüin sooʼomüin nneerü wainmaka achon süpüla nayaʼlajüin kasa nnojotka choʼujaain maʼin namüin (Proverbios 22:7). Otta eeshii na achechetkana naaʼin suulia nayaʼlajüin kasa nnojotka choʼujaain namüin. Nasaale, nakaijüle otta nashaittüle saaʼu nneerü, nnojoleerü keraain tü nneetkat sümaa tü choʼujaakat namüin jee mojusü aainjaa tia saashin tü Wiwüliakat (Proverbios 23:20, 21, 29-35; Roma 6:19; Éfeso 5:3-5).

6. ¿Jarat tü pütchi suluʼujeejatkat tü Wiwüliakat amülialaka naaʼin na nnojoliikana kasain namaʼanain?

⁶ Jama na wayuu müliakana sutuma nnojoluin kasain namaʼanain, ¿kasa eeka süpüla naaʼinrüin? Amülialaasü naaʼin sutuma natüjaain saaʼu sülüʼülüin süpüla sajaʼttüin tü müliaakat. Suluʼu tü mma jeketüinjatkat, najaʼttireerü Jeʼwaa tü müliaakat otta waneeirua kasa müliaka atuma wayuu (Salmo 72:1, 12-16). Jaʼitairü nnojoluin kasain namaʼanain na anoujüshii shiimainshiikana, nanouja anainrü tü pütchi nümakat Jeʼwaa: «Nnojoleechi taya oʼunüin jümaʼanajee. Nnojoleena tapütüin jia jümüiwa». Eeshii süpüla namüin na anoujüshiikana: «Nia teenakaka chi Maleiwakai süpüla nükaalinjain taya. Nnojoleechi taya mmolüin» (Hebreokana 13:5, 6). Wainma sukuwaʼipa tü kasa nükaaliinjakalü aka Jeʼwaa na anoujüshii aainjakana tü nümakat otta palajanaka atuma tü Nuluwataayakat (Mateo 6:33, NM). Wainma na eʼrakana nükaaliinjüin Jeʼwaa naya, müshii naya maʼaka naaʼin Pablo: ‹Tountüin talataa aaʼin keküinre taya ooʼulaka aire jamü tamüin, kaletsere taya ooʼulaka maletsere taya. Nükajee Maleiwa tountüin talatirüin süpüshua tü oʼttaakat tamüin süka naapeerüin tamüin sütsüin taaʼin› (Filipos 4:12, 13).

AKAALIINJIRAAINJANA WAYA

7. ¿Jarat tü pütchi nümakat Jesuu akaaliinjeenaka waya süpüla waaʼinmajüin wapüshi?

⁷ Süpülapünaa ouktüin Jesuu, müshi nia: «Anasü aire püpüla wayuu süpüshua maa aka alin pia püpülajiraa» (Mateo 22:39).Weʼitaale suluʼu wakuwaʼipa pütchikat tüü, mapüleejeerü wamüin waaʼinmajüin wapüshi. Weeʼiyatüinjatü alin wapüla waʼwayuuse jee wachonnii. ¿Kasa waaʼinrajatka süpüla tia?

8. ¿Kasa waaʼinrajatka süpüla weeʼiyatüin aijiraain waya sümaa wapüshi?

⁸ Akaaliinjiraainjana waya sünain tü aʼyatawaa aainjünakat miichipaʼa. Wekirajüinjana na tepichikana sünain anaataa wanee kasa süchikijee naapaain shia, maʼaka saaʼin nemiʼira otta nasheʼin. Eesü kapüleere epitajaa tü miichikat wattaʼa maalü, wepitajiraale shia akaaliinjiraajeena waya. Shiimain eein kaʼi walakataka oʼu wanee kasa wepialuʼu, akaaliinjiraweeshii waya süpüla wanaatüin shia otta wuleinjatü watuma tü iitakat süchikijee wekaain. Nnojotsü anain naaʼin na wapüshikana shokurale waya, jülüjüle waaʼin tü wakuwaʼipakat wamüiwaʼa otta waainjüle wanee kasa mojusheeka (Proverbios 26:14-16). Talatüle waaʼin otta jüüjüüle waya waluwataanüle, talatajiraajeena waya sümaa wapüshi. ‹Talatsü naaʼin Maleiwa nümaa chi wayuu asülajakai süka naaʼin› (2 Corinto 9:7).

9, 10. (1) ¿Kasa shiʼyataaka maʼin anain wanee jiet shipialuʼu? ¿Kasa waaʼinrajatka süpüla wakaaliinjüin shia? (2) ¿Kasa jülüjüinjatka waaʼin süchiki tü kasa aainjünakat miichipaʼa?

⁹ Jülüjüle waaʼin na waneeinnua otta aijiraale waya anajiraajeena waya sümaa wapüshi. Shia aʼyataaka maʼin tü jietkat shipialuʼu, saaʼinmajüin süchonnii, wulesü sutuma shipiapaʼa, ashijaasü, ayaʼlajaasü otta aʼlakajaasü shia. Suluʼu waneeirua mma eeshii na jieyuu apünajakana, oikkaaka süchon napünajüin otta aainjaka waneeirua kasa süpüla kooʼomüin tü nneerü choʼujaakat sümüin napüshi. Eere nnojotpuʼuin saainjünüin tia, aʼyataainnapa na jieyuu kaʼwayuuseshiikana süka choʼujaain kasa namüin. Choʼujaasü watalateʼerüin naaʼin na jieyuu aʼyataakana maʼin sümaa ayatüin naainjüin tü naʼyataainkat nepialuʼu. Aʼyataashii maʼin maʼaka saaʼin tü «jiet anakat akuwaʼipa» saashajaaka achiki tü Wiwüliakat. «Nnojotsü shia shokulain» (Proverbios 31:10, 27, NM). Nnojotsü maluʼuluin tia, shiainjatüin aʼyataain neʼe tü jietkat shipialuʼu. Niʼyataale maʼin chi toolokoi otta müsia tü jietkat, ¿shiainjatü aʼyataaka neʼe tü jietkat shipialuʼu sümaa neemeraʼalaataain chi suʼwayuusekai namaa nachonnii? Nnojorüleejaʼa (puʼwanaajireʼera sümaa 2 Corinto 8:13, 14). Süʼlakajaale tü jietkat, aneerü sümüin nükaaliinjüle shia chi suʼwayuusekai otta na süchonniikana sünain oʼlojoo iita, noʼunüin sünain ayaʼlajawaa otta nepitajüin tü miichikat. Nayakana napüshuaʼa, eeshii süpüla nakaaliinjiraain sünain tü kasa aainjünakat miichipaʼa (puʼwanaajireʼera sümaa Galacia 6:2).

¹⁰ Eeshii eeka namüin: «Nnojotsü niʼyataalain wayuu toolo tia». Jaʼitakajeʼe müin shia, anasü wasakireʼerüle waaʼin sünain tia. Wanaa sümaa nukumajüin Jeʼwaa na wayuukana sümaa napüshi, nnojotsü niʼitaain wanee aʼyatawaa naainjüinjatka neʼe na jieyuukana. Soʼu wanee kaʼi antüshii waneeinnua aapiee nipialuʼumüin Abraham. Soʼu tia, aʼlakajaashi nia otta niitajüin shia namüin (Génesis 18:1-8). Müsü tü Wiwüliakat: ‹Jia tooloyuukana, anakaja aire jüpüla juʼwayuuse maa aka alin jia jüpülajiraa› (Éfeso 5:28). Maʼaka neemeraweein chi toolokoi süka mapüsain nia süchikijee aʼyatawaa, müsia tü jietkat (1 Pedro 3:7). Niiʼiyatüinjatü chi wayuukai alin nüpüla nuʼwayuuse sükajee nükaaliinjüin shia sünain tü kasa aainjünakat miichipaʼa (Filipos 2:3-5).

11. ¿Jamüsü nashatajatka nukuwaʼipa Jesuu na wayuukana sümaa napüshi?

¹¹ Anasü maʼin süpüla washatüin nukuwaʼipa Jesuu, naainjüin waneepia tü keeʼireekat naaʼin Maleiwa otta talatsü naaʼin na waneeinnua nutuma. Mayaapejeʼe maʼwayuusein nia, eesü süpüla süshatünüin nukuwaʼipa natuma na tooloyuu jee jieyuu kaʼwayuusekana otta na nachonniikana. Müshi nia nüchikijiraa: «Tayakai chi Shipayakai Wayuu, nnojoishi antüshin taya süpüla shiʼyataainjatüin wayuu tamüin, aluʼujasa süpüla taʼyataainjachin sümüin wayuu» (Mateo 20:28). ¡Anasü maʼin nakuwaʼipa na wayuu ashatakana nukuwaʼipa Jesuu!

WULE WAKUWAʼIPA JEE KEISALA WAYA

12. ¿Kasa nuchuntaka Jeʼwaa namüin na aʼyataakana nümüin?

¹² Wanee pütchi akaaliinjeenaka waya sümaa wapüshi shia tü suluʼukat 2 Corinto 7:1: «Anakaja wooʼulaale suulia tü yarüttakat atüma waaʼin, tü mojukat atüma wakuaippa [weʼiruku]». Anasü naaʼin Jeʼwaa namaa na oonookana sümaa pütchikat tüü süka nuchuntüin namüin «tü sukuwaʼipa aʼwaajaa wulesükat otta nnojotka yarüttüin» (Santiago 1:27, NM). Waainjüle tia, aneerü wakuwaʼipa sümaa wapüshi sutuma.

13. ¿Jamüsü choʼujaaka keisalain waya otta wulein wanoula sümaa wapüshi?

¹³ Süküjüin wamüin tü Wiwüliakat, nnojoleerüin mapeena müliaa otta ayuulii. Soʼu tia, «nnojoleechi eein wanee wayuu eeka nümüin: ‹Ayuuishi taya›» (Isaías 33:24, NM; Alateetkat Mapeena 21:4, 5). Sümaʼinruʼu süntüin tia, mülieena waya sümaa wapüshi sutuma ayuulii. Ayuuipuʼushi Pablo nümaa Timoteo (Galacia 4:13; 1 Timoteo 5:23). Wainma ayuulii nnojoleetka oʼttüin wanain waaʼinmajiraale wakuwaʼipa naashin na tottootkana. Choʼujaasü keisalain waya otta wulein wanoula sümaa wapüshi süpüla nnojoliin ayuulin waya. Wekirajaa sünain kasainjatüin waaʼinrüin (puʼwanaajireʼera sümaa Proverbios 22:3).

14. ¿Jamüsü anaka wulere wakuwaʼipa sümaa wapüshi?

¹⁴ Wulere wanoula sünainpünaasü wulein wakuwaʼipa. Süküjüin wamüin tü Wiwüliakat wuleinjatüin maʼin wakuwaʼipa otta mojuin maʼin amaʼüjirawaa akuwaʼipaa. ‹Nnojoleechi ekeroluin suluʼumüin Nuluwataaya Maleiwa chi eekai nuʼluwajiraain nukuaippa, na wayuu eekai namaʼüjaain sümaa wayuu nnojotkat nuʼwayuusein otta nnojoikai suʼwayuusein je na tooloyuu amaʼüjiraakana sümaa tooloyuu› (1 Corinto 6:9, 10). Süka saainjünüin maʼin kasa yarüttüsü maaʼulu, choʼujaasü maʼin woonooin sümaa pütchikat tüü süpüla talatüin naaʼin Maleiwa watuma jee süpüla nnojoluin suʼttüin wanain tü ayuulii sünainjeejatkalü amaʼüjirawaa akuwaʼipaa maʼaka saaʼin sida, sífilis, gonorrea otta clamidia (Proverbios 7:10-23).

15. Püküja süchiki wanee kasa ayuuika atuma wayuu.

¹⁵ Nnojoleerü oʼttüin wanain waneeirua ayuulii, nnojorüle waainjüin ‹tü mojukalü atüma weʼiruku›. Oʼttüsü nanain na wayuukana tia ayuuliikat sutuma yarüttüin naya. Nükaijüle wanee wayuu yarüttüsü tü nüsosokot, tü nüsheʼinkat, tü jouktai nüsanalaakat, ayuuishi nia sutuma otta na wayuu nüʼütpünaakana. Wainma maʼin wayuu ouktaka juyawai sutuma akaijaa. Nnojorüle naainjüin ‹tü mojukalü atüma neʼiruku›, nnojoishiijeʼe ayuulin jee mamaʼajaain naya.

16, 17. (1) ¿Jarat tü pütchi nüküjakat Jeʼwaa namüin na israeliitakana nnojoliinjanaka ayuulin atuma naya? (2) ¿Kasa waaʼinrajatka sünainjee tü aküjünakat suluʼu Deuteronomio 23:12, 13?

¹⁶ Alatüirü suulia 3.500 juya süchikijee nüküjüin Maleiwa namüin na israeliitakana tü naainjüinjatkat süpüla anainjatüin nuʼwaajia natuma otta anainjatüin nakuwaʼipa sünainjee. Sünain tia pütchikat, nüküjüin Maleiwa tü naainjüinjatkat na israeliitakana süpüla nnojoliinjanain ayuulin naya. Wanee shia, nojoitajatüin tü nachaʼakat wattamüin suulia yarüttüin nepiapaʼa (Deuteronomio 23:12, 13). Tia aluwataanakalü anain naya, anasü shia süpüla saainjünüin maaʼulu. Ayatayülia ayuulin jee ouktüin wayuu sutuma nnojoluin noonooin sümaa tia pütchikat.a

¹⁷ Sutuma tü pütchi aküjünakat namüin na israeliitakana, wuleinjatü maʼin watuma tü oʼoojuleekat, tü eʼiitüleekat jaʼitairü paülüʼüin jee anuuipaʼain shia. Nnojorüle wulein tü eʼiitüleekat jee merousere shia, oʼtteerü jaʼyumület sünain otta süchikijee shiʼikajeerü tü ayuuliikat miichipaʼapünaa jee oʼtteerü shia sünain tü eküütkat. Noʼlojooinjatü najapü na tepichikana otta na miyoʼuyuukana süchikijee nouunaʼapajüin süpüla nnojoluin nalüʼüjüin tü ayuuliikat sünain najapü. Saashin wanee tottoot chejeʼewat Francia, «anasü maʼin woʼlojule wajapü süpüla nnojoluin suʼttüin ayuulii waleʼeruʼupünaa, sünain wata otta motsotuin waaʼin sutuma».

18, 19. Kepiale pia suluʼu wanee mma nnojotka wainmain aluʼu kasa, ¿kasa paaʼinrajatka süpüla wulein putuma pipiapaʼa?

¹⁸ Kapüleesü maʼin wulein nepiapaʼa na wayuu kepiakana suluʼu wanee mma nnojotka aluʼu wainma kasa.Müshi wanee wayuu atüjaaka saaʼu tia: «Kapüleesü maʼin wulein nepiapaʼa na wayuu kepiakana suluʼu wanee mma eere alin maʼin walatshi. Yarüttüsü maʼin tü miichikat sutuma sükalira mma. [...] Sutuma nawainmalaain na wayuukana kooʼomüinsü tü ayuuliikat. Nnojotsü kerousein tü kantariiakat, chamünatüsü tü wasuurakat, yarüttüsü maʼin neʼiitüle na wayuukana, joutsü maʼin kookoocheʼerü ayuuliimajatü, kukaraacha otta merüle».

¹⁹ Sutuma tia, kapüleesü wulein nepiapaʼa na wayuukana. Akatsaʼa eein süpüla keisalain naya. Jayasü tü shupuunakat jee tü wüinkat suulia tü wunuʼu achuntünakat pitaaraluʼu otta tü nneerü soʼuinnakat tottoot. Kepiale pia suluʼu wanee mma eeka müin aka saaʼin tia, wule putuma pipiapaʼa suulia süchaʼa mürüt. Poopoole maʼin süpüna pipia juyapoʼu, eesü süpüla piʼinaajüin ipa jee pijitüle ipashira suluʼu süpüla nnojoluinjatüin pülüʼüjüin tü pootshikat pipialuʼumüin. Sapaataluʼule jee waireinyaluʼule pia, püpüta shia soʼuluʼu tü pipiakat. Nnojotsü yarüttüinjatüin putuma tü wüin asünakat. Ouktüshii maʼaka 2.000.000 wayuu sutuma tü wüin yarüttüsükat otta sutuma meisalain maʼin naya.

20. ¿Jaralii na aʼyataainjanakana sünain tü aʼyatawaa aainjünakat miichipaʼa?

²⁰ Chi toolokoi sümaa nuʼwayuuse, nachonnii otta na neʼiyoukana aʼyataajiraainjana sünain tü aʼyatawaa aainjünakat miichipaʼa. Müsü wanee wayuu chejeʼewat Keenia, kojuyasü süchonnii: «Akaaliinjiraashii waya wapüshuaʼa». Wulere tü miichikat otta nnojorüle kasain jachitüin süpaʼa, anasü pütchi wachiki sümaa wapüshi. Nnojotsü choʼujaain washirüin wanee wayuu süpüla keisalain shia. Jaʼitairü materiaalüin wepia jee pootshire shia, choʼujaasü wuleinjatüin shia süpüla nnojoluin ayuulin waya.

WATALATEʼERA NAAʼIN NA WAPÜSHIKANA

21. Saashin Proverbios 31:28, ¿kasa talatajatka atuma waaʼin sümaa wapüshi?

²¹ Müsü Proverbios süchiki tü jiet anakat akuwaʼipa: «Atamaashii na süchonniikana sümaa anain nanüiki süchiki otta chi suʼwayuusekai atamaashi sümaa anain nünüiki sümüin» (Proverbios 31:28, NM). ¿Sotusü paaʼin joujatüin pütalateʼerüin naaʼin wanee püpüshi? Kasiisü tü wunuʼuliakat juyapoʼu sutuma saaʼayula kaʼi otta sutuma saamatuulin tü mmakat. Müshiʼiya wayakana, choʼujaasü wamüin sütalateʼennüin waaʼin. Anasü saaʼin tü jietkat sutuma kojutüin shia nümüin suʼwayuuse otta nütalateʼerüin saaʼin süka shiʼyataain maʼin sümaa alin nia süpüla (Proverbios 15:23; 25:11). Anasü maʼin sütalateʼerüle naaʼin suʼwayuuse wanee wayuu süka niʼyataain maʼin otta süka nükaaliinjüin shia miichipaʼa. Müshiʼiya na tepichikana, anasü namüin natalateʼennüle aaʼin sutuma naainjüin tü eʼitaanakat napüla suluʼu koleejia, suluʼu tü outkajaaleekat otta miichipaʼa. Anasü maʼin waaʼin saapünüle tü analuʼutkat wamüin. Nnojotsü kapüleein wamüle: «Anasia müin shia putuma». Müle wanüiki, aneerü naaʼin na wapüshikana watuma.

22. ¿Kasa choʼujaaka süpüla anain sukuwaʼipa wapüshi?

²² Wainma kasa kapüleeka atuma waaʼinmajüin wapüshi. Akatsaʼa eein süpüla wountüin shia. Saashin tü Wiwüliakat, kekiire maʼin wanee wayuu aneerü sukuwaʼipa nüpüshi otta niyaawateerü saaʼu tü naaʼinrajatkat (Proverbios 24:3). Wekirajaale sümaa wapüshi sünain tü keeʼireekat naaʼin Maleiwa otta waainjüle shia, kekiijeena maʼin waya otta wayaawateerü saaʼu tü waaʼinrajatkat. Anashii waʼyataale maʼin süchiirua talatajiraain waya sümaa wapüshi.