Wekirajaainjatka anain sünain tü outkajawaakat Wakuwaʼipa otta Waʼyataain nümüin Maleiwa
PEʼUREEROʼU 5-11
KOROLO KOJUTUSÜ SULUʼUKA TÜ WIWÜLIAKAT | MATEO 12, 13
«Süchiki tü trigokat otta tü mojuui keimüsesükat»
Püchajaa süchiki kaaʼürüi suluʼu tü Wiwüliakat
(Mateo 12:20, TNM) Nnojoleerü niʼyüttüin wanee kainyaruushi eekai shokotuin jee nnojoleerü niyokojooin wanee mechuuria aainjuushi süka lino eekai kaittüin, waneʼereʼeya lotopa sukuwaʼipa wanee kasa nutuma.
nwtsty-E pütchi suluʼujeejatü tü Wiwüliakat süchiki Mt 12:20, TNM
mechuuria aainjuushi süka lino eekai kaittüin: Shia wanee ranpara aainjuushi süka pootshi kaluʼuka süseitain oliva. Chuwatüsü tü ranparakat sutuma tü mechuuria aainjuushikat süka lino. Tü pütchikat «mechuuria chuwatüsü» suluʼu griego shia saashajaaka achiki sümüsain wanee ranpara eekai shiyokojoweein. Süküjatüjülia Isaías 42:3 nümüliajülinjachin Jesuu otta naʼatapajüinjatü na wayuukana anain naya nutuma maʼaka ayatüin chuwatüin wanee mechuuria.
PEʼUREEROʼU 12-18
KOROLO KOJUTUSÜ SULUʼUKA TÜ WIWÜLIAKAT | MATEO 14, 15
«Nüneeküin Jesuu palitchon wayuu süpüla nikirüin wainma wayuu»
nwtsty-E pütchi suluʼujeejatü tü Wiwüliakat süchiki Mt 14:21
sünain mayaawajuin na jieyuu ooʼulaka na tepichi eejanakana: Nia neʼe Mateo aashajaaka süchiki eejanain jieyuu otta tepichi suʼunnaa wainmajaain tü eküütkat nutuma Jesuu. Eesüjaʼa eere maʼaka 15.000 wayuu nikiraka Jesuu soʼu tia kaʼikat.
Püchajaa süchiki kaaʼürüi suluʼu tü Wiwüliakat
(Mateo 15:7-9, TNM) Piama oʼupünaachii jia, nüküjatüjülia Isaías jüchiki wanaa sümaa nümüin: 8 ‹Kojutuyaashi neʼe taya natuma wayuukana naainnua süka nanüiki, wattapejeʼe naaʼin toulia. 9 Amülashii neʼe naya sünain naʼwaajüin taya, süka shiain nekirajüin tü shikiiruʼujeejatkat wayuu›».
nwtsty-E pütchi suluʼujeejatü tü Wiwüliakat süchiki Mt 15:7, TNM
Piama oʼupünaachii jia: Tü pütchikat hypokrités naya saashajaaka maʼin achiki na ojuʼitakana suluʼu teatro natuma na griegokana jee natuma na roomajeʼewaliikana, koʼupünayaashii naya wanee kasa miyoʼu maʼin süpüla miyoʼuin nanüiki. Shiasaʼa mapa, suchuntunawaika tia pütchikat saashajaanüle achiki wanee wayuu ounjulajaka süchiki tü sukuwaʼipakat jee emeejaka wayuu saaʼujee nnojoluin shiiʼiyatüin jaralüin maʼin shia. «Piama oʼupünaachii jia», müshi Jesuu namüin na shikiipüʼükana nanoula na judíokana (Mt 6:5, 16).
(Mateo 15:26, TNM) Nüsoutakalaka sümüin: «Nnojotsü anain saapünüle namüin na etcheinkana tü pan shiküinjatkat süchonnii wanee wayuu».
nwtsty-E pütchi suluʼujeejatü tü Wiwüliakat süchiki Mt 15:26, TNM
etcheinkana [...] süchonnii wanee wayuu: Sünain tü Pütchi aapünakat nümüin Moisés aküjünüsü yarüttüin tü etkalüirua, makalaka mojutuin wanee erü saashin tü Wiwüliakat (Le 11:27; Mt 7:6; Flp 3:2; Alat 22:15). Naashin Marcos (7:27) otta Mateo, nia naashajaaka achiki Jesuu wanee «erü joʼuuchon» jee niale wanee «erü miichijachi», nnojotkalaka airuʼuluin nünüiki. Eeshijaʼa naashajaale Jesuu nachiki na etchein namüʼlüinkana na nnojoliikana judíoin. Wanaa sümaa nüküjain müin aka saaʼin «etcheein» na nnojoliikana judíoin otta na israeliitakana müshi aka «süchonnii wanee wayuu», shia niiʼiyateeka Jesuu alanaʼaleein nojutü na judíokana. Naya ekaka palajana na tepichikana noulia na etcheeinkana.
PEʼUREEROʼU 19-25
KOROLO KOJUTUSÜ SULUʼUKA TÜ WIWÜLIAKAT | MATEO 16, 17
«¿Shiache woʼunaka achiirua tü kasa jülüjakat naaʼin Jeʼwaa?»
w07-S 15/2 süp. 16 püt. 17
Jia tooloyuu kaʼwayuuseshiikana, jiyaawata niain Kürisüto chi jikiipüʼükai
17 Nüküjain Jesuu soʼu wanee kaʼi, nuʼunajachin Jerusalén süpüla müliain nia natuma «na laülaayuushiikana naaʼu na judíokana, ooʼulaka natüma na laülaayuushiikana naʼakajee na sacerdote judíokana, ooʼulaka natüma na karalouktamaajanakana». Oʼutunajachi aaʼin nia naashin jee soʼu apünüin kaʼi süchikijee tia, osoʼireʼennajachi aaʼin. Shiasaʼa naapaiwaʼaya tia Pedro, nümaaka Jesuu wattaluʼumüin sümaa nümüin nümüin: «Senyotkalee, jalia pia suulia sülanüin pümüin tüü». Mojusü naaʼin Pedro sutuma tia, müsüjeseʼe nüküjain tia nümüin Jesuu, choʼujaakalaka nümüin nüchiaanüin. Nümakalaka Jesuu nümüin: «Nünüikimaajachi pia Satanás, koʼuta neʼe pia toulia. Nnojo paʼalijirüin taya suulia tekeraajüin tü nüchekakat tapüleerua Maleiwa. Tü jülüjakat paaʼin, püleʼeruʼujeejatü neʼe shia, nnojotsü shiain tü niʼinaajalakat paala chi Maleiwakai tapüleerua» (Mateo 16:21-23).
(Mateo 16:24, TNM) Nümakalaka Jesuu namüin na nikirajüinkana: «Eere wanee wayuu oushikaweeka süchiirua takuwaʼipa, niyoutajatü tü suchuntaakat naaʼin, müinjatü nülüʼüjakai saaʼin wanee wunuʼu sümaajatka müliaa jee nüshatajatü takuwaʼipa waneepia.
w06-S 1/4 süp. 23 püt. 9
‹Juʼuna sünain ekirajaa wayuu jee juwoutisaaja naya›
9 ¿Kasa waaʼinrajatka süpüla washatüin nukuwaʼipa Jesuu sünain aainjaa tü keeʼireekat naaʼin Maleiwa? Anuu nünüiki namüin na nikirajüinkana: «Eere wanee wayuu oushikaweeka süchiirua takuwaʼipa, niyoutajatü tü suchuntaakat naaʼin, müinjatü nülüʼüjakai saaʼin wanee wunuʼu sümaajatkat müliaa jee nüshatajatü takuwaʼipa waneepia» (Mateo 16:24, TNM). Apünüinsü kasa aainjünajatka maʼin naashin Jesuu. Tü palajatkat shia wayoutajatüin tü suchuntaakat waaʼin, shia waaʼinrajatka tü nüchiaakalü anain Maleiwa otta nuʼunirajatü wakuwaʼipa. Tü wanee shia müinjatüin walüʼüjakai saaʼin wanee wunuʼu sümaajatka müliaa. Soʼu nükalia Jesuu, eʼitaanapuʼusü wanee wunuʼu nunuloʼu wanee wayuu shiyaawaseka müliaa otta japülii. Süka woushikajaain süchiirua nukuwaʼipa Jesuu, wacheka achikirü müliain waya saaʼujee waküjain tü pütchi anasükat (2 Timoteo 1:8). Nnojotsü jamajatüin wamüin meeʼerapalain waya maʼaka naaʼinrüin shia Kürisüto jee talatüshii waya süka watüjaain saaʼu talatüin Maleiwa wamaa (Hebreokana 12:2, TNM). Otta tü chiiruaajatkat shia washatajatüin nukuwaʼipa Kürisüto waneepia (Salmo 73:26; 119:44; 145:2).
Püchajaa süchiki kaaʼürüi suluʼu tü Wiwüliakat
(Mateo 16:18, TNM) Otta müshi taya pümüin: «Pia chi kanüliakai Pedro jee saaʼu ipakat tüü, taikaleʼereerü sukuwaʼipa nanoula na anoujashiikana tanain otta nnojoleerü jamajüin shia sutuma tü kanüliakat Hades».
nwtsty-E pütchi suluʼujeejatü tü Wiwüliakat süchiki Mt 16:18, TNM
Pia chi kanüliakai Pedro jee saaʼu ipakat tüü: Tü pütchikat griego pétros (toolo chi saashajaakai achiki) «ipa otta shiʼipa ipa miyoʼu» maluʼulu. Shia ashajünaka yaa tü anülieekat Pedro, shia nünüliaka Simón tia nutuma Jesuu (Jn 1:42). Tü anülieekat pétra suluʼu jierüin tü saashajaakalü achiki, «ipa miyoʼu» maluʼulu, eesü shiale kojuyasü ipa miyoʼuyuu, otta wanee ipa miyoʼuka iipünaamüin. Ashajünüsü tia pütchikat griego suluʼu Mt 7:24, 25; 27:60; Lu 6:48; 8:6; Ro 9:33; 1Co 10:4; 1Pe 2:8. Nnojotpejeʼe nunoujain Pedro niainjachin tü ipa sukumajaakalü anainjee tü anoujaa shiimainsükat, müsüjeseʼe nüküjain suluʼu 1 Pedro 2:4-8 niain Jesuu kayaawasein tia ipa aikaleʼennaka aaʼu tü anoujaa shiimainsükat nüneekalaka Maleiwa. Akaʼaya chi aluwataaushikai Pablo nüküjain tia nüchiki Jesuu (1Co 3:11; 10:4). Anasü maʼin nünüiki Jesuu wanaa sümaa nümüin: «Pia chi kanüliakai Pedro tatuma (shiʼipa ipa maluʼulu tia anülieekat) piyaawata aaʼu jaralin maʼin chi Kürisütokai, chi makai aka saaʼin ipa sukumajaakai anainjee tü anoujaa shiimainsükat».
sukuwaʼipa nanoula na anoujashiikana: Sünain wetsiikulokot tüü, ashajünüsü tü pütchikat griego ekklesía, shia palajatka sukua süshajünüin tia pütchikat. Sünainjeesü shia piamasü pütchi: ek, anooipaʼa, maluʼulu, otta müsia kaléo, ounejaa maluʼulu tia. Naya saashajaaka achiki waneinnua wayuu ounejünaka süpüla aaʼinraa wanee kasa. Shia naashajaaka achiki Jesuu sukumajaainjatüin tü anoujaa shiimainsükat, naya eeinjanaka saʼaka na anoujashii chainjanakana iipünaa. Müshii naya saaʼin ipairua, müshii neʼitaanakai aaʼin suluʼu wanee piichi süpüla anain wanoula (1Pe 2:4, 5). Tia pütchikat süka griego shia aashajaanawaika achiki sutuma tü kanüliakat Septuaginta, shia shiʼitaaka süchikumüin tü pütchikat hebreo «congregación», naya saashajaaka achiki napüshuaʼa na aʼyataakana nümüin Maleiwa (Dt 23:3; 31:30). Suluʼu Aluwataaushikana 7:38, TNM, «congregación» münüshii na israeliita nuunejakana Maleiwa otta nujuʼitirakana Egiptojee. Akaʼaya na anoujashii ounejünakana saʼakajee tü piyuushikat jee aneekünüshii naya saʼakajee tü manoujainsatkalüirua süpüla nayainjanain na anoujashiikana nünain Maleiwa (1Pe 2:9; Jn 15:19; 1Co 1:2).
(Mateo 16:19, TNM) Taapeerü pümüin shiyaawein tü aluwataaya chakat sirumatuʼu, otta wanee kasa kapüka putuma saaʼu tü mmakat akaweeria shia chaa sirumatuʼu otta wanee kasa püsiwataka apü saaʼu tü mmakat akaweeria shia chaa sirumatuʼu».
nwtsty-E pütchi suluʼujeejatü tü Wiwüliakat süchiki Mt 16:19, TNM
shiyaawein tü aluwataaya chakat sirumatuʼu: Saashin tü Wiwüliakat, saapünüle yaawe nümüin wanee wayuu shiyaawase laülaainjachin nia saaʼu wanee kasa, eesü yaawe sümünüle tü yaawe aapünakat jee shiale sünülia wanee aʼyatawaa eʼitaanaka najapuluʼu wanee wayuu (1Cr 9:26, 27; Isa 22:20-22). Aʼyataashi Pedro süka tü yaawe aapünakat nümüin süpüla nüküjain pütchi namüin na judíokana (Aluw 2:22-41) na samariajeʼewaliikana (Aluw 8:14-17) otta namüin na nnojoliikana judíoin (Aluw 10:34-38) shiiʼiree naapüin Maleiwa chi naaʼinkai namüin otta suluʼuin naya Nuluwataaya Maleiwa chaa iipünaa.
PEʼUREEROʼU 26-MAATSOʼU 4
KOROLO KOJUTUSÜ SULUʼUKA TÜ WIWÜLIAKAT | MATEO 18, 19
«Jalia waainjirayaai wayuu kasa mojusü»
(Mt 18:6, 7, TNM). Akaajasaʼa chi eekai nashanaain atuma na anoujakana tanain, na makana aka saaʼin tepichi, shia anaʼleeka nümüin shiʼitaanüle nunutpünaa wanee ipa ayüüjaaya, maʼaka tü leeyatakat nutuma wanee püliiki jee anashi nujutunule shiroku palaa. 7 »¡Aluʼutaʼaleeshiijaʼa na manoujainsaliikana, saaʼujee nashaneʼerüin wayuu! Antajatia neʼe tü süshanaakalü anainjee wayuu, ¡kachajaaleechipajaʼa chi wayuu ashanaakai atuma na waneinnua!
nwtsty-E pütchi suluʼujeejatü tü Wiwüliakat süchiki Mt 18:6, 7, TNM
wanee ipa ayüüjaaya, maʼaka tü leeyatakat nutuma wanee püliiki: Eesü shiale «wanee ipa miyoʼu ayüüjaayaka». Anuu suchuntia: «Tü leeyatakat nutuma wanee püliiki». Jawatashaatasü maʼin wanee ipa eekai müin aka saaʼin tia, müsüjeseʼe choʼujaain wanee püliiki süpüla leeyatüin shia. Eesüjaʼa eere 1.2 meetüro sajaʼapüin suluʼu lakayaain shia sünainmüin 1.5 meetüro.
nashaneʼerüin wayuu: Tü pütchikat griego skándalon alatinnüsü mayaa: «kasa ashaneʼeraka wayuu», emeejaa maluʼulu shia. Eeshii na makana shiain wanee wunuʼu eʼitaanaka anain wanee meeya. Otta mapa shia saashajaaka achiki wanee kasa ashaneʼeraka wayuu jee sujutuuka atuma. Shia saashajaaka achiki wanee kasa saainjaka atuma wayuu kasa mojusü, müsü süshanaakai aaʼin saaʼujee shiʼyarülajaain sukuwaʼipa jee kaainjalain shia. Alatinnüsü tü pütchikat skandalízo suluʼu Mateo 18:8, 9 süka tü pütchikat «ashaneʼeraa wayuu». Otta eesü shiale «emeejia, jee kaainjalaka atuma wayuu».
nwtsty-E video
Ipa ayüüjaaya
Eepuʼusü ipa ayüüjaaya wanee kasa eekai kaʼüin jee shiale süpüla shiyuʼnnüin seita suluʼujee süchon olivo. Eesü ipa eekai joʼuuchoin, süleeyalüin wayuu sümüiwaʼa, eepajaʼa waneirua ipa miyoʼuyuuka maʼin, aleeyannaka neʼe sükajee wanee mürüt. Tü ipa nüsünneʼerakat Sansón natuma na filisteokana müsü aka saaʼin tü weʼrakat sünain tü ayaakuaakat (Jue 16:21). Tü moliina leeyatakat nutuma wanee püliiki eepuʼusü shia Israel otta suluʼu waneeirua mma suluwataakalü aaʼu Roma.
Ipa miyoʼu otta ipa joʼuuchon
Süpüla leeyatüin wanee ipa miyoʼu maʼaka saaʼin tüü, choʼujaashi wanee mürüt, maʼaka naaʼin wanee püliiki. Mapuʼusü sukuwaʼipa shiyüüjaaya wanee kasa eekai kaʼüin otta mapuʼusü süchüüjia tü süchonkot olivo. Eepuʼusü wanee meetüro shiyatapümaamüin sajaʼapüin wanee ipa ayüüjaaya sümaa lakayaain shia otta leeyatüsü shia saaʼu wanee ipa miyoʼu suulia.
(Mateo 18:8, 9, TNM) Püshanaale sutuma tü pajapükat jee sutuma tü puuʼuikat anasü pushottüle sümaa pujutüin shia, shia anaka aluʼu saapünüle kataa oʼu pümüin jaʼitashi masaʼain jee majapüin pia suulialeʼeya pujutünüin saʼaka tü siki chuwatakat waneepia sümaa tü piamasükat pajapü jee puuʼui. 9 Jee shiale püshanaain atuma tü poʼukot, anasü piyuʼrüle sümaa pujutüin shia puulia. Shia anaka aluʼu saapünüle kataa oʼu pümüin jaʼitasü waneesiain neʼe poʼu suulialeʼeya pujutünüin saʼakamüin tü Gehenakat eere tü sikikat sümaa tü piamasükat poʼu.
nwtsty-E pütchi suluʼujeejatü tü Wiwüliakat süchiki Mt 18:9, TNM
Gehena: Tü pütchika Gehena suluʼu hebreo geh Hinnóm, «Tü patajatshiikat Hinón» maluʼulu shia. Patajatshiika tüü, chasü uuchijeeruʼu saaʼu Jerusalén tü Pueulo Sümaiwajatkat (pünaʼla sgd, shiʼipa 16, mapa “Jerusalén y alrededores”). Soʼu nükalia Jesuu ojotulee shia yarütshii, makalaka tü pütchikat Gehena shiyaawasesü sajaʼttinnaleein wanee kasa.
nwtstg-E Glosario
Gehena
Shia sünülia tü patajatshiikat Hinón suluʼu griego, uuchijeeruʼu saaʼu Jerusalén tü pueulo sümaiwajatkat (Jer7:31). Aküjünüsü suluʼu tü Wiwüliakat jachitüinjatüin neʼe tü outusükalüirua suluʼu tü patajatshiikat Hinón (Jer 7:32; 19:6). Nnojotpejeʼe aküjünüin sünain sujutünüin suluʼu tia Gehenakat wayuu otta mürüt eekai katüin soʼu süpüla saʼajünüin otta müliain shia. Makalaka nnojoluin shiain saashajaanüin achiki wanee kasa eere müliain atumaa na outushiikana saʼaka siki. Tia pütchikat shiyaawasesü nutuma Jesuu otta na nikirajüinkana, sajaʼttinnaleʼeinya wayuu mojulaasü süpüla kaʼika süpüshuaʼa, müiria nnojoluin asoʼiraain saaʼin süchikuaʼa (Alat 20:14; Mt 5:22; 10:28).
(Mateo 18:10, TNM) Jalia jia suulia mojutüyaain jümüin na tachonniikana, na makana saaʼin tepichi. Soto jaaʼin eein aapiee namaa otta ekerotushii naya nümaʼanamüin chi Maleiwakai chakai iipünaa.
nwtsty-E pütchi suluʼujeejatü tü Wiwüliakat süchiki Mt 18:10, TNM
ekerotushii naya nümaʼanamüin chi Maleiwakai: Naya neʼe ekerotoko na aapieekana nümaʼanamüin chi Maleiwa süka meʼrujuin naya maʼaka naaʼin Jeʼwaa (Éx 33:20).
w10-S 1/11 süp. 16
Sünainpünaashii sukuwaʼipa wayuu na aapieekana
Niʼitaain Jeʼwaa na aapieekana süpüla nakaaliinjain na aʼyataashiikana nümüin süpüla anainjatüin nakuwaʼipa nuʼupala chi Maleiwakai. Müsüjeseʼe nümüin Jesuu namüin na nikirajüinkana nnojoliinjanain mojutuin natuma na nawalayuukana süka «eein aapiee namaa otta ekerotushii naya nümaʼanamüin chi Maleiwakai chakai iipünaa» (Mateo 18:10, TNM). Nnojotpajaʼa shiain nüküjeein achiki Jesuu eein wanee aapiee namaa waneʼewai nakua na aʼyataashiikana nümüin Maleiwa. Tü nüküjeekat maʼin achiki Jesuu shia nakaaliinjeein maʼin na aapieekana napüshuaʼa na aʼyataakana nümüin Jeʼwaa saaʼu tü mmakat.
Püchajaa süchiki kaaʼürüi suluʼu tü Wiwüliakat
(Mateo 18:21, 22, TNM) Nürütkaaka joo Pedro nünainmüin nümakalaka nümüin: «¿Senyotkalee, jeʼratuainjatü maʼin talatirüin naainjala wanee tawala? Maʼaka akaratshitua, saaʼin tamüin». Nusoutakalaka Jesuu nümüin: «Tamüshi paala pia, nnojotsü pülatirüinjatüin akaratshitua neʼe naainjala wanee puwala, anasü pülatirüle naainjala sooʼopünaa paaʼin maʼaka akaratshitua shikii akaratshimüin.
nwtsty-E pütchi suluʼujeejatü tü Wiwüliakat süchiki Mt 18:22, TNM
akaratshitua shikii akaratshimüin: Akaratshitua shikii akaratshi, maluʼulu. Suluʼusü shia griego otta eesü süpüla müin shiyaawatia: «akaratshi shikii sümaa akaratshi» (77) jee «akaratshitua shikii akaratshimüin» (490). Ashajünüsü tia pütchikat sünain Septuaginta suluʼu Génesis 4:24 süpüla sülatinnüin tü pütchikat «akaratshitua shikii akaratshimüin». Süka shiiteʼennüin kojuyatua tü nuumerokat akaratshi shia eeʼiyatüneeka waneepiainjatüin saainjünüin wane kasa. Saaʼujee nüküjain Jesuu nümüin Pedro akaratshituainjatüin shikii akaratshimüin motuin waaʼin saainjala wanee wayuu, shia nikirajeeka achiki motuinjatüin waaʼin saainjala wayuu, jaʼitairü jeʼratuain kaainjalain shia wamüin. Naata maʼin tü aküjünakat suluʼu tü karaloʼutakat Talmud Babilonio (Yoma 86b), müsü mayaa: «kaainjarale uwatua wanee wayuu nümüin wane, alatinnajatü naainjala, kaainjarale nia piantua, alatinnajatü naainjala, kaainjarale nia apünüintua, alatinnajatü naainjala, kaainjarale nia pienchitua, nnojotsü alatinnajatüin naainjala».
nwtsty-E pütchi suluʼujeejatü tü Wiwüliakat süchiki Mt 19:7
nüshajüin neʼe wane karaloukta: Tia aküjünakalü achiki suluʼu tü wetsiikulokot shia wanee karaloʼuta eere nüküjain wanee wayuu nuuʼulaain nuʼwayuuse. Saashin tü pütchi aapünakat nümüin Moisés süpüla nuuʼulaain wanee wayuu suulia nuʼwayuuse nüshajüinjatü wanee karaloʼuta, eeshi naashajaainjachire namaa na laülaashiikana, eeshijaʼa süpüla niyaawajaain wanee wayuu suulia tia makat. Süka suchuntünüin nümüin tia, wayaawata aaʼu nnojoluin keeʼireein naaʼin Jeʼwaa nuuʼulaain wanee wayuu suulia nuʼwayuuse otta naaʼinmajeein na jieyuukana suulia nooʼulaanüin (Dt 24:1). Mayaainjeʼe müin shia, mojutsat tia pütchikat natuma na shikiipüʼükana anoujaa eejanakana soʼu nükalia Jesuu, mapüleeitpa natuma tü naaʼinrajatkat wanee wayuu süpüla nuuʼulaain suulia nuʼwayuuse. Eejachi wanee wayuu kanüliakai Josefo, ashajüi süchiki tü kasa alatakat, wayuu Judío nia, eejachi soʼu nakalia na nikirajüinkana Jesuu, ooʼulaashi suulia nuʼwayuuse otta wayuu fariseo nia. Müsü nünüiki: «Eeshi süpüla nuuʼulaain wanee wayuu suulia nuʼwayuuse sutuma kasa eekai eein, watta saalii tü kasa eekat süpüla nuuʼulaain anainjee wanee wayuu suulia nuʼwayuuse».
nwtsty-E video
Karaloʼuta nüshajalaka wanee wayuu ooʼulaakai nuʼwayuuse
Eesü süshajünüle karaloʼutakat tüü soʼu tü juyakat 71 jee shiale 72 So.W. Ashajünüsü shia suluʼu arameo, antüna anain palaajeeruʼu saaʼu uadi Murabbaat, tia shia wanee luwopu jososü chaa suluʼu tü isashiipaʼa chakat Judea. Aküjünüsü suluʼu, ooʼulaain José suulia Míriam. José nia wanee nüchon Naqsán otta Míriam shia wanee nüchon Jonatán. Alatüsü tia aipiruapa juya sünain neʼrüliijaain wayumüin na judíokana.