PRIMER LÍVRO DE LOS REYES

1 Rréi David ningo ituja+ ha ijedaitereíma, ha oñemoñuãramo jepe chupe frasádape lomímonte iroʼy. 2 Upémarõ isiervokuéra heʼi chupe: “Rréi, torohekána ndéve g̃uarã peteĩ kuñataĩ vírhen, ha haʼe oñangarekóta nderehe ha oservíta ndéve de enferméra. Ha haʼe oñenóta nde ykére ani hag̃ua nderoʼy”. 3 Haʼekuéra oheka peteĩ kuñataĩ iporãva Israel território tuichakuére, ha otopa peteĩ kuñataĩ Sunemgua+ hérava Abisag,+ ha ogueru hikuái pe rréipe. 4 Ko kuñataĩ iporãiterei vaʼekue ha oñangareko pe rréire ha oservi chupe de enferméra, péro pe rréi ndorekói vaʼekue hendive rrelasión sexuál.

5 Upe aja katu Adonías,+ Haguit memby, oñembotuicha oikóvo, ha heʼi: “¡Chehegui oikóta la rréi!”. Haʼe okonsegi peteĩ kárro, unos kuánto kuimbaʼe kavaju arigua ha 50 guárdia ohóva henonderã.*+ 6 Péro itúa núnka ndeʼíriva Adoníaspe:* “¿Mbaʼéreiko rejapo péicha?”. Haʼe ningo iporãiterei vaʼekue avei, ha onase Absalón onase riréma. 7 Adonías oñemongeta Zeruyá memby Joab ndive, ha saserdóte Abiatar+ ndive, ha haʼekuéra heʼi Adoníaspe oipytyvõ ha oapojataha chupe.+ 8 Péro pe saserdóte Sadoc+ ha Benaya,+ haʼéva hína Jehoiadá raʼy, avei proféta Natán,+ Simeí,+ Reí ha David gerrerokuéra ipoderósova,+ ndoapojái Adoníaspe.

9 Tiémpo rire Adonías ojapo peteĩ sakrifísio+ pe lugár oĩháme Zohélet ita, opytáva En-Roguel ypýpe. Haʼe osakrifika ovecha, vaka ha umi animál oñemongyra vaʼekue, ha oinvita kompletoite iñermanokuérape, pe rréi raʼykuérape ha umi kuimbaʼe Judagua oservíva pe rréipe. 10 Péro haʼe noinvitái proféta Natánpe, Benaya, umi gerrerokuéra ipoderósovape ni iñermáno Salomónpe. 11 Upémarõ Natán+ heʼi Bat-Sébape,+ Salomón sýpe:+ “¿Nerehendúi piko oiko hague rréi Adoníasgui,+ Haguit membýgui? Ha rréi David katu ndoikuaaiete mbaʼeve. 12 Ejumína tameʼẽ ndéve peteĩ konsého iñimportánteva, péicha neremanomoʼãi nde, ni ne memby Salomón.+ 13 Eike pe rréi David rendápe ha ere chupe: ‘¿Nde piko rréi nderehurái raʼe chéve: “Ne memby Salomóngui oikóta rréi che rire, ha haʼe hína pe oguapýtava che trónope”?+ ¿Mbaʼére piko upéicharõ oiko rréi Adoníasgui?’. 14 Ha nde reñeʼẽ aja gueteri pe rréi ndive, che aikéta nde rapykuéri ha haʼéta chupe siertoha la eréva”.

15 Upémarõ Bat-Seba oho pe rréi rendápe ha oike ikotýpe. Pe rréi ningo itujaitereíma, ha Abisag+ pe sunamita oservi hína kuri pe rréipe. 16 Bat-Seba oñesũ ha oñakãityete pe rréi renondépe, ha pe rréi heʼi chupe: “¿Mbaʼéiko reipotami?”. 17 Bat-Seba heʼi chupe: “Che ruvicha, nde ningo rehura vaʼekue chéve nde Jára Jehová rérare erérõ guare: ‘Ne memby Salomóngui oikóta rréi che rire, ha haʼe hína pe oguapýtava che trónope’.+ 18 Péro koʼág̃a oikóma rréi Adoníasgui, ha nde rréi ndereikuaái mbaʼevete upévagui.+ 19 Haʼe osakrifika kuri hetaiterei ovecha, tóro, ha umi animál oñemongyra vaʼekue, ha oinvita kompletoite nde raʼykuérape. Avei oinvita pe saserdóte Abiatárpe ha Joábpe,+ pe odirihíva pe ehérsito, péro haʼe noinvitái nde raʼy Salomónpe.+ 20 Rréi, koʼág̃a Israel kompletoite ohaʼarõ hína nde ere chupekuéra mávapa oguapýta ne trónope nde rire. 21 Péro ndoikóiramo upéicha, ág̃a nde remano vove,* che ha che memby Salomón rojetratáta enemígoramo”.

22 Ha Bat-Seba oñeʼẽ aja gueteri pe rréipe, oike avei proféta Natán.+ 23 Upepete ojeavisa pe rréipe: “Ápe oĩ proféta Natán”. Natán oike pe rréi rendápe, oñesũ ha oñakãityete henondépe. 24 Natán heʼi: “Rréi, ¿nde piko ere raʼe: ‘Adoníasgui oikóta rréi che rire, ha haʼe hína pe oguapýtava che trónope’?+ 25 Pórke koestedía haʼe ovahea kuri ha osakrifika+ hetaiterei ovecha, tóro ha umi animál oñemongyra vaʼekue, ha oinvita kompletoite nde raʼykuérape, saserdóte Abiatárpe+ ha umi odirihívape pe ehérsito. Haʼekuéra okaru hendive ha hoʼu víno, ha heʼi hikuái: ‘¡Toñevendesi* rréi Adoníaspe!’. 26 Péro haʼe nacheinvitái chéve, ni saserdóte Sadócpe, ni Jehoiadá raʼy Benáyape,+ ni nde raʼy Salomónpe. 27 ¿Nde piko rréi remeʼẽ raʼe permíso ojejapo hag̃ua upéva, ha neremombeʼúi chéve mávapa oguapy vaʼerã ne trónope nde rire?”.

28 Upepete rréi David heʼi: “Pehenói Bat-Sébape”. Upémarõ Bat-Seba oike ha oñemboʼy pe rréi renondépe. 29 Ha pe rréi ojapo peteĩ huraménto ha heʼi: “Ahura Ñandejára Jehová oikovévare, upe cheguenohẽ vaʼekue opaichagua jehasa asýgui,+ 30 koestedía voi akumplitaha upe ahura vaʼekue ndéve Israel Jára Jehová rérare, haʼérõ guare ndéve: ‘Ne memby Salomóngui oikóta rréi che rire, ha haʼe hína pe oguapýtava che trónope che rekovia’”. 31 Upéi Bat-Seba oñesũ ha oñakãityete pe rréi renondépe, ha heʼi: “¡Tereikove heta tiémpore rréi David!”.

32 Upepete rréi David heʼi: “Pehenói saserdóte Sadócpe, proféta Natán, ha Jehoiadá raʼy Benáyape”.+ Upémarõ haʼekuéra ou pe rréi rendápe. 33 Pe rréi heʼi chupekuéra: “Peraha penendive che siervokuéra ha pehupi che raʼy Salomónpe che mburika ári+ ha pembovahea chupe Guihónpe.+ 34 Upépe saserdóte Sadoc ha proféta Natán onombráta*+ chupe rréiramo Israélpe, upéi ombopúta hikuái pe turu ha heʼíta: ‘¡Toñevendesi* rréi Salomónpe!’.+ 35 Upéi tapeho hapykuéri ha haʼe oguapýta che trónope, ha oikóta chugui rréi che rekovia ha anombráta chupe omoakã hag̃ua Israel ha Judá”. 36 Upépe Benaya, haʼéva Jehoiadá raʼy, heʼi pe rréipe: “¡Amén!* Jehová nde Jára tokonfirma umi mbaʼe ere vaʼekue. 37 Jehová toĩ Salomón ndive+ oĩ haguéicha avei nendive rréi. Ha tombotuichave itróno ne trónogui rréi David”.+

38 Upéi saserdóte Sadoc, proféta Natán, Jehoiadá raʼy Benaya,+ ha pe rréi guardiakuéra*+ ovahea ha ohupi hikuái Salomónpe rréi David mburika ári,+ ha ogueraha chupe Guihónpe.+ 39 Pe saserdóte Sadoc ojagarra pe aséite ryru*+ oĩva pe óga kárpape,*+ ha oñohẽ pe aséite Salomón akãre ha onombra chupe.+ Upéi ombopu pe turu ha pe puévlo kompletoite oñepyrũ osapukái: “¡Toñevendesi* rréi Salomónpe!”. 40 Upéi kompletoite umi hénte osegi chupe, ha oarriva ha ombopu ohóvo hikuái fláuta ha ovyʼa joa, ha ijayvueterei rupi hikuái omboryrýi pe yvy.+

41 Adonías ha enterove iñinvitadokuéra okarupamírente+ ohendu upe oikóva. Joab ohendúrõ guare pe turu pu heʼi: “¿Mbaʼéreiko la ijayvuete hikuái pe siudápe?”. 42 Ha haʼe oñeʼẽ aja gueteri og̃uahẽ Jonatán,+ pe saserdóte Abiatar raʼy. Upépe Adonías heʼi chupe: “Eike katu, pórke nde ningo peteĩ kuimbaʼe ivuénova, ha oime vaʼerã regueru hína notísia porã”. 43 Péro Jonatán heʼi Adoníaspe: “¡Nahaniriete katu! Rréi David ningo omoĩ Salomónpe rréiramo. 44 Pe rréi omondo Salomón ndive saserdóte Sadoc, proféta Natán, Jehoiadá raʼy Benaya, ha pe rréi guardiakuérape,* ha haʼekuéra ohupi chupe pe rréi mburika ári oho hag̃ua.+ 45 Upéi saserdóte Sadoc ha proféta Natán onombra chupe rréiramo Guihónpe. Upe rire oarriva hikuái vyʼápe upégui ha pe siuda kompletoite ijayvu joa hína. Upéva hína pe ayvu pehendu vaʼekue. 46 Avei Salomón oguapýma pe rréi trónope. 47 Ha oĩve ótra kósa: pe rréi siervokuéra oikéma rréi David rendápe ofelisita hag̃ua chupe heʼívo: ‘¡Nde Jára tombotuichave Salomón réra nde réragui, ha tombotuichave itróno ne trónogui!’. Upévo pe rréi oñakãity hupápe Ñandejára renondépe. 48 Ha pe rréi oñemboʼe avei Ñandejárape ha heʼi: ‘¡Toñemombaʼeguasu Jehová Israel Járape, pórke onombra che raʼýpe oguapy hag̃ua che trónope ha opermiti chéve ahecha upéva!’”.

49 Ha Adonías invitadokuéra kompletoite oñemondýi ha okyhyjeterei, ha osẽ ohopa hese hikuái. 50 Adonías avei opyta okyhyjeterei Salomóngui, upémarõ oho oñakarama umi vaka ratĩ joguaháre oĩva pe altárpe.+ 51 Upéi oñemombeʼu Salomónpe: “Adonías ningo okyhyje ndehegui rréi Salomón ha oho oñakarama umi vaka ratĩ joguaha oĩvare pe altárpe, ha heʼi: ‘Tohura chéve rréi Salomón ndachejukamoʼãiha espádape’”. 52 Upépe Salomón heʼi: “Ikatúramo oñekonfia hese, ni peteĩ iñakãrangue rehe ndojepokomoʼãi. Péro ojapóramo la ivaíva,+ omanóta”. 53 Upémarõ rréi Salomón omondo ojegueru hag̃ua chupe pe altárgui. Upéi Adonías ou ha oñesũ rréi Salomón renondépe, ha Salomón heʼi chupe: “Epuʼã tereho nde rógape”.

2 Upéi, David omano mbotaitépema, omanda koʼã mbaʼe itaʼýra Salomónpe: 2 “Che ningo amano mbotaitéma. Upévare nde rehechauka vaʼerã nembarete+ ha ndepyʼaguasuha.+ 3 Neñeʼẽrendu vaʼerã nde Jára Jehovápe, eguata hapére ha ekumpli umi mbaʼe heʼíva ndéve, umi imandamientokuéra, umi mbaʼe ojeruréva, ha nemanduʼa umi mbaʼe ojeskrivi vaʼekuére Moisés léipe.+ Upéicharõ resẽ porãta reho rehohápe ha opa mbaʼe rejapóvape. 4 Ha Jehová okumplíta pe promésa ojapo vaʼekue chéve: ‘Nde raʼykuéra oñatendéramo mbaʼéichapa oiko hína, ha ifiélramo chéve ipyʼaite guive ha hekove* kompletoite reheve,+ upéicharõ siémpre oĩta ne familiare oguapýva Israel trónope’.+

5 Nde reikuaa porã avei mbaʼépa ojapo vaʼekue cherehe Joab, Zeruyá memby, ha umi mokõi kuimbaʼe odirihívare Israel ehérsito, umíva hína Abner+ haʼéva Ner raʼy ha Amasá+ haʼéva Jéter raʼy. Haʼe ojuka chupekuéra ndaipórirõ guare gérra, ha omongyʼa tuguýpe isínto oĩva ikuʼáre ha isandália oĩva ipýre.+ 6 Ha koʼág̃a nearandu vaʼerã ha ani repermiti ko kuimbaʼe omano itujágui reínte.*+

7 Péro nembaʼeporã vaʼerã* pe galaadita Barzilái+ familiare ndive, ha haʼekuéra okaru vaʼerã nendive ne mesápe, pórke haʼekuéra ojapo kuri iporãva cherehehápe ha cheapoja+ aikórõ guare adipara ne ermáno Absalóngui.+

8 Oĩ avei nendive Simeí haʼéva Guerá raʼy, pe benjaminita Bahurimpegua. Haʼe chemaldesi vaipaite+ vaʼekue ahárõ guare Mahanáimpe,+ péro ovaheárõ guare ou hag̃ua che rendápe pe Jordánpe, ahura vaʼekue Jehová rérare ndajukamoʼãiha chupe.+ 9 Péro koʼág̃a rekastiga vaʼerã katuete chupe,+ pórke nde ningo peteĩ kuimbaʼe iñarandúva ha reikuaa mbaʼépa rejapo vaʼerã. Ani reheja chupe omano itujágui reínte”.*+

10 Upéi David omano* ha oñeñotỹ chupe Siuda de Davídpe.+ 11 David ogoverna vaʼekue Israel 40 áñore. Hebrón+ guive ogoverna 7 áñore ha Jerusalén guive ogoverna 33 áñore.+

12 Upe rire Salomón oguapy itúa David trónope ha mbeguekatúpe igoviérno imbareteterei.+

13 Tiémpo rire Adonías, Haguit memby, ou Bat-Seba rendápe, Salomón sy rendápe. Ha Bat-Seba oporandu chupe: “¿Neintensión porã piko hína rejúvo?”. Ha haʼe heʼi chupe: “Si”. 14 Upéi Adonías heʼi chupe: “Haʼese ningo ndéve peteĩ mbaʼe”. Upépe haʼe heʼi chupe: “Ere katu”. 15 Ha Adonías heʼi: “Nde ningo reikuaa porã agoverna vaʼerãha kuri, ha Israel kompletoite voi ohaʼarõ kuri oiko chehegui rréi,+ péro ipahápe ndoikói chehegui rréi síno che ermánogui, pórke Jehová omoĩ chupe rréiramo.+ 16 Péro koʼág̃a ajerurese ndéve peteĩ mbaʼemínte, ha anína reñenega chehegui”. Upémarõ Bat-Seba heʼi chupe: “Ere katu chéve”. 17 Ha Adonías heʼi chupe: “Por favór ejeruremína rréi Salomónpe tomeʼẽ chéve che rembirekorã pe sunamita Abiságpe.+ Che aikuaa porã haʼe noñenegamoʼãiha ndehegui”. 18 Ha Bat-Seba heʼi chupe: “Oĩ porã. Che añeʼẽta nderehehápe pe rréi ndive”.

19 Upémarõ Bat-Seba oho oike rréi Salomón rendápe oñeʼẽ hag̃ua chupe Adonías rehehápe. Upépe pe rréi opuʼã ohug̃uaitĩ chupe, oñesũ ha oñakãity henondépe. Upéi rréi Salomón oguapy itrónope ha ogueruka peteĩ tróno isýpe g̃uarã, ikatu hag̃uáicha oguapy ideréchape. 20 Upémarõ Bat-Seba heʼi: “Ajerurese ningo ndéve peteĩ mbaʼe, ha ndaipotái reñenega chehegui”. Upépe pe rréi heʼi chupe: “Ejerure katu che sy, pórke nanegamoʼãi ndehegui”. 21 Ha haʼe heʼi chupe: “Toñemeʼẽna ne ermáno Adoníaspe hembirekorã Abisag pe sunamita”. 22 Upépe rréi Salomón heʼi isýpe: “¿Mbaʼére piko rejerure hína Adoníaspe g̃uarã Abisag pe sunamita? ¿Mbaʼére piko nderejeruréintema avei oiko hag̃ua chugui rréi?+ Pórke haʼe ningo che ermáno majór+ ha oapoja hína chupe pe saserdóte Abiatar ha Joab,+ Zeruyá memby”.+

23 Upémarõ rréi Salomón ohura Jehová rérare: “Ñandejára tachekastiga heta vése Adonías nomanóiramo ojerure haguére ko mbaʼe. 24 Ha koestedía voi omanóta Adonías,+ ahura upéva Ñandejára Jehová oikovévare, upe chemoĩ vaʼekue aguapy hag̃ua che túa David trónope, ha omombaretéva che goviérno+ ha chemoĩ vaʼekue rréiramo chéve ha che familiarépe,*+ haʼe opromete haguéicha”. 25 Upepete rréi Salomón omondo Jehoiadá raʼy Benáyape+ oho hag̃ua ojuka Adoníaspe, ha haʼe oho ojapo upéva, ha Adonías omano.

26 Ha saserdóte Abiatárpe+ heʼi pe rréi: “¡Tereho nde kokuépe Anatótpe!+ Nde remerese remano, péro koestedía ndorojukamoʼãi, pórke che túa David tiémpope nde regueraha vaʼekue Jehová árka,+ haʼe ningo pe Ogovernáva opa mbaʼe, ha resufri vaʼekue avei opa mbaʼe che túa osufri vaʼekue”.+ 27 Upéi Salomón omosẽ Abiatárpe anivéma hag̃ua oservi Jehová saserdóteramo, ha ikatu hag̃uáicha oñekumpli Jehová heʼi vaʼekue Elí rogaygua kóntrape+ Silópe.+

28 Joab oikuaárõ guare upe notísia, odipara oho Jehová tavernákulope+ ha oñakarama umi vaka ratĩ joguaha oĩvare pe altárpe. Joab ojapo upéicha, pórke oapoja kuri Adoníaspe,+ péro ndoapojái kuri Absalónpe.+ 29 Upéi oñemombeʼu Salomónpe: “Joab oime odipara oho Jehová tavernákulope, ha oĩ hína pe altár ykére”. Upémarõ Salomón omondo Jehoiadá raʼy Benáyape, ha heʼi chupe: “¡Tereho ejuka chupe!”. 30 Upémarõ Benaya oho Jehová tavernákulope ha heʼi chupe: “Pe rréi heʼika ndéve: ‘¡Esẽ upégui!’”. Péro Joab heʼi: “¡No! Ápe amanóta”. Upémarõ Benaya oho jey pe rréi rendápe ha omombeʼu chupe la Joab heʼi vaʼekue. 31 Upépe pe rréi heʼi chupe: “Ejapo katu heʼi haguéicha ndéve, ejuka ha eñotỹ chupe. Ha ani reheja che ni che túa rogaygua ojekulpa avei pe tuguy Joab oñohẽ rei vaʼekuére.+ 32 Jehová okovráta chupe ojuka haguére mokõi kuimbaʼépe,* pórke che túa David oikuaaʼỹre haʼe ojuka kuri espádape mokõi kuimbaʼe ihústo ha ovalevévape chugui. Umíva hína Abner,+ haʼéva Ner raʼy, pe odirihi vaʼekue Israel ehérsito,+ ha Amasá+ haʼéva Jéter raʼy, pe odirihi vaʼekue Judá ehérsito.+ 33 Ha Joab ha ifamiliarépe pára siémpre ojekulpáta* ojejuka haguére umi kuimbaʼépe.+ Péro Jehová tomeʼẽ pyʼaguapy pára siémpre Davídpe g̃uarã, umi ifamiliare, hogaygua ha igoviérnope* g̃uarã”. 34 Upémarõ Benaya haʼéva Jehoiadá raʼy oho ha ojuka Joábpe. Upéi Joábpe oñeñotỹ hóga ypýpe pe desiértope. 35 Upéi pe rréi onombra Jehoiadá raʼy Benáyape+ odirihi hag̃ua pe ehérsito Joab rekovia, ha pe rréi onombra avei pe saserdóte Sadócpe+ Abiatar rekovia.

36 Upéi pe rréi ohenoika Simeípe+ ha heʼi chupe: “Ejapokána nde rogarã Jerusalénpe, ha eiko upépe, ha aníke resẽ upégui reho hag̃ua ótro ládo. 37 Ha ág̃a resẽha díape, ha rekrusa pe Cedrón Ñu,+ eikuaa porãke remanotaha. Nde kausaitére remanóta”.* 38 Simeí heʼi pe rréipe: “Oĩ porã la eréva. Che nde siérvo ha ajapóta pe ere hagueichaite rréi”. Upémarõ Simeí opyta Jerusalénpe heta díare.

39 Péro upéi 3 áño haguépe, mokõi Simeí esklávo okañy ha oho Akís rendápe,+ haʼéva Maacá raʼy ha rréi de Gat. Ha oñemombeʼúrõ guare Simeípe ijesklavokuéra oĩha Gátpe, 40 haʼe pyaʼe porã onsilla hymba vúrro ha oho Akís rendápe Gátpe oheka hag̃ua ijesklavokuérape. Ha oho jeýrõ guare Gátgui ijesklavokuéra reheve, 41 oñemombeʼu Salomónpe: “Simeí osẽ kuri Jerusaléngui oho hag̃ua Gátpe ha oime ou jeýma”. 42 Upémarõ pe rréi ohenoika Simeípe ha heʼi chupe: “¿Che piko ndajapokái raʼe ndéve peteĩ huraménto Jehová rérare ha che ndaʼéi raʼe ndéve: ‘Ág̃a resẽha díape, ha reho ótro ládo, eikuaa porãke remanotaha’? Ha nde ningo ere kuri chéve: ‘Oĩ porã la eréva. Ajapóta pe ere hagueichaite’.+ 43 ¿Mbaʼére piko upéicharõ nerekumplíri pe huraménto rejapo vaʼekue Jehovápe ha pe amanda vaʼekue ndéve?”. 44 Ha pe rréi heʼi Simeípe: “Nde ningo reikuaa porã kompletoite umi mbaʼe vai rejapo vaʼekue che túa David rehe,+ ha Jehová ombou jeýta ne akã ári umi mbaʼe vai rejapo vaʼekue.+ 45 Péro Jehová ovendesíta rréi Salomónpe,+ ha David goviérno imbaretéta pára siémpre”. 46 Upépe pe rréi omondo Jehoiadá raʼy Benáyape oho hag̃ua ojuka chupe, ha Simeí omano.+

Péicha Salomón goviérno imbarete ipoguýpe.+

3 Salomón ojapo peteĩ tráto faraón ndive, pe rréi de Egíptondi omenda hag̃ua itajýrare. Ha péicha haʼe omenda faraón rajýre,+ ha ogueru hembireko pe Siuda de Davídpe+ opyta hag̃ua upépe, haʼe ojapopa peve hogarã,+ Jehová róga+ ha avei pe murálla Jerusalén jerére.+ 2 Péro upérõ pe puévlo ojapo gueteri sakrifísio umi lugár ijyvatehápe,+ pórke upe tiémpope noñemopuʼãi gueteri peteĩ óga oñemombaʼeguasu hag̃ua Jehová réra.+ 3 Salomón osegi ohayhu Jehovápe ha okumpli umi mbaʼe heʼi vaʼekue chupe itúa David. Péro haʼe ojapo gueteri sakrifísio ha ohapy umi ofrénda ikatu hag̃uáicha otimbo umi lugár ijyvatehápe.+

4 Upéi pe rréi oho Gabaónpe ojapo hag̃ua upépe sakrifísio, pórke upéva haʼe vaʼekue pe lugár ijyvatéva iñimportantevéva.+ Salomón osakrifika upe altár ári 1.000 animál sakrifísio ojehapývaramo.+ 5 Gabaónpe Jehová ojechauka Salomónpe isuéñope, ha heʼi chupe: “Ejerure chéve la reipotáva ha ameʼẽta ndéve”.+ 6 Upépe Salomón heʼi chupe: “Nde ningo nembaʼeporãiterei vaʼekue* nde siérvo David ndive, che túandi, haʼe iñeʼẽrendu aja entéro ndéve, ihústo ha ikorasõ potĩ aja ne renondépe. Ha nde rehechauka nembaʼeporãha hendive koʼag̃aite peve, remeʼẽvo chupe peteĩ itaʼýra oguapy vaʼerã itrónope.+ 7 Ha koʼág̃a Jehová che Jára, nde chemoĩ rréiramo che túa David rekovia, jepe chemitã ha ndaikuaái gueteri heta mbaʼe.+ 8 Che ningo nde siérvo, ha agoverna hína nde puévlo reiporavo vaʼekuépe,+ ko puévlo tuicha ha ndaikatúi ñakontapa hetaitereígui hikuái. 9 Upévare chepytyvõmína areko hag̃ua peteĩ korasõ iñeʼẽrendúva ahusga hag̃ua ko nde puévlo,+ avei ahechakuaa hag̃ua mbaʼépa oĩ porã ha mbaʼépa oĩ vai,+ pórke, ¿máva piko ikatúta ohusga ko nde puévlo tuichaitévape?”.

10 Jehová ovyʼaiterei Salomón ojerure haguére ko mbaʼe.+ 11 Upémarõ Ñandejára heʼi chupe: “Rejerure rupi chéve arandu redesidi porã hag̃ua* reporohusga jave, ha nderejeruréi reikove puku hag̃ua, ni nderríko hag̃ua, ni omano hag̃ua ne enemigokuéra,+ 12 upévare ajapóta upe ejerure haguéicha.+ Ameʼẽta ndéve peteĩ korasõ iñarandúva ha ontendéva heta mbaʼe,+ oguerekoʼỹ haguéicha avave nde mboyve, ni nde rire núnka ndaiporimoʼãi ótro ndeichagua.+ 13 Ameʼẽta avei ndéve umi mbaʼe nderejeruréi vaʼekue,+ nderríkota+ ha umi hénte nemombaʼéta, upévare reikove aja entéro ndaiporimoʼãi ótro rréi ndeichagua.+ 14 Ha reikóramo che rapére rekumplívo umi mbaʼe haʼéva ndéve ha che mandamientokuéra, ojapo haguéicha nde túa David,+ upéicharõ romoingove aréta avei”.+

15 Salomón opáyrõ guare ohechakuaa Ñandejára oñeʼẽ hague chupe peteĩ suéñope. Upémarõ haʼe oho Jerusalénpe ha oñemboʼy Jehová Árka del Pákto renondépe ha ojapo umi sakrifísio ojehapýva, ofrénda de paz+ ha ojapo peteĩ karu guasu kompletoite isiervokuérape g̃uarã.

16 Upe rire mokõi prostitúta ou pe rréi rendápe ha oñemboʼy henondépe. 17 Pe primer kuña heʼi chupe: “Che ruvicha, ko kuña ha che ningo roiko peteĩ ógapente, ha che chemembýrõ guare haʼe oĩ kuri pe ógape. 18 Tres día chememby haguépe, ko kuña imemby avei. Ore mokõinte roĩ pe ógape, ndaipóri avave orendive pe ógape. 19 Upéi pyhare oke aja, ko kuña ojere ha oñeno la imembyraʼy ári ha ojuka chupe. 20 Upémarõ ko kuña opuʼã pe pyharepyte che ake aja, ha ogueraha che memby che ykéregui, ha omoĩ che ykére pe imemby omano vaʼekue, upéi haʼe omoñeno ijykére* che memby. 21 Ha pyharevete apuʼãrõ guare amokambu hag̃ua che memby, ahechakuaa omanóma hague. Upémarõ arrevisa porã ha atopa ndahaʼeiha che membyraʼy”. 22 Péro pe ótro kuña heʼi: “¡No, che memby hína pe oikovéva, ha ne memby hína pe omano vaʼekue!”. Péro pe primer kuña heʼi chupe: “¡Nahániri, ne memby hína pe omano vaʼekue, ha che memby katu pe oikovéva!”. Ha péicha ojodiskuti hikuái pe rréi renondépe.

23 Ipahápe pe rréi heʼi: “Kóva ningo heʼi: ‘¡Che memby hína pe oikovéva, ha ne memby hína pe omano vaʼekue!’, ha pe ótra katu heʼi: ‘¡No, ne memby hína pe omano vaʼekue, ha che memby katu pe oikovéva!’”. 24 Upéi pe rréi heʼi: “Pegueru chéve peteĩ espáda”. Upémarõ ojegueru pe rréipe peteĩ espáda. 25 Pe rréi heʼi: “Pembojaʼo mbytépe pe mitã oikovéva ha pemeʼẽ alamitare peteĩ kuñáme ha pe ótro alamitare pe ótrape”. 26 Upépe pe mitã oikovéva sy ombyasyeterei imembýpe ha oñepyrũ ojerure asy pe rréipe: “¡Por favór che ruvicha, emeʼẽntena chupe pe mitã oikovéva! ¡Anínte pejuka chupe!”. Péro pe ótro kuña heʼi jey jey: “¡Ndahaʼemoʼãi chembaʼerã ni nembaʼerã! ¡Pembojaʼo katu mbytépe!”. 27 Upépe pe rréi heʼi: “¡Pemeʼẽ pe mitã oikovéva pe primer kuñáme! ¡Ni mbaʼevéicharõ ndapejukái vaʼerã, pórke haʼe hína la isy!”.

28 Upéi Israel kompletoite ohendu mbaʼéichapa pe rréi ohusga kuri, ha opyta okyhyje hikuái pe rréigui ha omombaʼeterei chupe,+ pórke ohechakuaa hikuái Ñandejára omoaranduha chupe oporohusga hag̃ua.+

4 Rréi Salomón ogoverna vaʼekue Israel tuichakuére.+ 2 Koʼãva haʼe ijofisialkuéra* iñimportantevéva: Sadoc+ raʼy Azarías haʼe vaʼekue pe saserdóte. 3 Sisá raʼykuéra, Elihóref ha Ahíya haʼe vaʼekue umi sekretário.+ Ahilud raʼy Jehosafat+ haʼe vaʼekue pe oanotáva umi mbaʼe oikóva. 4 Jehoiadá raʼy Benaya+ odirihi vaʼekue pe ehérsito. Sadoc ha Abiatar+ katu haʼe vaʼekue saserdóte. 5 Natán+ raʼy Azarías omoakã vaʼekue umi governadórpe. Natán raʼy Zabud haʼe vaʼekue pe saserdóte ha pe rréi amígo.*+ 6 Ahisar oñenkarga vaʼekue pe palásiore, ha Abdá raʼy Adoniram+ oñenkarga vaʼekue umi hénte ojegueru vaʼekuére ombaʼapo pohýi hag̃ua.+

7 Salomón oreko vaʼekue 12 governadór oñenkargáva Israel tuichakuére, ha umíva ogueru vaʼekue hiʼupy pe rréipe ha pe rréi rógape g̃uarã. Káda uno oñenkarga vaʼekue ogueru hag̃ua hiʼupy un mes al áño.+ 8 Koʼãva haʼe vaʼekue umi governadór: Hur raʼy kárgope oĩ vaʼekue Efraín montañakuéra. 9 Déquer raʼy kárgope oĩ vaʼekue Macaz, Saalbim,+ Bet-Semes ha Elón-Bet-Hanán. 10 Hésed raʼy kárgope oĩ vaʼekue Arubot (ikárgope oĩ vaʼekue avei Socó ha kompletoite Héfer yvy). 11 Abinadab raʼy kárgope oĩ vaʼekue kompletoite Dor serrokuéra (Salomón rajy Tafat haʼe vaʼekue hembireko). 12 Ahilud raʼy Baaná kárgope oĩ vaʼekue Taanac, Meguidó,+ ha kompletoite Bet-Seán,+ oĩva Zaretán ypýpe, váho gotyove Jezreélgui, Bet-Seán guive Abel-Meholá peve ha Jocmeam+ peve. 13 Guéber raʼy kárgope oĩ vaʼekue Ramot-Galaad+ (ikárgope oĩ vaʼekue Jaír kampamentokuéra+ oĩva Galaádpe,+ Jaír hína Manasés trivugua, avei oĩ vaʼekue ikárgope pe lugár hérava Argob+ oĩva Basánpe:+ 60 siuda tuicha ha imurallapáva, ha hokẽ itránka de kóvreva). 14 Idó raʼy Ahinadab kárgope oĩ vaʼekue Mahanaim,+ 15 Ahimáaz oreko vaʼekue ikárgope Neftalí (haʼe omenda vaʼekue Basemat rehe, haʼéva avei Salomón rajy). 16 Husái raʼy Baaná kárgope oĩ vaʼekue Aser ha Bealot. 17 Parúah raʼy Jehosafat kárgope oĩ vaʼekue Isacar. 18 Elá raʼy Simeí+ kárgope oĩ vaʼekue Benjamín.+ 19 Urí raʼy Guéber kárgope oĩ vaʼekue Galaad,+ upéva hína Sehón+ yvy, umi amorreo rréi, ha Og+ yvy, pe rréi de Basán. Oĩ vaʼekue peteĩ governadór añónte oñenkargáva koʼã governadór rehe upe nasiónpe.

20 Umi hénte oikóva Judá ha Israélpe hetaiterei, hetaháicha pe yvykuʼi oĩva mar rembeʼýpe.+ Haʼekuéra okaru, hoʼu víno ha ovyʼa joa.+

21 Salomón oreko vaʼekue ipoguýpe enterove umi goviérno oĩva pe Rrío Éufrates+ guive, umi filisteo território peve ha Egipto frontéra peve. Koʼã goviérno opaga impuésto ha oservi vaʼekue Salomónpe haʼe oikove aja entéro.+

22 Pe hiʼupy oñekotevẽva káda día Salomón palásiope g̃uarã ohupyty 30 coro* arína iporãvéva ha 60 coro* arína komún. 23 Avei 10 vaka oñemongyra vaʼekue, 20 vaka oñemongaru vaʼekue pastotýpe, 100 ovecha, avei opaichagua guasu* ha umi guyra oñemongyra vaʼekue. 24 Salomón oreko vaʼekue ipoguýpe kompletoite pe Rrío Éufrates+ guive koʼa gotyo ládo, Tifsá guive Gaza+ peve, ipoguýpe oĩ vaʼekue entéro umi rréi oĩva koʼa gotyo pe Rrío Éufratesgui. Haʼe oiko vaʼekue pyʼaguapýpe ha avei kompletoite umi hénte oĩva iterritóriope ha ijerére.+ 25 Salomón oikove aja entéro umi hénte oĩva Judá ha Israélpe oiko trankílo ha pyʼaguapýpe, káda uno oiko iparrál ha hiʼígo máta guýpe, Dan guive Beer-Seba peve.

26 Salomón oreko vaʼekue 4.000* kavallerísa umi kavaju ojepurúvape g̃uarã umi kárrore ha 12.000 kavaju.*+

27 Umi governadór ogueru hiʼupy rréi Salomónpe g̃uarã ha enterove umi okarúvape g̃uarã rréi Salomón mesápe. Káda governadór oñenkarga upévare un mes aja ha ohecha ani hag̃ua ofalta mbaʼeve.+ 28 Haʼekuéra ogueru avei seváda ha pásto umi kavajúpe g̃uarã ha avei umi kavaju ojepurúvape g̃uarã umi kárrore, tahaʼe haʼehápe pe lugár oñekotevẽha. Káda uno ojapo upe ojejerure haguéicha chupekuéra.

29 Ñandejára omeʼẽ Salomónpe arandu ijojahaʼỹva+ ha ombokatupyry chupe ontende hag̃ua hetaiterei mbaʼe. Omeʼẽ avei chupe peteĩ korasõ ohechakuaa hag̃ua umi mbaʼe ijetuʼuvéva jepe. 30 Salomón iñarandueteve vaʼekue enterove umi hénte oikóvagui éste gotyo ha kompletoite umi egípciogui.+ 31 Haʼe iñaranduve vaʼekue oimeraẽ ótro kuimbaʼégui, iñarandueteve Etán+ pe ezrahítagui, Hemán,+ Calcol+ ha Dardágui, koʼãva hína Mahol raʼykuéra, ha Salomónpe ojekuaa opárupi umi nasión oĩvape ijerére.+ 32 Salomón ojapo* 3.000 ñeʼẽ arandu+ ha en totál 1.005 purahéi.+ 33 Haʼe oñeʼẽ vaʼekue umi yvyramátare, umi sédro oĩvare Líbanope ha pe plánta de isópo* okakuaávare umi murállare, ha oñeʼẽ avei umi animál oikóvare ko yvy ape ári,+ umi guyráre,*+ umi animál otyryrývare*+ ha umi piráre. 34 Kompletoite umi ótra nasióngui umi hénte ou ohendu hag̃ua umi mbaʼe aranduete heʼíva Salomón, umíva apytépe oĩ vaʼekue umi rréi oparupigua ko yvy ape ári, pórke ohendu hikuái Salomón iñaranduetereiha.+

5 Hiram, pe rréi de Tiro+ oikuaárõ guare Salomónpe oñenombra* hague rréiramo itúa rekovia, omondo isiervokuérape Salomón rendápe, pórke Hiram ha David ningo oñoamigoite vaʼekue ymaite guive.+ 2 Ha Salomón katu heʼika Hirámpe:+ 3 “Nde ningo reikuaa porã che túa David ndaikatúi hague omopuʼã peteĩ óga oñemombaʼeguasu hag̃ua Ijára Jehová réra, pórke iñenemigokuéra heta oñorairõ vaʼekue ikóntrape,+ Jehová ogana meve iñenemigokuérape hesehápe.* 4 Péro che Jára Jehová chemombytuʼu umi che enemigokuéra oĩvagui che jerére.+ Ndaipóri hína avave oñemoĩva cherehe ha ndaipóri avei mbaʼeve oremongyhyjéva.+ 5 Upévare che amopuʼãse peteĩ óga oñemombaʼeguasu hag̃ua che Jára Jehová réra, opromete haguéicha voi Jehová che túa Davídpe heʼírõ guare: ‘Nde raʼy amoĩtava ogoverna hag̃ua nde rekovia omopuʼãta pe óga omombaʼeguasútava che réra’.+ 6 Koʼág̃a ningo aipota remanda nde puévlope oity hag̃ua chéve umi sédro oĩva Líbanope.+ Che siervokuéra ombaʼapóta nde siervokuérandi, ha che apagáta umi nde siervokuérape pe présio nde rejeruréva, pórke nde ningo reikuaa porã ndaiporiha ore apytépe oitykuaáva yvyramáta umi sidónioicha”.+

7 Hiram ohendúrõ guare Salomón heʼíva, ovyʼaiterei ha heʼi: “¡Toñemombaʼeguasu Jehovápe koestedía, pórke omeʼẽ Davídpe itaʼyrarã iñarandúva omoakã hag̃ua ko puévlo tuichaitéva!”.+ 8 Upémarõ Hiram heʼika Salomónpe: “Ahendúma la ereka vaʼekue chéve. Ajapóta opa mbaʼe nde reipotáva ha aguerahakáta ndéve umi sédro ha enévro.+ 9 Che siervokuéra omboguejýta umi rróllo pe Líbanogui pe mar peve, ha che ajokuáta ojuehe ojegueraha hag̃ua pe mar rehe pe lugár nde erehápe chéve. Ha che ajoráta ndéve upépe ha nde ikatúta regueraha. Nde katu remeʼẽta chéve hekovia pe hiʼupy ajeruréva ndéve che rógape g̃uarã”.+

10 Péicha Hiram omeʼẽ Salomónpe umi sédro ha enévro oipotáva guive. 11 Salomón katu omeʼẽ hiʼupyrã Hirámpe 20.000 coro* trígo ha 4.400 lítro* aséite de olíva iporãvéva. Koʼã mbaʼe Salomón omeʼẽ vaʼekue Hirámpe káda áño.+ 12 Ha Jehová omoarandu Salomónpe opromete haguéicha chupe.+ Ha Hiram ha Salomón oiko pyʼaguapýpe oñondive, ha ojapo hikuái peteĩ kompromíso.*

13 Rréi Salomón ogueruka opárupi Israélgui umi hénte ombaʼapo pohýi vaʼerã, en totál oñembyaty 30.000 kuimbaʼe.+ 14 Omondo chupekuéra por túrno pe Líbanope, 10.000 káda mes. Opyta hikuái un mes pe Líbanope ha 2 mése hógape. Adoniram+ hína pe oñenkarga vaʼekue umi ojegueru vaʼekuére ombaʼapo pohýi hag̃ua. 15 Salomón oreko vaʼekue 70.000 kuimbaʼe ikatúva ojapo oimehaichagua traváho ha 80.000 kuimbaʼe ojokáva ita+ umi montañaháre.+ 16 Salomón oreko avei 3.300 ofisiál,+ haʼekuéra oñenkarga vaʼekue okontrola hag̃ua umi ombaʼapóvape. 17 Ha pe rréi omanda rupi chupekuéra, oguenohẽ hikuái umi kantéragui umi ita tuichaicháva, umi ita hepyetereíva.+ Koʼã ita oñekytĩ ha oñemoldea+ rire ojepuru pe óga simientorã.+ 18 Upémarõ Salomón ha Hiram personalkuéra ha umi guebalita+ oikytĩ umi ita ha oprepara umi yvyra oñemopuʼã hag̃ua pe óga.

6 Ohasárõ guare 480 áño umi israelita osẽ hague Egíptogui,+ pe cuarto áño rréi Salomón ogoverna haguépe Israel, pe segundo mes héravape Ziv,*+ Salomón oñepyrũ omopuʼã Jehová róga.*+ 2 Pe témplo ojapo vaʼekue rréi Salomón Jehovápe g̃uarã ipuku 26 métro 70 sentímetro,* ipe 8 métro 90 sentímetro,* ha ijyvate 13 métro 35 sentímetro.*+ 3 Pe entráda itechopáva oĩva fréntepe,*+ pe koty hérava Sánto* renondépe oreko la mísma medída orekóva pe témplo: ipe 8 métro 90 sentímetro,* ha ipuku 4 métro 45 sentímetro* ñamedíramo pe frénte guive.

4 Haʼe ojapo avei ventána pe témplope g̃uarã, koʼã ventána ningo tuicha ijuru hyepy gotyo ha ijuru poʼi pe oka gotyo.+ 5 Omopuʼã avei pe témplo pare ykére ótro pare, mokõive kostádope ha hapykue gotyo avei, ha pe espásio hembýva pe témplo parégui pe ótro pare peve ojapo chugui heta kotyʼi, péicha ojapo pe koty hérava Sánto* ha pe koty hérava Santísimo+ jerére kompletoite.+ 6 Koʼã kotyʼi oreko vaʼekue 3 píso, pe primer píso ipe 2 métro 22 sentímetro imédio,* pe segundo píso ipe 2 métro 67 sentímetro,* ha pe tercer píso ipe 3 métro 11 sentímetro imédio.* Umi tiránte ojepurúva ojedividi hag̃ua umi kotyʼi noñemoingéi pe témplo parére, pórke pe témplo pare jerére haʼe ohejáma voi umi tiránte rendag̃ua.+

7 Oñemopuʼã hag̃ua pe témplo ojepuru umi ita ojeprepara pyréva kantérape,+ upévare ojejapo aja pe témplo noñehendúi martíllo ryapu, hácha ni mbaʼeveichagua erramiénta de iérro ryapu. 8 Ha pe kotyʼi primer pisopegua oreko vaʼekue iñentráda pe témplo kostádope, sur gotyo.+ Oĩ avei peteĩ eskaléra karakól ojupíva umi kotyʼi oĩvape pe segundo ha tercer písope. 9 Haʼe okontinua omopuʼã pe témplo ha otermina.+ Upéi oipuru tiránte de sédro ha omoĩ en fíla távla de sédro itechorã.+ 10 Ojapo umi kotyʼi mokõive kostádope pe témplore ha hapykue gotyo avei,+ káda kotyʼi ijyvate 2 métro 22 sentímetro imédio,* ha umi tiránte ojepuru vaʼekue ojedividi hag̃ua umi kotyʼi oñemohenda pe témplo parére.

11 Upérõ guare Jehová heʼi Salomónpe: 12 “Reikóramo che léi heʼiháicha, rejapóramo umi mbaʼe haʼéva ha rekumplipaite che mandamientokuéra,+ upéicharõ che avei akumplíta upe apromete vaʼekue nde túa Davídpe, añeʼẽrõ guare chupe pe óga remopuʼãvare,+ ha aikóta pype. 13 Ha che aiméta umi israelita apytépe+ ha ndahejareimoʼãi che puévlo Israélpe”.+

14 Salomón okontinua omopuʼã pe témplo ha otermina. 15 Haʼe orrevestipaite* umi pare oĩva pe témplo ryepýpe távla de sédrope. Orrevestipaite madéra de sédrope umi pare oĩva pe témplo ryepýpe, yvy guive pe técho peve, ha omoĩ távla de enévro+ ipisorã. 16 Ha pe témplo ryepýpe, pe fóndope ojapo távla de sédrogui peteĩ koty ipukúva 8 métro 90 sentímetro,* ha péicha pe témplo ryepýpe omopuʼã pe koty hérava Santísimo, upéva hína pe koty fondopegua.+ 17 Ha pe koty oĩva henondépe, frénte gotyo ipuku 17 métro 80 sentímetro,* upéva hína pe koty hérava Sánto.*+ 18 Ha pe pare kompletoite ojerrevesti sédrope, ha ni peteĩ ita ndojehechái hese. Umi madéra de sédrore ojetalla andai apuʼa+ ha yvoty raʼanga.+

19 Ha haʼe oprepara pe koty oĩva fóndope+ pe témplope omoĩ hag̃ua pype Jehová Árka del Pákto.+ 20 Pe koty oĩva fóndope ipuku 8 métro 90 sentímetro,* ipe 8 métro 90 sentímetro* ha ijyvate 8 métro 90 sentímetro.*+ Haʼe orrevestipaite ko koty ryepy óro púrope, ha pe altár*+ katu orrevestipaite sédrope. 21 Salomón orrevestipaite pe témplo ryepy óro púrope,+ ha oipyso peteĩ kadéna de óro pe koty fondopegua+ renondépe, upe koty ojerrevestipaite avei kuri órope. 22 Haʼe orrevesti órope pe témplo ryepy kompletoite, avei orrevesti órope kompletoite pe altár+ oĩva pe koty fondopegua renondépe.

23 Ha ojapo mokõi keruvín*+ madéra de pínogui omoĩ hag̃ua pe koty fondopeguápe. Káda keruvín ijyvate 4 métro 45 sentímetro.*+ 24 Peteĩ ipepo ipuku 2 métro 22 sentímetro imédio,* ha pe ótro ipepo ipuku 2 métro 22 sentímetro imédio.* Péicha umi keruvín pepo en totál ipuku 4 métro 45 sentímetro,* peteĩ púntagui pe ótro púnta peve. 25 Pe ótro keruvín pepo ipuku avei en totál 4 métro 45 sentímetro.* Umi mokõi keruvín peteĩchaite tuicha ha oreko la mísma fórma. 26 Peteĩ keruvín ijyvate 4 métro 45 sentímetro,* ha pe ótro keruvín upéicha avei. 27 Upéi omoĩ umi keruvín+ pe Santísimope. Peteĩ keruvín pepo ojepyso un ládo pe pare gotyo oja peve hese, ha pe ótro keruvín oipyso avei ipepo pe ótro ládo oja peve pe parére. Ha pe ótro ládo ipepo oipyso hikuái ha oja ojuehe umi ipúnta pe koty mbytépe. 28 Ha haʼe orrevestipaite órope umi keruvín.

29 Ha pe témplo ryepýpe, haʼe otalla palméra,+ keruvín,+ ha yvoty raʼanga+ umi mokõi koty parére kompletoite. 30 Ha umi mokõi koty oĩva pe témplo ryepýpe, haʼe orrevestipaite órope pe píso kompletoite. 31 Ha pe koty fondopegua entradarã ojapo umi okẽ pínogui, ojapo avei umi pilár pe kostádope g̃uarã ha umi okẽ markorã, una quinta párte.* 32 Umi mokõi okẽ ojapo madéra de pínogui, ha otalla hese keruvín raʼanga, palméra ha yvoty raʼanga ha upéi orrevestipaite órope, ha martíllope omoldea pe óro umi keruvín ha palméra raʼangáre. 33 Pe lugár Sánto* entradarã peichaite avei ojapo, pe okẽ markorã ojapo pínogui, una cuarta párte.* 34 Haʼe ojapo mokõi okẽ madéra de enévrogui. Káda okẽ oreko mokõi óha ojeréva peteĩ éhe ári.+ 35 Haʼe otalla hese keruvín raʼanga, palméra ha yvoty raʼanga, upéi orrevestipaite órope umi mbaʼe otalla vaʼekue.

36 Upéi ojapo pe murálla oĩva pe korapy+ ryepýpe, ha ojapo hag̃ua omoĩ 3 iláda ita oñemoldea pyréva, ha hiʼári una iláda tiránte de sédro.+

37 Pe mes héravape Ziv, pe cuarto áño ogovernahápe Salomón, ojejapopa Jehová róga simiénto.+ 38 Ha 11 áño ogoverna haguépe, pe mes héravape Bul,* upéva hína pe mes ochoha, oñetermina pe témplo, umi detalleʼi jepe ha asegún pe pláno.+ Péicha 7 áñope omopuʼãmba pe témplo.

7 Upéi Salomón omopuʼã ipalasiorã,+ ha 13 áñope ojapopa.+

2 Ha omopuʼã avei pe óga hérava Líbano Kaʼaguy,+ ipukúva 44 métro imédio,* ipe 22 métro 25 sentímetro,* ha ijyvate 13 métro 35 sentímetro.* Haʼekuéra omopuʼã hag̃ua upe óga omoĩ 4 fíla pilár de sédro ha omoĩ tiránte de sédro+ umi pilár ári. 3 Haʼekuéra ojapo sédrogui umi armáhe oñemoĩva umi tiránte ári, ha koʼã tiránte oĩ umi pilár ári. Oĩ kuri 45 en totál, 15 káda fílape.* 4 Oĩ kuri 3 iléra ventána imarkopáva, ha káda ventána rovái oĩ jey ótra ventána, koʼãva oĩ 3 iléra de 3 fílape. 5 Kompletoite umi entráda ha umi okẽ márko kuadrádo vaʼekue, ha upéichante avei umi ventána oĩva ojovái 3 iléra de 3 fílape.

6 Haʼe omopuʼã avei umi Pilár Entráda, ko entráda ipuku 22 métro 25 sentímetro,* ha ipe 13 métro 35 sentímetro.* Ha henondépe omopuʼã avei ótra entráda orekóva pilár ha techoʼi.

7 Haʼe omopuʼã avei pe Koty Ojehusgahápe,+ upépe haʼe oporohusga, upéva héra avei pe Tróno Koty.+ Ha ojerrevestipaite madéra de sédrope, pe yvy guive yvate peve oĩháme umi víga.

8 Pe palásio haʼe oikotaha oĩ ótro korapýpe,+ mombyrymi pe Tróno Kotýgui, ha upeichaite avei ojejapo. Haʼe omopuʼã avei peteĩ óga faraón rajýpe g̃uarã ha ojogua pe Tróno Kotýpe. Faraón rajy hína Salomón rembireko.+

9 Kompletoite koʼã óga, pe isimiénto guive pe altúra peve ha pe korapy tuichaitéva,+ ojejapo umi ita hepývagui+ ha medidaitére. Ojepuru siérra itápe g̃uarã oñekytĩ hag̃ua koʼã ita, ijapéguio ha hyepýguio. 10 Pe simientorã oñemoĩ umi ita tuichaicháva ha hepyetereíva, oĩ ita orekóva 4 métro 45 sentímetro* ha ótro katu 3 métro 56 sentímetro.* 11 Ha koʼã ita ári oñemoĩ ita hepyetereíva, oñekytĩ ha oñemoldea vaʼekue medidaitére, ha ojepuru avei madéra de sédro. 12 Pe korapy tuichaitéva jerére oĩ vaʼekue peteĩ murálla orekóva 3 iláda ita oñekytĩ pyréva, ha una iláda tiránte de sédro, upeichaite avei ojejapo kuri oñeamuralla hag̃ua Jehová róga korapy oĩva hyepýpe,+ ha pe témplo entráda itechopáva.*+

13 Rréi Salomón ohenoika Hirámpe+ Tírogui ha omondo ipiarigua. 14 Hiram sy ningo peteĩ viúda Neftalí trivugua, ha itúa katu peteĩ kuimbaʼe Tirogua ombaʼapóva kóvrere.+ Hiram ikatupyry, iñarandu+ ha ivaleterei vaʼekue ojapo hag̃ua entéro mbaʼe kóvregui.* Upémarõ haʼe ou Salomón rendápe ha ojapo entéro mbaʼe ojerure vaʼekue chupe pe rréi.

15 Haʼe omboyku pe kóvre ha ojapo umi mokõi pilár de kóvre,+ káda pilár ijyvate 8 métro,* ha ipoguasu 5 métro 34 sentímetro.*+ 16 Ojapo avei mokõi apuʼa guasu* de kóvre omoĩ hag̃ua adórnoramo umi pilár akãre. Peteĩva oreko 2 métro 22 sentímetro imédio* ha pe ótro oreko avei 2 métro 22 sentímetro imédio.* 17 Pe adórno oĩva káda pilár akãre oreko peteĩ rred joguaha+ ojejapóva kadenaʼi oñetrensa pyrévagui, 7 peteĩ pilárpe g̃uarã ha 7 pe ótro pilárpe g̃uarã. 18 Ha ojapo avei granáda joguaha ha omoĩ 2 fílape alrrededór umi rred joguaháre, odekora hag̃ua umi adórno oĩva umi pilár akãre. Peteĩchaite ojapo umi adórno umi mokõi pilárpe g̃uarã. 19 Umi adórno oĩva umi pilár akãre pe entráda renondépe, ojogua kuri lírio potýpe. Koʼã lírio poty joguaha oreko 1 métro 78 sentímetro.* 20 Umi adórno oĩ kuri umi mokõi pilár akãre, umi rred joguaha oĩva alrrededór ári. Ha káda pilár rehe oĩ kuri 200 granáda en fíla alrrededorete.+

21 Haʼe okoloka umi pilár pe témplo entráda+ renondépe. Okoloka pe pilár oĩva derécha gotyo ha ombohéra Jakín,* upéi okoloka pe pilár oĩva iskiérda gotyo ha ombohéra Boaz.*+ 22 Ha umi pilár ári oĩ kuri umi adórno ojoguáva lírio potýpe. Péicha ojejapopa umi pilár.

23 Upéi haʼe ojapo pe Palangána Guasu* de kóvre.+ Pe Palangána ijapuʼa ha ijuru oreko 4 métro 45 sentímetro* peteĩ hembeʼy guive pe ótro hembeʼy peve, ijyvate 2 métro 22 sentímetro imédio,* ha alrrededór oreko 13 métro 35 sentímetro.*+ 24 Ha pe Palangána Guasu rembeʼy guýpe alrrededór oĩ 2 fíla andai apuʼa raʼanga.+ Oĩ 10 andai apuʼa káda 44 sentímetro imédio,* ha koʼã andai raʼanga oĩ pe Palangána Guasu jerére kompletoite. Pe Palangána Guasu ha umi andai apuʼa raʼanga de unoite ojejapo kuri. 25 Upe Palangána Guasu oĩ 12 tóro de kóvre+ ári, mbohapy tóro omaña nórte gotyo, mbohapy oéste gotyo, mbohapy sur gotyo ha mbohapy éste gotyo. Pe Palangána Guasu oñemboguapy hiʼarikuéra, ha umi tóro retyma hapykuepegua oĩ mbyte gotyo pe Palangána Guasu guýpe. 26 Pe Palangána Guasu iñanambusu 7,4 sentímetro,* ha hembeʼy ojogua peteĩ kambuchi rembeʼýpe, haʼete lírio poty. Ha ikatu ija pype 44.000 lítro* y.

27 Upéi haʼe ojapo 10 karretílla+ de kóvre. Káda karretílla ipuku 1 métro 78 sentímetro,* ipe 1 métro 78 sentímetro,* ha ijyvate 1 métro 33 sentímetro imédio.* 28 Ha péicha ojejapo umi karretílla: ijapére oreko chápa de kóvre ha oñemoĩ hese umi travesáño, koʼãva oĩ umi kostádope. 29 Ha umi travesáño paʼũme, umi chápa de kóvre rehe oĩ león,+ tóro ha keruvín* raʼanga.+ Ha umi várra ojedekora peteĩchaite ha oñemoĩ hese adórno ijapuʼáva,* yvate umi tóro ári ha iguýpe umi león guýpe. 30 Káda karretílla oreko 4 rruéda ojeréva umi éhe de kóvrere, ha umi várra oĩva umi 4 eskínape ojoko umi rruéda ha umi éhe. Ha pe palangána guýpe oĩ avei umi várra ojokóva chupe, ha káda várra oreko umi adórno apuʼa* oñemboykúma vaʼekue voi hese. 31 Umi várra ári oĩ peteĩ armáhe apuʼa, ha pe armáhe apuʼa ivárra reheve ijyvate en totál 67 sentímetro.* Ha pe várra oreko 44 sentímetro imédio* ha oreko adórno, ha pe armáhe apuʼa kostádo kompletoite oreko chápa de kóvre kuadrádova. Pe palangána oñemboguapy pe armáhe apuʼápe. 32 Ha umi várra ojoko umi 4 rruéda orekóva pe karretílla, ha umi rruéda oĩ pe chápa de kóvre guy gotyo. Umi rruéda ijyvate 67 sentímetro.* 33 Umi rruéda ojejapo vaʼekue ojogua karréta rruédape. Kompletoite umi sopórte, umi rrájo, llánta ha pe seguroʼi, ojejapo metál oñemboyku vaʼekuégui. 34 Umi 4 eskínape pe karretíllare oĩ 4 várra ojokóva chupe, koʼãva ojejapo hag̃ua oñemboyku kuri ojejapo hag̃ua de unoite pe karretíllandi. 35 Yvate gotyo pe karretíllare oĩ peteĩ armáhe apuʼa ijyvatéva 22 sentímetro.* Ha pe travesáño oĩva pe karretíllare ha umi chápa de kóvre oĩva pe travesáño kostádore oñemboyku kuri ha ojejapo de unoite. 36 Ha pe armáhe apuʼa kostádore, umi nandihápe ojejapo keruvín, león ha palméra raʼanga,+ ha avei ojejapo ijerére adórno apuʼa.* 37 Umi 10 karretílla+ ojejapo ha oñemoldea kuri peteĩchapa+ ha enterove peteĩchaite tuicha.

38 Haʼe ojapo 10 palangána de kóvre,+ ha káda palangánape ikatu ija 880 lítro* y. Koʼã palangána oreko 1 métro 78 sentímetro,* ha oĩ peteĩ palangána umi 10 karretíllape g̃uarã. 39 Upéi omoĩ 5 karretílla a la derécha pe témplogui ha 5 karretílla a la iskiérda pe témplogui, ha omoĩ pe Palangána Guasu a la derécha pe témplogui, suréste gotyo.+

40 Hiram+ ojapo avei umi ótro palangána, pála+ ha tasón.+

Hiram ningo ojapopaite umi traváho Jehová rógape rréi Salomónpe g̃uarã.+ Haʼe ojapo: 41 umi mokõi pilár+ ha umi apuʼa guasu ojoguáva kambuchípe oĩva umi pilár akãre, umi mokõi rred joguaha+ oadornáva umi apuʼa guasu oĩva umi pilár akãre ojoguáva kambuchípe, 42 umi 400 granáda+ joguaha oñemoĩva umi mokõi rred joguaháre, 2 fíla granáda káda rred joguaháre g̃uarã, umíva oñemoĩ oñeadorna hag̃ua umi apuʼa guasu oĩva umi mokõi pilár akãre ojoguáva kambuchípe, 43 umi 10 karretílla+ ha umi 10 palangána+ oñemoĩva umi karretíllape, 44 pe Palangána Guasu+ ha umi 12 tóro de kóvre oñemoĩva pe Palangána Guasu guýpe, 45 umi válde ojegueraha hag̃ua tanimbu, umi pála, umi palangána ha kompletoite umi tembiporu. Hiram ojapo koʼã mbaʼe kóvregui ha omboverapaite, koʼã mbaʼe ojapo rréi Salomónpe, Jehová rógape g̃uarã. 46 Pe rréi omboyku koʼã mbaʼe ha omoĩ umi mólde ojejapo vaʼekuépe ñaiʼũgui Jordán distrítope, éntre Sucot ha Zaretán.

47 Ha hetaiterei rupi umi tembiporu, Salomón ndopesakái vaʼekue, upéicha rupi ndojekuaái mboy kílo kóvrepa ojepuru rakaʼe.+ 48 Salomón ojapopaite vaʼekue entéro mbaʼe Jehová rógape g̃uarã: pe altár+ de óro, pe mesa+ de óro oñemoĩha pe pan oñepresentáva Ñandejárape, 49 umi kandelávro+ de óro púro, oĩ 5 a la derécha pe koty fondopegua renondépe ha 5 a la iskiérda, umi yvoty,+ umi lamparaʼi ha umi pínsa* ojepurútava ojepeʼa hag̃ua umi lamparaʼi mécha, koʼãva de oropaite vaʼekue,+ 50 umi palangána, umi pínsa oñembogueha umi lamparaʼi,+ umi tasón, umi kópa,+ umi mbaʼyru ojehapyha insiénso,+ koʼãva de óro púro vaʼekue, umi váse oñeenkastra hag̃ua umi okẽ oĩva pe koty fondopeguápe,+ upéva hína pe Santísimo, ha avei umi ótro okẽ oĩvape g̃uarã pe témplope,+ koʼãva de óro vaʼekue.

51 Ha péicha rréi Salomón ojapo entéro mbaʼe oñekotevẽva oñetermina hag̃ua Jehová róga. Upéi Salomón omoinge Jehová róga tesoreríape umi mbaʼe itúa David osantifika vaʼekue Ñandejárape,+ avei omoinge upépe pe pláta, pe óro ha umi ótro tembiporu.+

8 Upe tiémpope ningo Salomón ombyaty+ umi kuimbaʼe omoakãva* Israélpe, enterovete umi omoakãvape umi trívu, ha umi omoakãvape ituakuéra ypykue familiarépe Israélpe.+ Haʼekuéra ou rréi Salomón rendápe Jerusalénpe ogueraha hag̃ua Jehová Árka del Pákto pe Siuda de Davídgui,+ térã Sióngui.+ 2 Enterovete umi kuimbaʼe Israelpegua oñembyaty rréi Salomón renondépe ojejapo jave pe fiésta* mes de Etanímpe,* pe séptimo méspe.+ 3 Ha oupaite rire umi kuimbaʼe omoakãva Israel, umi saserdóte ohupi ogueraha pe árka.+ 4 Haʼekuéra ogueru Jehová árka, pe tavernákulo,*+ ha kompletoite umi tembiporu sagrádo oĩ vaʼekue pe tavernákulope. Umi saserdóte ha umi levita oguerupaite koʼã mbaʼe. 5 Rréi Salomón ha enterovete umi israelita oñembyaty vaʼekue, oĩ pe árka renondépe. Ha ojesakrifika hetaiterei ovecha ha tóro,+ upéicha rupi ndaikatúi vaʼekue ni oñekontapa.

6 Upéi umi saserdóte ogueraha Jehová Árka del Pákto hendag̃uáme,+ pe témplope pe koty fondoitepeguápe, upéva hína pe Santísimo, ha omoĩ hikuái umi keruvín*+ pepo guýpe.

7 Umi keruvín pepo ojepyso pe árka oĩha ári, péicha umi keruvín omoʼã isómbrape pe árka kompletoite ha umi yvyra puku oĩva hese.+ 8 Umi yvyra+ ningo ipukueterei ha upévare umi ipúnta ojekuaa pe koty hérava Sánto guive, oĩva pe koty fondoitepegua renondépe, péro ndojehechái oka guive. Ha upépe oĩ koʼag̃aite peve. 9 Pe árka ryepýpe ningo ndaipóri vaʼekue mbaʼevete, sólamente umi mokõi ita ipéva+ Moisés omoĩ vaʼekue+ Horébpe. Upépe ningo Jehová ojapo vaʼekue peteĩ kompromíso+ pe puévlo de Israel ndive osẽrõ guare Egíptogui.+

10 Ha umi saserdóte osẽrõ guare pe lugár sántogui, pe arai+ ojagarrapaite Jehová róga.+ 11 Ha umi saserdóte ndaikatuvéima osegi ojapo hembiapo pe arai káusare, pórke Jehová podér omimbipáva omyenyhẽ Jehová róga.+ 12 Upérõ Salomón heʼi: “Jehová, nde ningo ere vaʼekue reĩtaha pe arai hũme.+ 13 Che ningo ajapopáma ndéve g̃uarã peteĩ óga iporãitereíva, peteĩ lugár reiko hag̃ua pára siémpre”.+

14 Upéi pe rréi ojere ha omaña umi hénte oĩha gotyo ha ovendesi kompletoite umi israelita oñembyaty vaʼekuépe, upérõ guare haʼekuéra oñemboʼy hína kuri upépe.+ 15 Haʼe heʼi: “Toñemombaʼeguasu Jehová Israel Járape, haʼete voi opromete vaʼekue che túa Davídpe ha iporupiete okumpli koʼã mbaʼe. Haʼe heʼi vaʼekue: 16 ‘Aguenohẽha día guive che puévlo Israélpe Egíptogui, neʼĩra gueteri aiporavo peteĩ siuda Israel trivukuéra apytégui, oñemopuʼã hag̃ua peteĩ óga oñemombaʼeguasu hag̃ua che réra,+ péro aiporavóma Davídpe omoakã hag̃ua che puévlo Israel’. 17 Ha che túa David ipyʼaite guive ojapose vaʼekue peteĩ óga oñemombaʼeguasu hag̃ua Jehová Israel Jára réra.+ 18 Péro Jehová heʼi che túa Davídpe: ‘Nde ningo nde pyʼaite guive rejapose peteĩ óga oñemombaʼeguasu hag̃ua che réra, ha oĩ porãiterei la rejapose upéva nde pyʼaite guive. 19 Péro nde neremopuʼãmoʼãi upe óga, síno nde raʼy onasétava, haʼe hína upe omopuʼãtava pe óga oñemombaʼeguasu hag̃ua che réra’.+ 20 Ha Jehová okumpli upe opromete vaʼekue, pórke che apyta che túa David rekovia ha aguapy Israel trónope Jehová opromete haguéicha. Ha che amopuʼãma avei pe óga oñemombaʼeguasu hag̃ua Jehová Israel Jára réra,+ 21 ha ajapo avei pe árka rendag̃ua, oĩháme umi mokõi ita ipéva orekóva pe kompromíso+ Jehová ojapo vaʼekue ñande tuakuéra ypykuéndi oguenohẽrõ guare chupekuéra Egíptogui”.

22 Upéi Salomón oñemboʼy Jehová altár renondépe, kompletoite umi israelita oñembyatýva renondépe, ha omopuʼã ipo yvága gotyo oñemboʼe hag̃uáicha,+ 23 ha heʼi: “Israel Jára Jehová, ndaipóri ningo ótro Dios ndeichagua+ yvágape ni ko yvy ape ári, nde rekumpli ne kompromíso ha rehechauka nembaʼeporãitereiha*+ umi ndeservívandi ipyʼaite guive.+ 24 Nde ningo rekumpli pe promésa rejapo vaʼekue che túa Davídpe. Ndete repromete vaʼekue chupe, ha koestedía nde porupiete rekumpli upéva.+ 25 Ha koʼág̃a Jehová Israel Jára, ekumplimína pe promésa rejapo vaʼekue che túa Davídpe eréramo guare: ‘Nde raʼykuéra oñatendéramo mbaʼéichapa oiko hína, nde rejapóma haguéicha, upéicharõ siémpre oĩta ne familiare oguapýva Israel trónope’.+ 26 Ha koʼág̃a Israel Jára, ekumplimína pe promésa rejapo vaʼekue che túa Davídpe.

27 Ñandejára, ¿nde piko reikóne ko yvy ape ári?+ ¡Pe yvága ijyvatevéva jepe ningo michĩ ndéve g̃uarã,+ ha mbaʼéicha piko upéicharõ reikóta ko óga amopuʼã vaʼekuépe ndéve g̃uarã!+ 28 Che Jára Jehová, ehendumína koʼág̃a che ñemboʼe ha nembaʼeporãmi chendive, ejapysakamína cherehe ha chepytyvõ, ha ehendumi ko ñemboʼe ajapóva ne renondépe koestedía. 29 Ejesarekomína ko ógare ára ha pyhare, ko lugár rehe ningo nde ere vaʼekue: ‘Che réra amoĩta upépe’,+ ha ehendu nde siérvo oñemboʼe jave ndéve ko lugár gotyo.+ 30 Ha ehendumína nde siérvo ojerurévape ndéve nembaʼeporãmi hag̃ua hendive, ha nde puévlo Israel ojerure asývape ndéve oñemboʼévo ko lugár gotyo, ha ejapysakamína orerehe pe yvága guive,+ pe lugár reikoha guive, orerendu ha oreperdonamína.+

31 Peteĩ kuimbaʼe rehe ojeʼéramo opeka hague hapicha kóntrape, ha pe hapicha heʼi chupe ohura hag̃ua haʼe ndojapói hague,* ha haʼe oúramo ko ógape nde altár renondépe ojapo rupi upe huraménto,*+ 32 upéicharõ, ehendumíkena pe yvága guive ha ehusga nde siervokuérape erévo mávapa pe mbaʼe vai apoha ha epaga chupe upe ojapo vaʼekuére, ha avei erévo inosenteha* pe ihústova ha evendesi chupe ihústo haguére.+

33 Umi enemígo ogana vove nde puévlo Israélpe pórke osegi opeka ne kóntrape,+ ha upéi ojevy hikuái ne rendápe ha omombaʼeguasu nde réra,+ ha oñemboʼe ko ógape ojerure asývo ndéve reipytyvõ hag̃ua chupekuéra,+ 34 upéicharõ ehendumína yvága guive ha eperdona nde puévlo Israel pekádo, ha egueru jey chupekuéra ko yvy remeʼẽ vaʼekuépe umi ituakuéra ypykuépe.+

35 Ha pe yvága oñemboty vove ha ndokyvéi,+ pórke haʼekuéra osegi opeka ne kóntrape,+ ha upéi oñemboʼe hikuái ko lugár gotyo, omombaʼeguasu nde réra ha ojevy hikuái hembiapo vaikuégui pórke nde rejapo chuguikuéra hénte iñumíldeva,*+ 36 upéicharõ ehendumína yvága guive ha eperdona nde siervokuéra pekádo, nde puévlo Israel pekádo, chupekuéra nde remboʼéta+ oguata hag̃ua pe tape porãre, ha embou ama ko yvy ape ári,+ ko yvy ningo nde remeʼẽ vaʼekue nde puévlope iñerensiarã.

37 Oúramo ñembyahýi ko paíspe,+ térã oúramo mbaʼasy, yvytu aku, umi plantasión ivichopa ha oñehundi,+ oúramo hetaiterei tuku, umi tuku hoʼupáva la oĩva guive, térã umi iñenemigokuéra omongoráramo peteĩva umi siuda oĩva ko paíspe,* oúramo oimehaichagua mbaʼe vai térã mbaʼasy,+ 38 tahaʼe haʼéva pe ñemboʼe, tahaʼe jepe raʼe peteĩ kuimbaʼe térã nde puévlo Israel kompletoite upe ojerure asýva ndéve nembaʼeporã hag̃ua+ (pórke káda uno oikuaa porã mbaʼépa oipyʼapy ha okevranta chupe),+ ha upévare omopuʼã hikuái ipo ko óga gotyo oñemboʼe hag̃ua, 39 upéicharõ ehendumíkena yvága guive, pe lugár nde reikoha guive.+ Ha eperdonákena+ ha ejapo tekotevẽva ha emyengovia káda únope asegún pe ojapo vaʼekue,+ pórke nde reikuaa porã mbaʼépa oreko hikuái ikorasõme (nde añoite reikuaa porã káda yvypóra korasõ).+ 40 Péicha okyhyjéta hikuái ndehegui ha nderrespetáta oikove aja entéro ko yvy remeʼẽ vaʼekuépe ore tuakuéra ypykuépe.

41 Avei pe extranhéro ndahaʼéiva nde puévlo Israelgua oúramo koʼápe peteĩ nasión mombyry opytávagui oikuaa rupi nde réra+ 42 (pórke haʼekuéra katuete ohendúta tuichaha nde réra,+ ndepoderosoha ha ndepyapy mbareteha), haʼe oúramo oñemboʼe ko óga gotyo, 43 upéicharõ ehendumíkena yvága guive, pe lugár nde reikoha guive,+ ha ejapomína pe extranhéro ojerure haguéicha ndéve, ikatu hag̃uáicha enterove umi puévlo oĩva ko yvy ape ári oikuaa nde réra,+ okyhyje ndehegui ha nderrespeta ojapoháicha nde puévlo Israel, ha toikuaa hikuái ko óga che amopuʼã vaʼekue omombaʼeguasuha nde réra.

44 Jehová, nde puévlo ohóramo oñorairõ hag̃ua iñenemígondi tahaʼe haʼehápe,+ ha oñemboʼe+ ndéve ko siuda reiporavo vaʼekue+ gotyo ha ko óga che amopuʼã vaʼekue gotyo oñemombaʼeguasu hag̃ua nde réra,+ 45 upéicharõ ehendumína yvága guive iñemboʼekuéra ha ojerure asy jave ndéve nembaʼeporã hag̃ua hendivekuéra, ha ejapókena hustísia hesehapekuéra.

46 Nde puévlo opekáramo ne kóntrape (pórke ndaipóri ningo yvypóra ndopekáiva),+ ha ndepochyeterei hendivekuéra ha reheja rei chupekuéra iñenemígo poguýpe, ha umi iñenemígo ogueraha chupekuéra prisionéroramo hetãme, tahaʼe ag̃ui térã mombyry,+ 47 ha upéi ohechakuaa ojavy hague hikuái pe nasión ojegueraha haguépe prisionéroramo,+ ha ojevy ne rendápe+ ha ojerure asy ndéve nembaʼeporã hag̃ua hendivekuéra pe nasión oĩháme prisionéroramo,+ ha heʼi hikuái: ‘Ropeka ha tuicha rofalla, ivaieterei ningo la rojapo vaʼekue’,+ 48 ha oĩ aja pe nasión umi iñenemigokuéra ogueraha haguépe chupekuéra prisionéroramo, ojevy hikuái ne rendápe ipyʼaite guive+ ha hekove* kompletoite reheve, ha oñemboʼe ndéve ko yvy remeʼẽ vaʼekue gotyo umi ituakuéra ypykuépe, ko siuda reiporavo vaʼekue ha ko óga amopuʼã vaʼekue gotyo nde rérape g̃uarã,+ 49 upéicharõ ehendumíkena iñemboʼekuéra yvága guive, pe lugár nde reikoha guive,+ ha avei ojerure asy jave ndéve nembaʼeporã hag̃ua hendivekuéra. Ejapókena hustísia hesehapekuéra, 50 ha eperdonamína nde puévlo opeka vaʼekuépe ne kóntrape, eperdonamína opa mbaʼe vai ojapo vaʼekue ne kóntrape. Ha umi iñenemigokuéra tombyasy ha toiporiahuvereko chupekuéra+ 51 (pórke haʼekuéra ningo nde puévlo ha ne erénsia,+ nde reguenohẽ vaʼekue Egíptogui+ ohasa asy haguépe hikuái oĩramoguáicha tatakua akúpe).*+ 52 Ehendumíkena nde siérvo ha nde puévlo Israélpe ojerure asy jave ndéve nembaʼeporã hag̃ua,+ siémprekena ehendu chupekuéra ojerure asy jave ndéve.+ 53 Pórke nde reiporavo vaʼekue chupekuéra ne erensiarã entéro umi puévlo oĩvagui ko yvy ape ári,+ ere haguéicha nde siérvo Moisés rupive reguenohẽrõ guare Egíptogui ore tuakuéra ypykuépe, nde ningo ore Jára Jehová ogovernáva opa mbaʼe”.

54 Salomón oñemboʼepamírente Jehovápe, ha ojerure rire chupe imbaʼeporãmi hag̃ua hendivekuéra, opuʼã Jehová altár renondégui, upépe ningo haʼe oñesũ kuri ha omopuʼã ipo yvága gotyo oñemboʼe hag̃ua.+ 55 Upéi oñemboʼy ha ovendesi umi israelita oñembyaty vaʼekuépe, ha hatã heʼi: 56 “Toñemombaʼeguasu Jehovápe omeʼẽ haguére ipuévlo Israélpe peteĩ lugár oiko hag̃ua trankílo ha pyʼaguapýpe, haʼe opromete haguéicha.+ Ni peteĩ mbaʼe opromete vaʼekue isiérvo Moisés rupive ndopytái oñekumpliʼỹre.+ 57 Ñandejára Jehová toĩ ñanendive oĩ haguéicha ñande tuakuéra ypykuéndi.+ Aníkena ñandereja rei ni opoi ñandehegui.+ 58 Haʼe tomomýi ñane korasõ+ jaguata hag̃ua hapére ha ñakumpli hag̃ua umi imandamiénto, irreglamentokuéra ha umi iléi, omanda haguéicha ñande tuakuéra ypykuépe okumpli hag̃ua. 59 Ha koʼã mbaʼe haʼe vaʼekue ajerure asy hag̃ua Jehovápe imbaʼeporã hag̃ua ñanendive, taimanduʼa hese Ñandejára Jehová ára ha pyhare, ikatu hag̃uáicha ojapo hustísia isiérvo ha ipuévlo Israélpe g̃uarã, tekotevẽháicha káda día, 60 ha kompletoite umi puévlo oĩva ko yvy ape ári oikuaa hag̃ua Jehová haʼeha Ñandejára tee.+ Ndaipóri ótro Dios haʼeichagua.+ 61 Peẽ peservi vaʼerã Ñandejára Jehovápe pyʼamokõiʼỹre,*+ peikóvo umi iléi heʼiháicha ha pekumplívo imandamientokuéra pejapoháicha koestedía”.

62 Upéi pe rréi ha kompletoite Israel oofrese hetaiterei sakrifísio Jehová renondépe.+ 63 Salomón ojapo umi ofrénda de paz+ Jehovápe: oofrese 22.000 tóro ha 120.000 ovecha. Péicha pe rréi ha kompletoite umi israelita oinagura Jehová róga.+ 64 Upe díape pe rréi osantifika pe korapy mbyte oĩva Jehová róga renondépe, pórke upépe oofrese kuri umi sakrifísio ojehapýva, umi ofrénda de semílla ha umi ikyrakue oĩva umi ofrénda de paz rehe, pórke pe altár de kóvre+ oĩva Jehová renondépe michĩetereíma ha ndaijapái pype umi sakrifísio ojehapýva, umi ofrénda de semílla ha umi ikyrakue+ oĩva umi ofrénda de paz rehe. 65 Upérõ Salomón ojapo pe fiésta*+ Israel kompletoiténdi. Lebó-Hamat* guive Egipto Yrape*+ peve hetaiterei hénte oñembyaty Ñandejára Jehová renondépe, 7 día aja ha upéi ótro 7 día, péicha en totál 14 día. 66 Al ótro día Salomón omondo pe puévlope, ha haʼekuéra ojerure Ñandejárape ovendesimi hag̃ua pe rréipe, ha oho hikuái hógape. Haʼekuéra oñeñandu porã ha ovyʼa ohóvo ipyʼaite guive entéro mbaʼe porã Jehová ojapo vaʼekuére+ isiérvo David ha ipuévlo Israel rehehápe.

9 Salomón ojapopa riremi Jehová róga, pe rréi palásio+ ha entéro mbaʼe omopuʼãse vaʼekue,+ 2 Jehová ojechauka Salomónpe 2 veseha peteĩ suéñope, ojechaukáma haguéicha chupe Gabaónpe.+ 3 Jehová heʼi chupe: “Ahendu la ne ñemboʼe ha rejerure asy hague che renondépe chembaʼeporã hag̃ua nendive. Che asantifikáma ko óga remopuʼã vaʼekue amoĩvo che réra oĩ hag̃ua upépe pára siémpre,+ ha siémpre ajesarekóta ha apensáta hese.+ 4 Ha nde reikóramo che renondépe nde túa David oiko haguéicha,+ haʼe ningo iñeʼẽrendu vaʼekue chéve ipyʼaite guive ha ihústo vaʼekue, ha nde rejapóramo entéro mbaʼe amanda vaʼekue ndéve,+ rekumpli umi che léi ha umi mbaʼe ihústova ajeruréva,+ 5 upéicharõ che amoĩta ne tróno ha regovernáta Israélpe pára siémpre, apromete haguéicha nde túa Davídpe, haʼérõ guare: ‘Siémpre oĩta ne familiare oguapýva Israel trónope’.+ 6 Péro nde ha nde raʼykuéra peñemomombyrýramo chehegui, ha napekumplíri che mandamientokuéra ha umi léi ameʼẽva peẽme, ha peho peservi umi ótro dióspe ha peñesũ henondepekuéra,+ 7 upéicharõ che ahundíta Israélpe ko yvy ameʼẽ vaʼekuégui peẽme,+ ha ahundíta ha aipeʼáta che resa renondégui pe óga asantifika vaʼekue che rérape g̃uarã,+ ha Israélpe oñemotĩta ha umi ótro puévlo oñembohorýta hese.+ 8 Ha ko óga oñehundietéta,+ entéro ohasáva ijypýrupi omañáta hese, ijurujáita opytávo, ha oñakãmbovaváta* heʼívo: ‘¿Mbaʼére piko Jehová ojapo péicha ko yvýre ha ko ógare?’.+ 9 Upépe heʼíta hikuái: ‘Péva oiko pórke haʼekuéra oheja Ijára Jehovápe, upe oguenohẽ vaʼekue ituakuéra ypykuépe Egíptogui, ha ojagarra hikuái umi ótro dios, oñesũ henondepekuéra ha oñepyrũ oservi chupekuéra. Upévare Jehová ogueru hiʼarikuéra entéro koʼã mbaʼe vai’”.+

10 Salomón omopuʼã vaʼekue mokõi óga 20 áñope: Jehová róga ha pe rréi palásio.+ 11 Pe rréi de Tiro Hiram+ omeʼẽ vaʼekue Salomónpe madéra de sédro ha enévro ha avei óro oipotaháicha,+ upémarõ rréi Salomón omeʼẽ Hirámpe 20 siuda Galilea territóriope. 12 Ha Hiram oho Tírogui ohecha hag̃ua umi siuda omeʼẽ vaʼekue chupe Salomón, péro ndogustái chupe. 13 Haʼe heʼi Salomónpe: “¿Mbaʼeichagua siuda piko la remeʼẽva chéve che ermáno?”. Upéicha rupi oñembohéra koʼã lugár Cabul Yvy* koʼag̃aite peve. 14 Hiram katu oguerahaka rréi Salomónpe 4.104 kílo* óro.+

15 Kóva hína pe istória omombeʼúva mbaʼéichapa rréi Salomón ombyaty vaʼekue umi héntepe omombaʼapo pohýi hag̃ua,+ ikatu hag̃uáicha omopuʼã Jehová róga,+ ipalásio, pe lugár hérava Miló,*+ Jerusalén murálla, Hazor,+ Meguidó+ ha Guézer.+ 16 (Faraón, rréi de Egipto, oho kuri ha ojagarra Guézer ha ohapypaite, avei ojuka umi cananeo+ oiko vaʼekue upe siudápe. Ha upéva orregala* itajýrape,+ Salomón rembirekópe, ojedespedírõ guare chugui). 17 Salomón omopuʼã* Guézer, Bet-Horón Baja,+ 18 Baalat+ ha Tamar oĩva pe desiértope, Israel territóriope.* 19 Avei omopuʼã umi siuda Salomón oñongatuha umi hiʼupy, umi siuda oĩháme umi kárro de gérra,+ umi siuda oikohápe umi kuimbaʼe kavaju arigua, ha entéro mbaʼe Salomón omopuʼãse vaʼekue Jerusalénpe, pe Líbanope ha kompletoite pe território oĩvape ipoguýpe. 20 Ha umi hénte hemby vaʼekue umi amorreokuéra apytégui, umi hitita, umi perizita, umi heveo ha umi jebuseo+ apytégui, umíva ndahaʼéi hína israelita,+ 21 koʼãva familiare opyta vaʼekue pe paíspe, ha umívape Salomón ombyaty omombaʼapo pohýi hag̃ua esklávoicha koʼag̃aite peve.+ Koʼã héntepe umi israelita ndaikatúi vaʼekue ohundipa. 22 Péro Salomón ndojapói vaʼekue esklávo ni peteĩ israelítagui,+ pórke haʼekuéra ningo haʼe vaʼekue igerrerokuéra, isiérvo, iprínsipe, ijofisialkuéra, ha héfe umi omanehávape g̃uarã kárro de gérra ha umi kuimbaʼe oikóvape g̃uarã kavaju ári. 23 Oĩ vaʼekue 550 héfe omoakãva umi ofisiálpe, koʼãva oñenkarga vaʼekue umi traváho ojejapóvare Salomónpe g̃uarã, haʼekuéra oñenkarga vaʼekue okontrola hag̃ua umi ombaʼapóvape.+

24 Ha faraón rajy+ osẽ pe Siuda de Davídgui+ ha oho oiko hógape, Salomón omopuʼã vaʼekuépe chupe g̃uarã. Upéi Salomón omopuʼã pe lugár hérava Miló.*+

25 Tres vése káda áño+ Salomón ojapo sakrifísio ojehapýva ha ofrénda de paz pe altár ári, upe haʼe ojapo vaʼekue Jehovápe g̃uarã.+ Avei ojapo sakrifísio otimbo hag̃ua pe altár ári, oĩva Jehová renondépe, péicha haʼe ojapopa upe óga.+

26 Rréi Salomón ojapo avei hetaiterei várko Ezión-Guéberpe,+ oĩva Elot ypýpe, Mar Rojo oríllape oĩva Edom territóriope.+ 27 Hiram omondo jepi isiervokuérape umi várkope,+ umi kuimbaʼe ivakeánova pe márpe, oho hag̃ua ombaʼapo Salomón siervokuérandi. 28 Haʼekuéra oho Ofírpe+ ha ogueru upégui 14.364 kílo* óro, ha omeʼẽ rréi Salomónpe.

10 Ha pe rréina de Sébape oñemombeʼu mbaʼeichaitépa Salomón ifamóso, ha upéva ombotuichaha Jehová réra,+ upévare oikuaa porã hag̃ua siértopa upe ojeʼéva oho oporandu hag̃ua chupe umi porandu ijetuʼúva.+ 2 Upéi og̃uahẽ Jerusalénpe ha omoirũ chupe hetaiterei hénte iñimportánteva,*+ ogueru heta aséite perfumádo*+ kaméllo ári, heta óro ha ita vera iporãitereíva. Ha pe rréina oike Salomón rendápe ha oñeʼẽ hendive opa mbaʼe orekóvare ipyʼapýpe. 3 Upémarõ Salomón ombohovaipaite chupe umi mbaʼe oporandúva, ndaipóri ni peteĩ mbaʼe ikatuʼỹ vaʼekue ombohovái chupe* pe rréi.

4 Pe rréina de Seba ohecha mbaʼeichaitépa Salomón iñarandu,+ pe óga haʼe omopuʼã vaʼekue,+ 5 umi tembiʼu oĩva imesápe,+ mbaʼéichapa oñemohenda umi ijofisialkuérape oguapy hag̃ua, mbaʼéichapa umi móso oporoservi mesápe ha mbaʼéichapa oñemonde porã hikuái, umi ikoperokuéra,* ha umi sakrifísio ojehapýva haʼe oofreséva jepi Jehová rógape, ohechárõ guare koʼã mbaʼe pe rréina opyta ijurujái. 6 Upémarõ heʼi pe rréipe: “Siertoite raʼe la ojeʼe vaʼekue chéve aimérõ guare che retãme, nearandu ha rehupytyha heta mbaʼe. 7 Che ndagueroviái kuri umi mbaʼe, péro aju ha ahecha che resarupiete, ha ni alamita avía sído noñemombeʼúi raʼe chéve, nearandueteve ningo ha hetaitereive mbaʼe reguereko upe oñemombeʼu vaʼekuégui chéve. 8 ¡Ovyʼaiténe nde puévlo ha umi nde siervokuéra siémpre oĩva nendive, ha ohendúva umi mbaʼe aranduete eréva!+ 9 Toñemombaʼeguasu nde Jára Jehovápe,+ haʼe ndeguerohory rupi nemoĩ Israel trónope. Jehová ohayhu Israélpe ha siémpre ohayhúta chupe, upévare ndeporavo regoverna hag̃ua hustísia reheve ha hekoitépe”.

10 Upéi haʼe omeʼẽ pe rréipe 4.104 kílo* óro, hetaiterei aséite perfumádo+ ha ita vera iporãitereíva.+ Núnka mas ndojegueruvéiva peichaite peve heta aséite perfumádo rréina de Seba ogueru haguéicha rréi Salomónpe.

11 Hiram varkokuéra ogueru óro pe lugár héravagui Ofir,+ ogueru avei Ofírgui hetaiterei madéra hérava sándalo,*+ ha ita vera iporãitereíva.+ 12 Pe rréi oipuru pe madéra hérava sándalo ojapo hag̃ua rrefuérso Jehová rógape g̃uarã ha pe rréi palásiope g̃uarã. Avei ojapo chugui árpa ha ótro instruménto de kuérda umi opurahéivape g̃uarã.+ Arakaʼeve ndojeguerúi ni ndojehechavéi peichagua madéra de sándalo koʼag̃aite peve.

13 Rréi Salomón omeʼẽ avei rréina de Sébape entéro mbaʼe haʼe oipota ha ojerure vaʼekue chupe, ha Salomón ipojera rupi omeʼẽ avei chupe umi mbaʼe omeʼẽséva guive. Upe rire pe rréina de Seba oho jey hetãme umi isiervokuérandi.+

14 Pe óro ojegueru vaʼekue Salomónpe káda áño ohupyty en totál 22.777 kílo 200 grámo,*+ 15 péva apárte pe orresivívagui umi vendedór ha komersiántegui, ha avei kompletoite umi rréi árabegui ha umi governadór oĩvagui pe nasiónpe.

16 Rréi Salomón ojapo 200 eskúdo guasu, ha upearã oipuru óro oñembojeheʼa pyréva ótro metál rehe+ (káda eskudorã oipuru 6 kílo 840 grámo* óro),+ 17 ha ojapo avei 300 eskudoʼi,* ha upearã oipuru óro oñembojeheʼa pyréva ótro metál rehe (káda eskudoʼirã ojepuru 1 kílo 710 grámo* óro). Upéi ogueraha omoĩ koʼã mbaʼe pe óga héravape Líbano Kaʼaguy.+

18 Pe rréi ojapo avei peteĩ tróno+ guasu marfílgui* ha orrevesti óro iporãvévape.+ 19 Oĩ kuri 6 gráda pe tróno peve, ha pe tróno kupépe oĩ peteĩ techoʼi apuʼa, ha pe tróno oreko ijyvarendag̃ua mokõive ládo. Ha umíva ykére, káda ládo oĩ peteĩ estátua de león+ oñemboʼýva. 20 Káda gráda púntape oĩ peteĩ estátua de león oñemboʼýva, 6 káda ládo ha péicha en totál oĩ 12 león umi grádape. Ndaipóri vaʼekue ótro rréi orekóva peichagua tróno.

21 Rréi Salomón vasokuéra de óro memete vaʼekue, ha kompletoite umi tembiporu oĩva pe óga héravape Líbano Kaʼaguy+ ojejapo vaʼekue avei óro púrogui. Ndaipóri vaʼekue mbaʼeve de pláta, pórke Salomón tiémpope pe pláta ndahaʼéi vaʼekue mbaʼevete chupekuéra g̃uarã.+ 22 Upéva upéicha pórke pe rréi oreko vaʼekue márpe heta várko de Tarsis+ ohóva Hiram varkokuérandi, ha una ves káda 3 áño umi várko de Tarsis ogueru henyhẽte óro, pláta, marfíl,+ kaʼi ha pávo rreál.

23 Rréi Salomón ningo iñaranduve+ ha iplatave+ vaʼekue entéro umi ótro rréigui. 24 Ha umi hénte oĩva oparupiete ko yvy ape ári ohechase vaʼekue Salomónpe, ohendu hag̃ua umi mbaʼe aranduete heʼíva Ñandejára omoarandu rupi chupe.+ 25 Káda áño umi ovisitáva chupe ogueru rregálo, tahaʼe umi kósa de pláta, de óro, ao porã, armadúra, aséite perfumádo, kavaju ha mburika.

26 Ha Salomón osegi ombyaty heta kárro de gérra ha kavaju, oreko vaʼekue 1.400 kárro de gérra ha 12.000 kavaju.*+ Koʼãva oĩ vaʼekue umi siuda oĩháme umi kárro de gérra ha Jerusalénpe, namombyryiete pe rréigui.+

27 Salomón ogovernaha tiémpope oĩ vaʼekue hetaiterei pláta hetaháicha pe ita, ha avei oĩ vaʼekue hetaiterei madéra de sédro hetaháicha umi ígo máta* pe Sefelápe.+

28 Umi kavaju orekóva Salomón ojegueru vaʼekue Egíptogui, ha pe rréi omondo vaʼekue umi komersiántepe ojogua hag̃ua umi kavaju por manáda peteĩ présiore.*+ 29 Káda kárro ojeguerúva Egíptogui ovale 600 monéda* de pláta, ha peteĩ kavaju ovale 150, upéi haʼekuéra ovende jey umíva umi rréi hitítape+ ha umi rréi de Síriape.

11 Péro rréi Salomón ohayhu vaʼekue hetaiterei kuña extranhérape,+ ndahaʼéi faraón rajýpente.+ Umíva hína: umi moabita,+ ammonita,+ edomita, sidonia+ ha umi hitita.+ 2 Haʼekuéra ningo ou umi nasión Jehová heʼi vaʼekuére umi israelítape: “Peẽ ndapejeheʼái vaʼerã* hesekuéra ha haʼekuéra ndojeheʼái vaʼerã penderehe, pórke haʼekuéra pendegueraha vaíta* ha penemboligáta peadora hag̃ua idioskuérape”.+ Péro Salomón omombaʼe ha ohayhueterei vaʼekue chupekuéra. 3 Haʼe ningo 700 hembireko vaʼekue ha koʼãva prinsésa memete, ha oreko avei ótro 300 hembireko,* ha mbeguekatúpe koʼã hembirekokuéra ogueraha vai chupe.* 4 Ha Salomón ituja rire,+ hembirekokuéra ogueraha vai chupe ha oadora umi ótro dióspe,+ ha naiñeʼẽrenduvéima Ijára Jehovápe ipyʼaite guive itúa David ojapo haguéicha ipyʼaite guive. 5 Ha Salomón oadora Astorétpe,+ umi sidoniokuéra diósape, ha oadora avei Milcómpe,+ umi ammonitakuéra dios oporombojeguarúvape. 6 Salomón ningo ojapo la ivaíva Jehová renondépe, ha naiñeʼẽrendúi Jehovápe ipyʼaite guive itúa David ojapo haguéicha.+

7 Upéi Salomón omopuʼã peteĩ lugár ijyvatéva+ Kemóspe g̃uarã, umi moabitakuéra dios oporombojeguarúvape, ha omopuʼã avei ótro Jerusalén rovái, pe montáña ári Mólekpe+ g̃uarã, umi ammonitakuéra dios oporombojeguarúvape.+ 8 Péicha ojapo umi hembireko extranhérape g̃uarã, umi ojapóvape umi sakrifísio otimbóva ha oofreséva sakrifísio idioskuérape.

9 Jehová ipochyeterei Salomón ndive, pórke ikorasõ oñemomombyry Israel Jára Jehovágui,+ haʼe ojechauka vaʼekue chupe 2 vése.+ 10 Ha heʼi porã chupe ani hag̃ua oadora umi ótro dióspe.+ Péro Salomón ndojapói Jehová omanda vaʼekue chupe. 11 Upémarõ Jehová heʼi Salomónpe: “Rejapo rupi péicha ha nerekumplíri che kompromíso, ha umi che mandamiénto ameʼẽ vaʼekue ndéve, aipeʼáta ndehegui ne goviérno ha ameʼẽta peteĩva umi nde siérvope.+ 12 Péro nde túa David rehehápe, ndajapomoʼãi upéva nde reikove aja. Aipeʼáta ág̃a nde raʼýgui,+ 13 péro ndaipeʼapamoʼãi chugui pe goviérno kompletoite.+ Ameʼẽta peteĩ trívu nde raʼýpe,+ che siérvo David ha Jerusalén rehehápe, upe lugár aiporavo vaʼekue”.+

14 Upéi Jehová omopuʼã peteĩ kuimbaʼe Salomón kóntrape oñemoĩ hag̃ua hese,+ upe kuimbaʼe héra Hadad pe edomita, pe rréi de Edom familiare.+ 15 David oganárõ guare Edómpe,+ Joab ojukapase voi umi kuimbaʼe edomítape. Upe tiémpope Joab, pe odirihíva pe ehérsito, oho oñotỹ umi teʼongue. 16 (Pórke Joab ha kompletoite Israel ehérsito opyta vaʼekue upépe 6 mése, haʼe ojukapa peve umi kuimbaʼe edomítape). 17 Péro Hadad okañy unos kuánto itúa siervokuéra edomítandi, ha oho Egíptope. Upérõ ningo Hadad imitã gueteri vaʼekue. 18 Haʼekuéra osẽ oho Madiángui ha og̃uahẽ Paránpe. Ogueraha hendivekuéra unos kuánto kuimbaʼe Parangua+ ha oike hikuái Egíptope faraón rendápe, pe rréi de Egipto. Ha haʼe omeʼẽ chupe peteĩ óga, hembiʼurã ha ijyvyrã. 19 Pe faraón oguerohoryeterei Hadádpe ha upévare omeʼẽ chupe hembireko ermána hembirekorã, faraón rembireko hína pe rréina* hérava Tahpenés. 20 Tiémpo rire, Tahpenés ermána imemby Hadádgui, ha oreko peteĩ mitãʼi ha ombohéra Guenubat. Tahpenés omongakuaa pe mitãme faraón rógape, ha Guenubat opyta oiko faraón rógape, faraón raʼykuéra apytépe.

21 Egíptope Hadad oikuaa David omano hague+ ha Joab, pe odirihíva pe ehérsito, omano hague avei.+ Upévare Hadad heʼi faraónpe: “Ehejána taha jey che retãme”. 22 Péro faraón heʼi chupe: “¿Mbaʼe piko ofalta ndéve chendive ajeve rehose jey ne retãme?”. Ha haʼe heʼi: “Mbaʼeve ningo ndofaltái chéve, péro ehejántena taha”.

23 Ñandejára omopuʼã avei ótro kuimbaʼe oñemoĩva Salomón kóntrape,+ haʼe hína Eliadá raʼy hérava Rezón, haʼe ningo oĩ vaʼekue Hadadézer+ poguýpe, pe rréi de Zobá ha okañy chugui. 24 David oganárõ guare umi kuimbaʼe Zobaguápe,+ Rezón ombyaty umi kuimbaʼe omoirũ vaʼerã chupe ha péicha haʼe omoakã una partída mondahápe. Upévare haʼekuéra oho Damáscope+ ha opyta oiko upépe, ha oñepyrũ ogoverna hikuái Damáscope. 25 Ha Rezón oñemoĩ vaʼekue Israel rehe Salomón oikove aja entéro, ha upe tiémpope Hadad omoprovléma avei Israélpe. Rezón ningo ndaijaʼeiete vaʼekue Israel rehe haʼe ogovernaha tiémpope Siria.

26 Oĩ kuri avei Nebat raʼy Jeroboán,+ haʼe hína peteĩ efraimita Zeredagua, haʼe ningo Salomón siérvo+ ha isy haʼe vaʼekue peteĩ viúda hérava Zeruá. Jeroboán oñepyrũ avei opuʼã pe rréi kóntrape.+ 27 Haʼe opuʼã vaʼekue pe rréi kóntrape, pórke Salomón omopuʼã vaʼekue pe lugár hérava Miló,*+ ha otermina pe Siuda de David+ murálla ofaltahápe, upéva hína Salomón túa siuda. 28 Jeroboán ningo haʼe vaʼekue peteĩ kuimbaʼe ikatupyrýva. Ha Salomón ohechárõ guare ko mitãrusu iguapoitereiha, omoĩ chupe omoakã hag̃ua+ umi ojegueru vaʼekuépe ombaʼapo hag̃ua José trívugui. 29 Upe tiémpope Jeroboán osẽ Jerusaléngui, ha otopa hese tapére proféta Ahíya+ pe silonita. Ahíya oreko vaʼekue ijehe peteĩ mánto pyahu, ha mokõivéva oĩ haʼeño pe ñúme. 30 Ahíya ojagarra pe ao pyahu orekóva ijehe ha omondoro 12 pedásope. 31 Upéi heʼi Jeroboánpe:

“Ejagarra 10 pedáso nembaʼerã, pórke Jehová Israel Jára heʼi kóicha: ‘Aipeʼáta hína pe goviérno Salomóngui, ha ameʼẽta ndéve 10 trívu.+ 32 Péro peteĩ trívu opytáta gueteri chupe g̃uarã+ che siérvo David ha Jerusalén rehehápe,+ upe siuda che aiporavo vaʼekue Israel trivukuéra apytégui.+ 33 Ajapóta péicha, pórke chereja hikuái+ ha oadora hína Astorétpe, umi sidonio diósape, avei Kemóspe, umi moabita dióspe, ha Milcómpe, umi ammonita dióspe. Ha ndojapói hikuái umi mbaʼe oĩ porãva che renondépe, nokumplíri umi che léi ha umi mbaʼe ihústova ajeruréva, ojapo haguéicha David, Salomón túa. 34 Péro ndaipeʼapamoʼãi chugui pe goviérno, ahejáta chupe oporomoakã oikove aja entéro, che siérvo David rehehápe,+ chupe aiporavo vaʼekue, ha haʼe okumpli vaʼekue che mandamientokuéra ha umi mbaʼe ihústova ajeruréva. 35 Péro aipeʼáta pe goviérno itaʼýragui ha ameʼẽta ndéve 10 trívu.+ 36 Itaʼýrape ameʼẽta peteĩ trívu ikatu hag̃uáicha siémpre oĩ David familiare ogovernáva* che renondépe Jerusalénpe,+ upe siuda che aiporavo vaʼekue amoĩ hag̃ua che réra. 37 Che roiporavóta regoverna hag̃ua kompletoite umi héntepe, ha oikóta ndehegui rréi Israélpe. 38 Ha nde neñeʼẽrendúramo entéro mbaʼe amandávape ndéve ha reguata che rapére, ha rejapo umi mbaʼe iporãva che renondépe, rekumpli umi che léi ha mandamientokuéra ojapo haguéicha che siérvo David,+ upéicharõ che aiméta nendive. Ne familiare ogovernáta heta tiémpore David familiaréicha,+ ha romoĩta regoverna hag̃ua Israel. 39 Ha amotĩta David familiarépe ojapo haguére koʼã mbaʼe vai,+ péro ndahaʼemoʼãi pára siémpre’”.+

40 Upémarõ Salomón oñehaʼã ojuka Jeroboánpe, péro Jeroboán okañy chugui ha oho Egíptope,+ pe rréi de Egipto Sisac+ rendápe, ha opyta Egíptope omano meve Salomón.

41 Salomón istória oñemoĩmbaite pe lívro ojeskrivihápe Salomón istória,+ upépe oñemombeʼu entéro mbaʼe ojapo vaʼekue ha mbaʼeichaitépa iñarandu. 42 Salomón ogoverna Jerusalénpe 40 áñore Israel kompletoitére. 43 Upéi Salomón omano ha oñeñotỹ pe Siuda de Davídpe, ha itaʼýra Rehoboámgui+ oiko rréi hekovia.

12 Rehoboam oho Siquémpe,+ pórke Israel kompletoite ou kuri Siquémpe ojapo hag̃ua chugui rréi.+ 2 Ha Nebat raʼy Jeroboán oikuaávo upéva (upérõ haʼe oiko hína kuri Egíptope, pórke okañy vaʼekue rréi Salomóngui ha oho oiko upépe),+ 3 ohenoika chupe hikuái. Upe rire Jeroboán ha kompletoite pe puévlo de Israel ou Rehoboam rendápe ha heʼi chupe: 4 “Nde túa omoĩ vaʼekue ore ári júgo pohýi.+ Péro nde rembovevyivéramo oréve pe traváho nde túa omeʼẽ vaʼekue oréve ha pe kárga pohýi* omoĩ vaʼekue ore ári, upéicharõ ore roñemoĩta nde poguýpe”.

5 Upémarõ Rehoboam heʼi chupekuéra: “Tapeho ha peju jey che rendápe 3 día haguépe”. Upémarõ umi hénte osẽ oho.+ 6 Ha rréi Rehoboam oñemongeta umi kuimbaʼe ijedávandi,* umi oservi vaʼekue itúa Salomónpe oikove aja, ha haʼe oporandu chupekuéra: “¿Mbaʼépa peẽ peje haʼe vaʼerãha ko puévlope?”. 7 Haʼekuéra heʼi chupe: “Koestedía reñemoĩramo pe puévlo poguýpe ha rehendu la ojeruréva ndéve ha reaseptáramo umi mbaʼe ojeruréva ndéve, upéicharõ haʼekuéra siémpre haʼéta nde siérvo”.

8 Péro haʼe nopenái pe konsého omeʼẽ vaʼekuére chupe umi kuimbaʼe ijedáva,* ha ojerure konsého umi mitãkariaʼy okakuaa vaʼekuépe hendive ha koʼág̃a oservíva hína chupe.+ 9 Haʼe oporandu chupekuéra: “¿Mbaʼépa peẽ peje? ¿Mbaʼépa haʼéta ko puévlo ojerurévape chéve ambovevyive hag̃ua pe kárga pohýi che túa omoĩ vaʼekue hiʼarikuéra?”. 10 Umi kariaʼy okakuaa vaʼekue hendive heʼi chupe: “Umi hénte heʼi vaʼekuépe ndéve: ‘Nde túa omoĩ vaʼekue ore ári júgo pohýi, péro nde rembovevyive vaʼerã oréve pe kárga’, péicha ere vaʼerã chupekuéra: ‘Che ajopyvétantema penendive che túagui.* 11 Che túa ojopy vaʼekue penendive, péro che ajopyvéta penendive. Che túa pendekastiga vaʼekue harreadórpe, che katu pokastiga vaivéta, pombyepotíta umi harreadór orekóvape mbaʼe akua ipúntare’”.

12 Jeroboán ha pe puévlo kompletoite oho Rehoboam rendápe 3 día haguépe, heʼi hagueichaite chupekuéra pe rréi: “Peju jey che rendápe 3 día haguépe”.+ 13 Ha pe rréi ijarhél chupekuéra, ha nopenái pe konsého omeʼẽ vaʼekuére chupe umi kuimbaʼe ijedáva.* 14 Umi mitãkariaʼy heʼi haguéicha chupe oho ombohovái chupekuéra, ha heʼi: “Che túa omoĩ vaʼekue pende ári júgo ipohýiva, péro che ajopyvéta penendive. Che túa pendekastiga vaʼekue harreadórpe, che katu pokastiga vaivéta, pombyepotíta umi harreadór orekóvape mbaʼe akua ipúntare”. 15 Ha pe rréi nohendúi pe puévlope, pórke Jehová voi ojapoka ko mbaʼe oñehaʼarõʼỹva,+ oñekumpli hag̃ua Jehová heʼi vaʼekue Nebat raʼy Jeroboánpe, pe silonita Ahíya rupive.+

16 Umi israelita ohechakuaávo pe rréi nohenduseiha chupekuéra, pe puévlo ombohovái pe rréipe: “Ore ningo ndoroguerekói náda ke ver David ndive. Topytánte Jesé raʼýpe iñerénsia, ore noroguenohẽmoʼãi chugui mbaʼeve. Israel, jaha jeýnte káda uno jaadora ñande dioskuérape. Koʼág̃a peẽ, David familiare, peñatende porãke pendejehe”. Upémarõ umi israelitakuéra oho jey hógape.*+ 17 Péro Rehoboam osegi ogoverna umi israelita oikóvape umi siuda oĩvape Judápe.+

18 Upéi rréi Rehoboam omondo Adorámpe+ umi israelita rendápe, haʼe ningo oñenkarga umi ojegueru vaʼekuére ombaʼapo pohýi hag̃ua. Péro umi israelita kompletoite ojapi chupe itápe omano meve. Upémarõ rréi Rehoboam pyaʼe porã ojupi ikárrope ha oho okañy Jerusalénpe.+ 19 Ha umi israelita oñemoĩ David familiare kóntrape+ koʼag̃aite peve.

20 Enterove israelita oikuaárõ guare Jeroboán ou jey hague, oñembyatypaite ha ohenói chupe hikuái, ha omoĩ chupe rréiramo ogoverna hag̃ua Israel.+ Judá trivugua añoite osegi David familiarépe, ni peteĩ umi ótro ndosegíri chupe.+

21 Rehoboam og̃uahẽvo Jerusalénpe, pyaʼe porã ombyaty kompletoite umi kuimbaʼe Judá ha Benjamín trivugua. Rehoboam ombyaty 180.000 gerréro oñorairõkuaáva* ikatu hag̃uáicha oho oñorairõ Israel kóntrape, orrekupera jey hag̃ua pe goviérno kompletoite Salomón raʼy Rehoboámpe g̃uarã.+ 22 Upéi Ñandejára tee oñeʼẽ Semáyape,+ haʼe hína Ñandejára siérvo, ha heʼi: 23 “Ere Salomón raʼy Rehoboámpe, haʼéva pe rréi de Judá ha kompletoite pe trívu de Judá ha Benjamínpe ha umi ótro héntepe: 24 ‘Péicha heʼi Jehová: “Peẽ ndapehói vaʼerã peñorairõ pene ermanokuéra israelita kóntrape. Káda uno peho jey vaʼerã pende rógape, pórke che voi aheja kuri oiko koʼã mbaʼe”’”.+ Upémarõ haʼekuéra iñeʼẽrendu Jehovápe ha oho jeýnte hógape, Jehová heʼi haguéicha chupekuéra.

25 Upéi Jeroboán omopuʼã* pe siuda de Siquem,+ oĩva Efraín montañaháre ha opyta oiko upépe. Upe rire osẽ upégui ha omopuʼã* pe siuda de Penuel.+ 26 Jeroboán heʼi ipyʼapýpe: “Mbeguekatúpe David familiare orrekupera jeýta pe goviérno.+ 27 Ko puévlo osegíramo oho Jerusalénpe oofrese hag̃ua sakrifísio Jehová rógape,+ upéicharõ ko puévlo korasõ oĩ jeýta Rehoboam ndive, pe rréi de Judándi. Haʼekuéra katuete chejukáne ha oho jeýta Rehoboam pe rréi de Judá rendápe”. 28 Pe rréi oñeʼẽ rire umi ikonseherokuérandi ojapo mokõi vaka raʼy raʼanga de óro,+ ha heʼi pe puévlope: “Ijetuʼuetereíma ningo peẽme peho Jerusalénpe. Upévare Israel, kóva haʼe hína pende Dios peneguenohẽ vaʼekue Egíptogui”.+ 29 Upémarõ haʼe omoĩ peteĩva umi vaka raʼy raʼanga Betélpe,+ ha pe ótro Dánpe.+ 30 Ha umi hénte oho Dan peve oadora hag̃ua pe vaka raʼy raʼanga ha péicha opeka hikuái.+

31 Ha Jeroboán ojapo umi témplo umi lugár yvatépe, ha onombra umi hénte ndahaʼéivape levita oservi hag̃ua de saserdóte.+ 32 Jeroboán avei heʼi ojejapo hag̃ua peteĩ fiésta pe mes ochohápe, pe día 15-pe, ojejapoháicha avei pe fiésta Judápe.+ Haʼe ojapo sakrifísio umi vaka raʼy raʼangápe g̃uarã pe altár ojapo vaʼekuépe Betélpe.+ Ha Betélpe onombra avei umi saserdóte oservi hag̃ua umi lugár yvate haʼe ojapo vaʼekuépe g̃uarã. 33 Haʼe oñepyrũ ojapo sakrifísio pe altár ojapo vaʼekuépe Betélpe, pe día 15, pe mes ochohápe, pe mes haʼe voi oiporavo vaʼekuépe. Avei heʼi pe puévlo de Israélpe ojejapo vaʼerãha peteĩ fiésta upe díape. Ha Jeroboán ojupi pe altárpe ojapo hag̃ua ofrénda ha omotimbo hag̃ua umi sakrifísio.

13 Jehová omondo Judágui Betélpe peteĩ kuimbaʼe haʼéva Ñandejára siérvo,+ ha og̃uahẽ Jeroboán oñemboʼy jave pe altárpe+ omotimbo hag̃ua umi sakrifísio. 2 Ha pe kuimbaʼe hatã heʼi pe altár kóntrape, Jehová ojerure haguéicha chupe: “¡Altár, altár! Péicha heʼi Jehová: ‘Onaséta hína David rógape peteĩ mitã hérava Josías.+ Ha nde ári haʼe osakrifikáta umi saserdóte oservívape umi lugár ijyvatehápe, ojapóva hína sakrifísio ikatu hag̃uáicha otimbo nde ári, ha ohapýta nde ári umi yvypóra kanguekue’”.+ 3 Upe díape Ñandejára siérvo heʼi ojapotaha peteĩ milágro, heʼívo: “Kóva hína pe milágro* ohechaukátava siertoha la Jehová heʼi vaʼekue: pe altár oñembojaʼóta ha pe tanimbu* oĩva hiʼári hoʼapáta”.

4 Pe rréi ohendúvo Ñandejára siérvo heʼi vaʼekue pe altár kóntrape Betélpe, Jeroboán ohupi ipo pe altár árigui ha oseñala Ñandejára siérvo rehe, ha heʼi: “¡Pejagarra chupe!”.+ Upepete hatã* chugui pe ijyva oipyso vaʼekue ha ndaikatuvéima omonguʼe.+ 5 Upéi pe altár oñembojaʼo mbytépe ha hoʼa pe tanimbu pe altárgui, péicha oiko pe milágro heʼi vaʼekue Jehová, Ñandejára siérvo rupive.

6 Upévo pe rréi heʼi Ñandejára siérvope: “Eñemboʼemína cherehehápe nde Jára Jehovápe, ha ejerure chupe taimbaʼeporã chendive ha tomonguera jey chéve che po”.+ Upémarõ Ñandejára siérvo oñemboʼe Jehovápe imbaʼeporã hag̃ua pe rréi ndive, ha pe rréi po okuera ha opyta jey anteve guaréicha. 7 Upévo pe rréi heʼi Ñandejára siérvope: “Jahána chendive ógape ha heʼuʼimi raẽ álgo, ha ameʼẽta avei ndéve peteĩ rregálo”. 8 Péro Ñandejára siérvo heʼi pe rréipe: “Ni remeʼẽtaramo chéve alamita nde palásio ndahamoʼãi nendive, ha ndaʼumoʼãi pan ni y ko lugárpe, 9 pórke péicha heʼi kuri chéve Jehová: ‘Aníke reʼu pan ni y, ha aníke reho jey pe tape reju haguérupi’”. 10 Upémarõ haʼe osẽ oho ótro tapérupi, ha ndohói pe tape ou haguérupi Betélpe.

11 Oĩ vaʼekue peteĩ proféta itujámava oikóva Betélpe. Ha itaʼyrakuéra ou hógape ha omombeʼu chupe opa mbaʼe Ñandejára siérvo ojapo vaʼekue upe díape Betélpe, ha umi mbaʼe heʼi vaʼekue pe rréipe. Omombeʼu rire hikuái koʼã mbaʼe itúape, 12 haʼe oporandu chupekuéra: “¿Mbaʼe tapérupi piko oho raʼe?”. Ha itaʼyrakuéra ohechauka chupe mbaʼe tapérupipa oho kuri Ñandejára siérvo Judagua. 13 Upéi haʼe heʼi itaʼyrakuérape: “Pensilla chéve che rymba vúrro”. Haʼekuéra onsilla chupe hymba vúrro, ha haʼe ojupi hiʼári ha oho.

14 Haʼe osegi Ñandejára siérvope, ha otopa hese oguapy hína peteĩ yvyramáta guasu guýpe, ha oporandu chupe: “¿Nde piko hína Ñandejára siérvo ou vaʼekue Judágui?”.+ Haʼe ombohovái chupe: “Si, che hína”. 15 Ha pe proféta itujámava heʼi chupe: “Jahána chendive ógape ha heʼuʼimi álgo”. 16 Péro haʼe heʼi chupe: “Che ndaikatúi ajevy ni aha nendive nde rógape, ha ndaikatumoʼãi avei haʼu pan ni y ko lugárpe, 17 pórke péicha heʼi kuri chéve Jehová: ‘Aníke reʼu pan ni y, ha aníke reho jey pe tape reju haguérupi’”. 18 Ha pe proféta itujámava heʼi chupe: “Che ningo proféta avei ndéicha, ha peteĩ ánhel rupive Jehová heʼi chéve: ‘Egueru katu chupe nendive nde rógape hoʼu hag̃ua pan ha y’”. (Péicha ombotavy chupe). 19 Upémarõ ojevy hendive hoʼu hag̃ua pan ha y hógape.

20 Oguapy aja hikuái mesápe, Jehová omeʼẽ peteĩ mensáhe pe proféta itujávape, 21 heʼi hag̃ua Ñandejára siérvo Judaguápe: “Péicha heʼi Jehová: ‘Nde repuʼã rupi Jehová omanda vaʼekuére, ha nerekumplíri rupi pe mandamiénto omeʼẽ vaʼekue ndéve nde Jára Jehová, 22 ha rejevy reʼu hag̃ua pan ha y ko lugárpe, haʼéramo jepe kuri ndéve: “Aníke reʼu pan ni y”, upéicha rupi nde retekue noñeñotỹmoʼãi nde tuakuéra ypykue sepultúrape’”.+

23 Ñandejára siérvo hoʼu rire pan ha y, pe proféta itujáva onsilla peteĩ vúrro pe proféta ogueru vaʼekuépe g̃uarã. 24 Upéi Ñandejára siérvo osẽ oho, péro tapére peteĩ león oataka ha ojuka chupe.+ Ha pe proféta retekue opyta ojepyso pe tapépe, ha pe vúrro ha pe león katu opyta oñemboʼy pe teʼongue ykére. 25 Ha unos kuánto kuimbaʼe ohasáva ohóvo, ohecha pe teʼongue pe tapépe ha pe león oñemboʼyha hína ijykére. Haʼekuéra oike pe siuda oikohápe pe proféta itujáva ha omombeʼu la ohecha vaʼekue.

26 Ohendúvo upéva pe proféta ombojevy jey vaʼekue Ñandejára siérvope pe tapégui, heʼi: “Péva ningo Ñandejára siérvo opuʼã vaʼekue Jehová omandávare,+ upévare Jehová ontrega chupe pe leónpe odeskuartisa ha ojuka hag̃ua chupe, ha Jehová heʼi voi kuri chupe péicha oikotaha”.+ 27 Upémarõ heʼi itaʼyrakuérape: “Pensilla chéve che rymba vúrro”. Ha haʼekuéra onsilla chupe hymba vúrro. 28 Upéi haʼe oho ha otopa pe teʼongue ojepyso hína tapépe, ha pe vúrro ha pe león oñemboʼy hína pe teʼongue ykére. Pe león ndoʼúi pe teʼongue ni ndoatakái pe vúrrope. 29 Pe proféta ohupi Ñandejára siérvo retekue hymba vúrro ári, ha ogueraha isiudápe ojaheʼo hag̃ua hese, ha oñotỹ. 30 Upémarõ pe proféta oñotỹ chupe isepultúrape, ha ojaheʼo hese hikuái, ha heʼi: “¡Aichejáranga che ermáno, aichejáranga!”. 31 Oñotỹ rire chupe, pe proféta heʼi itaʼyrakuérape: “Ág̃a amano vove, pecheñotỹkena oñeñotỹ haguépe Ñandejára siérvo. Umi ikanguekue ykére pemoĩ vaʼerã che kanguekue.+ 32 Entéro mbaʼe heʼi vaʼekue chupe Jehová ha oprofetisa vaʼekue, katuete oñekumplíta. Umi mbaʼe heʼi vaʼekue pe altár kóntrape Betélpe, ha umi témplo oĩvare umi lugár ijyvatehápe,+ oĩva hína umi siuda de Samáriape, katuete oñekumplíta”.+

33 Koʼã mbaʼe oiko rire jepe, Jeroboán ndojevýi hape vaígui, síno osegi onombra saserdoterã oimeraẽvape umi hénte apytégui umi lugár ijyvatévape g̃uarã.+ Oimeraẽ oservisévape saserdóteramo haʼe onombrántema, ha heʼi: “Toiko katu chugui saserdóte umi lugár ijyvatévape g̃uarã”.+ 34 Péicha opeka rupi Jeroboán+ rogaygua, oñehundi ha ojepeʼaite chupekuéra ko yvy ape árigui.+

14 Upe tiémpope ou hasykatu Abías, Jeroboán raʼy. 2 Upévare Jeroboán heʼi hembirekópe: “Ejedisfrasána ani hag̃ua avave oikuaa nde haʼeha che rembireko, ha tereho Silópe. Upépe oĩ proféta Ahíya, haʼe hína pe heʼi vaʼekue oikotaha chehegui rréi agoverna hag̃ua ko puévlo.+ 3 Egueraha 10 pan, tórta, peteĩ hyru eirete ha tereho hendápe. Ha haʼe heʼíta ndéve mbaʼépa oikóta ko mitãgui”.

4 Jeroboán rembireko ojapo la heʼi vaʼekue chupe iména. Opuʼã oho Silópe,+ ha og̃uahẽ Ahíya rógape. Ahíya katu ndohechavéima itujaitereíma rupi.

5 Péro Jehová heʼíma kuri Ahíyape: “Pépe ou hína Jeroboán rembireko oporandu hag̃ua ndéve mbaʼépa oikóta imembýgui, pórke hasykatu hína. Haʼéta ndéve la ere vaʼerã chupe. Ág̃a og̃uahẽ vove, haʼe ojedisfrasáta hína”.

6 Ahíya ohendumírente pe kuñakarai oguataha oúvo ha oikeha pe okẽrupi, heʼi chupe: “Ehasa katu Jeroboán rembireko. ¿Mbaʼére piko rejedisfrasa hína? Ojeʼéma chéve ameʼẽ hag̃ua ndéve peteĩ notísia vai. 7 Tereho ere Jeroboánpe: ‘Israel Jára Jehová heʼi kóicha: “Che roiporavo vaʼekue nde puévlo apytégui remoakã hag̃ua che puévlo Israel.+ 8 Upéi aipeʼa pe goviérno David familiarégui ha ameʼẽ ndéve.+ Péro nde nderejapói che siérvo David ojapo haguéicha, haʼe okumpli vaʼekue che mandamientokuéra ha iñeʼẽrendu chéve ipyʼaite guive, ojapo entéro mbaʼe che aguerohorýva.+ 9 Nde katu rejapo vaive enterove umi ótro oĩ vaʼekuégui nde mboyve, ha rejapo voi ótro dios, umi dios de metál chembopochy hag̃ua.+ Péicha rejapóvo reñemolómo chehegui ha nerepenái cherehe.+ 10 Upévare aguerúta heta mbaʼe vai Jeroboán rogayguápe, ha ahundíta enterove kuimbaʼe* Jeroboán familiarégui, ahundíta umi iñarruinadovéva ha ikangyvéva jepe Israélpe. Ha aitypeíta Jeroboán rogaygua oñehundipa peve hikuái,+ ojetypeiháicha pe animál rekaka oñemombo hag̃ua. 11 Oimeraẽ Jeroboán rogaygua omanóva pe siudápe, umi jagua hoʼúta heʼongue, ha oimeraẽ omanóva pe ñúme, umi guyra hoʼúta heʼongue, pórke Jehová heʼíma péicha oikotaha”’.

12 Koʼág̃a epuʼã tereho jey nde rógape. Ág̃a reikévo pe siudápe, pe mitã omanóta. 13 Kompletoite Israel ojaheʼóta hese ha oñotỹta chupe, pórke Jeroboán familiare apytégui chupe añoite oñeñotỹta peteĩ sepultúrape, pórke hese añoite Jehová ohecha álgo iporãmíva Jeroboán rogaygua apytépe. 14 Jehová oiporavóta Israélpe peteĩ rréi ohundítava Jeroboán rogaygua+ ág̃a og̃uahẽ vove pe tiémpo, ha haʼe ojaposérõ upéva koʼag̃aite voi ikatu ojapo. 15 Jehová ombokacháta Israélpe pe y ombokachaháicha peteĩ takuarílla, ha ohapoʼóta Israélpe ko yvy porãitégui omeʼẽ vaʼekue ituakuéra ypykuépe+ ha omosarambíta chupekuéra jahasávo pe Rrío Éufrates,+ pórke ojapo hikuái umi póste sagrádo+ ha ombopochy Jehovápe. 16 Jeroboán ojapo heta mbaʼe vai ha ojapoka vaʼekue avei Israélpe,+ upévare Ñandejára oheja reíta Israélpe”.

17 Upépe Jeroboán rembireko opuʼã oho ha og̃uahẽ Tirzápe. Ha og̃uahẽvo hóga entrádape, imemby omano. 18 Oñotỹ chupe hikuái, ha kompletoite Israel ojaheʼo hese, Jehová heʼi haguéicha iproféta Ahíya rupive.

19 Jeroboán istória oñemoĩmbaite pe lívro ojeskrivihápe umi mbaʼe oiko vaʼekue Israel rreikuéra tiémpope, upépe oñemombeʼu umi gérra haʼe oñorairõ vaʼekue+ ha mbaʼéichapa ogoverna vaʼekue. 20 Jeroboán ogoverna 22 áño aja ha omano,+ upéi itaʼýra Nadábgui oiko rréi hekovia.+

21 Upe aja katu, Salomón raʼy Rehoboámgui oiko rréi Judápe. Rehoboam oreko vaʼekue 41 áño oikórõ guare chugui rréi, ha 17 áñore ogoverna Jerusalénpe, upe siuda Jehová oiporavo vaʼekue+ Israel trivukuéra apytégui omoĩ hag̃ua héra.+ Rehoboam sy ningo héra vaʼekue Naamá, peteĩ ammonita.+ 22 Ha Judá ojapo oikóvo ivaíva Jehová renondépe,+ ha umi pekádo ojapo vaʼekuére ombopochyve chupe hikuái umi ituakuéra ypykuégui.+ 23 Haʼekuéra osegi omopuʼã umi lugár yvate, umi kolúmna sagráda ha umi póste sagrádo+ entéro umi sérro ári+ ha umi yvyramáta guasu guýpe.+ 24 Oĩ vaʼekue avei umi prostitúto* upe territóriope.+ Umi hénte ojapo entéro mbaʼe oporombojeguarúva ojapóva umi nasión Jehová omosẽ vaʼekue umi israelita renonderãgui.

25 Ha 5 áño ogoverna haguépe Rehoboam, rréi Sisac+ de Egipto ou oñorairõ hag̃ua Jerusalén kóntrape.+ 26 Ha ogueraha umi tesorokuéra oĩva Jehová rógape ha umi tesóro oĩva pe rréi palásiope.+ Ogueraha oĩmíva guive, umi eskúdo de óro Salomón ojapo vaʼekue jepe orahapa.+ 27 Upémarõ rréi Rehoboam ojapo eskúdo de kóvre hekoviarã, ha umíva omeʼẽ umi kuimbaʼe omoakãvape umi guardiakuérape,* umi oñatendéva pe rréi róga entrádare. 28 Ha siémpre pe rréi oho jave Jehová rógape, umi guárdia ogueraha umi eskúdo ha upéi oñongatu jey umi guardiakuéra kotýpe.

29 Rehoboam istória oñemoĩmbaite pe lívro ojeskrivihápe umi mbaʼe oiko vaʼekue Judá rreikuéra tiémpope, upépe oñemombeʼu entéro mbaʼe ojapo vaʼekue.+ 30 Rehoboam ha Jeroboán siémpre oñorairõ vaʼekue oñondive.+ 31 Ha Rehoboam omano ha oñeñotỹ ituakuéra ypykuéndi pe Siuda de Davídpe.+ Isy héra vaʼekue Naamá, pe ammonita,+ ha itaʼýra Abiyámgui+ oiko rréi hekovia.

15 Ha 18 áño ogoverna haguépe rréi Jeroboán,+ haʼéva Nebat raʼy, Abiyámgui oiko rréi Judápe.+ 2 Haʼe ogoverna Jerusalénpe 3 áñore. Isy héra vaʼekue Maacá,+ Absalón* niéta. 3 Haʼe osegi ojapo umi mbaʼe vai itúa ojapo vaʼekue, ha ndoservíri Ijára Jehovápe ipyʼaite guive, itúa ypykue David oservi haguéicha ipyʼaite guive. 4 Péro David rehehápe,+ Ijára Jehová omeʼẽ Abiyámpe peteĩ ifamiliare ogovernáva* Jerusalénpe,+ ha onombra itaʼýrape hekovia ha nopermitíri oñehundipa Jerusalén. 5 David ojapo vaʼekue entéro mbaʼe iporãva Jehová renondépe, ha oikove aja entéro ndojedesviái umi mbaʼe Haʼe omandávagui chupe, ojapórõ guare upe ivaíva Urías pe hitítare,+ upérõ añoite la ofalla kuri. 6 Ha Rehoboam oikove aja entéro oñorairõ vaʼekue Jeroboán ndive.+

7 Abiyam istória oñemoĩmbaite pe lívro ojeskrivihápe umi mbaʼe oiko vaʼekue Judá rreikuéra tiémpope, upépe oñemombeʼu entéro mbaʼe ojapo vaʼekue.+ Abiyam oñorairõ vaʼekue avei Jeroboán ndive.+ 8 Upéi Abiyam omano ha oñeñotỹ chupe pe Siuda de Davídpe, ha itaʼýra Aságui+ oiko rréi hekovia.+

9 Ha 20 áño ogoverna haguépe rréi Jeroboán de Israel, Asá oñepyrũ ogoverna Judá. 10 Asá ogoverna Jerusalénpe 41 áñore. Ijavuéla héra vaʼekue Maacá,+ Absalón* niéta. 11 Asá ojapo vaʼekue umi mbaʼe ihústova Jehová renondépe,+ itúa ypykue David ojapo haguéicha. 12 Asá omosẽmba vaʼekue hetãgui umi prostitútope*+ ha oipeʼapa umi dios puerkésa* ojapo vaʼekue ituakuéra ypykue.+ 13 Oipeʼa avei ipuéstogui ijavuéla Maacápe,+ haʼe ningo rréina vaʼekue. Oipeʼa chupe upégui pórke haʼe ojapo vaʼekue peteĩ taʼanga tieʼỹ ojeadora hag̃ua pe póste sagrádo. Ha Asá oikytĩ vaʼekue upe taʼanga tieʼỹ+ ijavuéla ojapo vaʼekue ha ohapy Cedrón Ñúme.+ 14 Péro ndojepeʼapái umi lugár yvate.+ Asá katu oservi vaʼekue Jehovápe pyʼamokõiʼỹre* oikove aja entéro. 15 Haʼe omoinge Jehová rógape pe pláta, óro ha hetave tembiporu, haʼe ha itúa osantifika vaʼekue Ñandejárape g̃uarã.+

16 Asá ha Baasá+ pe rréi de Israel siémpre oñorairõ vaʼekue oñondive. 17 Upévare rréi Baasá de Israel ou Judá kóntrape ha oñepyrũ omopuʼã* pe siuda hérava Ramá,+ ani hag̃ua avave oike ni osẽ rréi Asá de Judá territóriogui.+ 18 Upémarõ, Asá ojagarra Jehová róga tesoreríagui ha pe rréi palásio tesoreríagui pe pláta ha óro hemby vaʼekue, ha omeʼẽ isiervokuérape ogueraha hag̃ua pe rréi de Siria Ben-Hadádpe.+ Upérõ Ben-Hadad oiko Damáscope, haʼe hína Tabrimón raʼy, Hezión niéto, ha Asá heʼika chupe: 19 “Oĩ hína peteĩ tráto* ñande jajapo vaʼekue oñondive, ha avei nde túa ha che túa. Ápe aguerahaka hína ndéve rregálo pláta ha óro ejedeha hag̃ua pe tráto* reguerekóvagui rréi Baasá de Israel ndive, ikatu hag̃uáicha haʼe ojerretira che kóntragui”. 20 Ben-Hadad ojapo rréi Asá heʼíva ha omondo umi kuimbaʼe odirihívape ijehérsito Israel siudakuéra kóntrape, ha haʼekuéra ohundi Ijón,+ Dan,+ Abel-Bet-Maacá, Kinéret kompletoite ha Neftalí território kompletoite. 21 Baasá oikuaárõ guare upéva, upepete ojedeha ha nomopuʼãvéi* Ramá ha osegi oiko Tirzápe.+ 22 Upéi rréi Asá ohenoika kompletoite umi hénte oĩvape Judápe, ha oguerahapa hikuái umi ita ha yvyra Baasá oipuru vaʼekue omopuʼã hag̃ua Ramá, ha rréi Asá oipuru umíva omopuʼã* hag̃ua Mizpá+ ha avei Gueba+ oĩva Benjamínpe.

23 Asá istória oñemoĩmbaite pe lívro ojeskrivihápe umi mbaʼe oiko vaʼekue Judá rreikuéra tiémpope, upépe oñemombeʼu mbaʼeichaitépa haʼe ipoderóso, entéro mbaʼe ojapo vaʼekue ha umi siuda omopuʼã* vaʼekue. Péro ituja rire ojagarra chupe peteĩ mbaʼasy ipýpe.+ 24 Upéi Asá omano ha oñeñotỹ chupe pe Siuda de Davídpe, pe itúa ypykue siudápe, ha itaʼýra Jehosafat+ opyta rréiramo hekovia.

25 Jeroboán raʼy Nadábgui+ oiko rréi Israélpe 2 áño ogoverna haguépe rréi Asá de Judá, ha Nadab ogoverna Israélpe 2 áñore. 26 Haʼe osegi ojapo ivaíva Jehová renondépe itúa ojapo haguéicha ha opeka avei haʼéicha,+ ha ojapo umi mbaʼe vai itúa ojapoka vaʼekue Israélpe.+ 27 Ha Ahíya raʼy Baasá, haʼéva Isacar rogaygua opuʼã Nadab rehe ñemihaitépe. Ha Baasá oataka chupe Guibetónpe,+ oĩva umi filisteo poguýpe, upérõ Nadab ha kompletoite Israel omongora kuri Guibetón ojagarra hag̃ua. 28 Ha Baasá ojuka chupe ha opyta rréiramo hekovia, 3 áño ogoverna haguépe Asá rréi de Judá. 29 Baaságui oiko rire rréi ojukapaite Jeroboán rogayguápe, ndohejái oikove ni peteĩ Jeroboán rogaygua. Ojukapaite chupekuéra Jehová heʼi haguéicha isiérvo Ahíya pe silonita rupive.+ 30 Péicha oiko vaʼekue Jeroboán ojapo rupi heta mbaʼe vai ha ojapoka haguére avei Israélpe ivaíva, ha ombopochyeterei rupi Israel Jára Jehovápe. 31 Nadab istória oñemoĩmbaite pe lívro ojeskrivihápe umi mbaʼe oiko vaʼekue Israel rreikuéra tiémpope, upépe oñemombeʼu entéro mbaʼe ojapo vaʼekue. 32 Asá ha rréi Baasá de Israel siémpre oñorairõ vaʼekue oñondive.+

33 Ha 3 áño ogoverna haguépe rréi Asá de Judá, Ahíya raʼy Baaságui oiko rréi. Ha haʼe ogoverna Tirzá guive Israel kompletoite 24 áñore.+ 34 Péro haʼe osegi ojapo ivaíva Jehová renondépe+ Jeroboán ojapo haguéicha ha opeka avei haʼéicha, ha ojapo umi mbaʼe vai haʼe ojapoka vaʼekue Israélpe.+

16 Upéi Jehová heʼi Jehú rupive,+ haʼéva Hananí+ raʼy, mbaʼépa oikóta Baasáre, heʼívo: 2 “Nde ningo yvýre reime vaʼekue ha upégui che romopuʼã, ha romoĩ remoakã hag̃ua che puévlo Israel,+ péro nde resegi reho tape vaíre Jeroboán ojapo haguéicha, haʼe ningo ojapoka vaʼekue che puévlo Israélpe umi mbaʼe vai haʼe voi ojapo vaʼekue, ha péicha chembopochy hikuái hembiapo vai haguére.+ 3 Upévare ahundíta Baasápe ha hogayguápe, ha ajapóta nde rogayguáre Nebat raʼy Jeroboán+ rogayguáre ajapo haguéicha. 4 Oimeraẽ nde rogaygua omanóramo pe siudápe, umi jagua hoʼúta heʼongue, ha oimeraẽ nde rogaygua omanóva pe ñúme, umi guyra hoʼúta heʼongue”.

5 Baasá istória oñemoĩmbaite pe lívro ojeskrivihápe umi mbaʼe oiko vaʼekue Israel rreikuéra tiémpope, upépe oñemombeʼu entéro mbaʼe ojapo vaʼekue ha mbaʼeichaitépa ipoderóso. 6 Upéi Baasá omano ha oñeñotỹ chupe Tirzápe,+ ha itaʼýra Elágui oiko rréi hekovia. 7 Pe proféta Jehú rupive, haʼéva Hananí raʼy, Jehová heʼíma vaʼekue mbaʼépa oikóta Baasáre ha hogayguáre, ojapo haguére opaichagua mbaʼe vai Jehová renondépe. Baasá ningo ombopochy chupe umi mbaʼe vai ojapo vaʼekuére, ojapo haguére Jeroboán rogaygua ojapo haguéicha, ha avei oataka haguére Nadábpe.+

8 Ha 26 áño ogoverna haguépe rréi Asá de Judá, Baasá raʼy Elágui oiko rréi ogoverna hag̃ua Israel. Tirzápe haʼe ogoverna vaʼekue 2 áñore. 9 Isiérvo Zimrí, pe odirihíva alamita ikárro de gérra ehérsito, opuʼã Elá rehe ñemiháme haʼe oĩ aja Tirzápe, omokõ hína Arzá rógape okaʼu peve. Arzá hína pe oñenkargáva pe rréi Elá rógare Tirzápe. 10 Zimrí oike upépe, oataka ha ojuka chupe,+ 27 áño ogoverna haguépe rréi Asá de Judá, ha Zimrígui oiko rréi hekovia. 11 Oikórõ guare chugui rréi, oguapymírente itrónope ogoverna hag̃ua, ojuka kompletoite Baasá rogayguápe. Ojukapaite umi kuimbaʼépe* tahaʼe iparientekuéra* térã iñamigokuéra. 12 Péicha Zimrí ohundipaite Baasá rogayguápe, ha oñekumpli upe Jehová heʼi vaʼekue proféta Jehú rupive oikotaha Baasá rehe.+ 13 Upéva oiko Baasá ha itaʼýra Elá hembiapo vai haguére ha umi mbaʼe vai ojapoka vaʼekuére Israélpe, ha ombopochy hikuái Israel Jára Jehovápe umi idioskuéra ndovaléiva mbaʼeverã rupive.+ 14 Elá istória oñemoĩmbaite pe lívro ojeskrivihápe umi mbaʼe oiko vaʼekue Israel rreikuéra tiémpope, upépe oñemombeʼu entéro mbaʼe ojapo vaʼekue.

15 Ha 27 áño ogoverna haguépe Asá rréi de Judá, Zimrígui oiko rréi 7 díare Tirzápe, umi ehérsito omoĩ aja ikampaménto oñorairõ hag̃ua Guibetón+ kóntrape, oĩva umi filisteo poguýpe. 16 Tiémpo riremi umi ehérsito oĩva pe kampaméntope oikuaa Zimrí opuʼã hague ñemiháme pe rréire ha oataka hague chupe. Upémarõ upe díape pe kampaméntope, Israel kompletoite omoĩ Omrípe+ rréiramo Israélpe, pe odirihívape pe ehérsito. 17 Upéi Omrí ha kompletoite Israel oho Guibetóngui ha omongora Tirzá. 18 Zimrí ohechávo pe siuda ojejagarramaha, oike pe rréi palásiope oĩháme pe tórre isegúro porãva, ha oĩ aja hyepýpe ohapy pe palásio ijeheve entéro ha omano.+ 19 Oiko hese péicha hembiapo vaikuére, ojapo haguére ivaíva Jehová renondépe ha oho haguére tape vaíre Jeroboán ojapo haguéicha, ha avei ombopeka haguére Israélpe.+ 20 Zimrí istória oñemoĩmbaite pe lívro ojeskrivihápe umi mbaʼe oiko vaʼekue Israel rreikuéra tiémpope, upépe oñemombeʼu umi mbaʼe ojapo vaʼekue ha opuʼã hague ñemihaitépe pe rréire.

21 Upérõ pe puévlo de Israel ojedividi mokõi grúpope. Peteĩ grúpo osegi Tibnípe, Guinat raʼy, ha omoĩse chupe hikuái rréiramo. Ha pe ótro grúpo katu osegi Omrípe. 22 Péro umi hénte oĩva pe grúpo osegívape Omrípe ogana pe grúpo osegívape Tibnípe, Guinat raʼýpe. Upéi omano Tibní ha Omrígui oiko rréi.

23 Ha 31 áño ogoverna haguépe Asá rréi de Judá, Omrígui oiko rréi Israélpe ha ogoverna 12 áñore. Tirzápe haʼe ogoverna vaʼekue 6 áñore. 24 Omrí ojogua Sémergui pe montáña de Samaria 68 kílo 400 grámo* de plátare ha omopuʼã peteĩ siuda upe montáñape. Ha upe siuda omopuʼã vaʼekue ombohéra Samaria,*+ pórke Sémer héra vaʼekue upe montáña jarakue. 25 Omrí osegi ojapo ivaíva Jehová renondépe ha hembiapo vaive enterove umi ótro oĩ vaʼekuégui haʼe mboyve.+ 26 Haʼe oho tape vaíre Jeroboán ojapo haguéicha, haʼe ningo ojapoka vaʼekue Israélpe umi mbaʼe vai haʼe voi ojapo vaʼekue, ha ombopochy hikuái Israel Jára Jehovápe umi idioskuéra ndovaléiva mbaʼeverã rupive.+ 27 Omrí istória oñemoĩmbaite pe lívro ojeskrivihápe umi mbaʼe oiko vaʼekue Israel rreikuéra tiémpope, upépe oñemombeʼu umi mbaʼe ojapo vaʼekue ha mbaʼeichaitépa ipoderóso. 28 Upéi Omrí omano ha oñeñotỹ chupe Samáriape, ha itaʼýra Acábgui+ oiko rréi hekovia.

29 Ha 38 áño ogoverna haguépe Asá rréi de Judá, Omrí raʼy Acábgui oiko rréi Israélpe ha ogoverna 22 áñore Samáriape.+ 30 Omrí raʼy Acab ojapo hetave mbaʼe ivaíva Jehová renondépe enterove umi ótro oĩ vaʼekuégui haʼe mboyve.+ 31 Haʼe ojapo umi mbaʼe vai ojapo vaʼekue Nebat raʼy Jeroboán,+ ha hiʼarive omenda Jezabel rehe,+ Etbaal rajýre, haʼéva hína umi sidoniokuéra+ rréi. Ha Acab oñepyrũ oservi Baálpe+ ha oñesũ henondépe. 32 Avei ojapo vaʼekue peteĩ óga* Samáriape Baálpe g̃uarã,+ ha upépe ojapo avei peteĩ altár Baálpe g̃uarã. 33 Acab ojapo avei pe póste sagrádo.+ Acab ningo ojapo hetave mbaʼe vai ombopochýva Israel Jára Jehovápe enterove umi ótro rréi oĩ vaʼekuégui Israélpe haʼe mboyve.

34 Acab ogovernaha tiémpope, pe betelita Hiel omopuʼã jey Jericó. Omoĩrõ guare pe siuda simiénto, omano pe itaʼýra ypykue Abiram, ha omoĩrõ guare pe siuda rokẽ, omano pe itaʼýra pahague Segub. Péicha oñekumpli Jehová heʼi vaʼekue Nun raʼy Josué rupive.+

17 Upéi Elías*+ pe tisbita, oikóva Galaádpe,+ heʼi Acábpe: “¡Ahura Israel Jára Jehová oikovévare, upe che aservívape,* ág̃a che haʼe jey peve, koʼã áño oúvape ndaiporimoʼãi ysapy ni ndokymoʼãi!”.+

2 Ha Jehová heʼi chupe péicha: 3 “Esẽ koʼágui ha tereho éste gotyo ha ekañy Kerit Ñúme,* éste gotyo pe Jordángui. 4 Heyʼúta pe arrójogui, ha amandáta umi kuérvope ogueraha hag̃ua ndéve ne rembiʼurã upépe”.+ 5 Upepete haʼe osẽ oho ha ojapo Jehová heʼi hagueichaite, haʼe oho opyta Kerit Ñúme,* éste gotyo pe Jordángui. 6 Ha pyharevekue umi kuérvo ogueru chupe pan ha soʼo, ha kaʼaruete ogueru jey chupe pan ha soʼo, ha haʼe hoyʼu pe arrójogui.+ 7 Péro unos kuánto día rire hypa pe arrójo,+ pórke ndokyvéi kuri oikóvo upe paíspe.

8 Upéi Jehová heʼi chupe: 9 “Tereho Saréptape, oĩva Sidónpe, ha epyta upépe. Amandáta peteĩ viúdape omeʼẽ hag̃ua ndéve ne rembiʼurã”.+ 10 Upémarõ Elías osẽ oho Saréptape. Ha og̃uahẽvo pe siuda entrádape ohecha peteĩ viúda ombyatýva hína jepeʼa. Upépe haʼe ohenói chupe ha heʼi: “Eguerumína chéve michĩmi y hayʼu hag̃ua”.+ 11 Ha pe kuñakarai ohóvo ogueru hag̃ua pe y, haʼe ohenói jey chupe ha heʼi: “Eguerumína avei chéve peteĩ pan pedasomi”. 12 Upépe pe kuñakarai heʼi chupe: “Nde Jára Jehová oikovévare haʼe ndéve ndarekoiha pan, la hembýva chéve un puñomi arína pe mbaʼyru guasúpe ha michĩmi aséite pe mbaʼyruʼípe.+ Ha koʼág̃a ambyaty hína unos kuánto jepeʼa ha aháta ajapo álgo chéve ha che membýpe g̃uarã. Pévantema ningo hemby oréve roʼu hag̃ua ha upéi romanóta”.

13 Upémarõ Elías heʼi chupe: “Ani rekyhyje. Tereho katu ha ejapo upe ere haguéicha. Péro ejapo raẽ chéve g̃uarã peteĩ pan apuʼa upe reguerekóvagui nde rógape ha upéi egueru chéve koʼápe. Ág̃a upéi ejapo álgo ndéve ha ne membýpe g̃uarã. 14 Pórke Israel Jára Jehová heʼi kóicha: ‘Ndopamoʼãi pe arína oĩva pe mbaʼyru guasúpe, ha ndopamoʼãi avei pe aséite oĩva pe mbaʼyruʼípe, ág̃a Jehová omongy jeyha día peve pe yvy ape ári’”.+ 15 Upémarõ, haʼe oho ojapo Elías heʼi haguéicha chupe, ha haʼe ha ifamília okaru Elías ndive heta díare.+ 16 Pe arína oĩva pe mbaʼyru guasúpe ndopái, ha pe aséite oĩva pe mbaʼyruʼípe ndopái avei, Jehová heʼi haguéicha Elías rupive.

17 Koʼã mbaʼe oiko rire, pe viúda memby hasykatu, ha upéi ou oempeorave ha omano.+ 18 Upévo, pe kuñakarai heʼi Elíaspe: “Ñandejára siérvo, ¿mbaʼe mbaʼéiko ajapo raʼe nderehe? ¿Nde piko reju raʼe chekastiga hag̃ua umi mbaʼe vai ajapo vaʼekuére, ha rejuka hag̃ua chehegui che memby?”.+ 19 Péro Elías heʼi chupe: “Eguerumína chéve la ne memby”. Upéi ojagarra pe mitã isy jyva árigui ha ogueraha pe koty yvateguápe, haʼe opytahápe hína, ha omoñeno chupe hupápe.+ 20 Ha haʼe hatã oñemboʼe Jehovápe: “Che Jára Jehová,+ che ningo aju kuri apyta ko viúda rógape, ¿ha rembosufríta piko avei chupe rehejávo omano imemby?”. 21 Upéi Elías 3 vése oñeno pe mitã ári ha oañuã chupe, ha ojerure asy Jehovápe: “Che Jára Jehová, emoingovemi jeýna ko mitãme”. 22 Ha Jehová ohendu Elías ñemboʼe+ ha pe mitã oikove jey.+ 23 Elías ohupi pe mitã ha omboguejy chupe pe koty yvateguágui ha ogueraha pe óga ryepýpe, ha omeʼẽ isýpe. Upépe Elías heʼi chupe: “¡Emañami, ne memby oikove jey!”.+ 24 Upépe pe kuñakarai heʼi Elíaspe: “Koʼág̃a aikuaa porã nde haʼeha Ñandejára siérvo,+ ha siertoha umi mbaʼe Jehová heʼi vaʼekue ndéve ere hag̃ua”.

18 Upéi, 3 áño oñepyrũ rire pe sekía,+ Jehová heʼi Elíaspe: “Tereho Acab rendápe, pórke che adesidíma amboutaha ama ko yvy ape ári”.+ 2 Upémarõ Elías oho Acab rendápe, upérõ Samáriape ndaiporivéima hiʼupy ha umi hénte iñembyahyipáma.+

3 Upe tiémpope Acab ohenoika Abdíaspe, haʼe hína pe oñenkargáva pe palásiore. (Abdías ningo orrespeta ha okyhyjeterei vaʼekue Jehovágui, 4 ha Jezabel+ ojukárõ guare oikóvo Jehová profetakuérape, Abdías ogueraha hendive 100 profétape ha omokañy 50 peteĩ kuévape ha 50 ótro kuévape, ha omeʼẽ chupekuéra pan ha y). 5 Upéi Acab heʼi Abdíaspe: “Errekorre ko yvy ha tereho oĩháme umi ykua yvu ha umi ñu.* Ikatu mbaʼe jatopa pásto ñamongaru hag̃ua umi ñande kavajukuéra ha umi mburika, ani hag̃ua omanomba ñane rymbakuéra”. 6 Upémarõ ojesepara hikuái orrekorre hag̃ua pe yvy, Acab oho haʼeño peteĩ tapére ha Abdías oho haʼeño ótro tapére.

7 Abdías oho jave hapére, Elías osẽ ojotopa hag̃ua hendive. Ensegída Abdías oikuaa chupe, oñesũ ha oñakãityete henondépe, ha heʼi: “Che karai, ¿nde piko Elías hína?”.+ 8 Haʼe heʼi chupe: “Si, che hína. Tereho ere ne patrónpe: ‘Elías oĩ koʼápe’”. 9 Péro Abdías heʼi chupe: “¿Mbaʼe piko che ajapo raʼe nderehe ajeve chentregáta Acábpe chejuka hag̃ua? 10 Nde Jára Jehová oikovévare ahura ndéve, ndaipóri ni peteĩ nasión ni puévlo che patrón nomondói hague ndereka hag̃ua. Ha ojeʼe rire chupe: ‘Ndaipóri koʼápe’, haʼe ombohura pe nasión ha pe puévlope añetehápe nandetopái hague hikuái.+ 11 Ha koʼág̃a ere chéve: ‘Tereho ere ne patrónpe: “Elías oĩ koʼápe”’. 12 Ág̃a aha vove koʼágui, Jehová espíritu heʼíta ndéve reho hag̃ua peteĩ lugár che ndaikuaaihápe.+ Ha amombeʼu vove Acábpe, ha upéi haʼe ndotopáiramo nderehe, katuete chejukáta. Ha che ningo akyhyje ha arrespeta Jehovápe chemitãite guive. 13 ¿Noñemombeʼúi piko ndéve upe ajapo vaʼekue Jezabel ojukárõ guare oikóvo Jehová profetakuérape? Che ningo amokañy kuri 100 Jehová profétape, amokañy 50 peteĩ kuévape ha 50 ótro kuévape, ha asegi ameʼẽ chupekuéra pan ha y.+ 14 Ha koʼág̃a aháramo haʼe che patrónpe nde ere haguéicha chéve: ‘Elías oĩ koʼápe’, haʼe katuete chejukáta”. 15 Péro Elías heʼi chupe: “Ahura ndéve Jehováre, umi ehérsito yvagapegua ruvicha rérare, chupe che aservi hína,* ha hérape haʼe ndéve koestedía ahataha hendápe”.

16 Upémarõ Abdías oho ojotopa hag̃ua Acab ndive ha omombeʼu chupe upéva. Ha Acab oho ojotopa hag̃ua Elías ndive.

17 Acab ohecháre Elíaspe heʼi chupe: “¡Hasypeve rotopa! ¡Nde hína la regueru vaʼekue heta provléma Israélpe!”.

18 Péro Elías heʼi chupe: “Che ndaguerúi provléma Israélpe, síno nde ha nde túa rogayguakuéra, pórke peẽ napekumplíri Jehová mandamientokuéra ha peho peservi umi Baálpe.+ 19 Koʼág̃a ere Israel kompletoitépe toñembyaty che rendápe Sérro Carmélope,+ ha ehenoika avei umi 450 Baal profetakuérape ha umi 400 proféta oadorávape pe póste sagrádo,+ umi okarúva hína Jezabel mesápe”. 20 Upémarõ Acab oavisa umi hénte oĩvape Israélpe ha ombyaty umi profetakuérape Sérro Carmélope.

21 Upéi Elías oñemoag̃ui umi héntere ha heʼi: “¿Arakaʼe peve piko pesegíta pendepyʼamokõi* ha ndapedesidíri mbaʼépa pejapóta?+ ¡Oiméramo Jehová hína pe Ñandejára tee, pesegi chupe,+ péro oiméramo Baal, pesegi chupe!”. Péro umi hénte ndeʼíri chupe mbaʼevete. 22 Upémarõ Elías heʼi umi héntepe: “Jehová profetakuéra apytépe che añoiténtema apyta,+ Baal profetakuéra katu oĩ voi 450 kuimbaʼe. 23 Toñemeʼẽ oréve mokõi tóro raʼyrusu, ha haʼekuéra toiporavo peteĩ tóro raʼyrusu ha toikytĩ en pedáso, ha tomoĩ hikuái jepeʼa ári, péro nombojepotái vaʼerã pe jepeʼa. Ha che apreparáta avei pe ótro tóro raʼyrusu, ha amoĩta jepeʼa ári, péro nambojepotamoʼãi pe jepeʼa. 24 Upéi peẽ pehenóita pende dióspe hérarupi+ ha pejeruréta chupe penepytyvõ hag̃ua, ha che ahenóita avei Jehovápe hérarupi ha ajeruréta chupe chepytyvõ hag̃ua. Ha pe Dios ombohováiva ñandéve omboúvo tata yvágagui haʼéta pe Ñandejára tee”.+ Upémarõ pe puévlo heʼi chupe: “Oĩ porã la eréva”.

25 Upéi Elías heʼi Baal profetakuérape: “Peiporavo peteĩ tóro raʼyrusu ha peẽ raẽ peprepara, pórke peẽ penderetave hína. Upéi pehenói pende dios réra, péro napembojepotái vaʼerã tata pende sakrifísio guýpe”. 26 Upémarõ haʼekuéra ojagarra ha oprepara pe tóro raʼyrusu oiporavo vaʼekue, ha ohenói Baal réra pyhareve guive mediodía peve, heʼívo: “¡Baal, ekontestána oréve!”. Péro avave noñeʼẽi ni nokontestái mbaʼeve.+ Ha haʼekuéra osegi ojeroky ha opopo pe altár omopuʼã vaʼekue jerére. 27 Pe mediodíarupi Elías oñepyrũ oñembohory hesekuéra ha heʼi: “¡Pesapukái hatãvéna, si haʼe ningo peteĩ dios!+ ¡Oime vaʼerã ojepyʼamongeta hína, térã oho raʼe váñope!* ¡Térã oiméne oke hína ha tekotevẽ álgien oho omombáy chupe!”. 28 Haʼekuéra ningo hatãiterei osapukái ha ojapoháicha jepi voi, oñekytĩ joa puñálpe ha lánsape, osyrypa peve hesekuéra huguy. 29 Ohasa rire pe mediodía, haʼekuéra osegínte itarovapa* ojejapoha óra peve pe ofrénda de semílla kaʼarugua, péro avave noñeʼẽi ni nokontestái chupekuéra, avave nopenái hesekuéra.+

30 Ipahápe Elías heʼi pe puévlope: “Peñemoag̃ui cherehe”. Ha kompletoite umi hénte oñemoag̃ui hese. Upémarõ haʼe omyatyrõ Jehová altár ojeitypa vaʼekue.+ 31 Elías ojagarra 12 ita guasu, asegún Jacob raʼykuéra trívu. Jacóbpe ningo Jehová okambia vaʼekue héra heʼírõ guare: “Nderérata Israel”.+ 32 Umi itágui haʼe ojapo peteĩ altár+ omombaʼeguasu hag̃ua Jehová réra. Upéi ojapo pe altár jerére peteĩ sánha. Ha pe sánha tuicha, ha ojagarra voi pe lugár oñeñotỹ hag̃uáicha pype 2 sea* semílla. 33 Upéi omohenda umi jepeʼa, oikytĩ en pedáso pe tóro raʼyrusu ha omoĩ pe jepeʼa ári.+ Upéi heʼi: “Pemyenyhẽ y 4 harrón guasúpe ha peñohẽ pe ofrénda ojehapývare ha umi jepeʼáre”. 34 Upéi heʼi: “Pejapo jey”. Upémarõ haʼekuéra ojapo jey upéicha. Upéi heʼi jey: “Pejapo jey katu 3 veseha”. Upémarõ ojapo jey hikuái 3 veseha. 35 Ha pe y osyry pe altár jerére kompletoite, ha haʼe omyenyhẽte avei y pe sánhape.

36 Og̃uahẽ mbotávo pe ojejapoha óra pe ofrénda de semílla kaʼarugua,+ proféta Elías oñepyrũ oñemoag̃ui pe altár rehe ha heʼi: “Jehová, nde ningo hína Abrahán, Isaac ha Israel Jára.+ Tojekuaa koestedía nde haʼeha Ñandejára Israélpe ha che haʼeha nde siérvo, ha nde ere rupi chéve ajapo hague entéro koʼã mbaʼe.+ 37 ¡Ekontestána chéve Jehová! Ekontestamína chéve, oikuaa hag̃ua ko puévlo nde Jehová haʼeha Ñandejára tee, ha nde repermitiha chupekuéra ou jey hag̃ua ne rendápe”.+

38 Upépe Jehová ombou tata yvágagui ha ohapypaite pe ofrénda,*+ umi jepeʼa, umi ita, pe yvy ha ombohypaite pe y oĩva pe sánhape.+ 39 Umi hénte ohechárõ guare upéva, upepete oñesũ ha heʼi: “¡Jehová hína Ñandejára tee! ¡Jehová hína Ñandejára tee!”. 40 Ha Elías heʼi chupekuéra: “¡Pejagarra Baal profetakuérape! ¡Aníke peheja okañy ni peteĩ!”. Ensegída umi hénte ojagarra chupekuéra, ha Elías omboguejy umi profétape pe arrójo* Cisónpe+ ha upépe ojuka chupekuéra.+

41 Upéi Elías heʼi Acábpe: “Ejupi, tereho ekaru ha heyʼu, pórke oñehendúma hína ouha peteĩ ama guasu”.+ 42 Upémarõ Acab ojupi ha oho okaru ha hoyʼu. Elías katu ojupi Carmelo ruʼãme, oñesũ pe yvýpe, ha omoĩ hova irrodílla paʼũme.+ 43 Upéi haʼe heʼi isiérvope: “Ejupimína pe ijyvatevehápe ha emaña pe mar gotyo”. Ha haʼe ojupi omaña ha heʼi chupe: “Ndojekuaái mbaʼevete”. Ha 7 vése Elías ojerure chupe oho hag̃ua omaña pe mar gotyo. 44 Ha pe 7 vesehápe, isiérvo heʼi chupe: “¡Emañami! Ojekuaa peteĩ arai michĩva, peteĩ persóna póichante tuicha ha opuʼã oúvo pe márgui”. Upépe Elías heʼi chupe: “Tereho ere Acábpe: ‘¡Eprepara nde kárro ha eguejy, ani hag̃ua ndejoko pe ama guasu!’”. 45 Upe aja ijaraipaite ha iñypytũmba, pe yvytu oipeju ha tuichaiterei oky.+ Ha Acab osegi oho ikárrope Jezreel+ gotyo. 46 Péro Jehová omeʼẽ podér Elíaspe, ha haʼe oñapytĩ ijao ikuʼáre ha odipara Acab renonderã pe tape pukukue Jezreel peve.

19 Upéi Acab+ omombeʼu Jezabélpe+ opa mbaʼe Elías ojapo vaʼekue, ha mbaʼéichapa haʼe ojukapaite espádape umi profétape.+ 2 Upémarõ Jezabel omondo peteĩ mensahéro heʼi hag̃ua Elíaspe: “¡Che dioskuéra tachekastiga joʼa joʼa, ág̃a koʼẽrõ koʼã órape ndajapóirõ nderehe nde rejapo haguéicha hesekuéra!”. 3 Upéva omongyhyje Elíaspe, upémarõ osẽ oho ani hag̃ua ojejuka chupe.+ Haʼe og̃uahẽ Beer-Sébape+ oĩva Judápe,+ ha oheja upépe isiérvope. 4 Haʼe oguata ohóvo pe desiértore un día pukukue. Upéi og̃uahẽ peteĩ yvyramataʼi oĩháme ha opyta oguapy upépe, ha ojerure omano hag̃ua, ha heʼi: “¡Ovalémante Jehová! Eipeʼántemana chehegui che rekove,*+ che ningo namereséi aiko areve umi che tuakuéra ypykue omanóma vaʼekuégui”.

5 Upéi oñeno ha opyta oke pe yvyramataʼi guýpe. Péro upéi derrepénte peteĩ ánhel opoko hese,+ omombáy chupe ha heʼi: “Epuʼã ekaru”.+ 6 Haʼe omaʼẽvo otopa iñakã kóstare peteĩ pan apuʼa oĩva ita oñembyaku pyréva ári ha una hárra y. Haʼe hoʼu pe pan ha hoyʼu, ha upéi oñeno jey oke. 7 Tardemie Jehová ánhel ou jey ha omombáy chupe ha heʼi: “Epuʼã ekaru, pórke pe viáhe ipuku gueteri ha ndeforsaitereíta”. 8 Upémarõ haʼe opuʼã okaru ha hoyʼu. Ha upe tembiʼu omombarete chupe oguata hag̃ua 40 día, ára ha pyhare, og̃uahẽ meve Horébpe, Ñandejára tee montáñape.+

9 Upéi haʼe oike peteĩ kuévape+ ha opyta upépe upe pyharépe. Ha Jehová oñeʼẽ chupe ha heʼi: “Elías, ¿mbaʼéiko rejapo hína koʼápe?”. 10 Haʼe heʼi chupe: “Jehová, umi ehérsito yvagapegua ruvicha, che ningo che pyʼaite guive amombaʼeguasúva nde réra.+ Péro nde puévlo Israel hesaráima pe kompromíso rejapo vaʼekuégui hendivekuéra,+ ohundipáma umi nde altarkuéra ha ojukapa hikuái espádape nde profetakuérape,+ ha che añomíntema apyta. Ha koʼág̃a chevehaitéma chejukase hikuái”.*+ 11 Péro Jehová heʼi: “Esẽ okápe ha eñemboʼy ko montáñape che renondépe”. Ha Jehová ohasa ohóvo+ ha peteĩ yvytu hatãitereíva ombotiri umi montáña ha ojokapa umi ita guasu Jehová renondépe,+ péro Jehová noĩri kuri upe yvytu atãme. Upe rire oiko peteĩ terremóto,+ péro Jehová noĩri kuri upe terremótope. 12 Pe terremóto rire katu ou peteĩ tatarendy,+ péro Jehová noĩri kuri upe tatarendýpe. Upéi oñehendu peteĩ oñeʼẽva pyʼaguapýpe ha mbeguekatu asy.+ 13 Ohendúvo upéva, Elías omoʼã hova ijao* ruguáipe+ ha osẽ okápe ha oñemboʼy pe kuéva entrádape. Ha Ñandejára oporandu chupe: “Elías, ¿mbaʼéiko rejapo hína koʼápe?”. 14 Haʼe heʼi chupe: “Jehová, umi ehérsito yvagapegua ruvicha, che ningo che pyʼaite guive amombaʼeguasúva nde réra. Péro nde puévlo Israel hesaráima pe kompromíso rejapo vaʼekuégui hendivekuéra,+ ohundipáma umi nde altarkuéra ha ojukapa hikuái espádape nde profetakuérape, ha che añomíntema apyta. Ha koʼág̃a chevehaitéma chejukase* hikuái”.+

15 Jehová heʼi chupe: “Ejevy jey ha tereho pe desiérto Damáscope. Reg̃uahẽ vove enombra* rréiramo Hazaélpe+ ogoverna hag̃ua Siria. 16 Ha enombra avei rréiramo Jehúpe,+ Nimsí niétope ogoverna hag̃ua Israel, ha enombra avei Eliséope* profétaramo opyta hag̃ua nde rekovia,+ haʼe ningo hína Safat raʼy Abel-Meholagua. 17 Oimeraẽ ojesalváva Hazael espádagui,+ Jehú ojukáta,+ ha oimeraẽ ojesalváva Jehú espádagui, Eliseo ojukáta.+ 18 Ha areko gueteri Israélpe 7.000+ noñesũiva Baal renondépe+ ni nohetũiva chupe omombaʼeguasu hag̃ua”.+

19 Upémarõ Elías oho upégui ha otopa Safat raʼy Eliséore. Haʼe oara hína iñirũnguéra ndive 12 júnta guéi* reheve, ha haʼe oĩ pe docehápe una júnta reheve. Upéi Elías oho hendápe ha omoĩ hiʼári ijao joʼaha.+ 20 Upévo Eliseo oheja hymba gueikuéra ha odipara Elías rapykuéri ha heʼi chupe: “¿Ikatu piko aha ajedespedimi che sy ha che túagui,* upéi romoirũ hag̃ua?”. Elías heʼi chupe: “Tereho katu, che ndorojokomoʼãi”. 21 Upémarõ oho jey, okarnea* una júnta guéi ha oipuru pe yvyra arádo rehegua ha júgo ojatapy hag̃ua. Péicha ombojy pe soʼo ha omeʼẽ umi héntepe hoʼu hag̃ua. Upéi opuʼã oho omoirũ Elíaspe ha oñepyrũ oipytyvõ chupe.+

20 Upéi rréi Ben-Hadad+ de Siria+ ombyaty kompletoite ijehérsito ha omoirũ avei chupe 32 rréi, koʼã rréi ndive ou umi isoldádo kavaju arigua ha avei ogueru hikuái umi kárro de gérra. Ha Ben-Hadad oho omongora+ Samaria+ oñorairõ hag̃uáicha ikontrapekuéra. 2 Ha omondo mensahéro pe siudápe rréi Acab+ de Israel rendápe, ha heʼika chupe: “Péicha heʼi Ben-Hadad: 3 ‘Pe pláta ha óro reguerekóva chembaʼe hína, ha avei umi ne rembireko ha ne família iporãvéva’”. 4 Upépe pe rréi de Israel ombohovái chupe: “Ere haguéicha, che ha entéro mbaʼe aguerekóva nembaʼe hína che ruvicha”.+

5 Upéi umi mensahéro ou jey ha heʼi chupe: “Péicha heʼi Ben-Hadad: ‘Che amondo kuri mensahéro haʼeka hag̃ua ndéve: “Pe pláta ha óro reguerekóva remeʼẽta chéve”. 6 Péro koʼẽrõ koʼã órarupi amondóta che siervokuéra ne rendápe, ha haʼekuéra orrevisapaitéta nde róga ha nde ofisialkuéra róga, ha opa mbaʼe iporãvéva nde reguerekóva ojagarráta ogueru hikuái’”.

7 Upépe pe rréi de Israel ohenoika kompletoite umi kuimbaʼe omoakãvape* hetã, ha heʼi: “Pemañamíntena, ko kuimbaʼe ningo ojedesidíma ñandeperhudikataha, pórke haʼe cheovligáma ameʼẽ hag̃ua chupe che rembirekokuéra, che família, che pláta ha óro, ha che nanegái kuri chugui mbaʼeve”. 8 Ha umi kuimbaʼe omoakãva pe país ha pe puévlo heʼi chupe: “Ani neñeʼẽrendu chupe ha ani rejapo la heʼíva ndéve”. 9 Upémarõ Acab heʼi Ben-Hadad mensaherokuérape: “Péicha peje che ruvichápe: ‘Opa mbaʼe rejerure vaʼekue chéve ñepyrũrã ajapóta, péro ko ótra kósa rejeruréva chéve ni mbaʼevéicharõ ndajapomoʼãi’”. Ha umi mensahéro osẽ oho ha heʼi koʼã mbaʼe pe rréipe.

10 Ha Ben-Hadad heʼika chupe ko mbaʼe: “¡Ahundíta Samaria, ha che ehérsito tuichaiterei rupi ndaikatumoʼãi ameʼẽ che soldadokuérape un puñomínte pe siuda kuʼikue hembýva! ¡Ha che dioskuéra tachekastiga jey jey ndajapóiramo upéicha!”. 11 Pe rréi de Israel heʼi chupe: “Peje chupe: ‘Ndovaléi ningo refesteháma regana mboyve la gérra’”.+ 12 Rréi Ben-Hadad ha umi ótro rréi omokõ aja hína hendive ikampaméntope, og̃uahẽ umi mensahéro ha omombeʼu chupe mbaʼépa heʼi pe rréi. Ha ohendupamírente upéva, rréi Ben-Hadad heʼi isiervokuérape: “¡Pejeprepara katu peataka hag̃ua pe siuda!”. Upémarõ haʼekuéra ojeprepara.

13 Péro peteĩ proféta oñemboja rréi Acab+ de Israel rendápe, ha heʼi chupe: “Péicha heʼi Jehová: ‘¿Rehechápa hína koʼã henteitápe? Che roipytyvõta regana hag̃ua chupekuéra koestedía, ha péicha reikuaáta che haʼeha Jehová’”.+ 14 Ha Acab oporandu: “¿Mbaʼéicha piko oikóta upéva?”. Haʼe heʼi chupe: “Péicha heʼi Jehová: ‘Ajevaléta umi ofisiál oservívare umi governadór oĩvape umi distrítope’”. Acab oporandu chupe: “¿Máva piko omoñepyrũta pe ñorairõ?”. Haʼe heʼi chupe: “¡Nde remoñepyrũta!”.

15 Upémarõ Acab okonta mboýpa oĩ umi ofisiál oservíva umi governadórpe, ha otopa oĩha 232. Upe rire okonta avei mboy soldádo israelítapa oĩ, ha otopa oĩha 7.000 kuimbaʼe. 16 Ha mediodía jave haʼekuéra osẽ pe siudágui, upérõ Ben-Hadad omokõ ha okaʼúma hína pe kampaméntope umi 32 rréi omoirũvandi chupe. 17 Umi ofisiál oservíva umi governadórpe, osẽ kuri primeroite pe siudágui, ha haʼekuéra osẽrõ guare, Ben-Hadad omondo unos kuánto kuimbaʼe oikuaa hag̃ua mbaʼépa la oikóva. Haʼekuéra heʼi chupe: “Samáriagui osẽ una partída kuimbaʼe”. 18 Haʼe heʼi chupekuéra: “Oiméramo ou hikuái oiko porãségui ñanendive, pejagarra chupekuéra ha ani pejuka. Ha oiméramo ou oñorairõ hag̃ua, lomímonte pejagarra vaʼerã chupekuéra ha ani pejuka”. 19 Péro osẽrõ guare pe siudágui umi ofisiál oservíva umi governadórpe ha pe ehérsito ohóva hapykuerikuéra, 20 ojuka ohóvo hikuái ikontrariokuérape. Upémarõ umi sirio odipara+ ha umi israelita opersegi chupekuéra, péro rréi Ben-Hadad de Siria osẽ oho kavaju ári unos kuánto kuimbaʼe kavaju ariguándi. 21 Pe rréi de Israel katu osẽ ha osegi ojuka umi oĩvape kavaju ári ha umi kárro de gérrape, ha péicha ojuka hetaiterei síriope.

22 Upe rire pe proféta+ oñemboja pe rréi de Israel rendápe, ha heʼi chupe: “Tereho emombarete nde ehérsito ha ekalkula mbaʼépa rejapóta,+ pórke oñepyrũvo pe áño oúva,* pe rréi de Siria ou jeýta ne kóntrape”.+

23 Upéi pe rréi de Siria konseherokuéra heʼi chupe: “Idioskuéra ningo peteĩ Dios oikóva umi montañaháre, upévare ñanegana hikuái. Péro ñaganáta katuete chupekuéra ñañorairõramo hendivekuéra peteĩ yvy iplanohápe. 24 Ha ejapo avei ko mbaʼe: eipeʼa umi rréi+ omoakãva pe ehérsito ha emoĩ hendaguepekuéra umi governadór. 25 Upéi embyaty peteĩ ehérsito ereko vaʼekueichagua, ha ekonsegi jey la mísma kantida kavaju ha kárro de gérra. Ha jaha ñañorairõ hendivekuéra peteĩ yvy iplanohápe ha katuete ñaganáta chupekuéra”. Upémarõ pe rréi ohendu chupekuéra ha ojapo heʼi hagueichaite hikuái.

26 Oñepyrũvo pe áño,* Ben-Hadad ombyaty umi síriope ha oho Afécpe+ oñorairõ hag̃ua Israel kóntrape. 27 Umi israelita oñembyaty oñorairõ hag̃ua ha oguerahapa avei iprovistakuéra, ha osẽ oñorairõ hag̃uáicha hendivekuéra. Umi israelita omoĩrõ guare ikampaménto henondepekuéra, ojogua mokõi kavara atýpente, ha umi sirio katu omyenyhẽte voi pe yvy.+ 28 Upéi Ñandejára siérvo oñemboja pe rréi de Israel rendápe, ha heʼi chupe: “Péicha heʼi Jehová: ‘Umi sirio heʼi rupi: “Jehová ningo peteĩ Dios oikóva umi montañaháre ha ndahaʼéi peteĩ Dios oikóva yvy iplanohápe”, upéicha rupi che roipytyvõta regana hag̃ua koʼã henteitápe,+ ha peẽ peikuaa porãta che haʼeha Jehová’”.+

29 Ha umi israelita ha umi sirio opyta ikampaméntope ojovái 7 día, ha pe 7 diahápe oñepyrũ oñorairõ hikuái. Umi israelita ojuka 1 díape 100.000 soldádo sirio yvyrupiguápe. 30 Umi sirio hembýva katu odipara ha oho okañy pe siuda de Afécpe,+ péro pe murálla hoʼa hiʼarikuéra ha omano umi 27.000 kuimbaʼe hembýva. Ben-Hadad odipara avei ha oho pe siudápe, ha okañy peteĩ koty ruguaitépe.

31 Ha isiervokuéra heʼi chupe: “Ore ningo rohendu umi israelitakuéra rréi imbaʼeporãitereiha. Upévare toromoĩna ore kuʼáre ao ohechaukáva roñembyasyha ha romoĩta avei pióla ore akãre ha rohóta pe rréi de Israel rendápe. Ha ikatu mbaʼe nandejukái hikuái”.+ 32 Upémarõ omoĩ hikuái ikuʼáre ao ohechaukáva oñembyasyha ha omoĩ avei pióla iñakãre ha oho pe rréi de Israel rendápe, ha heʼi chupe: “Nde siérvo Ben-Hadad heʼi: ‘Anínati chejuka’”. Ha pe rréi heʼi chupekuéra: “¿Oikove gueteri piko? Haʼe ningo che ermáno”. 33 Ha umi kuimbaʼe opensa: “Kóva peteĩ señál porã”, ha ensegída oguerovia chupe ha heʼi hikuái: “Ben-Hadad ne ermáno hína”. Acab heʼi chupekuéra: “Tapeho pegueru chupe”. Upémarõ Ben-Hadad osẽ hendápe ha pe rréi ogueraha chupe ikárrope.

34 Upéi Ben-Hadad heʼi chupe: “Umi siuda che túa oipeʼa vaʼekue nde túagui ameʼẽ jeýta ndéve, ha ikatu avei remoĩ ne negosiorã Damáscope, ojapo haguéicha che túa Samáriape”.

Acab heʼi chupe: “Kóva ko trátore* rohejáta reho”.

Péicha haʼe ojapo peteĩ tráto hendive ha oheja chupe oho.

35 Jehová omanda haguéicha chupe, peteĩ proféta*+ heʼi iñirũme: “Chenupãmína”. Péro pe kuimbaʼe noinupãséi chupe. 36 Upémarõ haʼe heʼi chupe: “Nerehendúi rupi Jehová ñeʼẽ, ág̃a rehomírente koʼágui peteĩ león ndejukáta”. Upe rire pe kuimbaʼe osẽ oho, ha peteĩ león otopa hese ha ojuka chupe.

37 Upéi otopa ótro kuimbaʼére ha heʼi chupe: “Chenupãmína”. Upémarõ pe kuimbaʼe oinupã ha olastima chupe.

38 Upe rire pe proféta osẽ oho opeska pe rréire tapére, ha pono oikuaa chupe omoĩ hesáre peteĩ vénda. 39 Ha ohasávo ohóvo pe rréi, pe proféta osapukái chupe: “Che ningo aime kuri pe ñorairõ ijetuʼuvehápe, ha peteĩ kuimbaʼe ogueru chéve peteĩ prisionéro, ha heʼi: ‘Eñatendéke hese ani okañy, pórke okañýramo, nde remanóta hekovia,*+ osino repagáta hese 34 kílo 200 grámo* de pláta’. 40 Ha che ajapo aja ótra kósa ápe ha pépe, peichaháguinte pe prisionéro okañy ha oho”. Pe rréi de Israel heʼi chupe: “Péva haʼéta nde kastígo, ndetéma voi rejehusga”. 41 Upépe haʼe pyaʼe porã oipeʼa pe vénda omoĩ vaʼekue hesáre, ha pe rréi de Israel ohechakuaa haʼeha peteĩ proféta.+ 42 Ha upe proféta heʼi chupe: “Péicha heʼi Jehová: ‘Reheja rupi oho pe kuimbaʼe che haʼe vaʼekue ojejuka vaʼerãha,+ nde remanóta hekovia,+ ha umi hénte oĩva nde puévlope omanóta ipuévlo rekovia’”.+ 43 Upémarõ pe rréi de Israel osẽ oho Samáriape,+ oñembyasy ha ndovyʼái ohóvo.

21 Koʼã mbaʼe oiko rire, oĩ peteĩ provléma Jezreélpe:+ Nabot pe jezreelita oreko vaʼekue peteĩ parralty Acab palásio ykére. Acab hína rréi de Samaria. 2 Ha Acab heʼi Nabótpe: “Emeʼẽna chéve nde parralty che uertarã, pórke ag̃uieterei opyta che rógagui. Ha ameʼẽta ndéve peteĩ parralty iporãvéva hekovia, térã ndegustáramo ajoguáta ndehegui”. 3 Péro Nabot heʼi Acábpe: “Che ningo ndaikatumoʼãi ameʼẽ ndéve pe erénsia oheja vaʼekue chéve umi che tuakuéra ypykue, pórke Jehová oproivi upéva”.+ 4 Upévare Acab oho hógape, oñembyasy ha ndovyʼaieterei Nabot pe jezreelita heʼi vaʼekuére chupe. Nabot ningo heʼi kuri chupe: “Nameʼẽmoʼãi ndéve pe erénsia oheja vaʼekue chéve umi che tuakuéra ypykue”. Upémarõ Acab oho oñeno hupápe, oñemolómo ha omaña pe pare ládo ha ndoʼuséi mbaʼeve.

5 Ha hembireko Jezabel+ oike hendápe ha oporandu chupe: “¿Mbaʼéreiko nderevyʼaiete ha ni nderekaruséi?”. 6 Acab heʼi chupe: “Pórke haʼe kuri Nabot pe jezreelítape: ‘Evendéna chéve nde parralty, térã ndegustáramo ameʼẽta ndéve ótro parralty hekovia’. Péro haʼe heʼi chéve: ‘No, nameʼẽmoʼãi ndéve che parralty’”. 7 Upépe hembireko Jezabel heʼi chupe: “¿Ndahaʼéi piko nde la rréi ogovernáva Israélpe? Epuʼã katu heʼu álgo ha anive ejepyʼapy. Che ameʼẽta ndéve Nabot pe jezreelita parralty”.+ 8 Upémarõ Jezabel oskrivi kárta Acab rérape ha osella pe rréi séllope,+ upéi omondo koʼã kárta umi kuimbaʼe omoakãvape*+ pe puévlo ha umi kuimbaʼe iñimportantevévape oĩva Nabot siudápe. 9 Jezabel oskrivi umi kártape: “Peje umi héntepe oajuna vaʼerãha, ha pemboguapy Nabótpe pe puévlo renondépe. 10 Ha pemboguapy henondépe mokõi kuimbaʼe ndovaléiva mbaʼeverã ha teʼi hikuái ikóntrape:+ ‘¡Haʼe omaldesi Ñandejárape ha pe rréipe!’.+ Ha upéi peguenohẽ chupe okápe ha pejapi itápe pejuka peve”.+

11 Upémarõ umi kuimbaʼe isiudapegua, umi omoakãva pe puévlo ha umi kuimbaʼe iñimportánteva oikóva isiudápe, ojapo heʼi hagueichaite pe kárta Jezabel omondo vaʼekue chupekuéra. 12 Ha haʼekuéra heʼi umi héntepe oajuna hag̃ua ha omboguapy hikuái Nabótpe pe puévlo renondépe. 13 Upéi mokõi kuimbaʼe ndovaléiva mbaʼeverã oike ha oguapy Nabot renondépe, ha oñepyrũ heʼi hese pe puévlo renondépe: “¡Nabot omaldesi Ñandejárape ha pe rréipe!”.+ Upéva oiko rire, umi hénte oguenohẽ Nabótpe pe siudágui ha ojapi chupe itápe omano meve.+ 14 Upéi heʼika hikuái Jezabélpe: “Nabótpe ojejapíma itápe ha omano”.+

15 Ha Jezabel oikuaávo ojejapi hague itápe Nabótpe omano meve, heʼi Acábpe: “Epuʼã katu, tereho ejagarra nembaʼerã pe jezreelita Nabot parralty,+ pe haʼe novendeséi vaʼekue ndéve, pórke Nabot ndoikovevéima, haʼe omanóma”. 16 Acab oikuaávo Nabot omanóma hague, opuʼã oho ojagarra hag̃ua imbaʼerã pe jezreelita Nabot parralty.

17 Péro Jehová oñeʼẽ Elías+ pe tisbítape, ha heʼi chupe: 18 “Epuʼã tereho Samáriape. Tereho rréi de Israel Acab rendápe.+ Haʼe oĩ hína Nabot parraltýpe, oho kuri upépe ojagarra hag̃ua imbaʼerã. 19 Ere vaʼerã chupe: ‘Péicha heʼi Jehová: “Nde rejuka peteĩ kuimbaʼépe+ ha rejagarra avei ijyvy nembaʼerã”’.+ Ha ere avei chupe: ‘Péicha heʼi Jehová: “Pe lugár oheréi haguépe umi jagua Nabot ruguykue, upépe avei umi jagua oheréita nde ruguykue”’”.+

20 Ha Acab heʼi Elíaspe: “¡Mbaʼéiko che kontrário, hasypeve retopa cherehe!”.+ Ha haʼe heʼi chupe: “Si, rotopáma. Péicha heʼi Ñandejára: ‘Nde rejedesidíma rupi rejapo ivaíva Jehová renondépe,+ 21 aguerúta heta mbaʼe vai nde ári, ha aitypeíta nde rapykuere kompletoite ha ahundíta enterove kuimbaʼe* Acab rogayguápe,+ umi iñarruinadovéva ha ikangyvéva jepe Israélpe.+ 22 Ha ajapóta nde rogayguáre ajapo haguéicha Nebat raʼy Jeroboán rogayguáre,+ ha ajapo haguéicha Ahíya raʼy Baasá rogayguáre,+ pórke nde chembopochy ha rejapoka ivaíva Israélpe’. 23 Ha Jezabel rehe Jehová heʼi kóicha: ‘Umi jagua hoʼúta Jezabélpe Jezreel yvýpe.+ 24 Oimeraẽ haʼéva Acab rogaygua omanóramo pe siudápe, umi jagua hoʼúta heʼongue, ha oimeraẽ hogaygua omanóva pe ñúme, umi guyra hoʼúta heʼongue.+ 25 Ha ndaipóri vaʼekue voi ótro kuimbaʼe ojoguáva Acábpe,+ haʼe ojedesidi vaʼekue ojapo ivaíva Jehová renondépe, ha hembireko Jezabel omboliga chupe ojapo hag̃ua upéicha.+ 26 Haʼe ojapo umi mbaʼe ivaivéva ha oporombojeguarúva oadorávo umi dios puerkésa,* ojapo haguéicha umi amorreo, umívape Jehová omosẽ vaʼekue umi israelitakuéra renonderãgui’”.+

27 Acab ohendu rire koʼã mbaʼe, omondoro ijao ha omonde ao ohechaukáva oñembyasyha, ha oñepyrũ oajuna. Haʼe osegi oñeno ijao ohechaukáva reheve oñembyasyha, itindy ha ndovyʼaieterei oikóvo. 28 Upéi Jehová heʼi Elías pe tisbítape: 29 “¿Rehecha piko mbaʼeichaitépa Acab oñemomirĩ cherehehápe?+ Haʼe oñemomirĩ haguére che renondépe, ndaguerumoʼãi hiʼári umi mbaʼe vai haʼe oikove aja. Itaʼýra tiémpope aguerúta hogaygua ári umi mbaʼe vai”.+

22 Tres áño aja Siria ha Israel noñorairõi vaʼekue oñondive. 2 Ha pe tercer áñope rréi Jehosafat+ de Judá oho pe rréi de Israel rendápe.+ 3 Upéi pe rréi de Israel heʼi umi ijofisiálpe: “Peẽ peikuaa porã Ramot-Galaad+ ñanembaʼeha hína. Ha upéicharõ jepe ñande jaiko jakyhyje jaipeʼa jey hag̃ua pe rréi de Síriagui”. 4 Upéi haʼe heʼi rréi Jehosafátpe: “¿Nderehoséi piko chendive ñañorairõ hag̃ua Ramot-Galaádpe?”. Ha Jehosafat heʼi pe rréi de Israélpe: “Che añorairõta nde ykére, che puévlo ha che kavajukuéra reheve”.+

5 Péro Jehosafat heʼi pe rréi de Israélpe: “Eporandu raẽntena+ mbaʼépa heʼi Jehová”.+ 6 Upémarõ pe rréi de Israel ombyaty umi profétape, amo 400 kuimbaʼérupi, ha heʼi chupekuéra: “¿Aha vaʼerã piko añorairõ Ramot-Galaad kóntrape, térãpa ndovaléi aha?”. Ha haʼekuéra heʼi: “Tereho katu rréi, pórke Jehová nepytyvõta regana hag̃ua”.

7 Ha Jehosafat heʼi: “¿Ndaipóri piko koʼápe Jehová proféta? Ñaporandúna avei chupe mbaʼépa heʼi”.+ 8 Upépe pe rréi de Israel heʼi Jehosafátpe: “Oĩve hína peteĩ kuimbaʼe ikatúvare jajevale ñaporandu hag̃ua Jehovápe,+ péro che ndachaʼeiete hese,+ pórke haʼe núnka ndoprofetisáiva mbaʼeve iporãva chéve g̃uarã, síno ivaívante voi.+ Haʼe hína Micaya, Imlá raʼy”. Péro Jehosafat heʼi chupe: “Rréi, ndovaléi ningo péicha ere”.

9 Upémarõ pe rréi de Israel ohenói peteĩ ofisiál ombaʼapóvape palásiope, ha heʼi chupe: “Tereho egueru chéve pyaʼe porã Micáyape, haʼéva Imlá raʼy”.+ 10 Pe rréi de Israel ha Jehosafat pe rréi de Judá oguapy hína kuri káda uno itrónope, ha mokõivéva oreko ijehe umi ao oipurúva umi rréi, oĩ hikuái Samaria entrádape, pe oñemopotĩháme jepi semílla, ha enterove umi proféta oprofetisa hína henondepekuéra.+ 11 Upémarõ Kenaaná raʼy Sedequías, ojapo umi vaka ratĩ raʼanga de iérro ha heʼi: “Péicha heʼi Jehová: ‘Koʼãvape reikutúta* umi síriope rehundipa peve chupekuéra’”. 12 Enterove umi ótro proféta oprofetisa avei upéicha, ha heʼi: “Tereho katu Ramot-Galaádpe, pórke Jehová nepytyvõta regana hag̃ua”.

13 Ha pe mensahéro oho vaʼekue ohenói Micáyape heʼi chupe: “Entéro mbaʼe heʼíva umi proféta ningo iporãva memete pe rréipe g̃uarã. Upévare ajerure ndéve haʼekuéraicha avei ere hag̃ua iporãvante”.+ 14 Péro Micaya heʼi: “Ahura ndéve Ñandejára Jehová oikovévare, Jehová heʼíva chéve añoite la haʼétava”. 15 Upéi Micaya oho pe rréi rendápe, ha pe rréi oporandu chupe: “Micaya, ¿roho vaʼerã piko roñorairõ Ramot-Galaad kóntrape, térãpa nahániri?”. Ensegída heʼi chupe: “Tereho katu, pórke Jehová nepytyvõta regana hag̃ua”. 16 Upépe pe rréi heʼi chupe: “¿Mboy vése piko rombohura vaʼerã Jehová rérare ere hag̃ua chéve siertoguávante?”. 17 Upémarõ Micaya heʼi chupe: “Ahecha enterove israelita isarambipa umi montáñare,+ ojogua umi ovecha ndorekóivape pastór. Ha Jehová heʼi: ‘Koʼãva ndaijaravéima, toho jeýnte káda uno hógape pyʼaguapýpe’”.

18 Upéi pe rréi de Israel heʼi Jehosafátpe: “Haʼéma voi ningo ndéve: ‘Haʼe ndoprofetisamoʼãi mbaʼeve iporãva chéve g̃uarã, síno ivaívante voi’”.+

19 Upémarõ Micaya heʼi: “Koʼág̃a ehendu mbaʼépa heʼi Jehová: ahecha kuri Jehová oguapyha hína itrónope,+ ha kompletoite pe ehérsito yvagapegua oñemboʼy hína henondépe, iderécha ha ijiskiérda gotyo.+ 20 Upéi Jehová heʼi: ‘¿Mávapa ombotavýta Acábpe oho hag̃ua Ramot-Galaádpe ha omano upépe?’. Peteĩ ánhel heʼi péicha ha ótro ánhel katu heʼi amóicha. 21 Upéi oñemboja peteĩ ánhel*+ ha oñemboʼy Jehová renondépe, ha heʼi: ‘Che ambotavýta chupe’. Upémarõ Jehová oporandu: ‘¿Ha mbaʼéicha rejapóta upéva?’. 22 Haʼe heʼi chupe: ‘Haʼekáta japu enterovete umi iprofétape’.+ Upépe Ñandejára heʼi: ‘Embotavýta chupe, ha hiʼarive osẽ porãta ndéve. Tereho katu ejapo ere haguéicha’. 23 Upévare Jehová oheja peteĩ ánhel heʼika japu kompletoite umi nde profétape,+ péro Jehová heʼíma oikotaha nderehe ivaíva”.+

24 Upéi Kenaaná raʼy Sedequías oñemboja ha ohovapete Micáyape, ha heʼi: “¿Nde piko ere Jehová espíritu chereja hague, ha koʼág̃a katu ojevaleha hína nderehe oñeʼẽ hag̃ua?”.+ 25 Micaya heʼi chupe: “Rehecháta hína upéva rehoha díape rekañy hag̃ua pe koty ruguaitépe”. 26 Upémarõ pe rréi de Israel heʼi: “Pejagarra Micáyape ha pentrega Amónpe, pe oñenkargávape pe siudáre ha Joáspe, pe rréi raʼýpe. 27 Ha peje chupekuéra: ‘Péicha heʼi pe rréi: “Pemoinge ko kuimbaʼépe kárselpe+ ha pemeʼẽ jepi chupe michĩmi y ha pan hoʼu hag̃ua, ág̃a che aju jey peve pyʼaguapýpe”’”. 28 Péro Micaya heʼi: “Reju jeýramo pyʼaguapýpe, upéicharõ Jehová noñeʼẽi kuri che rupive”.+ Upéi heʼi avei: “Pehendúkena peẽ hénte peiméva koʼápe”.

29 Upémarõ pe rréi de Israel ha Jehosafat pe rréi de Judá oho Ramot-Galaádpe.+ 30 Pe rréi de Israel heʼi Jehosafátpe: “Che ajedisfrasáta ha aikéta añorairõ, péro nde remonde vaʼerã pe ao oipurúva umi rréi”. Upémarõ pe rréi de Israel ojedisfrasa+ ha oike oñorairõ. 31 Pe rréi de Siria omanda kuri umi 32 kuimbaʼe omanehávape umi kárro de gérra:+ “Aníke peñorairõ avavéndi, ni umi ofisiál ni umi soldádondi, peñorairõ vaʼerã pe rréi de Israel ndive añoite”. 32 Ha umi kuimbaʼe omaneháva umi kárro de gérra ohechávo Jehosafátpe, heʼi hikuái ipyʼapýpe: “Amóva katuete haʼe hína pe rréi de Israel”. Upémarõ oho hikuái oataka hag̃uáicha chupe, ha Jehosafat oñepyrũ ojerure sokórro. 33 Umi kuimbaʼe omaneháva umi kárro de gérra ohechakuaávo ndahaʼeiha pe rréi de Israel, upepete nomuñavéima chupe.

34 Péro peteĩ kuimbaʼe opoi reínte* iflécha, ha ojaserta pe rréi de Israélpe pe iñarmadúra ojoapyhápe. Upémarõ pe rréi heʼi pe omanehávape ikárro: “Ejevolea ha cheguenohẽ ko ñorairõgui,* pórke chejapi vai hikuái”.+ 35 Upéi haʼekuéra ojoko pe rréipe opyta hag̃ua oñemboʼyhápe pe kárrope, ha haʼe omaña umi sirio oĩha gotyo. Upe día pukukue oñorairõ mbarete hikuái, ha pe rréi erída huguy kontinuadoite ha osyrypa pe ikárro de gérrape, ha upe kaʼaruetépe omano.+ 36 Upéi pe kuarahy oikévo oĩ osapukáiva umi soldadokuérape pe kampaméntope ha heʼi: “¡Káda uno toho isiudápe! ¡Káda uno toho ivállepe!”.+ 37 Péicha omano pe rréi ha ojegueraha Samáriape. Upéi oñotỹ hikuái pe rréipe Samáriape. 38 Ha ojohéirõ guare hikuái pe kárro de gérra pe piléta ykére oĩva Samáriape, umi jagua oheréi pe huguykue, ha umi prostitúta ojahu hína kuri upépe.* Koʼã mbaʼe oiko Jehová heʼi hagueichaite.+

39 Acab istória oñemoĩmbaite pe lívro ojeskrivihápe umi mbaʼe oiko vaʼekue Israel rreikuéra tiémpope, upépe oñemombeʼu entéro mbaʼe ojapo vaʼekue, pe palásio de marfíl+ omopuʼã vaʼekue ha entéro umi siuda omopuʼã vaʼekue. 40 Upéi Acab omano+ ha itaʼýra Ocozíasgui+ oiko rréi hekovia.

41 Ha 4 áño ogoverna haguépe Acab rréi de Israel, Asá raʼy Jehosafátgui+ oiko rréi Judápe. 42 Jehosafat oreko vaʼekue 35 áño oikórõ guare chugui rréi, ha 25 áñore ogoverna Jerusalénpe. Isy héra vaʼekue Azubá, Silhí rajy. 43 Haʼe osegi ojapo opa mbaʼe itúa Asá+ ojapo haguéicha, ndojedesviái vaʼekue upe tapégui, ha ojapo iporãva Jehová renondépe.+ Péro ndojepeʼapái umi lugár yvate, ha umi hénte osegi ojapo sakrifísio ha omotimbo umi sakrifísio umi lugár ijyvatehápe.+ 44 Jehosafat oiko vaʼekue pyʼaguapýpe pe rréi de Israel ndive.+ 45 Jehosafat istória oñemoĩmbaite pe lívro ojeskrivihápe umi mbaʼe oiko vaʼekue Judá rreikuéra tiémpope, upépe oñemombeʼu mbaʼeichaitépa ipoderóso ha umi gérra oñorairõ vaʼekue. 46 Avei ohundipaite ipaísgui umi prostitúto*+ hemby vaʼekue itúa Asá tiémpope.+

47 Upérõ ndaipóri vaʼekue rréi Edómpe,+ peteĩ governadór ogoverna vaʼekue upépe.+

48 Jehosafat ojapo vaʼekue avei várko de Tarsis, oho hag̃ua Ofírpe óro piári.+ Péro ndohói, pórke oñehundipa vaʼekue umi várko Ezión-Guéberpe.+ 49 Upérõ Acab raʼy Ocozías heʼi Jehosafátpe: “Ehejána toho umi várkope che siervokuéra nde siervokuérandi”, péro Jehosafátpe ndogustái upéva.

50 Upéi Jehosafat omano,+ ha oñeñotỹ chupe ituakuéra ypykuéndi pe Siuda de Davídpe, haʼe hína itúa ypykue, ha itaʼýra Jehorámgui+ oiko rréi hekovia.

51 Ha 17 áño ogoverna haguépe Jehosafat rréi de Judá, Acab raʼy Ocozíasgui+ oiko rréi Samáriape ogoverna hag̃ua Israel, ha 2 áñore ogoverna vaʼekue Israélpe. 52 Haʼe osegi ojapo ivaíva Jehová renondépe, ha oho tape vaíre itúa ha isy ojapo haguéicha,+ ha ojapo avei opa mbaʼe Nebat raʼy Jeroboán ojapo haguéicha, haʼe ningo ojapoka vaʼekue Israélpe umi mbaʼe vai haʼe voi ojapo vaʼekue.+ 53 Ocozías osegi oadora* Baálpe+ ha oñesũ henondépe, ha osegi ombopochy Israel Jára Jehovápe+ ojapo haguéicha itúa.