Ikatu ñandepuʼaka umi provléma oĩvare ogapýpe

1. Mbaʼeichagua provlémapa oĩ heta ogapýpe?

PETEĨ kóche tuja ojejohéi porã ha opyta overa hendy. Umi ohechávante oimoʼã ipyahueteha. Péro ijapénte iporã, pe pintúra guýpe itujupaitemahína. Upéva oiko avei heta famíliare. Haʼetéramo jepe oiko porãmbáva hikuái, hogapýpe ohasa asy ha oiko kyhyjepópe. Mokõi provléma tuicháva ombyaíva ogapy hína: oĩramo peteĩ oñenvisiáva vevídare térã peteĩ oñemboharáiva hogayguáre.

OKAʼÚVA OGUERU HETA JEHASA ASY

2. a) Mbaʼépa heʼi la Biblia vevídare? b) Mbaʼéichapa oiko umi oñenvisiáva vevídare?

² La Biblia ndeʼíri ndovaleiha jaʼu vevída, péro heʼi ivaiha jakaʼu (Proverbios 23:​20, 21; 1 Corintios 6:​9, 10; 1 Timoteo 5:23; Tito 2:​2, 3). Oĩ umi okaʼúva jepi sapyʼapyʼa, péro oĩ avei umi oñenvisiáva vevídare. Koʼã oñenvisiáva ndaikatúi oiko ndoʼúiramo ha itarovaite voi hoʼuségui. Koʼãva apytépe oĩ kakuaa ha ñambyasýramo jepe imitãva avei.

3, 4. Eremi mbaʼéichapa oñeñandu peteĩ okaʼúva rembireko ha itaʼyrakuéra.

³ Yma guivéma la Biblia heʼi umi okaʼúva ombohasa asyha hogayguakuérape (Deuteronomio 21:18-21). Oĩramo peteĩ okaʼúva ñane famíliape enterovénte ñañeñandu vai. Oĩ heta kuña oñehaʼãmbaitéva anga ani iména okaʼu ha ani ojapo sarambi okaʼu jave.a Ani hag̃ua hoʼuve oñomi chugui pe vevída, oñongatu pe pláta, ojerure chupe topensami ifamíliare, ijehe térã Ñandejárare. Upéicharõ jepe, ndojokói chupe. Ohechávo oñehaʼã reiha, pe kuñakarai oñeñandu vai ha haʼete ku ndaikatumoʼãiva ogueropuʼaka. Ãichagua kuña okyhyje, inerviósa, omboja ijehe oikóva, ojepyʼapy mante ha oñandu ndovaleiha mbaʼeverã.

⁴ Mitãnguéra ohasa asy avei itúva ikaʼúramo. Ojejahéi jepi hesekuéra ha oĩ túva ojavykýva ifamiliakuéra. Oĩ mitã oimoʼãva ikáusare itúva térã isy okaʼuha. Ha pe okaʼúva ojapo reireígui oimeraẽ mbaʼe umi mitã opyta ndojeroviavéi avavére. Ijetuʼúgui omombeʼu hag̃ua oikóva hogapýpe, oguerokirirĩ heta mbaʼe ha upéva ikatu ombohasy chupekuéra (Proverbios 17:22). Ãichagua mitã okakuaapa rire jepe oñandu ndovaleiha mbaʼeverã.

MBAʼÉPA OJAPOKUAA IFAMÍLIA?

5. Mbaʼéichapa ikatu ñaipytyvõ peteĩ okaʼúvape opoi hag̃ua ivísiogui, ha mbaʼérepa hasy upéva?

⁵ Heta doktór heʼi umi oñenvisiáva vevídare ndokueramoʼãiha, péro ikatuha oĩ porãmie ojejokoitéramo vevídagui (Embojoja Mateo 5:​29-re). Ijetuʼu ñaipytyvõ hag̃ua koʼãichagua tapichápe, haʼekuéra ningo katuete onega iprovlemaha. Péro ñaipytyvõ hag̃ua jahechaukavaʼerã chupe umi provléma oĩva oñenvisiahaguére vevídare. Upéicha ikatu ohechakuaa tekotevẽha opoi ivísiogui. Peteĩ doktór oipytyvõva ãichagua famíliape heʼi: “Iporã umi família ojapo hembiapokuéra jepiveguáicha. Upéicharõ pe okaʼúva ohechakuaáta haʼe ojapóva tuicha ojoavyha ifamiliakuéra ojapóvandi”.

6. Moõpa jatopa umi konsého iporãvéva?

⁶ Oĩramo peteĩ okaʼúva ñande rógape, la Biblia heʼíva ikatu ñanepytyvõ jaiko porãmie hag̃ua (Isaías 48:17; 2 Timoteo 3:​16, 17). Jahechami umi konsého oipytyvõvaʼekue heta famíliape.

7. Oĩramo peteĩ okaʼúva ñande rógape, máva káusarepa upéva?

⁷ Ani ñaimoʼã ñande káusare oikoha umi mbaʼe. La Biblia heʼi: “Peteĩteĩ oguerahavaʼerã imbaʼepohýi” ha ‘peteĩteĩ ñamombeʼuvaʼerã Ñandejárape ñande rekovekue’ (Gálatas 6:​5, BNP; Romanos 14:​12, JMP). Ikatu pe okaʼúva okulpa hogayguakuérape. Oĩ heʼíva: “Peẽ chetrata porãvéramo ningo ndaʼumoʼãvéima”. Jagueroviáramo upéva nañaipytyvõmoʼãi chupe oheja hag̃ua pe vevída. Oiméramo jepe pe okaʼúva ohasa heta mbaʼe vai, haʼe ndaikatúi omboja avavére umi mbaʼe ojapóva. Enterovete ñambohovaivaʼerã ñane rembiapokue (Embojoja Filipenses 2:​12-re).

8. Mbaʼéichapa ikatu jahechauka pe okaʼúvape ivaiha ojapóva?

⁸ Jahejavaʼerã pe okaʼúva ombohovái hembiapokue. La Biblia oñeʼẽvo umi ipochyetereívare heʼi jahejavaʼerãha opaga hembiapo vaikuére, jaheja reíramo chupe katuete ojapo jey jeýta. Upéicha avei umi okaʼúva (Proverbios 19:19). Pe okaʼúva ohecha hag̃ua ivaiha ojapóva oñanduvaʼerã mbaʼépa oiko okaʼuhaguére. Haʼete omopotĩvaʼerã omongyʼáva térã oñeʼẽ ipatrónpe omombeʼu hag̃ua mbaʼérepa ndohói ombaʼapo.

9, 10. Mbaʼérepa iporã jaheja ñande rapicha ñanepytyvõ ha mávandipa ñañeʼẽvaʼerã?

⁹ Jahejavaʼerã ñande rapicha ñanepytyvõ. Proverbios 17:17 heʼi peteĩ amígo tee ohechaukaha imborayhu oimehápe, ha oĩha ñande ykére jajejopy vai jave. Ñañeñandu vai oĩramo peteĩ okaʼúva ñande rógape ha upévare ñaikotevẽ ñane amigokuérare. Ndajakyhyjeivaʼerã jajerovia hag̃ua ‘ñane amígo teére’ (Proverbios 18:24). Umi oikuaáva térã ohasavaʼekue ãichagua provléma ikatu heʼi ñandéve mbaʼépa iporã jajapo. Naiporãi ñamombeʼu oimeraẽvape ñane provléma. Ñañeʼẽvaʼerã umi ñane irũ teéndi, ndoikomoʼãiva omombeʼu upe rupi jaʼéva chupekuéra (Proverbios 11:13).

¹⁰ Jajeroviavaʼerã umi ansiánore. Umi ansiáno ikatu ñanepytyvõ heta mbaʼépe. Haʼekuéra oikuaa porã Ñandejára Ñeʼẽ ha avei mbaʼéichapa jaiporuvaʼerã. ‘Haʼekuéra ojogua ku yvytúgui ñakañyha ha ára pochýgui ñañemoʼãha, ysyry oñemboyʼu hag̃ua, kuarahyʼãicha yvy ojeikoʼỹháme’. (Isaías 32:2.) Umi ansiáno oñangareko kongregasiónre ha ojepyʼapy enterovetére. Haʼekuéra oñehaʼã oipytyvõ ha omokyreʼỹ umi iprovlémavape. Ñañeʼẽvaʼerã hendivekuéra jaipotáramo ñanepytyvõ.

11, 12. Mávapa ñanepytyvõ porãvéta ha mbaʼépa jajapovaʼerã upearã?

¹¹ Jajerurevaʼerã Jehovápe tañanepytyvõ. La Biblia ohechauka mbaʼeichaitépa Jehová ñandeporiahuvereko: “Ñandejára oñemboja umi ohasa asýva rehe ha og̃uenohẽ umi ikangypávape jejopy vaígui” (Salmo 34:19 [34:​18, NM]). Oiméramo rejepyʼapyeterei térã nderevyʼavéi reikógui peteĩ okaʼúvandi, nemanduʼavaʼerã Jehová oñangarekotaha nderehe. Haʼe oikuaa porã rehasa asyha reína (1 Pedro 5:​6, 7).

¹² Jajeroviáramo Jehová heʼívare Iñeʼẽme ñandepyʼaguapýta (Salmo 130:​3, 4; Mateo 6:​25-34; 1 Juan 3:​19, 20). Jastudiáramo la Biblia ha jajapóramo heʼíva, Ñandejára omeʼẽta ñandéve ijespíritu sánto. Ko “puʼaka guasuete” ñanemombaretéta ñambohovái hag̃ua ñane provlemakuéra ára ha ára (2 Corintios 4:7).b

13. Mbaʼe provlémapa oĩ jepi avei familiakuérape?

¹³ Umi família oĩháme peteĩ okaʼúva oĩ jepi avei ko provléma: oñorairõ ha oñemboharáiva hogayguáre.

OJEIKO ASY OGAPÝPE OĨRAMO OÑEMBOHARÁIVA HOGAYGUÁRE

14. Arakaʼépa oñepyrũ ñorairõ ogapýpe ha mbaʼépa oiko koʼág̃a rupi?

¹⁴ Ñorairõ oñepyrũvaʼekue ogapýpe, Caín ojukárõ guare iñermáno Abélpe (Génesis 4:8). Upe guive oiko opaichagua ñorairõ ogapýpe. Koʼág̃a rupi oĩ ména ombyepotíva hembirekópe ha tembireko ojapóva avei upéva. Oĩ túva oñemboharáiva itaʼyrakuéra michĩvare ha umi oreko asýva ituvakuéra ijedávape.

15. Mbaʼéichapa oñeñandu tembireko ha mitã ojetrata vaíva?

¹⁵ Oĩrõ oñemboharáiva hogayguáre umi jehasa asy oúva ipuku ha ijetuʼu. Peteĩ kuñakarai ohasa asýva iména ombyepoti rupi chupe heʼi: “Vaicha chéve che káusare oiko ã mbaʼe vai ha atĩeterei. Apáyvo pyhareve apytase tupápe ha haʼe oimengaʼu che képente ahecha koʼã mbaʼe vai”. Umi mitã ojetrata vaíva térã ohecháva isy ha itúva oñorairõ, tuicha rire ojaposéta avei upéva ifamíliare.

16, 17. Mbaʼépa ojapo jepi pe oporotrata vaíva ha mbaʼéichapa oñeñandu ifamília?

¹⁶ Umi otrata vaíva hogayguápe ndahaʼéi katuete oinupãnteva chupekuéra. Heta vése oĩ oñeʼẽ pohýiva ha ojaʼo vaipáva hogayguápe. Proverbios 12:18 heʼi: “Oñeʼẽmba reíva oporokutu kysepeguáicha”. Pe oporotrata vaíva pyʼỹi oapoʼi, osapukái, ojaʼo vaipa ha oamenasa oporonupãtaha. Ha heta vése koichagua jehasa asy avave ndojehechakuaái.

¹⁷ Ñambyasyeténingo ojereko asýramo umi mitãme. Ojeʼéramo chupekuéra manterei ojapo vaiha opa mbaʼe, ndovaleiha mbaʼeverã ha itavyha, hasýta chupekuéra ojevale hag̃ua ijehe. Tekotevẽ ningo jakorrehi mitãnguérape. Péro la Biblia heʼi tuvakuérape: ‘Ani pembopochy pende raʼykuérape ani hag̃ua naikyreʼỹvéi’ (Colosenses 3:​21, BNP).

MBAʼÉPA IKATU JAJAPO ANI HAG̃UA ÑAÑORAIRÕ OGAPÝPE

18. Moõpa oñepyrũ umi mbaʼe vai jajapóva, ha mbaʼéichapa la Biblia ikatu oipytyvõ umi oporotrata vaívape okambia hag̃ua?

¹⁸ Umi mbaʼe vai jajapóva oñepyrũ ñane korasõ ha ñane akãme. Jajapo mboyve peteĩ mbaʼe ñapensa raẽ (Santiago 1:​14, 15). Ñorairõ opa hag̃ua, umi oporonupã ha opororeko asýva tekotevẽ okambia opensa lája (Romanos 12:2). Ikatu piko ojapo upéva? Ikatu. Ñandejára Ñeʼẽ niko ipuʼaka ha ikatu okambia hentekuérape. Oipeʼakuaa ñane akãgui umi mbaʼe vai ñapensáva (2 Corintios 10:4; Hebreos 4:12). La Biblia omboʼéva oipytyvõkuaa hentekuérape ombopyahu hag̃ua hekove (Efesios 4:​22-24; Colosenses 3:​8-10).

19. Mbaʼéichapa ména ha tembireko ojotratavaʼerã?

¹⁹ Ñamombaʼevaʼerã ñane rembireko térã ñane ménape. Ñandejára Ñeʼẽ heʼi: “Menakuéra ohayhuvaʼerã hembirekokuérape, haʼekuéra ojehayhuháicha ijupe voi. Upe hembirekópe ohayhúva, ojehayhu ijupe voi” (Efesios 5:28). Heʼi avei menakuéra ‘ombojeroviavaʼerãha hembirekópe, ohechakuaávo ikangyveha’ (1 Pedro 3:7). Tembirekokuérape ojeʼe “ohayhu hag̃ua iménape” ha ‘tomombaʼe chupe’ (Tito 2:4; Efesios 5:33). Upéicharõ peteĩ kuimbaʼe ohayhúva Ñandejárape ndaikatúi heʼi omombaʼeha hembirekópe ombyepotíramo térã oñeʼẽ pohýiramo chupe. Ha pe kuña osapukáiva iménape, oñembohorýva hese térã ojaʼo meméva chupe ndohechaukái ohayhu ha omombaʼeha iménape.

20. Mávapa heʼi tuvakuérape oñangareko hag̃ua ifamiliakuérare ha mbaʼépa ndojerureivaʼerã hikuái umi mitãme?

²⁰ Mbaʼépa oikotevẽ mitãnguéra. Haʼekuéra oikotevẽ itúva ha isy ohayhu chupekuéra. La Biblia heʼi Jehová ‘ñanevendesiha omeʼẽvo ñande raʼy ha ñande rajykuerarã’ (Salmo 127:3). Jehová heʼi tuvakuérape oñangareko hag̃ua ifamíliare. La Biblia heʼi umi mitã ‘oñeʼẽ, opensa ha ojepyʼamongetaha mitãicha’ ha “výro reko mitãrusu reheguánte voi” (1 Corintios 13:​11, BNP; Proverbios 22:15). Upévare tuvakuéra ndohecharamoivaʼerã umi mitã ojapóramo ‘výro rei’. Haʼekuéra ningo neʼĩra okakuaapa. Tuvakuéra ndojerureivaʼerã ifamiliakuérape ikatuʼỹva gueteri ojapo (Ehecha Génesis 33:​12-14).

21. Mbaʼéichapa oipota Ñandejára jatrata ñande tuvakuéra ijedávape?

²¹ Ñamombaʼevaʼerã ñande tuvakuéra ijedávape. Levítico 19:32 [ÑÑM] heʼi: ‘Pe iñakãrague morotĩva renondépe repuʼãvaʼerã, ha remombaʼe pe itujávape’. Ñandejára Léi heʼi ñamombaʼe ha jaguerohoryvaʼerãha umi ijedávape. Upéva ijetuʼu jepi ojejapo hag̃ua haʼekuéra ojeruretereíramo ifamiliakuéragui térã oiméramo hasy, ndoguatavéi térã hesaráima heta mbaʼégui. Upéicharõ jepe, taʼyrakuéra ‘omyengoviavaʼerã ituvakuérape upe haʼekuéra ojapovaʼekue hesekuéra’ (1 Timoteo 5:​4, BNP). Upéicharõ jatrata porã vaʼerã ñande tuvakuéra ijedávape ha ñaipytyvõ oikotevẽ jave. Jareko asýramo chupekuéra ñañemoĩ la Biblia heʼívare.

22. Mbaʼépa ñanepytyvõta ani hag̃ua ñañorairõ ñande rogapýpe?

²² Ñañehaʼãkéna jajejokokuaa. Proverbios 29:11 heʼi: “Pe itavýva oñemeʼẽ pirevai pochýpe, iñarandúva katu ojejoko ha koʼẽ vai ombohasa”. Mbaʼéichapa jajejokokuaáta? Japytarangue ñandepochy ñañehaʼãvaʼerã pyaʼe jaiko porã jey ñande rapichándi (Efesios 4:​26, 27). Iporãve ñasẽ jaha ñañandúramo ndaikatumoʼãiha jajejoko. Avei jajerurevaʼerã Ñandejárape ipuʼaka jajejokokuaa hag̃ua (Gálatas 5:​22, 23). Ñasẽramo jaguata térã ñambaʼapo pohýi ñanepytyvõta avei (Proverbios 17:​14, 27). Ñañehaʼãkena ani ñandepochy rei (Proverbios 14:29).

IPORÃVÉTAPA JAJOPOÍRAMO?

23. Mbaʼépa oikóta peteĩ kristiáno ipochy reíramo ha ombyepoti hogayguakuérape?

²³ La Biblia heʼi Ñandejárape g̃uarã ivaiha ‘joayhuʼỹ, joavy, pochy rei’ ha ‘umi upéicha oikóva ndoikemoʼãiha Ñandejára rréinope’ (Gálatas 5:​19-21, BNP). Upéicharõ, peteĩ kristiáno ipochy reíva, ombyepotíva hembireko ha ifamiliakuérape ha nokambiaséiva ikatu oñemosẽ kongregasióngui (Embojoja 2 Juan 9, 10-re). Upéicha umi oñorairõséva nomongyʼamoʼãi kongregasión(1 Corintios 5:​6, 7; Gálatas 5:9).

24. a) Mbaʼépa ikatu ojapo peteĩ kristiána iména ombyepotíramo chupe? b) Mbaʼéichapa ikatu oipytyvõ koʼãichagua tapichápe iñamígo ha umi ansiáno, péro mbaʼépa ndojapoivaʼerã hikuái?

²⁴ Mbaʼépa ojapóta peteĩ kristiána iména ombyepotíramo chupe ha nokambiaséi? Oĩ umi upéicharõ jepe ndohejaséiva iménape. Ótro katu oheja oguerokyhyjégui hekove térã ndaikatuvéi rupi oservi porã Jehovápe. Pe tapicha ohasáva koʼã mbaʼére ohechavaʼerã mbaʼépa ojapóta, ha mbaʼéichapa opytáta Jehová renondépe (1 Corintios 7:​10, 11). Ikatu ne amigokuéra, ne hénte térã umi ansiáno kongregasionpegua oñemoñeʼẽ ndéve ha nepytyvõse, péro naiporãi ndejopy redesidi hag̃ua. Ndete redesidivaʼerã (Romanos 14:4; Gálatas 6:5).

OPAPOTAITÉMA PROVLÉMA OGAPÝPE

25. Mbaʼépa oipota Jehová familiakuérape g̃uarã?

²⁵ Jehová omomendárõ guare Adán ha Évape, ndoipotaivaʼekue familiakuéra oiko asy oĩgui peteĩ okaʼúva térã oñorairõséva (Efesios 3:​14, 15). Upéva rangue Haʼe oipotavaʼekue umi família ojoayhu ha oiko pyʼaguapy ha vyʼápe. Enterove ogapýpe orekopaitevaʼerã oikotevẽva oiko porã hag̃ua. Péro Adán ha Eva naiñeʼẽrenduihaguére umi provléma ojahoʼi familiakuérape (Embojoja Eclesiastés 8:​9-re).

26. Mbaʼépa ohupytýta umi ojapóva Jehová heʼíva?

²⁶ Péro ani jajepyʼapy, Jehová oipota gueteri familiakuéra oiko vyʼápe. Haʼe heʼi omoĩtaha peteĩ múndo pyahu ha upépe umi ojapóva haʼe heʼíva ‘oikóta pyʼaguapýpe ha avave nomondyimoʼãi chupekuéra’ (Ezequiel 34:28). Upérõ ndaiporimoʼãi okaʼúva, oñemboharáiva hogayguáre térã ambue provléma ogapýpe. Hentekuéra ndopukaguaʼumoʼãi omoʼãségui ijehasa asy, ‘pyʼaguapýpe katu oikóta hikuái’ (Salmo 37:11).