Avave ndaikatúi ombaʼapo mokõi patrónpe g̃uarã

1-3. a) ¿Mbaʼe provlémapa ohasa heta família koʼág̃arupi, ha mbaʼépa ojejapo jepi oñesolusiona hag̃ua upéva? (Ehecha pe taʼanga oĩva iñepyrũme.) b) ¿Mbaʼérehepa ojepyʼapy jepi umi túva térã sy ohoséva ombaʼapo ótro paíspe?

LILIANAa heʼi: “Che ména Carlos, káda día og̃uahẽ itraváhogui heʼongue ijapére, upéicharõ jepe apéna orerupyty pe oganáva. Che ningo aipytyvõse kuri chupe ani hag̃ua ombaʼapoiterei, ha ikatu hag̃uáicha che memby Jorgito oreko avei umi mbaʼe ikompañerokuéra orekóva”. Liliana oipytyvõse avei umi ótro ihéntepe ha oaorrase. Heta iñamigokuéra ováma kuri ótro tetãme ogana porãve hag̃ua. Péro Liliana ojechárõ guare ko situasiónpe ndoikuaaporãi mbaʼépa ojapóta. ¿Mbaʼérepa oñeñandu upéicha?

² Liliana oikuaa porã odesidíramo oho, ohejataha ifamília ha ndaikatumoʼãiha oservi Jehovápe hendivekuéra, ha upéva ojopyeterei chupe. Péro avei ohecha oĩha ótro ohóva ombaʼapo tetã ambuére ha ifamiliakuéra haʼetévaicha noñemomombyrýiva Jehovágui. ¿Mbaʼéichapa Liliana omongakuaáta Jorgítope mombyry guive? ¿Ikatútapa Internet rupive ‘okorrehi ifamíliape Jehová oipotaháicha’? (Efes. 6:4.)

³ Liliana ojerure konsého. Iména ndoipotái oho, péro heʼi oiméramo añetehápe ohose, ndojokomoʼãiha chupe. Umi ansiáno ha heta ermáno ikongregasiongua oakonseha Liliánape ani hag̃ua oho, péro oĩ ermána omboligáva chupe oho hag̃ua. Heʼi hikuái: “Rehayhu añetéramo ne família, reho vaʼerã. Upépeko ikatútante avei reservi Jehovápe”. ¿Mbaʼépa ojapo Liliana? Haʼe odesidi oho ombaʼapo ótro paíspe ndoikuaáiramo jepe ojapo porãpa hína. Ojedespedívo Carlos ha Jorgítogui, heʼi chupekuéra: “Apromete peẽme ndachearemoʼãiha”.

ÑANE FAMÍLIA HA LA BIBLIA

4. a) ¿Mbaʼérepa heta persóna oheja hóga ha oho ombaʼapo ótro hendápe? b) ¿Mávandipa opyta jepi umi mitã?

⁴ Jehová ndoipotái isiervokuéra osufri imboriahueterei haguére (Sal. 37:25; Prov. 30:8). Ymaite guive, oĩ vaʼekue ováva ótro lugárpe oikotevẽ rupi. Oiméne ñanemanduʼa Jacob omondo hague itaʼyrakuérape Egíptope hiʼupy rekávo ani hag̃ua omanomba hikuái ñembyahýigui (Gén. 42:1, 2).b Koʼág̃arupi, heta hénte oheja avei hóga ha oho ombaʼapo ótro hendárupi, péro ndahaʼéi katuete omanombota rupi ñembyahýigui. Pyʼỹinte ojapo hikuái upéva odeve hetágui térã omokomodida hag̃ua ifamiliakuérape. Ha ikatu hag̃uáicha ohupyty pe oipotáva, oheja ihentekuéra ohayhúvape ha oho ombaʼapo peteĩ lugár oĩvehápe traváho ha pláta, tahaʼe hetãme voi térã ótro paíspe. Koʼã persóna heta vése onkarga ifamília iménape térã hembirekópe, umi mitã avuelokuérape, ambue ihéntepe térã iñamigokuérape. Ha hasýramo jepe chupekuéra oheja ifamília, opensa ohómante vaʼerãha.

5, 6. a) Heʼi haguéicha Jesús, ¿mbaʼérehepa odepende javyʼa hag̃ua? b) ¿Mbaʼépa ikatu jajerure Ñandejárape, ohechaukaháicha pe padrenuéstro? c) ¿Mbaʼéichapa Jehová ñanevendesi?

⁵ Jesús tiémpope oĩ vaʼekue heta hénte imboriahúva ha ndorekóiva avave oipytyvõva chupekuéra. Katuete ningo opensáne raʼe hikuái ovyʼave ha oĩ porãvetaha iplátaramo (Mar. 14:7). Péro Jesús ndoipotái haʼekuéra ojerovia umi mbaʼe opa reívare, síno oipota ojerovia Jehováre, omeʼẽva opa mbaʼe porã ndopáiva arakaʼeve. Pe Sermón del Móntepe Jesús heʼi vaʼekue umi mbaʼerepy jarekóva nañanembovyʼamoʼãiha ni jaikóramo umi mbaʼe ñandegustáva rapykuérinte, síno ñaime porã vaʼerã Jehová ndive.

⁶ Pe padrenuéstrope, Jesús omboʼe jajerure vaʼerãha Ñandejárape ñane “rembiʼurãmi ko árape g̃uarã”, térã umi mbaʼe ñaikotevẽva káda día. Haʼe ndeʼíri jajerure vaʼerãha Jehovápe tomeʼẽ ñandéve heta mbaʼe jaiko porã hag̃ua. Jesús heʼi porã: “Anive pembyaty mbaʼerepy ko yvy ári [...]. Upéva rangue, pembyaty mbaʼerepy yvágape” (Mat. 6:9, 11, 19, 20). Jehová katuete ñanevendesíta opromete haguéicha. Upéva ndeʼiséi ñandeguerohorytanteha, heʼise guei omeʼẽtaha ñandéve umi mbaʼe añetehápe ñaikotevẽva. Ani jajerovia plátare, síno jajerovia ñande Ru yvagapeguáre, upéicha añoite añetehápe javyʼáta ha jaiko porãta (elee Mateo 6:24, 25, 31-34).

7. a) ¿Mávapa Jehová oipota ohekomboʼe umi mitãme? b) ¿Mbaʼérepa sy ha túva ohekomboʼe vaʼerã ifamília?

⁷ Ñamotenonde “Ñandejára [...] hustísia” heʼise avei ñakumpli vaʼerãha ñane família ndive Jehová oipotaháicha. Pe Léi mosáika heʼi vaʼekue tuvakuéra omboʼe vaʼerãha ifamíliape Ñandejára rape. Koʼág̃a avei opavave túva kristiáno osegi vaʼerã ko konsého (elee Deuteronomio 6:6, 7). Jehová omeʼẽ ko rresponsavilida túva ha sýpe, ndahaʼéi umi mitã avuelokuérape ni ótra persónape. Rréi Salomón heʼi vaʼekue: “Ehendúke che raʼy nde ru ñeʼẽ, ha aníke rejahéi nde sy nemboʼévare” (Prov. 1:8). Jehová oipota sy ha túva oĩ ifamíliandi ohekomboʼe hag̃ua chupe, ndoipotái ojejapo upéva mombyry guivénte (Prov. 31:10, 27, 28). Taʼyrakuéra oaprende heta mbaʼe ohendúvo isy ha itúvape oñemongeta jave Jehováre ha ohechávo mbaʼéichapa haʼekuéra oservi chupe.

NDAIKATÚI JAIKUAAPA UMI MBAʼE OIKÓTAVA

8, 9. a) ¿Mbaʼépa oiko jepi umi família ojesepara jave? b) ¿Mbaʼéichapa ojeperhudika umi família ojeseparáva?

⁸ Umi ohóva ombaʼapo ótro tetãme okalkuláma mbaʼe mbaʼépa ikatu ohasa ha mbaʼe sakrifísiopa ojapóta, péro amo ipahápe ndaikatúi oikuaapa umi mbaʼe ohasátava (Prov. 22:3).c Liliana oho rire ombaʼapo ótro paíspe, haʼe, iména ha imemby oñepyrũma ojohechagaʼu. Jorgito oporandu ha oporandu jepi chupe: “¿Mbaʼére piko chereja rei mama?”. Liliana heʼi kuri méserente ohotaha, péro oñepyrũma ohasa unos kuánto áño, ha ohechakuaáma mbaʼéichapa ifamília tuicha okambia. Imemby kuimbaʼe noñeʼẽguasuvéi hendive ha nomombeʼuvéi chupe umi mbaʼe oñandúva. Liliana imanduʼa asy: “Koʼág̃a che memby ndacherayhuvéi”.

⁹ Tuvakuéra ndoikóiramo ifamíliandi, tuicha operhudika chupe, koʼýte michĩramo umi mitã ha heta tiémpo oĩramo mombyry chugui.d Liliana heʼi Jorgítope hesehápe ojesakrifikaha, péro Jorgito nopensái upéicha. Haʼe oñandu isy oheja reiha chupe. Ñepyrũrã oñeñandu vai isy noĩri haguére hendive, péro tiémpo rire ostorváma chupe ou vove de visíta. Jorgito opensa natekotevẽveimaha iñeʼẽrendu isýpe ni ohechauka ohayhuha chupe (elee Proverbios 29:15).

10. a) ¿Mbaʼépa ikatu oiko oñemeʼẽramo rregálonte ojejapo porãségui? b) ¿Mbaʼépa umi família ndaikatúi ojapo sy térã túva oĩramo mombyry ojuehegui?

¹⁰ Liliana oĩ mombyry Jorgítogui, ha ojapo porãségui ombou chupe pláta ha heta rregálo. Péro ohechakuaa avei upéicha operhudikaha chupe. Ha oñemeʼẽʼỹre enkuénta, omboʼéma kuri oikóvo imembýpe iporãveha omotenonde umi mbaʼerepy omotenonde rangue ijerovia ha ifamília (Prov. 22:6). Jorgito heʼími chupe: “Epytánte nde upépe ha egueruka chéve rregálo”. Liliana ohechakuaa ndaikatuiha omongakuaa imembýpe por kárta, por teléfono ni Internet rupive. Haʼe heʼi: “Internet rupive ningo ndaikatúi reañuã ne membýpe ni remoñeno chupe oke hag̃ua”.

11. a) ¿Mbaʼéichapa operhudika umi matrimóniope oikóramo mombyry ojuehegui? b) Emombeʼu mbaʼéicha rupípa peteĩ ermána ohechakuaa tekotevẽha oĩ jey ifamília ndive.

¹¹ Liliana ningo ndahaʼéi Jorgítoguinte oñemomombyrýva, síno oñemomombyry avei ohóvo Jehovágui ha iménagui. Haʼe una ves por semána rupínte osẽ opredika ha oho rreunionhápe. Ipatrón katu manterei ohaʼã mimi chupe. Liliana ha Carlos mombyry oĩ ojuehegui, upévare omombeʼu iprovlemakuéra ha umi mbaʼe oñandúva ótra persónape ha haimete oñomoakãratĩ hikuái. Liliana ohechakuaa ndaikatuiha okumpli pe mandáto vívliko heʼíva umi omendáva ‘omeʼẽ vaʼerãha ojupe oikotevẽva’. Haʼekuéra oĩ rupi mombyry ojuehegui ndaikatúi heʼi ojupe umi mbaʼe oñandúva, oñoañuã, oñakarama ojopóre, opukavy ojupe, térã ohechauka ‘ojoayhuha’ (1 Cor. 7:3, 5; Cant. de Cant. 1:2). Avei mokõivéva ndaikatúi oservi porã Jehovápe ifamília ndive. Liliana imanduʼa: “Peteĩ aty guasúpe ojeʼe vaʼekue pe estúdio de família iñimportantetereiha ikatu hag̃uáicha jajesalva Jehová ára guasu ou vove. Upe guive ahechakuaa tekotevẽha aha jey che rógape ha añehaʼã amombarete che jerovia ha arrekupera jey che família”.

KONSÉHO PORÃ HA KONSÉHO VAI

12. ¿Mbaʼeichagua konsého vívlikopa ikatu oñemeʼẽ umi oikóvape mombyry ifamíliagui?

¹² Liliana odesidi oho jey ifamíliandi. Umi ansiáno ikongregasiongua oguerohory chupe ohechauka haguére ipyʼaguasuha ha ojeroviaha Ñandejárare. Péro oĩ ermáno ha ermána oikóva avei mombyry ifamíliagui ha oakonseha vaíva chupe. Osegi rangue hikuái iñehémplo, oñehaʼã okonvense chupe opyta hag̃ua. Oĩ heʼíva Liliánape: “Ndéngo pyaʼeterei reju jeýta. ¿Mbaʼéicha piko amo reñemantenéta?”. Kristianokuéra ndoikói vaʼerã omeʼẽ koʼãichagua konsého, upéva rangue omokyreʼỹ vaʼerã “umi kuña imitãvévape ohayhu hag̃ua iménape [ha] imembykuérape”. Avei ‘iguápa hag̃ua hogapýpe’, péro ndahaʼéi mombyry ifamíliagui, síno hogaitépe, ikatu hag̃uáicha oñangareko ifamíliare “ani hag̃ua oñeñeʼẽ vai Ñandejára Ñeʼẽre” (elee Tito 2:3-5).

13, 14. ¿Mbaʼérepa tekotevẽ imbarete ñande jerovia ñamotenonde hag̃ua Jehovápe jajapo rangue ñane famíliape ogustávante? Emoĩ peteĩ ehémplo.

¹³ Heta persóna ohejáva ifamília oho hag̃ua ombaʼapo ótro hendápe, omombaʼeve ikostúmbre ha ihentekuérape, koʼýte isy ha itúvape. Oĩ heta kristiáno okakuaáva koʼã kostúmbre rehe, upéicha rupi tekotevẽ ijerovia mbarete hikuái ikatu hag̃uáicha omotenonde Jehovápe ihentekuérape rangue.

¹⁴ Peteĩ ermána hérava Carin omombeʼu: “Che ha che ména rombaʼapo tiémpope ótro tetãme, onase che memby hérava Don. Upérõ añepyrũ ramo kuri astudia la Biblia. Entéronte che hentekuéra oipota kuri aguerahauka che memby che sy ha che túvape ikatu hag̃uáicha haʼekuéra omongakuaa peteĩ tiémpore. Péicha ore ikatúta rombaʼapove ha roñembyatymie”. Péro Carin ndojaposéi upéva, upéicha rupi ihentekuéra ha avei iména oñembohory hese ha heʼi nombaʼaposeiha. Carin heʼi: “Upérõ che apensa vaʼekue ndaivairiha amondo che memby che tuvakuérandi ikatu hag̃uáicha omongakuaa chupe hikuái. Péro aikuaa avei Jehová omeʼẽha oréve upe rresponsavilida, ore la romongakuaa vaʼerã ore família”. Upe rire Carin hyeguasu jey, ha iména ndahaʼéiva Testígo ojopy chupe oityka hag̃ua pe mitã. Péro Carin ndojapói upéva. ¿Mbaʼépa oipytyvõ chupe? Oñepresenta mboyve ko situasión, haʼe odesidíma kuri nomondomoʼãiha ifamília ótro omongakuaa hag̃ua, ha upe desisión omombarete ijerovia ani hag̃ua oityka imemby. Koʼág̃a, Carin, iména ha imembykuéra ovyʼa oĩmba haguére oñondive. Carin omondórire peteĩva jepe imemby omongakuaa hag̃ua chupe ótro, ndajaikuaái mbaʼépa oikóta kuri ko famíliagui.

15, 16. a) ¿Mbaʼéichapa oñeñandu peteĩ ermána ndoikói haguére ituvakuérandi imitãme? b) ¿Mbaʼérepa ko ermána nomondói imemby oiko hag̃ua isýndi?

¹⁵ Ótra ermána hérava Vicky, omombeʼu: “Aiko kuri che avuélandi peteĩ tiémpore, ha upe aja che ermána menór oiko che sy ha che túvandi. Aha jeýrõ guare che tuvakuérandi, umi mbaʼe añandúva hesekuéra okambiáma. Che ermána naiprovlémai oñemongeta hag̃ua hendivekuéra ha oañua hag̃ua chupekuéra. Añetehápe ojogueraha porãiterei hikuái. Péro che añeñandu peteĩ extráñaicha. Akakuaapa rire jepe ndaikatúi ahechauka chupekuéra umi mbaʼe añandúva. Che ha che ermána ropromete chupekuéra ág̃a ijedave vove hikuái roñangarekotaha hesekuéra. Ahayhúramo jepe chupekuéra, añangarekóta che tuvakuérare haʼégui che rresponsavilida, péro che ermána ojapóta upéva ohayhúgui chupekuéra.

¹⁶ ”Che sy chemondo vaʼekue aiko hag̃ua che avuelokuérandi peteĩ tiémpore, ha koʼág̃a haʼe oipota avei amondo che membýpe oiko hag̃ua hendive. Péro che haʼe porãnte chupe ndajapomoʼãiha upéva. Ore romongakuaáta ha rohekomboʼéta chupe ohayhu hag̃ua Jehovápe. Ni mbaʼevéicharõ ndaipotái mbaʼeve oresepara.” Vicky oikuaa porã ndohoporãmoʼãiha chupe omotenondéramo umi mbaʼerepy térã ihentekuéra oipotávante, síno omotenonde vaʼerã Jehovápe ha Iñeʼẽ opa mbaʼe ári. Jesús heʼi porã vaʼekue: “Avave ndaikatúi ombaʼapo tembiguáiramo mokõi patrónpe g̃uarã. [...] Peẽ ndaikatúi peiko Ñandejára rembiguáirõ ha avei peiko pláta rapykuéri” (Mat. 6:24; Éx. 23:2).

ÑAÑEHAʼÃRAMO, JEHOVÁ ÑANEVENDESÍTA

17, 18. a) ¿Mbaʼépa ñanemanduʼa vaʼerã jahasa jave peteĩ situasión ijetuʼúva? b) ¿Mbaʼe porandúpa oñembohováita pe artíkulo oúvape?

¹⁷ Ñamotenondéramo Ñandejára Rréino ha ihustísia, haʼe opromete omeʼẽtaha ñandéve umi mbaʼe añetehápe ñaikotevẽva (Mat. 6:33). Upévare, entéro kristiáno ikatu odesidi porã ha ombovyʼa Jehovápe ohasáramo jepe umi situasión ijetuʼúva. Haʼe opromete voi ‘ohechaukataha ñandéve mbaʼéichapa ñasẽta’ upe situasióngui (elee 1 Corintios 10:13). Jajeruréramo chupe ñanemoarandu hag̃ua ha jasegi umi konsého oĩva la Bíbliape, haʼe ‘oñangarekóta’ ñanderehe (Sal. 37:5, 7). Katuete ñanevendesíta ñañehaʼã haguére jaservi chupe añoite ñande pyʼaite guive. Ñamotenondéramo Jehovápe, haʼe oñenkargáta ñanderehe ha entéro mbaʼe osẽ porãta ñandéve (embojoja Génesis 39:3 rehe).

¹⁸ Péro, ¿mbaʼépa ikatu jajapo oiméramo ñane família ojeperhudikáma raʼe ojesepara haguére? ¿Mbaʼéichapa ikatu ñamantene ñane família jahejaʼỹre chupekuéra? ¿Mbaʼéichapa ikatu ñamokyreʼỹ ótrope opyta hag̃ua ifamíliandi? Koʼã mbaʼe jahecháta pe artíkulo oúvape.