¿Haʼépa raʼe Pedro pe primer pápa?
“Pe kardenál Jorge Mario Bergoglio S.I. ojelehi kómo Súmo Pontífise. Haʼe hína pe número 265-gua oúva Pedro rire.” (VATICAN INFORMATION SERVICE, CIUDAD DEL VATICANO, 13 DE MARZO DE 2013)
“Pe ovíspo de Roma oreko derécho omoakã hag̃ua pe Iglésia kompletoite, pórke haʼe hína San Pedro susesór. Chupe ningo Jesucristo voi omeʼẽ vaʼekue upe autorida.” (LA PRIMAUTÉ DE LʼÉVEQUE DE ROME DANS LE TROIS PREMIERS SIÈCLES [La primacía del obispo de Roma en los primeros tres síglos], OSKRIVÍVA VINCENT ERMONI, 1903)
“Upéicharõ, oĩramo heʼíva [...] pe Pontífise de Roma ndahaʼeiha [...] Pedro susesór ha ndoguerekoiha pe autorida haʼe oreko vaʼekue, toiko chugui anatema [upéva heʼise opuʼãha pe iglésia kóntrape].” (PRIMER CONCILIO VATICANO, 18 DE JULIO DE 1870)
ÁÑO 1870-pe oñembyaty pe primer Concilio Vaticano ha onohẽ peteĩ dekréto, ha hetaiterei katóliko ko múndo tuichakuére oguerovia upéva ndaikatuiha oñekuestiona ni michĩmi. Péro, ¿omboʼépa upéva la Biblia? ¿Añetehápe piko Pápa Francisco haʼe hína apóstol Pedro susesór? ¿Haʼépa raʼe Pedro pe primer pápa?
“KO ITA ÁRI AMOPUʼÃTA CHE IGLÉSIA”
¿Mbaʼépa oipuru raʼe pe Concilio Vaticano de 1870 onohẽ hag̃ua pe dekréto? Haʼekuéra heʼi omopyendaha upe dekréto Mateo 16:16-19 ha Juan 21:15-17-pe. Pedro ningo okumpli vaʼekue heta rresponsavilida iñimportánteva pe kongregasiónpe, ha upéva ojekuaa porã koʼã mokõi téxtope ha hetave párte la Bíbliape. Ha Jesús ojotopárõ guare Pédrondi primera ves, okambia voi kuri chupe héra, péicha okompara chupe peteĩ itáre oikuaágui umi mbaʼe porã haʼe ohechaukátava (Juan 1:42). Péro, ¿onkargápa raʼe chupe omoakã hag̃ua umi ótro apóstolpe?
Mateo 16:17, 18-pe jatopa mbaʼépa Jesús heʼi vaʼekue Pédrope: “Che haʼe ndéve nde haʼeha Pedro, heʼiséva ‘ita’, ha ko ita ári amopuʼãta che iglésia”.a ¿Heʼisépa raʼe Jesús peteĩ yvypóra omopyendataha pe “iglésia” térã kongregasión? ¿Omoakãtapa Pedro entéro umi disípulope? ¿Mbaʼéichapa umi apóstol oĩ vaʼekue upépe ontende la Jesús heʼíva? La Biblia ohechauka heta vése upe rire haʼekuéra ojodiskuti hague mávapa ijapytepekuéra pe iñimportantevéva (Mateo 20:20-27; Marcos 9:33-35; Lucas 22:24-26). Oimérire Jesús heʼise raʼe Pedro omoakãta hague umi ótro apóstolpe, ¿maʼerãpa ojodiskutivéta kuri hikuái upévare?
¿Mbaʼéichapa Pedro voi ontende vaʼekue la Jesús heʼíva? Haʼe ningo hudío vaʼekue, ha katuete oikuaáne umi profesía oĩva Escrituras Hebréaspe oñeʼẽva peteĩ itáre (Isaías 8:13, 14; 28:16; Zacarías 3:9). Ha oskrivírõ guare peteĩ kárta ermanokuérape oexplika pe “ita” ojeprofetisa vaʼekue haʼeha Jesucristo, pe Mesías. Haʼe oipuru pe palávra griéga petra oñeʼẽ hag̃ua Cristo rehe añoite (1 Pedro 2:4-8). Upe palávra ojepuru avei Mateo 16:18-pe, Jesús oñeʼẽrõ guare Pédrope.
Apóstol Pablo ningo Jesús disípulo avei ha siémpre iñeʼẽrendu vaʼekue. ¿Opensápa raʼe haʼe Jesús onkargaha Pédrope omoakã hag̃ua umi ótro apóstolpe? Añetehápe Pablo ohechakuaa vaʼekue Pedro oguereko hague heta rresponsavilida iñimportánteva pe kongregasiónpe. Oñeʼẽvo hese ha ambue apóstol rehe heʼi vaʼekue: “Ojerereko vaʼekue poromohenondeháraramo [térã omoakãvaramo]”. Jahechakuaa upéicharõ Páblope g̃uarã ndahaʼéi hague Pedro añónte la omoakãva pe iglésia térã kongregasión (Gálatas 2:9). Ñapensami avei, oimérire Jesús onkargáma raʼe Pédrope omoakã hag̃ua pe kongregasión, apóstol Pablo heʼíta kuri Pedro haʼeha pe omoakãva, ndeʼimoʼãi kuri ojererekonteha chupe térã ojeʼeha hese upéicha.
Peteĩ vuéltape, Pablo omongavaju Pédrope ndotratái haguére enterovépe peteĩchapa. Ha oskrivírõ guare peteĩ kongregasiónpe heʼi porã: “Amongavaju ichupe opavave rovake ojejavy haguérehe” (Gálatas 2:11-14). Upéva ohechauka porã Pablo nopensái hague Jesús ojevaleha Pédrore térã oimeraẽ ótro kuimbaʼe imperféktore omopyenda hag̃ua pe iglésia térã kongregasión. Haʼe oikuaa porã Jesús voi haʼeha pe omopyendáva pe kongregasión, upévare heʼi: “Upe ita niko Cristo voi vaʼekue” (1 Corintios 3:9-11; 10:4).
“CHE HAʼE NDÉVE NDE HAʼEHA PEDRO...”
Jesús ningo heʼi vaʼekue: “Che haʼe ndéve nde haʼeha Pedro [...], ha ko ita ári amopuʼãta che iglésia”. ¿Mbaʼépa heʼise raʼe upéicharõ? Ñantende porã hag̃ua peteĩ versíkulo oĩva la Bíbliape, jahecha raẽ vaʼerã mbaʼéguipa oñeñeʼẽ hína upe pártepe. Upérõ ningo Jesús oporandu ramoite kuri idisipulokuérape mávapa opensa hikuái haʼe haʼeha. Ha Pedro pyaʼe voi ombohovái: “Nde haʼe pe Cristo, [...] Ñandejára oikovéva Raʼy”. Upépe Jesús oguerohory Pédrope ombohovái porã haguére ha heʼi chupe omopuʼãtaha pe “iglésia” térã kongregasión peteĩ “ita” imbaretevéva ári. ¿Mávapa pe ita? Pedro ningo heʼi ramoite kuri ojeroviaha Jesús rehe, upévare Jesucristo voi hína pe ita omopyendáva pe kongregasión (Mateo 16:15-18).
Jesús heʼi vaʼekue: “Che haʼe ndéve nde haʼeha Pedro [...], ha ko ita ári amopuʼãta che iglésia”. ¿Mbaʼépa heʼise raʼe?
Upévare umi paʼi yma guare ojerrespetavéva jepe umi katóliko apytépe heʼi vaʼekue pe ita oñeñeʼẽha Mateo 16:18-pe haʼeha Cristo. Por ehémplo, 400 áñorupi Jesús tiémpo rire Agustín de Hipona oskrivi vaʼekue: “El Señór heʼi: ‘Ko ita ári amopuʼãta che iglésia’; pórke Pedro heʼi kuri: ‘Nde haʼe pe Cristo, Ñandejára oikovéva Raʼy’. Upéicharõ, ko ita nde rejeroviaha ári amopuʼãta che Iglésia”. Agustín heʼi jey jey vaʼekue “pe Ita (Petra) haʼe hague Cristo”.
Ojerekótaramo enkuénta pe iglésia katólika omboʼéva ko témare koʼág̃arupi, ojehusgáta voi Agustín ha hetave persónape opuʼãramoguáicha pe iglésia kóntrape. Peteĩ teólogo suíso hérava Ulrich Luz heʼi koʼág̃a umi expérto og̃uahẽmaha peteĩ akuérdope mbaʼéichapa oñentende vaʼerã la Jesús heʼi vaʼekue, péro heʼi avei upe opensáva hikuái noĩriha de akuérdo pe Concilio Vaticano de 1870 heʼi vaʼekuéndi.
¿PE PÁPA PIKO PEDRO SUSESÓR?
Apóstol Pedro ningo núnka nohendúi ni ndoipurúi vaʼekue pe título “pápa”. Ha síglo 9 peve heta umi ndahaʼéiva ovíspo de Roma heʼi vaʼekue avei haʼekuéra haʼeha pápa. Añetehápe síglo 11 mboyve ndojepuruguasúi vaʼekue voi pe palávra “pápa” kómo título. Hiʼarive umi kristiáno ypykue nopensái vaʼekue Pedro omoakãtaha pe kongregasión ni orekóta hague susesór. Peteĩ expérto alemán hérava Martin Hengel heʼi: “Ni pe teolohía ni pe istória rupive ndaikatúi oñekomprova umi pápa orekoha ‘autorida’ [omoakã hag̃ua pe kongregasión]”.
Upéicharõ, ¿haʼépa raʼe Pedro pe primer pápa? ¿Orekópa raʼe susesór? ¿Okoinsidípa pe iglésia katólika omboʼéva ko témare la Biblia heʼívandi? Nahániri. Jesucristo voi haʼe hína upe omopyendáva pe iglésia térã kongregasión kristiána teéva (Efesios 2:20). Upévare káda uno ñañeporandu vaʼerã: “¿Aimépa che pe kongregasión kristiána teépe?”.
a Umi téxto vívliko ojepurúva guive ko artíkulope oñeguenohẽ pe Biblia héravagui Buenas Nuevas para el Paraguay.