Rreferénsia ojepurútava rreunionhápe Mbaʼéichapa Jaiko ha Japredika vaʼerã
6-12 DE AGOSTO
TESÓRO OĨVA ÑANDEJÁRA ÑEʼẼME | LUCAS 17, 18
“Jahechaukákena ñandeagradesidoha”
(Lucas 17:11-14) Haʼe oho aja Jerusalénpe, ohasa Samaria ha Galilea mbytérupi. 12 Oikévo peteĩ puévlope, ohug̃uaitĩ chupe diez lepróso, péro haʼekuéra opytánte oñemboʼy mombyrymi chugui, 13 ha osapukái: “¡Jesús, Mboʼehára, oreporiahuverekomína!”. 14 Haʼe ohechávo chupekuéra heʼi: “Tapeho pejechauka umi saserdótepe”. Ha ohokuévo, okueráma hikuái.
nwtsty nóta de estúdio Lu 17:12, 14
diez lepróso: Yma provávlemente umi lepróso oikopa oñondive ha upéicha rupi ikatu oñopytyvõ hikuái (2Re 7:3-5). Pe Léi heʼi vaʼekue umi lepróso oiko vaʼerãha apárte umi héntegui. Avei peteĩ lepróso oavisa vaʼerã kuri umi ótrope haʼe oĩha hína upérupi ha osapukái vaʼerã: “¡Cherasy, cherasy!” (Le 13:45, 46). Umi lepróso oñemboʼy kuri mombyry Jesúsgui ojapo hag̃ua pe Léi heʼíva.
pejechauka umi saserdótepe: Jesucristo oĩ aja ko yvy ape ári, orrekonose ovaleitiha pe tembiapo ojapóva umi saserdóte oúva Aarón familiarégui, upévare heʼi umi kuimbaʼe okuera vaʼekuépe lépragui oho hag̃ua umi saserdóte rendápe (Mt 8:4; Mr 1:44). Heʼiháicha Moisés Léipe umi saserdóte orrevisa vaʼerã kuri okuerámapa pe lepróso. Pe kuimbaʼe okueráma vaʼekue oho vaʼerã pe témplope ogueraha hag̃ua la iñofrénda, “mokõi guyraʼi ipotĩva Ñandejára renondépe, sédro rakã, ílo pytã asýva ha peteĩ máso ñana” (Le 14:2-32).
(Lucas 17:15, 16) Ohechakuaávo okueramaha, peteĩva ojevy ha sapukaihápe ombotuicha Ñandejárape. 16 Haʼe ou oñesũ ha oñakãity Jesús renondépe, ha oagradese chupe. Hiʼarive upe kuimbaʼe samaritáno.
(Lucas 17:17, 18) Jesús katu ombohovái: “¿Noñemonguerái piko raʼe diez kuimbaʼépe? ¿Moõ piko upéicharõ oime umi nueve? 18 ¿Ko kuimbaʼe tetã ambuegua añoite piko ojevy ombotuicha hag̃ua Ñandejárape?”.
w08-S 1/8 páh. 14, 15 párr. 8, 9
¿Mbaʼérepa jahechauka vaʼerã ñandeagradesidoha?
¿Mbaʼépa heʼi Jesús umi lepróso ndoagradeséi haguére chupe? La Biblia omombeʼu mbaʼépa heʼi chupekuéra: “Jesús katu ombohovái: ‘¿Noñemonguerái piko raʼe diez kuimbaʼépe? ¿Moõ piko upéicharõ oime umi nueve? ¿Ko kuimbaʼe tetã ambuegua añoite piko ojevy ombotuicha hag̃ua Ñandejárape?’” (Lucas 17:17, 18).
Umi nueve kuimbaʼe ningo naiñañái kuri, pórke haʼekuéra ohechaukáma umi ótro renondépe ojeroviaha Jesúsre, ha avei iñeʼẽrenduha chupe ohóvo ojechauka umi saserdótepe Jerusalénpe. Katuete koʼã kuimbaʼe omombaʼeterei la Jesús ojapo vaʼekue hesehapekuéra, upéicharõ jepe haʼekuéra ndohechaukái upéva ha Jesús ombyasy ojapo haguére hikuái upéicha. ¿Mbaʼépa ñaaprende ko rrelátogui? ¿mbaʼépa jaʼe oĩ jave ojapóva ñanderehehápe álgo? ¿pyaʼépa voi jaagradese chupe? Ikatu hína jahechauka jaagradeseha ñamondóvo chupe peteĩ kárta térã jajapo ótra kósa.
Mbaʼépa ñaaprende Ñandejára Ñeʼẽgui
(Lucas 17:7-10) “¿Mávapa pende apytépe oguerekóva peteĩ tembiguái oaráva hína térã oñangarekóva ijovechakuérare, heʼítava chupe ou rire ñúgui: ‘Ejúntema eguapy mesápe’? 8 Nahániri, ¿ajépa?, heʼíta guei chupe: ‘Ejapo chéve che senag̃ua, emoĩ ne delantál ha eñatende cherehe asenamba peve. Upe rire ág̃a nde resenáta’. 9 Haʼe ndoagradesemoʼãi hembiguáipe ojapo haguére hembiapo, ¿ajépa? 10 Peẽ avei upéicha, ág̃a pejapopa vove umi tembiapo oñemeʼẽ vaʼekue peẽme, peje vaʼerã: ‘Ore ningo tembiguái ndorovaléiva mbaʼeverã. Pe rojapo vaʼekue rojapónte vaʼerã voi kuri’”.
nwtsty nóta de estúdio Lu 17:10
ndorovaléiva mbaʼeverã: Griégope “inútil”. Jesús omoĩrõ guare ko ehémplo ndoipotái kuri idisipulokuéra opensa ijehe haʼeha tembiguái ndovaléiva mbaʼeverã. Ojekuaaháicha umi versíkulo oĩvape Lucas 17:10 mboyve, pe fráse “ndorovaléiva mbaʼeverã” heʼise umi tembiguái tekotevẽha iñumílde ha ndoipotái vaʼerãha oñemombaʼeterei chupekuéra. Oĩ estudióso heʼíva ko fráse heʼiseha “ore ningo esklavomínte ha noromereséi avave oreguerohory”.
(Lucas 18:8) Che haʼe peẽme: Haʼe pyaʼeterei ohecháta tojejapo chupekuéra hustísia. Péro og̃uahẽ vove pe Yvypóra Raʼy, ¿añetehápepa otopáta koichagua jerovia ko yvy ape ári?”.
nwtsty nóta de estúdio Lu 18:8
koichagua jerovia: Griégope “pe fe”. Ko téxtope Jesús heʼívo “pe fe” noñeʼẽi hína kuri oimehaichagua jeroviáre, síno peteĩ jerovia espesiál rehe, por ehémplo pe jerovia orekovaichagua pe viúda oñeʼẽ hague iñehémplope (Lu 18:1-8). Ko fráse heʼise jajeroviaha oñekumplitaha umi mbaʼe jajeruréva ñane ñemboʼépe ha jajeroviaha Jehová ojapotaha hustísia umi unhído rehehápe. Jesús heʼi kuri: “og̃uahẽ vove pe Yvypóra Raʼy ¿añetehápepa otopáta koichagua jerovia ko yvy ape ári?”, péro haʼe norrespondéi ko porandu idisipulokuérape, ikatu hag̃uáicha haʼekuéra opensa ijehe voi mbaʼéichapa oĩ hína ijerovia. Umi ehémplo oñeʼẽva pe ñemboʼe ha pe jeroviáre katuete ideprovechoitereíta kuri idisipulokuérape, pórke Jesús oñeʼẽ hína kuri umi pruéva ohaʼarõvare chupekuéra (Lu 17:22-37).
13-19 DE AGOSTO
TESÓRO OĨVA ÑANDEJÁRA ÑEʼẼME | LUCAS 19, 20
“Pe ehémplo oñeʼẽva pe plátare”
(Lucas 19:12, 13) Upémarõ heʼi: “Peteĩ kuimbaʼe osẽ oho mombyry tetã ambuépe oiko hag̃ua chugui rréi, ha upéi ou jey hag̃ua. 13 Oho mboyve ohenói diez hembiguáipe, omeʼẽ chupekuéra heta porã pláta ha heʼi: ‘Pemombaʼapo ñandéve koʼãva aju jey peve’.
Pe ehémplo oñeʼẽva pe plátare
Jesús heʼi: “Peteĩ kuimbaʼe osẽ oho mombyry tetã ambuépe oiko hag̃ua chugui rréi, ha upéi ou jey hag̃ua” (Lucas 19:12). Jaikuaaháicha, javiaha hag̃ua ningo ñaikotevẽ tiémpo. Ko ehémplope Jesús hína pe “kuimbaʼe” osẽva “oho mombyry”, ha pe ‘tetã ambue’ katu pe yvága, upépe Itúva omeʼẽta chupe podér ogoverna hag̃ua.
Péro oviaha mboyve, pe kuimbaʼe ohenói 10 hembiguáipe, ha káda únope omeʼẽ heta porã pláta ha onkarga chupekuéra: “Pemombaʼapo ñandéve koʼãva aju jey peve” (Lucas 19:13). Ko patrón omeʼẽ chupekuéra “heta porã pláta”. Peteĩ chokokue ombaʼapo vaʼerã voi 3 méserupi ogana hag̃ua pe pláta oñemeʼẽva káda únope.
Umi disípulo oiméne oñemeʼẽ enkuénta haʼekuéra ojoguaha umi 10 tembiguáipe, pórke Jesús okomparáma kuri chupekuéra umi chokokue omonoʼõvare umi kóga (Mateo 9:35-38). Añetehápe, Jesús ndeʼiséi vaʼekue oho vaʼerãha hikuái okosecha umi kogaty. Upéva rangue, haʼe oipota umi disípulo ombyaty hetave tapicha ogovernátava avei Jesúsndi pe Rréinope. Ha haʼekuéra oipurupaite vaʼerã itiémpo, imbaretekue ha umi mbaʼe orekóva okumpli hag̃ua ko tembiapo.
(Lucas 19:16-19) Upévo ou pe tenondegua ha heʼi: ‘Karai, nde pláta oñembohetave diez vése’. 17 Upémarõ heʼi chupe: ‘¡Ajépa ndeguápo che rembiguái! Rejapo porã haguére pe tembiapo michĩmi aheja vaʼekue nde kárgope, koʼág̃a amoĩta nde poguýpe diez siuda’. 18 Upéi ou pe segundo ha heʼi: ‘Karai, nde pláta oñembohetave cinco vése’. 19 Heʼi avei chupe: ‘Amoĩta nde poguýpe cinco siuda’.
Pe ehémplo oñeʼẽva pe plátare
Umi disípulo osegíramo koʼã tembiguái ehémplo, ha ojapóramo opa ikatúva okumpli porã hag̃ua Jesúsndi, katuete haʼe oguerohorýta chupekuéra. Ha ikatu ojerovia hikuái Jesús orrekompensataha chupekuéra. Añetehápe ningo opavave Jesús disípulo ohasa diferénte situasión, ha ndaikatúi ojapo peteĩchapa. Péro oiko rire Jesúsgui “rréi”, haʼe ovendesíta káda únope ojapo haguére ikatúva guive omboʼe hag̃ua umi héntepe (Mateo 28:19, 20).
(Lucas 19:20-24) Upéi ou ótro, ha heʼi: ‘Karai, koʼápe oĩ nde pláta añongatu vaʼekue peteĩ páñope. 21 Nde ningo ndearhél, regana pláta ótro sakrifisiokuére, ha remonoʼõ nereñemitỹi haguépe, upévare akyhyje ndehegui’. 22 Haʼe heʼi chupe: ‘Nde jurúrupi reʼa nde tembiguái aña. ¿Reikuaa piko añete chearhelha, aganaha pláta ótro sakrifisiokuére, ha amonoʼõha nañemitỹi haguépe? 23 ¿Mbaʼégui piko upéicharõ ndereguerahái raʼe che pláta vánkope? Upéicharire ag̃uahẽvo hetave akovra vaʼerãmoʼã’. 24 “Upévo heʼi umi oñemboʼývape upépe: ‘Peipeʼa chugui pe pláta ha pemeʼẽ pe ombohetave vaʼekuépe che pláta diez vése’.
Pe ehémplo oñeʼẽva pe plátare
Pe tembiguái nomombaʼapói rupi pe pláta onkargáva chupe ipatrón, ojepeʼa chugui pe orekóva. Péicha avei, umi apóstol oaprende haʼekuéra ndojapóiramo oñenkargáva chupekuéra, ikatuha operde ilugár pe Rréino yvagapeguápe.
Mbaʼépa ñaaprende Ñandejára Ñeʼẽgui
(Lucas 19:43) Og̃uahẽta ára umi ne enemigokuéra omoĩtaha nde jerére umi yvyra akua, nemongoráta ha ndejopýta opáguio,
nwtsty nóta de estúdio Lu 19:43
omoĩtaha nde jerére umi yvyra akua: Pe palávra griega kjárax koʼápe añoiténte oaparese umi Escrituras Griegas Cristiánaspe. Ko palávra ikatu heʼise “póste térã yvyra akua oñemongoraha peteĩ lugár oñedefende hag̃ua”. Ikatu avei heʼise yvyra akua oipurúva umi militár omongora hag̃ua peteĩ lugár. Ko mbaʼe Jesús heʼi vaʼekue oñekumpli kuri áño 70-pe d.C., Tito ha umi soldádo rrománo omongorárõ guare Jerusalén ha omoĩmba ijerére umi yvyra akua. Upérõ Tito okonsegise kuri mbohapy mbaʼe, ojokose umi judíope pono osẽ upégui, avei ani hag̃ua ohupyty hikuái hoʼu vaʼerã ha ojopyse chupekuéra oñentrega hag̃ua. Umi soldádo rrománo omoperõ kuri umi kaʼaguy ikatu hag̃uáicha oñemongora Jerusalén umi yvyra akuápe.
(Lucas 20:38) Haʼe ningo Ñandejára umi oikovévape g̃uarã, ndahaʼéi umi omano vaʼekuépe g̃uarã. Chupe g̃uarã enterove haʼekuéra oikove gueteri”.
nwtsty nóta de estúdio Lu 20:38
Chupe g̃uarã enterove haʼekuéra oikove gueteri: La Biblia ohechauka umi oikovéva péro ndojapóiva Ñandejára oipotáva, haʼete voi omanómava chupe g̃uarã (Ef 2:1; 1Ti 5:6). Upéicha avei, umi persóna ifiélva Ñandejárape omanóramo, chupe g̃uarã osegi gueteri oikove pórke haʼe katuete omopuʼã jeýta chupekuéra (Ro 4:16, 17).
20-26 DE AGOSTO
TESÓRO OĨVA ÑANDEJÁRA ÑEʼẼME | LUCAS 21, 22
“Ñandejára pendesalvapotaitéma”
(Lucas 21:25) “Ojehecháta avei techapyrã pe kuarahýre, jasýre ha umi estrellakuérare. Ha yvy ape ári katu ipyʼatarovapáta umi tetãnguéra, ndoikuaáigui mbaʼépa ojapóta ohendúvo mbaʼeichaitépa hyapu pe mar pochy.
Pe Rréino ohundipa iñenemigokuérape
9 Oikóta heta mbaʼe iñextráñova yvágape. Jesús heʼi vaʼekue: “Pe kuarahy iñypytũta, jasy ndohesapemoʼãi, umi estrélla hoʼáta yvágagui”. Ko tiémpope heta hénte ojeroviaiterei umi rrelihión omoakãvare, oimoʼã haʼekuéra ohesapeha chupekuéra haperã. Péro koʼẽrõite upéva okambiáta. ¿Heʼisépa raʼe avei Jesús ojehechataha heta mbaʼe iñextráñova oikóva yvágape? Ikatu voi mbaʼe hína (Is. 13:9-11; Joel 2:1, 30, 31). ¿Ha mbaʼépa ojapóta la hénte upéva oiko vove? “Ipyʼatarovapáta umi tetãnguéra, ndoikuaáigui mbaʼépa ojapóta” (Luc. 21:25; Sof. 1:17). Pe Rréino enemigokuéra, tahaʼe “rréi” térã “tembiguái”, “odesmajáta kyhyjégui ohaʼarõ rupi umi mbaʼe oúva hína ko yvy ape ári”. Ohekáta hikuái moõpa okañýta péro ndotopamoʼãi ni peteĩ lugár ojesalva hag̃ua Jesucristo kastígogui (Luc. 21:26; 23:30; Apoc. 6:15-17).
(Lucas 21:26) Umi kuimbaʼe katu odesmajáta kyhyjégui ohaʼarõ rupi umi mbaʼe oúva hína ko yvy ape ári; ha opa mbaʼe oĩva yvágape oñembokachapaitéta.
(Lucas 21:27, 28) Upévo ohecháta hikuái Yvypóra Raʼýpe ouha umi arai ári, tekomimbipa ha podér reheve. 28 Péro oñepyrũvo oiko koʼã mbaʼe, peñemboʼy ha peñakãrapuʼã, Ñandejára pendesalvapotaitéma rupi”.
“Pesegíkena pejoayhu oñoermánoicha”
17 “Ñanekyreʼỹ” (Elee Hebreos 13:6). Jajeroviáramo Jehováre, ñanekyreʼỹta ha ndajakyhyjemoʼãi ñambohovái hag̃ua umi provléma ijetuʼúva, síno ñandepositívota. Upéva ñanepytyvõta ñaanima ha ñakonsola hag̃ua ñane ermanokuérape. Péicha jahechaukáta jahayhuha chupekuéra (1 Tes. 5:14, 15). Avei jajeroviáramo Jehováre, og̃uahẽ vove pe jehasa asy guasu ‘ñañemboʼy ha ñañakãrapuʼãta’, pórke jaikuaa haʼe pyaʼe ñandesalvataha (Luc. 21:25-28).
“Ñandejára pendesalvapotaitéma”
13 La Biblia heʼi umi “kavara” ohechakuaávo oñehunditaha ‘ojepytiʼanupãtaha ñembyasýgui’ (Mat. 24:30) ¿Ha mbaʼépa ojapóta umi unhído ha ambue Ñandejára siervokuéra? Ojapóta Jesús heʼi vaʼekue: “Oñepyrũvo oiko koʼã mbaʼe, peñemboʼy ha peñakãrapuʼã, Ñandejára pendesalvapotaitéma rupi” (Luc. 21:28).
Mbaʼépa ñaaprende Ñandejára Ñeʼẽgui
(Lucas 21:33) Yvága ha yvy ohasáta, péro che ñeʼẽ ni mbaʼevéicharõ ndohasamoʼãi.
nwtsty nóta de estúdio Lu 21:33
Yvága ha yvy ohasáta: La Biblia ohechauka porã pe yvága ha yvy oĩtaha pára siémpre (Gé 9:16; Sl 104:5; Ec 1:4). Upéicharõ Jesús heʼírõ guare yvága ha yvy jepe ohasataha, ontendekasénte kuri upéva entéro ikatuha oiko, péro iñeʼẽ núnka ndopytamoʼãiha oñekumpliʼỹre (ekompara Mt 5:18 heʼívare). Upéicharõ jepe koʼápe Jesús heʼívo “yvága ha yvy” ikatu hína oime oñeʼẽ raʼe pe yvága ha yvy oñeñeʼẽha Apocalipsis 21:1-pe.
che ñeʼẽ ni mbaʼevéicharõ ndohasamoʼãi: Térã “che ñeʼẽ ni mbaʼevéicharõ ndopytareimoʼãi”. Griégope ko frásepe ojepuru mokõi palávra heʼiséva “no” ojehechauka hag̃ua peteĩ mbaʼe ndoikomoʼãi asyha. Ko kásope ojeʼévo péicha, ohechauka umi mbaʼe Jesús heʼíva opytataha pára siémpre.
(Lucas 22:28-30) “Péro peẽ akóinte peime che ykére pe ijetuʼuve jave. 29 Ha che ajapo penendive peteĩ kompromíso pegoverna hag̃ua, che Túva ojapo haguéicha chendive peteĩ kompromíso agoverna hag̃ua Irréinope. 30 Ikatu hag̃uáicha peguapy che mesápe pekaru ha pemboyʼu che Rréinope, ha peguapy hag̃ua umi trónope pehusga umi doce trívu oĩva Israélpe.
w14 15/10 páh. 16, 17 párr. 15, 16
Oikóta chuguikuéra rréi ha saserdóte
15 Jesús omoñepyrũ rire pe Séna del Señór, ojapo peteĩ kompromíso umi 11 apóstol iñeʼẽrendúva ndive. Upe kompromísope oñehenói pákto del Rréino (elee Lucas 22:28-30). Umi ótro páktope Jehová voi oñekompromete kuri, péro ko páktope oñekompromete Jesús ha idisipulokuéra unhídonte. Amalisia Jesús heʼívo “che Túva ojapo haguéicha chendive peteĩ kompromíso agoverna hag̃ua Irréinope”, oñeʼẽ hína pe pákto Jehová ojapo vaʼekuére hendive haʼe hag̃ua “peteĩ saserdóte haʼe haguéicha avei Melquisedec [...] opa ára g̃uarã” (Heb. 5:5, 6).
16 Umi 11 apóstol siémpre iñeʼẽrendu vaʼekue ha oĩ Jesús ykére ohasárõ guare umi mbaʼe ijetuʼuetéva. Pe pákto Jesús ojapo vaʼekue hendivekuéra ogoverna hag̃ua, ohechauka chupekuéra oĩtaha avei hikuái ijykére yvágape. Upépe haʼekuéra oguapýta avei peteĩ trónope ogoverna ha oservi hag̃ua saserdóteramo. Péro ndahaʼéi umi 11 apóstol añónte orekótava upe priviléhio. Peteĩ visión rupive Jesús ojaparese apóstol Juánpe ha heʼi: “Pe oganávape, ameʼẽta permíso oguapy hag̃ua chendive che trónope, che agana haguéicha avei ha aguapy che Túvandi itrónope” (Apoc. 3:21). Upéicharõ, pe pákto del Rréinope oike avei umi 144.000 kristiáno unhído (Apoc. 5:9, 10; 7:4). Upe pákto rupive oñemeʼẽ avei chupekuéra derécho legál ogoverna hag̃ua Jesús ndive yvágape. Haʼete hikuái peteĩ nóvia omendáva peteĩ rréire, ha omenda rire orekóma avei derécho ogoverna hag̃ua pe rréi ndive. La Bíbliape, umi kristiáno unhídope oñehenói voi Cristo “nóvia”, ha oñekompara chupekuéra “peteĩ mitãkuña pyahu” hekopotĩvare, oñekomprometéva hendive omenda hag̃ua (Apoc. 19:7, 8; 21:9; 2 Cor. 11:2).
27 DE AGOSTO AL 2 DE SEPTIEMBRE
TESÓRO OĨVA ÑANDEJÁRA ÑEʼẼME | LUCAS 23, 24
“Ñaĩ vaʼerã ñaporoperdona hag̃uáicha”
(Lucas 23:34) [[Jesús katu heʼi: “Che Ru eperdona chupekuéra, ndoikuaáiko pe ojapóva”.]] Avei, osortea rire oñembojaʼo hikuái ijaóre.
cl-S páh. 297 párr. 16
“Peikuaa Cristo mborayhu”
16 Jesús ohechauka porãiterei vaʼekue avei oporohayhuha Jehováicha, pórke haʼe siémpre oĩ vaʼekue operdona hag̃uáicha hapichápe (Salmo 86:5). Jesús ohechauka vaʼekue ko mbaʼe oĩramo jepe pe yvyra pohýire. Oñemotĩramo jepe oĩ haguére pe yvyráre ha ojeklaváramo jepe chupe ipo ha ipýpe, ¿mbaʼérehepa oñeʼẽ raʼe upérõ? ¿ojerure piko Jehovápe okastiga hag̃ua umi omosaingóvape chupe? Nahaniriete, upérõ haʼe heʼi: “Che Ru eperdona chupekuéra, ndoikuaáiko pe ojapóva” (Lucas 23:34).
(Lucas 23:43) Ha haʼe heʼi chupe: “Añetehápe haʼe ndéve koestedía: Reiméta chendive pe hardín neporãvape”.
g-S 2/08 páh. 11 párr. 5, 6
¿Ñaneperdonátapa Jehová japeka vaietereíramo?
Jehová ndahaʼéi omañánteva mbaʼépa ojapo pe opeka vaʼekue síno oreko avei enkuénta mbaʼépa opensa pe persóna la ojapo vaʼekuére (Isaías 1:16-19). Epensamíntena umi mbaʼe vai apoha oĩ vaʼekuére avei Jesús ykére pe yvyráre. Haʼekuéra ningo ojapo heta mbaʼe ivaietereíva, upévare peteĩva orrekonose: “Ñande ningo ñamerese voi jajekastiga japagapa hag̃ua ñane rembiapo vaikuére. Péro haʼe ndojapói mbaʼeve ivaíva”. Umi mbaʼe heʼíva ko kuimbaʼe ohechauka porã haʼe oikuaaʼimi hague Jesúspe, upévare oiméne okambia raʼe opensa lája. Upéva jahechakuaa umi mbaʼe heʼi vaʼekuére upéi Jesúspe: “nemanduʼákena cherehe reike vove ne Rréinope”. ¿Mbaʼéichapa Jesús orresponde raʼe chupe? Haʼe heʼi: “Añetehápe haʼe ndéve koestedía: Reiméta chendive pe hardín neporãvape” (Lucas 23:41-43).
Epensamína ko mbaʼére: Umi mbaʼe Jesús heʼi vaʼekue omano mboyvemi ohechauka haʼe ombyasy hague peteĩ kuimbaʼe orrekonosévape voi omereseha omano. Ko mbaʼe Jesús ojapo vaʼekue ñanepytyvõ ñaĩ hag̃ua segúro haʼe ha itúa Jehová ñandeporiahuverekotaha ñañarrepentíramo ñande pyʼaite guive, tahaʼe haʼéva umi mbaʼe vai jajapo vaʼekue yma (Romanos 4:7).
(Lucas 24:34) heʼijoáva hína: “¡Añetehápe ñande Ruvichápe oñemopuʼãma ha ojechauka Simónpe!”.
cl-S páh. 297, 298 párr. 17, 18
“Peikuaa Cristo mborayhu”
17 Peteĩ mbaʼe ohechauka porãva Jesús oporoperdonakuaaha haʼe pe ojapo vaʼekue Pedro rehehápe, pe ijapóstol ohayhuetéva chupe. Pe 14 de Nisán, pe último pyhare omano mboyve pe Mesías, Pedro heʼi Jesúspe: “Che Ruvicha, aime aha hag̃uáicha nendive kárselpe ha amano hag̃ua avei nendive”. Péro upe riremínte onegáma tres vése voi oikuaaha Jesúspe. La Biblia omombeʼu mbaʼépa oiko Pedro onegapa rire Jesúspe tres vése: “Jesús ojere omaña Pédrore”. Ko apóstol oñeñandu vaieterei peichaite peve opeka haguére ha “osẽ okápe hasẽ soro”. Upe día omano kuri Cristo ha oiméne Pedro oñeporandu raʼe: “¿cheperdonánepa raʼe che Ruvicha?” (Lucas 22:33, 61, 62).
18 Pedro natekotevẽi kuri ohaʼarõ heta oikuaa hag̃ua upéva. Jesús orresusita pe 16 de Nisán pyharevépe, ha ikatu oime upe díape voi ovisitáma Pédrope (Lucas 24:34; 1 Corintios 15:4-8). ¿Mbaʼérepa Jesús otrata porãite raʼe pe persóna onega vaʼekuépe chupe? Ikatu oime ohechaukase raʼe ko apóstol oñarrepenti vaʼekuépe ohayhu ha omombaʼéitiha chupe. Péro ndahaʼéi upévante la Jesús ojapo vaʼekue Pedro oñeñandu porãve hag̃ua.
Mbaʼépa ñaaprende Ñandejára Ñeʼẽgui
(Lucas 23:31) Péicha ojapóramo hikuái pe yvyramáta hovyũ jave, ¿mbaʼépa oikóta pe yvyramáta ipiru vove?”.
nwtsty nóta de estúdio Lu 23:31
pe yvyramáta hovyũ jave, [...] pe yvyramáta ipiru vove: Koʼápe Jesús oiméne oñeʼẽ raʼe umi judío rehe. Haʼekuéra ojogua kuri peteĩ yvyramáta ipiru potávape, péro hovyũ térã hokýitivape pórke Jesús oĩ kuri hendivekuéra, ha avei oĩ kuri unos kuánto judío ojeroviáva hese. Upéicharõ jepe ndofaltavéima kuri heta tiémpo ojejuka hag̃ua Jesúspe, ha ojeporavo hag̃ua espíritu sánto rupive umi judío iñeʼẽrendúvape oike hag̃ua pe Israel Ñandejára mbaʼévape (Ro 2:28, 29; Gál 6:16). Upe tiémpope pe tetã Israel omanóma kuri espirituálmente, ha ojogua peteĩ yvyramáta ipirúvape (Mt 21:43).
(Lucas 23:33) Og̃uahẽvo hikuái peteĩ lugárpe hérava Akãngue, omosaingo hikuái yvyráre Jesúspe ha umi mbaʼe vai apohápe avei. Peteĩva oñemoĩ ijiskiérda gotyo ha pe ótro iderécha gotyo.
nwtsty imáhen
Klávo oikéva peteĩ pyta kanguére
Áño 1968-pe ojetopa vaʼekue nórte gotyo Jerusaléngui peteĩ pyta kanguekue oikéva hese peteĩ klávo de 11 sentímetro imédio ha haʼéva umi romano épokape guare. Ojejapo vaʼekue peteĩ kópia chugui ha kóva haʼe peteĩ fóto oñenohẽ vaʼekue pe kópiape. Upéva ohechauka upe tiémpope ojepurúne hague klávo oñemosaingo hag̃ua yvyráre peteĩ persónape. Oiméne umi romano oipuru raʼe peichagua klávo omosaingo hag̃ua Jesúspe pe yvyráre. Ko kangue pedáso ojetopa vaʼekue peteĩ osáriope, haʼéva peteĩ káha ojejapóva itágui oñemoĩháme umi omanóva kanguekue. Upéva ohechauka peteĩ ojejukáva pe yvyráre ikatúnte hague avei oñeñotỹ (emaña pe taʼanga oĩvare mwb17.12 páh. 5).