Rreferénsia ojepurútava rreunionhápe Mbaʼéichapa Jaiko ha Japredika vaʼerã
5-11 DE NOVIEMBRE
TESÓRO OĨVA ÑANDEJÁRA ÑEʼẼME | JUAN 20, 21
“¿Ndépa cherayhuve koʼã mbaʼégui?”
(Juan 21:1-3) Upe rire Jesús ojechauka jey idisipulokuérape mar de Tiberíades ypýpe. Ha upéva oiko vaʼekue péicha: 2 Upérõ oĩ oñondive Simón Pedro ha Tomás ojeheróva Gemelo, Natanael, haʼe hína Canagua oĩva Galiléape, oĩ avei Zebedeo raʼykuéra ha ótro mokõi idisípulo. 3 Simón Pedro heʼi chupekuéra: “Aháta peskádape”. Haʼekuéra heʼi: “Rohóta nendive”. Ha osẽ ojupi hikuái pe kanóape, péro upe pyharépe noguenohẽi mbaʼevete.
(Juan 21:4-14) Upéi, koʼẽmbotávoma Jesús oñemboʼy hína pe mar rembeʼýpe, péro umi idisípulo ndopillái haʼeha Jesús. 5 Upémarõ Jesús heʼi: “Che irũnguéra, ¿perekóma piko peʼu vaʼerã?”. Haʼekuéra ombohovái: “¡Nahániri!”. 6 Haʼe heʼi chupekuéra: “Peitýna pende rred pe kanóa derécha gotyo ha penohẽta”. Ha oity hikuái, péro ndaikatuvéima oguenohẽ hetaitereígui umi pira. 7 Upévo pe disípulo Jesús ohayhúva heʼi Pédrope: “¡Péva ñande Ruvicha hína!”. Simón Pedro ohendúvo haʼeha Jesús omonde ijao joʼaha oĩgui opívo, ha ojepoi pe ýpe. 8 Haʼekuéra namombyrýi oĩ pe kóstagui, noventa métrorupinte, upévare umi ótro disípulo oúnte pe kanoaʼípe ha oitira oúvo pe rred henyhẽtéva pirágui. 9 Péro haʼekuéra oguejývo pe kanóagui, ojuhu tatapỹi ári pira ha pan. 10 Jesús heʼi chupekuéra: “Pegueru umi pira penohẽ ramóvagui”. 11 Simón Pedro ojupi jey pe kanóape, onohẽ pe rred ýgui ha otopa oĩha pype ciento cincuenta y tres pira tuicháva. Péro hetaitereíramo jepe, pe rred ndosorói. 12 Jesús heʼi chupekuéra: “Peju perambosa”. Ni peteĩva umi idisípulo noñanimái oporandu chupe: “¿Nde piko máva?”, oikuaámagui hikuái haʼeha Jesús. 13 Jesús katu oñemboja, ojagarra pe pan, omeʼẽ chupekuéra ha péicha avei pe pira. 14 Upérõ tres veseháma Jesús ojechauka idisipulokuérape, oñemopuʼã rire omanóva apytégui.
(Juan 21:15-19) Orambosapa rire hikuái, Jesús heʼi Simón Pédrope: “Simón Juan raʼy, ¿ndépa cherayhuve koʼã mbaʼégui?”. Haʼe heʼi: “Si che Ruvicha, nde reikuaa rohayhuha”. Jesús heʼi: “Emongaru umi che ovecharaʼýpe”. 16 Upéi dos veseha Jesús oporandu jey: “Simón Juan raʼy, ¿cherayhu piko?”. Haʼe heʼi: “Si che Ruvicha, nde reikuaa rohayhuha”. Jesús heʼi: “Eñangareko che ovecha mimíre peteĩ ovecharerekuáicha”. 17 Haʼe oporandu jey chupe tres veseha: “Simón Juan raʼy, ¿cherayhu piko?”. Pedro oñeñandu vaieterei oporandu haguére chupe tres vése voi: “¿Cherayhu piko?”. Upémarõ heʼi Jesúspe: “Che Ruvicha, ndéngo reikuaa opa mbaʼe, reikuaa porã ningo che rohayhuha”. Jesús heʼi chupe: “Emongaru umi che ovecha mimi. 18 Añetehápe haʼe ndéve: Nemitãvérõ guare, neaño reñemonde ha reho rehosehápe. Péro ág̃a ndetuja vove reipysóta nde jyva ha ótro nemondéta ha ndegueraháta rehoseʼỹháme”. 19 Péicha Jesús oikuaauka mbaʼéichapa Pedro omanóta ha ombotuicháta Ñandejárape. Ha upévo heʼi chupe: “Ndékena akóinte chemoirũ”.
nwtsty nóta de estúdio Jn 21:15, 17
Jesús heʼi Simón Pédrope: Pedro onega vaʼekue 3 vése oikuaaha Jesúspe, péro unos kuánto día rire haʼe oñemongeta kuri Jesús ndive. Upérõ Jesús ombaʼeporandu Pédrope 3 vése ikatu hag̃uáicha oikuaa mbaʼépa oñandu hese, ha upévare “Pedro oñeñandu vaieterei” (Jn 21:17). Pe rreláto oĩva Juan 21:15-17-pe oĩ mokõi palávra griega: agapáo ha filéo. Guaraníme, koʼã mokõi palávra ojetradusi ko pártepe “cherayhu” térã “rohayhu”. Jesús oporandu Pédrope tres vése ohayhúpa chupe, ha Pedro tres vése orresponde si ohayhuha chupe. Káda ke Pedro orresponde Jesúspe ohayhuha chupe, Jesús heʼi chupe upe mborayhu omomýi vaʼerãha chupe omongaru, oipytyvõ ha oñangareko hag̃ua ijovechakuérare (Jn 21:16, 17; 1Pe 5:1-3). Jesús oporandu rupi koʼã mbaʼe, Pedro ikatu kuri 3 vése heʼi Jesúspe si ohayhuha chupe. Upéicha rupi Jesús onkarga chupe oñangareko hag̃ua ijovechakuérare. Ko rreláto ohechauka haʼe operdonamaha Pédrope onega haguére 3 vése oikuaaha chupe.
¿ndépa cherayhuve koʼã mbaʼégui?: Ko téxto ikatu oñentende heta hendáicha. Oĩ heʼíva iporãveha ko fráse ojetradusíramo “¿ndépa cherayhuve chéve térãpa rehayhuve umi ótro disípulope?”, térã “¿ndépa la cherayhuvéva umi ótro disípulo apytépe?”. Upéicharõ jepe, posívlemente ko fráse heʼise “¿ndépa cherayhuve koʼã mbaʼégui?”. “Koʼã mbaʼe” ikatu haʼe kuri umi pira Pedro ojagarra vaʼekue térã umi mbaʼe ojejapóva ko negósiope. Koʼápe Jesús oiméne heʼise raʼe Pédrope: “¿Ndépa cherayhuve umi mbaʼerepýgui térã umi mbaʼe rehupytysévagui? Oiméramo upéicha, emongaru umi che ovecharaʼýpe”. Tekotevẽ kuri ojejapo ko porandu Pédrope, pórke haʼe oĩramo jepe kuri umi disípulo Jesús oiporavo vaʼekue ñepyrũrã apytépe (Jn 1:35-42), haʼe ndosegíri Jesúspe kontinuadoite síno oho jey opeska. Unos kuánto mése rire, Jesús oipota kuri Pedro oheja ko traváho iñimportantetéva chupe g̃uarã, ikatu hag̃uáicha Jesús omboʼe chupe ojagarra hag̃ua umi hénte, ojagarraháicha pira (Mt 4:18-20; Lu 5:1-11). Upéi, Jesús omano riremi, Pedro heʼi ohotaha opeska ha umi ótro disípulo omoirũ chupe (Jn 21:2, 3). Upéicha jahecha Jesús oime vaʼerãha oipytyvõse raʼe Pédrope odesidi hag̃ua mbaʼépa ojapóta. Jesús onkarga chupe omongaru hag̃ua ijovechakuérape, haʼéva umi disípulo, péro Pedro oreko avei henondépe umi pira atýra. ¿Mbaʼépa ojapóta? ¿Omotenondétapa hekovépe pe negósio de péska, térãpa pe tembiapo Jesús onkargáva chupe? (Jn 21:4-8).
tres veseha: Pedro onega vaʼekue Jesúspe 3 vése, ha koʼág̃a Jesús omeʼẽ Pédrope pe oportunida ikatu hag̃uáicha 3 vése heʼi ohayhuha chupe. Pedro heʼívo ohayhuha chupe, Jesús heʼi chupe ohechauka vaʼerã upéva omotenondévo hekovépe Ñandejára servísio entéro ótra kósa ári. Pedro ha umi ótro iñermanokuéra omongaru, omombarete ha oñangareko vaʼerã Jesucristo segidorkuérare. Haʼekuéra unhídoma vaʼekue, péro oikotevẽ gueteri oñepytyvõ chupekuéra oikuaa porãve hag̃ua Ñandejárape (Lu 22:32).
Mbaʼépa ñaaprende Ñandejára Ñeʼẽgui
(Juan 20:17) Jesús heʼi chupe: “Anive reñesaingo cherehe, che ndajupimoʼãi gueteri pe Túva rendápe. Tereho katu che ermanokuéra oĩháme ha ere chupekuéra: ‘Ajupi hína che Ru ha che Jára rendápe; haʼéva avei pende Ru ha pende Jára’”.
nwtsty nóta de estúdio Jn 20:17
Anive reñesaingo cherehe: Pe palávra griega háptomai ikatu heʼise “opoko, oñakarama térã oñasaingo hese”. Ko pártepe la Jesús heʼi vaʼekue ojetradusi jepi avei péicha: “Ani repoko cherehe”. Péro upérõ guare Jesús ndahaʼéi heʼíva María Magdalénape ndovaleiha opoko hese, pórke haʼe orresusitárõ guare umi kuña oñakarama voi kuri ipýre ha Jesús ndeʼíri chupekuéra mbaʼeve (Mt 28:9). Posívlemente María Magdalena ndoipotái kuri Jesús oho yvágape. María oĩseterei rupi hendive, oñasaingo hese ha ndohejái chupe oho. Péro ontendeka hag̃ua Maríape haʼe ndohomoʼãitiha, Jesús heʼi chupe anivéma hag̃ua oñasaingo hese, síno toho tomombeʼu umi idisípulope haʼe orresusita jeýma hague.
(Juan 20:28) Upévo Tomás ombohovái: “¡Ñandejára, che Ruvicha!”.
nwtsty nóta de estúdio Jn 20:28
¡Ñandejára, che Ruvicha!: Griégope heʼi: “Che Ruvicha ha che Jára [ho theós]”. Oñeʼẽvo ko téxtore, heta expérto heʼi Tomás oñeʼẽ hague Jesúspe, péro añetehápe Ñandejárape la heʼi hague “¡Ñandejára, che Ruvicha!”. Péro oĩ avei expérto heʼíva la jaleéramo griego antíguope ko téxto, jahechakuaataha Tomás oñeʼẽ hague hína Jesúsre heʼi hag̃ua haʼeha Ñandejára. Upéicharamo jepe, ñantende porã hag̃ua mbaʼépa la Tomás heʼise vaʼekue jahecha vaʼerã mbaʼépa heʼive la Biblia. Ñandejára Ñeʼẽ ohechauka Jesús heʼi hague idisipulokuérape: “Ajupi hína che Ru ha che Jára rendápe; haʼéva avei pende Ru ha pende Jára,” upévare ndaikatúi jaʼe Tomás opensáne hague Jesús haʼeha Ñandejára Todopoderóso (Ehecha nóta de estúdio Jn 20:17). Tomás ohendu vaʼekue Jesús oñemboʼérõ guare Itúape ha heʼiha hese haʼeha Ñandejára teete ha peteĩetéva (Jn 17:1-3). Ikatu jareko enkuénta unas kuánta kósa ñantende porã hag̃ua mbaʼérepa oiméne Tomás heʼi raʼe “Ñandejára” Jesúspe. Por ehémplo, haʼe oime vaʼerã ohechakuaa raʼe Jesús haʼeha peteĩ Ñandejára, ha ndahaʼéi “Ñandejára Todopoderóso” (Jn 1:1). Térã oime vaʼerã heʼi péicha Jesúspe ojapo haguéicha avei yma umi Ñandejára siérvo ojetopa vaʼekue umi ánhel Ñandejára ombou vaʼekuéndi. Umichagua rreláto ikatu jatopa umi Escrituras Hebréaspe. Tomás oime vaʼerã oikuaa porã raʼe koʼã rreláto oñemombeʼuhápe umi Ñandejára siérvo yma guare oñeʼẽ hague umi ánhelpe haʼeramoguáicha Ñandejára. Umi oskrivi vaʼekue koʼãichagua rreláto heʼi avei péicha umi ánhel rehe (ekompara Gé 16:7-11, 13; 18:1-5, 22-33; 32:24-30; Jue 6:11-15; 13:20-22 heʼívare). Jahechávo koʼã mbaʼe, jaʼekuaa Tomás oiméne hague heʼi Jesúspe “Ñandejára” pórke ohechakuaa Jesús haʼeha Ñandejára rrepresentánte ha oñeʼẽha hérape.
(Juan 20:17) Jesús heʼi chupe: “Anive reñesaingo cherehe, che ndajupimoʼãi gueteri pe Túva rendápe. Tereho katu che ermanokuéra oĩháme ha ere chupekuéra: ‘Ajupi hína che Ru ha che Jára rendápe; haʼéva avei pende Ru ha pende Jára’”.
nwtsty nóta de estúdio Jn 20:17
che Jára [...] ha pende Jára: Jesús ha María Magdalena heʼi vaʼekue ojupe koʼã mbaʼe el 16 de Nisán áño 33-pe d.C., ha ohechauka Jesúspe g̃uarã Itúa haʼeha Ijára, oikoháicha avei María Magdalena kásope, pórke ko kuñáme g̃uarã pe Túa haʼe vaʼekue avei Ijára. Dos día upéva oiko mboyve, haʼe oĩ aja pe yvyráre, Jesús osapukái vaʼekue: “Ñandejára, Ñandejára”, ha péicha okumpli pe profesía oĩva Salmo 22:1-pe ha orrekonose Itúa haʼeha Ijára (Mt 27:46; Mr 15:34; Lu 23:46). Lívro de Apocalípsis-pe Jesús heʼi avei Itúa haʼeha “Ñandejára” (Apc 3:2, 12). Koʼã téxto ohechauka Jesús orresusita rire ha oho rire yvágape oadoraha Itúape pórke haʼe Ijára, ojapo haguéicha avei idisipulokuéra.
12-18 DE NOVIEMBRE
TESÓRO OĨVA ÑANDEJÁRA ÑEʼẼME | HECHOS 1-3
“Oñeñohẽ espíritu sánto pe kongregasión kristiána ári”
(Hechos 2:1-8) Upéi, Pentekostés árape, oñembyatypaite hikuái peteĩ hendápe. 2 Upeichaháguinte oiko peteĩ tyapu guasu yvágagui, ku yvytu atã oipejurõguáicha ha ojagarrapa pe óga oguapyhápe hikuái. 3 Ha ojehecha peteĩ mbaʼe ojoguáva tatarendýpe oúva oguejy káda uno akã ári. 4 Upévo opavave henyhẽ espíritu sántogui, ha oñepyrũ oñeʼẽ hikuái diferénte idiómape, pe espíritu sánto ombokatupyryháicha chupekuéra oñeʼẽ hag̃ua. 5 Upérõ ningo Jerusalénpe oiko umi hudío omombaʼéva Ñandejárape, oúva opa tetãgui ko yvy ape ári. 6 Ha oikóvo pe tyapu, umi hénte ijatypa ha ndoikuaái mbaʼépa la oikóva, umi disípulo oñeʼẽgui chupekuéra iñeʼẽ teépe. 7 Añetehápe ohecharamoiterei hikuái upe oikóva ha heʼi: “Pemañamína, koʼã oñeʼẽva ningo galiléo meme, ¿ajépa? 8 ¿Mbaʼéicha rupi piko upéicharõ, káda uno ñahendu chupekuéra oñeʼẽrõ ñane ñeʼẽ teépe?
(Hechos 2:14) Upérõ Pedro oñemboʼy umi once apóstol ndive ha hatã heʼi: “Kuimbaʼekuéra Judeagua ha opavave peikóva Jerusalénpe, pejapysaka porãke cherehe.
(Hechos 2:37, 38) Ohendúvo koʼã mbaʼe, umi hénte oñeñandu vaieterei ha oporandujoa Pedro ha umi ótro apóstolpe: “Ore ermanokuéra, ¿mbaʼe piko rojapóta?”. 38 Pedro heʼi chupekuéra: “Peñarrepenti ha pejevautisa peteĩteĩ Jesucristo rérape. Péicha oñeperdonáta peẽme pende pekádo ha oñemeʼẽta peẽme rregáloramo espíritu sánto.
(Hechos 2:41) Upévare umi ipyʼaite guive oguerovia vaʼekue iñeʼẽ, ojevautisa, ha upe árape omoirũ chupekuéra tres mil tapichárupi.
(Hechos 2:42-47) Haʼekuéra ojesareko meme umi apóstol omboʼévare, okomparti oñondive opa mbaʼe, okaru oñondivepa ha oñemboʼe meme hikuái. 43 Umi apóstol rupive oiko heta milágro ha techapyrã, ha opavave ohecháva upéva oñepyrũ okyhyje. 44 Ha entéro umi ojerovia ramóva, oñembyaty oñondivepa ha okomparti opa mbaʼe oguerekóva. 45 Ovende ijyvy ha imbaʼerepy, upéi hepykue omeʼẽ opavavépe, káda uno oikotevẽháicha. 46 Ára ha ára oñemoĩ hikuái peteĩ ñeʼẽme, oñembyaty meme témplope ha avei oho hogakuérape okaru oñondive torypápe ha tovamokõiʼỹre. 47 Haʼekuéra ombotuicha Ñandejárape ha opavave umi hénte oguerohory chupekuéra. Ha koʼẽ koʼẽre Jehová osalva hetavépe omoirũ hag̃ua chupekuéra.
w86-S 1/12 páh. 29 párr. 4, 5, 7
Ñameʼẽramo ñane kontrivusión, upéva ñanembovyʼa
Pe día oñepyrũ haguépe voi pe kongregasión kristiána áño 33-pe d.C., umi 3000 ojevautisa ramóva ohechakuaa tekotevẽha “okomparti oñondive opa mbaʼe, okaru oñondivepa ha oñemboʼe meme hikuái”. ¿Maʼerãpa? Ikatu hag̃uáicha omombarete ijerovia ipyahúva, upévare haʼekuéra oñehaʼãmbaite “ojesareko meme umi apóstol omboʼévare” (Hechos 2:41, 42).
Umi judío ha umi persóna oike vaʼekue judiokuéra rrelihiónpe, oho kuri Jerusalénpe ha opytase ojejapo ajánte pe fiésta del Pentekostés. Péro umi koʼág̃a oikóva chugui kristiáno opytaseve, ikatu hag̃uáicha oaprende hetave mbaʼe ha péicha omombarete ijerovia pyahu. Péro oĩ kuri peteĩ provléma tekotevẽva pyaʼe oñesolusiona, ohecha vaʼerã hikuái moõpa opytáta ha mbaʼépa hoʼúta. Ijapytepekuéra oĩ umi ndoguerekopáiva pláta opytave hag̃uáicha, péro oĩ avei ótro hembypáva chupe la ipláta. Upéicha rupi okolavora hikuái pe pláta orekóva ha omeʼẽ heta mbaʼe umi persóna oikotevẽvape (Hechos 2:43-47).
Umi kristiáno ovende vaʼekue umi terréno orekóva upéi ojerreparti hag̃ua hepykue, péro avave ndojopýi vaʼekue chupekuéra ojapo hag̃ua upéva. Avave ndoovligái vaʼekue ótrope omeʼẽ térã ovende hag̃ua umi mbaʼe orekóva, ni noñemokyreʼỹi vaʼekue chupekuéra imboriahu hag̃ua. Ko mbaʼe oikóva ndeʼiséi umi kristiáno iplatavéva opyta hague imboriahu ovende haguére ikosakuéra, síno ohechauka haʼekuéra oiporiahuvereko hague iñermanokuérape ha upévare ovende hague umi mbaʼe orekóva, ikatu hag̃uáicha oipytyvõ umi oikotevẽvape ha péicha oñemotenonde hag̃ua Ñandejára Rréino (ekompara 2 Corintios 8:12-15 rehe).
Mbaʼépa ñaaprende Ñandejára Ñeʼẽgui
(Hechos 3:15) Ha pejuka pe Mburuvicha Oporomoingovévape. Ñandejára katu omopuʼã chupe omanóva apytégui ha ore rohecha vaʼekue upéva.
it-2-S páh. 88 párr. 1
Jesucristo
“Mburuvicha Oporomoingovéva”. Jesús omeʼẽ vaʼekue sakrifísioramo hekove perfékto ñanderehehápe, ha péicha ojekuaa mbaʼéichapa Ñandejára imbaʼeporãiterei ñanendive. Upéicha rupi umi isegidorkuéra ojeporavóva ikatúta ogoverna hendive yvágape, ha avei ikatúta oĩ oikóva ko yvy ape ári upe Rréino poguýpe (Mt 6:10; Jn 3:16; Ef 1:7; Heb 2:5; ehecha RESCATE). Upévare jaʼekuaa Jesús haʼeha pe “Mburuvicha” ikatúva omoingove enterove persónape (Hch 3:15). Pe palávra griega ojepurúva ko téxtope heʼise “mburuvicha iñimportantevéva” ha ojogua pe palávra ojepuru vaʼekuépe oñeñeʼẽ hag̃ua Moisés rehe oservíramo guare “mburuvicháramo” Israélpe (Hch 7:27, 35).
(Hechos 3:19) “Peñarrepentíke ha pejevy, ikatu hag̃uáicha Jehová operdona pende pekádo ha penembopiroʼy.
cl-S páh. 265 párr. 14
Ñandejára oĩ ñaneperdona hag̃uáicha
14 Hechos 3:19 omombeʼu avei mbaʼéichapa Jehová ñaneperdona, upépe heʼi: “Peñarrepentíke ha pejevy, ikatu hag̃uáicha Jehová operdona pende pekádo”. Ko téxtope pe palávra ojetradusíva operdona, ou peteĩ palávra griega ikatúvagui heʼise “eipeʼa eikytyhápe, evorra, térã ehundi”. Oĩ expérto heʼíva ko téxto heʼiseha ojevorraha peteĩ mbaʼe ojeskrivi vaʼekue tíntape. ¿Mbaʼéichapa ikatu ojevorra umi mbaʼe ojeskrivíva tíntape? Pe tínta ojejapo hag̃ua ningo oñembojeheʼa karvón, góma ha y, upévare ikatu javorra peteĩ espónha heʼõme oiméramo ojeskrivi ramo. Ko mbaʼe ohechauka porãiterei ñandéve mbaʼéichapa Jehová ñandeporiahuverekoiterei. Haʼe ñaneperdona jave, haʼete voi ovorráva ñande pekádo ombohasávo hese peteĩ espónha.
19-25 DE NOVIEMBRE
TESÓRO OĨVA ÑANDEJÁRA ÑEʼẼME | HECHOS 4, 5
“Osegi oñeʼẽ hikuái Ñandejára Ñeʼẽre pyʼaguasúpe”
(Hechos 4:5-13) Koʼẽ rire oñembyaty Jerusalénpe umi mburuvicha, karai guasu ha mboʼehára leipegua 6 (avei Anás pe saserdóte ruvicha, Caifás, Juan, Alejandro, ha pe saserdóte ruvicha hentekuéra). 7 Upéi ogueru Pedro ha Juánpe henondepekuéra, ha oporandu hikuái: “¿Máva piko omeʼẽ peẽme autorida pejapo hag̃ua koʼã mbaʼe?”. 8 Upévo Pedro henyhẽ espíritu sántogui, ha heʼi chupekuéra: “Tetã ruvicha ha karai guasukuéra, 9 koestedía peẽ peporandu oréve pe mbaʼe porã ojejapo vaʼekue pe kuimbaʼe hasývare, ha peikuaase mávapa omonguera chupe. 10 Iporã peikuaa peẽ ha enterove Israelgua, ko kuimbaʼe oĩva pene renondépe okuera hague Jesucristo Nazaretgua rérape, upe peẽ pemosaingo vaʼekue yvyráre, péro Ñandejára omopuʼã jey chupe omanóva apytégui. 11 Jesús hína ‘pe ita peẽ óga apoha pemboyke vaʼekue ndovaleiramoguáicha, upéicharõ jepe, haʼe hína pe ita iñimportantevéva oĩva pe eskínape’. 12 Avei peikuaáke ndaiporiha ótro ikatúva ñandesalva, ndaipórigui ko yvy ape ári ótro téra, Ñandejára oiporavo vaʼekue yvyporakuéra apytépe, ñandesalva hag̃ua”.13 Ohechávo mbaʼeichaitépa Pedro ha Juan ipyʼaguasu oñeʼẽ hag̃ua, ijurujaijoa opytávo hikuái, oikuaágui koʼã kuimbaʼe ilápi mbyky ha avave nomombaʼeiha chupekuéra. Ha ohechakuaa avei haʼekuéra omoirũmi hague Jesúspe.
w08-S 1/9 páh. 15, rrekuádro
Mbaʼéichapa umi kristiáno omoĩ vaʼekue Ñandejára Ñeʼẽme umi mbaʼe ojeʼéva
¿Umi apostolkuéra piko añetehápe ndoleekuaái raʼe?
Ñandejára Ñeʼẽ heʼi umi mburuvicha ha umi ansiáno oĩ vaʼekuére Jerusalénpe: “Ohechávo mbaʼeichaitépa Pedro ha Juan ipyʼaguasu oñeʼẽ hag̃ua, ijurujaijoa opytávo hikuái, oikuaágui koʼã kuimbaʼe ilápi mbyky ha avave nomombaʼeiha chupekuéra” (Hechos 4:13). ¿Mbaʼépa heʼise raʼe umi apóstol ilápi mbykyha? Oĩ oexplikáva ko mbaʼe ha heʼi pe fráse “ilápi mbyky” ndeʼiseiha Pedro [ha Juan] ndohói hague eskuélape, ni ndeʼiseiha haʼekuéra ndoleéi térã ndoeskrivikuaaiha. Ko mbaʼe ohechauka porãnte mbaʼéichapa umi mburuvicha ha umi apóstol idiferentete vaʼekue ojuehegui (The New Interpreterʼs Bible).
Mbaʼe mbaʼépa ñanemboʼe Hechos
4:13 ¿Heʼisépa ko téxto Pedro ha Juan itavyha, térã ndoleekuaaiha? Nahániri, ndeʼiséi upéva. Ojeʼe ningo haʼekuéra haʼeha ‘iñaranduʼỹva rehegua’ [TNM: ilápi mbyky] ndohói rupi umi fariséo eskuelakuérape oaprende hag̃ua judiokuéra rrelihión.
(Hechos 4:18-20) Upéi ohenói chupekuéra ha heʼi anive hag̃ua ni mbaʼevéicharõ oñeʼẽ ni oporomboʼe Jesús rérape mamove hendápe. 19 Pedro ha Juan katu heʼi chupekuéra: “Peẽ peimoʼãramo Ñandejárape g̃uarã oĩ porãha rojapo peẽ pejéva rojapo rangue haʼe heʼíva; upéva peẽma peikuaáta. 20 Ore katu ndaikatúi roguerokirirĩ umi mbaʼe rohecha ha rohendu vaʼekue”.
(Hechos 4:23-31) Ojepoi rire chuguikuéra, oho hikuái umi ermanokuéra rendápe ha omombeʼu chupekuéra umi saserdóte ruvicha ha karai guasukuéra heʼi vaʼekue. 24 Ohendu rire chupekuéra, oñemboʼe hikuái Ñandejárape oñondivepa péicha: “Ore Ruvicha Guasu Ijojahaʼỹva, nde rejapo vaʼekue yvy ha yvága, pe mar ha opa mbaʼe oĩva ipype. 25 Ore ypykue David ningo ne rembiguái vaʼekue, ha nde rejevale nde espíritu sántore ere hag̃ua David rupive: ‘¿Mbaʼérepa opuʼãmba tetãnguéra, ha maʼerãpa yvyporakuéra ojepyʼamongeta vyroreíre? 26 Umi rréi yvy arigua ha mburuvichakuéra, oñembyaty ha oñomoirũmba opuʼã hag̃ua Jehová ha hembiporavo Crístore’. 27 Añetehápe, Herodes ha Poncio Pilato, kuimbaʼekuéra tetã ambuegua ha umi Israelgua oñembyatypa ko siudápe oñemoĩ hag̃ua Jesús rehe, ne rembiguái marangatu nde reiporavo vaʼekue, 28 haʼekuéra oñembyaty oiko hag̃ua opa mbaʼe nde eréma vaʼekue, nde podér ha ne rembipota rupive. 29 Ha koʼág̃a emañami Jehová mbaʼéichapa oreamenasa hína hikuái. Upévare embopyʼaguasumína ne rembiguaikuérape akóinte omombeʼu hag̃ua ne ñeʼẽ kyhyjeʼỹre. 30 Ha akóintekena eiporu nde podér ikatu hag̃uáicha remonguera umi hasýva, ha rejapo milágro ha techapyrã, ne rembiguái marangatu Jesús réra rupive”. 31 Ha oñemboʼe rire, pe lugár oñembyatyhápe hikuái oryrýi, enterovete voi henyhẽ espíritu sántogui, ha omombeʼu kyhyjeʼỹme Ñandejára Ñeʼẽ.
it-1-S páh. 160, 161 párr. 7
Apóstol
Mbaʼépa ojapo umi apóstol pe kongregasión kristiánape. Pe espíritu sánto oñehẽ vaʼekue umi apóstol ári pe Pentekostéspe, tuicha omombarete vaʼekue chupekuéra. Lívro de Héchospe, kapítulo uno guive cinco peve, omombeʼu umi apóstol ipyʼaguasu hague omombeʼu hag̃ua pe notísia porã ha avei Jesúspe oñemoingove jey hague. Haʼekuéra ojapo upéva umi mburuvicha oñemoĩramo jepe hesekuéra, omondóramo jepe chupekuéra kárselpe ha oĩramo jepe oinupã ha oamenasáva ojukataha chupekuéra. Pe Pentekostés ohasa riremi, umi apóstol odirihi pe kongregasión pe espíritu sánto rupive, ha upéicha rupi hetaiterei persónagui oiko avei kristiáno ha okakuaa la kongregasión (Hch 2:41; 4:4). Haʼekuéra primeroite opredika Jerusalénpe, upéi Samáriape ha kon el tiémpo og̃uahẽma hikuái “mombyryvehápe ko yvy tuichakuére” (Hch 5:42; 6:7; 8:5-17, 25; 1:8).
Mbaʼépa ñaaprende Ñandejára Ñeʼẽgui
(Hechos 4:11) Jesús hína ‘pe ita peẽ óga apoha pemboyke vaʼekue ndovaleiramoguáicha, upéicharõ jepe, haʼe hína pe ita iñimportantevéva oĩva pe eskínape’.
it-2-S páh. 662 párr. 4
Ita iñimportantevéva oĩva pe eskínape
Salmo 118:22 ohechauka pe ita umi óga apoha omboyke vaʼekue haʼéta hague “pe ita iñimportantevéva oĩva pe eskínape” (heb. roʼsch pin·náh). Jesús oñeʼẽ vaʼekue ko profesía oñekumplívare hese ha heʼi haʼe haʼeha pe ita iñimportantevéva oĩva pe eskínape (gr. ke·fa·lḗ gō·ní·as, pe eskína akã) (Mt 21:42; Mr 12:10, 11; Lu 20:17). Ymave oĩ vaʼekue ita oñemoĩva yvate oadorna hag̃ua peteĩ edifísio, upéicha avei Jesús haʼe pe ita iñimportantevéva pe kongregasión oĩháme umi kristiáno unhído, oñekomparáva peteĩ témplo espirituál rehe. Pedro heʼi vaʼekue Salmo 118:22 oñekumpliha avei Crístore, pórke Jesús haʼe pe “ita” umi óga apoha omboyke vaʼekue, péro Ñandejára oiporavóva oiko hag̃ua chugui pe “ita iñimportantevéva oĩva pe eskínape” (Hch 4:8-12; ehecha avei 1Pe 2:4-7).
(Hechos 5:1) Upéi, peteĩ karai hérava Ananías, hembireko Safira ndive ovende ijyvy,
Pedro ha Ananías ijapu. ¿Mbaʼépa ñanemboʼe?
Ananías ha hembireko ovende ijyvy oipytyvõ hag̃ua avei umi ojevautisa ramóvape. Ananías ogueraha pe pláta umi apóstolpe ha heʼi omeʼẽmbaiteha ijyvy repykue, péro ijapu, ohejaʼimi kuri imbaʼerã. Jehová oikuaauka Pédrope upe oikóva ha haʼe heʼi Ananíaspe: “Nde ningo ndejapu Ñandejárape, ndahaʼéi yvyporakuérape”, ha upepete Ananías hoʼa omano. Upéi ohasa rire 3 órarupi ou Safira, péro haʼe ndoikuaái kuri mbaʼépa oiko iménare ha ijapu avei haʼéicha, ha upepete omano.
26 DE NOVIEMBRE AL 2 DE DICIEMBRE
TESÓRO OĨVA ÑANDEJÁRA ÑEʼẼME | HECHOS 6-8
“Pe kongregasión kristiána pyahu ohasa heta mbaʼe ijetuʼúva”
(Hechos 6:1) Umi árape, heta hetavévo ohóvo umi disípulo, umi hudío oñeʼẽva griégope oñepyrũ ojeplagea umi hudío oñeʼẽva evréo kóntrape, ojeheja rei haguére iviudakuérape oñemeʼẽ jave káda día tembiʼu.
bt-S páh. 41 párr. 17
“Ore oreñeʼẽrendu vaʼerã Ñandejárape ore ruvicháramo, yvyporakuérape rangue”
17 Péro pe kongregasión oñepyrũ ramóva ombohovái vaʼerã kuri ótro provléma, peteĩ oĩva pe kongregasiónpe voi. ¿Mbaʼépa raʼe upe provléma? Ñanemanduʼa vaʼerã umi ojevautisa ramóva haʼeha ótro paisgua, ha opytaveha Jerusalénpe omombarete hag̃ua ijerovia. Upérõ umi disípulo Jerusalengua ipojera ha omeʼẽ chupekuéra tembiʼu ha hetave mbaʼe oikotevẽva opyta hag̃ua upépe (Hech. 2:44-46; 4:34-37). Péro upéi oiko peteĩ provléma ijetuʼúva, pórke umi viúda hebréape káda día oñemeʼẽ la tembiʼu, péro umi viúda griégape katu “ojeheja rei” (Hech. 6:1). Jahechaháicha, umi viúda griégape oñemboyke vaʼekue ha upéva pyaʼeterei ikatu kuri odividi pe kongregasiónpe.
(Hechos 6:2-7) Upémarõ umi doce ohenoika entéro disípulope, ha heʼi: “Naiporãmoʼãi ningo ore roheja Ñandejára Ñeʼẽ, ha rorreparti tembiʼu. 3 Upévare ermanokuéra, peheka pende apytépe siete kuimbaʼe pende jeroviaha, henyhẽva espíritu sánto ha arandúgui, romoĩ hag̃ua ikargokuérape ko tembiapo, 4 ore katu akóinte roñemboʼe ha romboʼe meméta Ñandejára Ñeʼẽ”. 5 Upe ojeʼéva iporã enterovépe g̃uarã, ha oiporavo hikuái Esteban, kuimbaʼe ijerovia mbaretéva ha henyhẽva espíritu sántogui, avei Felipe, Prócoro, Nicanor, Timón, Parmenas ha Nicolás Antioquiagua, haʼéngo oike vaʼekue hudiokuéra rrelihiónpe. 6 Upéi ogueru chupekuéra umi apóstol rendápe, ha haʼekuéra oñemboʼe rire omoĩ ipo hiʼarikuéra. 7 Péicha Ñandejára Ñeʼẽ ojekuaauka hetave hendárupi, ha umi disípulo heta hetave Jerusalénpe, avei heta saserdóte oñepyrũ ojerovia.
bt-S páh. 42 párr. 18
“Ore oreñeʼẽrendu vaʼerã Ñandejárape ore ruvicháramo, yvyporakuérape rangue”
18 Umi apóstol oĩrõ guare pe grúpo odirihívape pe kongregasión kristiána, heʼi vaʼekue: “Naiporãmoʼãi ningo ore roheja Ñandejára Ñeʼẽ, ha rorreparti tembiʼu” (Hech. 6:2). Ikatu hag̃uáicha oñesolusiona upe provléma, heʼi umi disipulokuérape oheka hag̃ua siete kuimbaʼe ikatu vaʼerã orrekomenda ha “henyhẽva espíritu sánto ha arandúgui”, ikatu hag̃uáicha omoĩ ikargopekuéra upe tembiapo (Hech. 6:3). Ojejapo hag̃ua upe traváho oñekotevẽ kuri kuimbaʼe ikatupyrýva, pórke ndahaʼéi ojerrepartítavante tembiʼu, síno haʼekuéra ojogua vaʼerã avei umi mbaʼe oñekotevẽtava, ha hiʼarive oanota vaʼerã entéro mbaʼe ojapóva pe plátare. Entéro umi ojeelehi vaʼekue oreko téra griego, upéva oiméne oipytyvõ raʼe umi viúda griega ipochývape oñeñandu porãve hag̃ua hendivekuéra. Umi apóstol oñemboʼe rire ko asúntore, oelehi koʼã siete kuimbaʼépe ojapo hag̃ua “ko tembiapo”.
(Hechos 7:58–8:1) Oguenohẽ rire Estébanpe upe siudágui, oñepyrũ ojapi chupe itápe. Umi testígo katu ohejapa umi ijao joʼaha peteĩ mitãrusu hérava Saulo ypýpe. 59 Haʼekuéra ojapi aja Estébanpe, haʼe ojerure asy ha heʼi: “Che Ruvicha Jesús, ameʼẽ ndéve che rekove”. 60 Upéi oñesũ, ha hatã heʼi: “Jehová, ani rekondena chupekuéra ko pekádore”. Ha heʼipávo upéva, omano.
8 Sáulope g̃uarã katu oĩ porã ojejuka Estébanpe. Upe árape oñepyrũ ojepersegi mbarete pe kongregasión oĩva Jerusalénpe. Oĩ haguéicha oñemosarambipa chupekuéra Judea ha Samaria rehe, umi apóstol añoite opyta.
Mbaʼépa ñaaprende Ñandejára Ñeʼẽgui
(Hechos 6:15) Ha enterove umi oguapýva pe Sanedrínpe ojesareko aja Esteban rehe, ohecha pe hova haʼete voi peteĩ ánhel.
bt-S páh. 45 párr. 2
Esteban henyhẽ pyʼaporã ha podérgui
2 Peteĩ mbaʼe jahecharamóva hese ningo la ipyʼaguapyha, oĩramo jepe upe situasiónpe. Umi oĩva pe Sanedrínpe ohechakuaa Esteban rova haʼeteha voi “peteĩ ánhel” rova (Hech. 6:15). Umi anhelkuéra ningo oñeʼẽ Jehová rérape, upévare haʼekuéra ohechauka ipyʼaguasu ha ipyʼaguapyha. Ha Esteban upéicha vaʼekue avei, upévare umi kuimbaʼe ndochaʼeietéva hese jepe ohechakuaa vaʼekue haʼe ipyʼaguapyha. Péro ¿mbaʼéicha rupi la ipyʼaguapyete raʼe?
(Hechos 8:26-30) Jehová ánhel katu oñeʼẽ Felípepe heʼívo: “Epuʼã ha tereho sur gotyo, pe tape oguejýva Jerusaléngui Gázape”. (Kóva hína peteĩ tape ohasáva desiértore.) 27 Upévo haʼe opuʼã oho, ha ¡péina!, peteĩ etíope omanda guasúva. Haʼe ningo peteĩ mburuvicha oñangarekóva umi mbaʼerepy orekóvare Candace, pe rréina Etiopiagua. Haʼe oho kuri Jerusalénpe omombaʼeguasu hag̃ua Ñandejárape, 28 ha ou jeývo, oguapy ikárrope ha hatã olee hína proféta Isaías ohai vaʼekue. 29 Upémarõ, pe espíritu sánto heʼi Felípepe: “Eñemoag̃ui ha eñemboja ko kárro rehe”. 30 Felipe odipara ijykére ha ohendu oleeha proféta Isaías ohai vaʼekue, ha heʼi chupe: “¿Añetehápe piko rentende upe releéva?”.
bt-S páh. 58, 59 párr. 16
Omombeʼu “pe marandu porã oñeʼẽva Jesús rehe”
16 Entéro kristiáno jaguereko avei koʼág̃a pe priviléhio japredika hag̃ua Felipe ojapo haguéicha. Heta vése jaguereko pe oportunida japredika hag̃ua umi hénte jatopávare pe jaikohárupi, por ehémplo javiaha jave. Heta vése ikatu voi jaʼe ndahaʼéi hague la reiete jatopáva peteĩ persóna ipyʼaporãvare. Péro upéva oikótante voi, pórke la Biblia heʼi porã umi anhelkuéra oipytyvõha hína ikatu hag̃uáicha umi “marandu porã” ojepredika “entéro tetã, trívu, puévlo ha umi oñeʼẽvape opaichagua idiómape” (Apc 14:6). Jesús heʼi vaʼekue haʼekuéra ojapóta hague ko traváho. Jesús omoĩrõ guare pe ehémplo oñeʼẽva pe trígo ha ñana vaíre, heʼi vaʼekue pe kosécha tiémpope umi omonoʼõva haʼetaha umi ánhel. Ikatu hag̃uáicha ojapo ko tembiapo, “haʼekuéra ombyatýta Irréinogui entéro umi omoñepysangáva hapichápe ha umi hembiapo vaívape”, péro haʼekuéra ombyatýta avei entéro umi ohótavape yvágape ogoverna hag̃ua Jesús ndive ha umi oĩva pe “aty guasúpe” oĩhápe umi “ambue ovechakuéra”, koʼãva Jehová omoag̃uíta kuri iñorganisasiónre (Mt 13:37-41; Apc 7:9; Jn 6:44, 65; 10:16).