Rreferénsia ojepurútava rreunionhápe Mbaʼéichapa Jaiko ha Japredika vaʼerã
3-9 DE DICIEMBRE
TESÓRO OĨVA ÑANDEJÁRA ÑEʼẼME | HECHOS 9-11
“Opersegi mbarete vaʼekue kristianokuérape, upéi okambia ha opredika kyreʼỹme”
(Hechos 9:1, 2) Saulo katu oamenasa gueteri ñande Ruvicha disipulokuérape ha ojukapase voi chupekuéra, upévare oho pe saserdóte guasu rendápe. 2 Ha ojerure chupe kárta ogueraha hag̃ua umi sinagogahárupi oĩva Damáscope, ikatu hag̃uáicha oipokua ha ogueru Jerusalénpe oimeraẽ ohóva Ñandejára Rapére, tahaʼe kuimbaʼe térã kuña.
bt-S páh. 60 párr. 1, 2
“Pe kongregasión [...] oiko pyʼaguapýpe”
UMI oviaháva og̃uahẽ ohóvo Damáscope ha ojapose hikuái peteĩ mbaʼe ivaietereíva Jesús disipulokuérare, oguenohẽse chupekuéra hógagui, omotĩse ha orahase ñeñapytĩháme Jerusalénpe ikatu hag̃uáicha pe Sanedrín okastiga chupekuéra.
2 Koʼãvape omoakã Saulo, haʼe ningo ojapóma voi heta mbaʼe vai Jesús disipulokuérare. Ndaʼareiete haʼe ohecha kuri mbaʼéichapa umi omoirũva chupe ohechauka ifanatikoitereiha, ha ojapiha itápe omano peve peteĩ Cristo disípulo ifiélvape hérava Esteban (Hech. 7:57–8:1). Upe rire oñepyrũ opersegi vaipaite umi kristiáno oĩvape Jerusalénpe. Péro upépe ndopái, Saulo ndochaʼeieterei rupi ko grúpore, ojedesidi ohundipataha chupekuéra. Upe tiémpope ko grúpope ojeʼe “Umi ohóva Ñandejára Rapére” (Hech. 9:1, 2; ehecha pe rrekuádro hérava “La expedición de Saulo a Damasco” oĩva páhina 61-pe).
(Hechos 9:15, 16) Péro ñande Ruvicha heʼi chupe: “Tereho katu, ko kuimbaʼépe che aiporavóma oikuaauka hag̃ua che réra umi tetãnguérape, umi mburuvicha guasúpe, ha Israel raʼykuérape. 16 Ahechauka porãta chupe heta ohasa asytaha che réra rehehápe”.
Jaagradesékena Jehovápe ñanemoldea haguére
4 Jehová ohecha mbaʼépa yvyporakuéra oreko ipyʼapýpe, ha oikuaa porã káda únope (elee 1 Samuel 16:7b). Haʼe oformárõ guare pe kongregasión kristiána, omoag̃ui ijehe ha Itaʼýrare umi persóna haʼetévaicha naipohãvéimava (Juan 6:44). Por ehémplo oiporavo peteĩ fariséo héravape Sáulo. Haʼe ‘otaky vaʼekue Ñandejárare, opersegi ipuévlope ha okopi hesekuéra’ (1 Tim. 1:13). Péro Jehová ohecha Saulo pyʼapy ha nopensái haʼeha peteĩ ñaiʼũ ndaikatumoʼãiva omoldea (Prov. 17:3). Ñandejára ohechakuaa ikatuha ‘oiporavo chupe oikuaauka hag̃ua’ pe marandu porã oñeʼẽva Jesúsre “umi tetãnguérape, umi mburuvicha guasúpe, ha Israel raʼykuérape” (Hech. 9:15). Ñandejára oiporavo avei heta persónape ha omoldea umívape, ikatu hag̃uáicha oiko chuguikuéra “kambuchi ojepuru porãtava”. Umi oiporavóva apytépe oĩ vaʼekue ikaʼúva, hekovaíva ha imondáva (Rom. 9:21; 1 Cor. 6:9-11). Péro oikuaa rire hikuái Jehovápe, ojerovia hese ha oheja haʼe omoldea chupekuéra.
(Hechos 9:20-22) Upepete oñepyrũma voi opredika umi sinagógare Jesús haʼeha Ñandejára Raʼy. 21 Enterove ohendúva chupénte ohecharamoiterei upéva, ha heʼi: “¿Ndahaʼéi piko kóva ku sarambi ojapómi vaʼekue Jerusalénpe umi ojeroviávare Jesús rérare? Ou voi ningo koʼápe ojagarra ha ogueraha hag̃ua chupekuéra préso umi saserdóte ruvichakuéra renondépe, ¿ajépa?”. 22 Péro Saulo imbareteve ohóvo, upévare haʼe katupyrýpe ohechauka umi hudío oikóva Damáscope Jesús haʼeha pe Cristo, ha péicha ojurumboty chupekuéra.
bt-S páh. 64 párr. 15
“Pe kongregasión [...] oiko pyʼaguapýpe”
15 Pe ymave opersegi vaʼekue umi kristiánope oñepyrũrõ guare oñeʼẽ Jesúsre umi sinagógape, umi judío oiméne oñesorprende raʼe, ikatu voi oime oĩ ipochýva ha upévare oñeporandu: “¿Ndahaʼéi piko kóva ku sarambi ojapómi vaʼekue Jerusalénpe umi ojeroviávare Jesús rérare?” (Hech. 9:21). Pablo ohechauka hag̃ua chupekuéra okambiáma hague, “katupyrýpe ohechauka [...] Jesús haʼeha pe Cristo” (Hech. 9:22). Péro la péicha ojapo haguére ndeʼiséi katuete oipytyvõtamaha kuri enterovépe. Upévare umi persóna ojesegívape umi tradisiónre ha ijejapóvape ndaikatúi kuri okonvense. Upéicharõ jepe Pablo noñentregái vaʼekue.
Mbaʼépa ñaaprende Ñandejára Ñeʼẽgui
(Hechos 9:4) haʼe hoʼa yvýpe ha ohendu peteĩ heʼíva chupe: “Saulo, Saulo, ¿mbaʼére piko chepersegi hína?”.
bt-S páh. 60, 61 párr. 5, 6
“Pe kongregasión [...] oiko pyʼaguapýpe”
5 Jesús ojokórõ guare Sáulope Damasco rapére noporandúi kuri chupe: “¿Mbaʼére piko repersegi che disipulokuérape?”, síno oporandu chupe: “¿Mbaʼére piko chepersegi hína?” (Hech. 9:4). Ko mbaʼe ohechauka ñandéve Jesús ohechaha haʼeramoguáicha iprovléma avei umi provléma orekóva isegidorkuéra (Mat. 25:34-40, 45).
6 Upévare peteĩ persóna osufríramo pórke ojepersegi chupe ifiél haguére Crístope, ikatu oĩ segúro Jesús ha Itúa oikuaaha hína umi mbaʼe ohasáva (Mat. 10:22, 28-31). Péro upéva ndeʼiséi katuete haʼekuéra oipeʼataha pyaʼe pe pruéva. Ñanemanduʼa vaʼerã Ñandejára Raʼy ohecha hague mbaʼéichapa Saulo oipytyvõ ojejuka hag̃ua Estébanpe ha oguenohẽ hógagui tyryryhápe umi kristiáno oikóvape Jerusalénpe (Hech. 8:3). Upéicharõ jepe haʼe ndojapói kuri mbaʼeve upépe, péro omombarete chupekuéra Ñandejára podér rupive ikatu hag̃uáicha osegi ifiél.
(Hechos 10:6) Haʼe opyta hína Simón ndive, pe kurtidór orekóva hóga mar rembeʼýpe”.
nwtsty nóta de estúdio Hch 10:6
Simón ndive, pe kurtidór: Peteĩ kurtidór ningo ombaʼapo umi animál reʼongue pirére. Upearã ombory kal ha oipuru upéva oipeʼa hag̃ua pe animál pirégui oimeraẽ soʼo, kyra térã hague rembyre. Haʼe oipuru avei peteĩ líkido mbarete ikatu hag̃uáicha pe animál pirekuégui ojejapo heta mbaʼe. Umi mbaʼe ojapóva peteĩ kurtidór pe animál pirére ine ha avei oikotevẽ heta y, upévare oiméne Simón oiko raʼe mar rembeʼýpe, Jópepe. Peteĩ persóna ombaʼapóva animál reʼonguére ikyʼa vaʼekue según Moisés Léi (Le 5:2; 11:39). Upévare umi judío oapoʼi umi kurtidórpe, ha otĩ voi opyta hag̃ua peteĩ kurtidór rógape. Pe Talmud okomparávo pe kurtidór rembiapo ha peteĩ persóna ombyatýva animál rekaka rembiapo, heʼi vaʼekue voi ko traváho oĩha jey pe kurtidór traváho ári. Upéicharõ jepe Pedro nomboykéi Simónpe ha opyta hendive, haʼe naiprovlémai vaʼekue ojapo hag̃ua upéva. Ko mbaʼe opreparáma vaʼekue Pédrope ikatu hag̃uáicha oasepta oho peteĩ ndahaʼéiva judío rógape. Heta estudióso heʼi pe palávra griega heʼiséva “kurtidór” (byrseús) haʼe hague Simón apellído.
10-16 DE DICIEMBRE
TESÓRO OĨVA ÑANDEJÁRA ÑEʼẼME | HECHOS 12-14
“Bernabé ha Pablo ojapo disípulo umi lugár mombyryvehápe”
(Hechos 13:2, 3) Haʼekuéra oajuna ha omombaʼeguasu aja Jehovápe, espíritu sánto heʼi: “Enterove umi hénte apytégui, pemboyke chéve Bernabé ha Sáulope. Che aiporavo chupekuéra ojapo hag̃ua peteĩ tembiapo”. 3 Upémaramo haʼekuéra oajuna, oñemboʼe, omoĩ ipo hiʼarikuéra ha oheja chupekuéra oho.
bt-S páh. 86 párr. 4
“Henyhẽ espíritu sántogui ha vyʼápe oiko”
4 ¿Mbaʼérepa pe espíritu sánto heʼi raʼe ojeporavo hag̃ua Bernabé y Sáulope? (Hech. 13:2). La Biblia nomombeʼúi upéva. Péro peteĩ mbaʼe ikatúva jaasegura haʼe koʼã kuimbaʼépe ojeporavo hague pe espíritu sánto rupive, ha ndaipóri mbaʼeve ohechaukáva ndogustái hague ko mbaʼe umi proféta ha mboʼeharakuéra Antioquía de Siriapeguápe. Upéva rangue haʼekuéra oapoja kuri chupekuéra. Mbaʼeichaitépa oiméne ovyʼa raʼe Bernabé ha Saulo ohechávo iñermanokuéra noenvidiaiha chupekuéra ha “oajuna, oñemboʼe, omoĩ ipo hiʼarikuéra ha oheja chupekuéra oho” (Hech. 13:3). Ñande avei jaapoja vaʼerã umi ermáno ojeporavo vaʼekuépe ojapo hag̃ua umi tembiapo kongregasionpegua, por ehémplo umi ansiáno. Ñande ñaenvidia rangue chupekuéra, jaguerohory ha jahayhueterei koʼã ermánope ombaʼapoiterei haguére (1 Tes. 5:13).
(Hechos 13:12) Pe governadór ohechávo pe oikóva, ojerovia pe marandu porãre, oponderaitereígui umi mbaʼe oaprendéva Jehovágui.
(Hechos 13:48) Ohendúvo upéva umi tetã ambuegua ovyʼajoa ha ombotuicha Jehová Ñeʼẽ, ha opavave oñehaʼãva ohupyty jeikove opaveʼỹva, ojerovia.
(Hechos 14:1) Upéi, Icóniope haʼekuéra oike oñondive umi hudío sinagógape, ha oñeʼẽ porãitereígui hikuái, hetaiterei hudío ha griégo oñepyrũ ojerovia.
bt-S páh. 95 párr. 5
“Oñeʼẽ pyʼaguasúpe Jehová omeʼẽ rupi chupekuéra podér”
5 Pe primer lugár oho haguépe Pablo ha Bernabé haʼe Iconio, péva haʼe vaʼekue peteĩva umi lugár iñimportantevéva oĩva pe provínsia rrománape hérava Galacia. Ko siudápe oĩ vaʼekue hetaiterei judío ha avei ndahaʼéiva judío péro oike vaʼekue judiokuéra rrelihiónpe. Pablo ha Bernabé oho kuri opredika umi sinagógape, ojepokuaaháicha voi ojapo (Hech. 13:5, 14). Ha “oñeʼẽ porãitereígui hikuái, hetaiterei hudío ha griégo oñepyrũ ojerovia” (Hech. 14:1).
(Hechos 14:21, 22) Upe siudápe haʼekuéra oikuaauka pe marandu porã ha oipytyvõ heta héntepe oiko hag̃ua chuguikuéra disípulo. Upéi oho jey Listra, Iconio ha Antioquíape, 22 upépe omombarete umi disípulope ha omokyreʼỹ chupekuéra ojerovia mbarete hag̃ua, heʼívo: “Heta jahasa asy vaʼerã jaike hag̃ua Ñandejára Rréinope”.
Jasegíkena jaservi Jehovápe ‘jahasa asýramo’ jepe
4 Pablo ha Bernabé ovisita rire táva Derbe “oho jey Listra, Iconio ha Antioquíape, [ha] upépe omombarete umi disípulope ha omokyreʼỹ chupekuéra ojerovia mbarete hag̃ua, heʼívo: ‘Heta jahasa asy vaʼerã jaike hag̃ua Ñandejára Rréinope’” (Hech. 14:21, 22). Koʼã mbaʼe heʼíva ikatu iñextráño ñandéve. Haʼete ningo avavépe nomokyreʼỹmoʼãiva heʼívo: “Heta jahasa asy vaʼerã”. ¿Mbaʼérepa jaʼe upéicharõ Pablo ha Bernabé omombarete hague umi disípulope heʼírõ guare chupekuéra ombohovaitaha heta mbaʼe ijetuʼúva?
5 Ñantende hag̃ua upéva, ñahesaʼỹijo porãmi Pablo heʼi vaʼekue. Haʼe ningo ndeʼíri “ñaaguanta vaʼerãha heta jehasa asy”. Upéva rangue heʼi: “Heta jahasa asy vaʼerã jaike hag̃ua Ñandejára Rréinope”. Jahechaháicha, Pablo omombarete umi disípulope ohechaukávo mbaʼépa orresivíta hikuái oaguantáramo umi mbaʼe ijetuʼúva. Haʼekuéra ohupytýta peteĩ rrekompénsa isegúrova. Jesús voi heʼi vaʼekue: “Pe oaguantáva ipahaite peve, ojesalváta” (Mat. 10:22).
Mbaʼépa ñaaprende Ñandejára Ñeʼẽgui
(Hechos 12:21-23) Péro peteĩ díape Herodes omonde ao porã omimbipáva, oguapy pe tarímape ha oñepyrũ ojapo peteĩ diskúrso opavave renondépe. 22 Upévo umi henteita ijatýva upépe oñepyrũ osapukái: “¡Ko oñeʼẽva ndahaʼéi yvypóra, peteĩ ñandejára voi katu!”. 23 Upepete Jehová ánhel okastiga chupe nombotuichái haguére Ñandejárape, upévare haʼe oñepyrũ hasopa ha omano.
Mbaʼe mbaʼépa ñanemboʼe Hechos
12:21-23; 14:14-18. Herodes oheja oñembotuicha chupe Ñandejárape rangue. ¡Tuichaite ojoavy Pablo ha Bernabé ojapóva! Haʼekuéra ndohejái oñemombaʼe chupekuéra. Naiporãmoʼãi jaipotáramo ñande rapichakuéra ñanemombaʼeguasu oimeraẽ mbaʼe jajapóvare Jehová servísiope.
(Hechos 13:9) Saulo, hérava avei Pablo, henyhẽ espíritu sántogui, omaña porã hese
nwtsty nóta de estúdio Hch 13:9
Saulo, hérava avei Pablo: Koʼa guive, oñeñeʼẽ jave Sáulore ojepurúntema pe téra Pablo. Pablo onase vaʼekue judío péro oreko siudadanía rromána (Hch 22:27, 28; Flp 3:5). Upévare ikatu jaʼe Pablo oiméne hague oguereko mokõi téra imitã guive, pe téra hebreo haʼéva Saulo ha pe téra rrománo haʼéva Pablo. Upe tiémpope oĩ vaʼekue heta judío oguerekóva mokõi téra, koʼýte umi ndoikóiva Israélpe (Hch 12:12; 13:1). Oĩ vaʼekue avei Pablo pariénte orekóva peteĩ téra hebreo ha ótro rrománo térã griego (Ro 11:13). Pablo ningo haʼe vaʼekue peteĩ apóstol oñemondóva umi tetã ambueguápe, pórke chupe oñemondo vaʼekue opredika hag̃ua umi ndahaʼéivape judío (Ro 11:13). Haʼe voi oiméne odesidi raʼe oipuru pe héra rrománo, pórke oiméne opensa upéicha umi hénte naiprovlemaguasumoʼãiha oasepta hag̃ua la héra (Hch 9:15; Gál 2:7, 8). Oĩ heʼíva Pablo odesidi hague oipuru pe héra rrománo Sergio Paulo rehehápe, péro hasy jaʼe hag̃ua upéva upeichaha, pórke haʼe oipurúiti kuri héra rrománo jepe ohóma Chípregui. Ótro katu heʼi Pablo ndoipuruséi hague héra hebreo pórke oñepronunsia jave griégope ojogua peteĩ palávra griega ojepurúvape oñeñeʼẽ hag̃ua peteĩ persóna térã animál ikoni konívare oguata jave (Hch 7:58).
Pablo: Umi Escrituras Griegas Cristianas jarekóvape guaraníme, pe téra Paulos (latínpe Paulus) heʼise “michĩ”. Pe téra Paulos ojepuru 188 vése oñeñeʼẽ jave apóstol Páblore ha una ves oñeñeʼẽ hag̃ua pe Governadór Sergio Paulo de Chipre rehe (Hch 13:7).
17-23 DE DICIEMBRE
TESÓRO OĨVA ÑANDEJÁRA ÑEʼẼME | HECHOS 15, 16
“Odesidi hikuái peteĩchapa Ñandejára Ñeʼẽ rupive”
(Hechos 15:1, 2) Upéi una partída kuimbaʼe oguejy Judéagui ha oñepyrũ omboʼe umi ermánope: “Napeñesirkunsidáiramo Moisés Léi heʼiháicha, ndaikatumoʼãi pejesalva”. 2 Ha heta ojodiskuti rire Pablo ha Bernabéndi, ohecha hikuái iporãtaha omondóramo Pablo, Bernabé ha ótro ermánope umi apóstol ha ansianokuéra rendápe Jerusalénpe, oñeʼẽ hag̃ua upe oiko vaʼekuére.
bt-S páh. 102, 103 párr. 8
Heta ojodiskuti hikuái
8 Lucas omombeʼu Pablo ha Bernabé heta ojodiskuti rire umi kuimbaʼe oguejývandi Judéagui, umi ansiáno ohecha hague iporãtaha omondóramo Pablo, Bernabé ha ótro ermánope umi apóstol ha ansianokuéra rendápe Jerusalénpe, oñeʼẽ hag̃ua upe oiko vaʼekuére (Hech. 15:2). Upérõ heta ojodiskuti kuri Pablo ha Bernabé umi kuimbaʼe oguejývandi Judéagui pórke mokõive grúpo odefende mbarete umi mbaʼe ogueroviáva. Ikatu hag̃uáicha oĩ pyʼaguapy ha ojeiko peteĩ ñeʼẽme, umi ansiáno odesidi oñemombeʼu vaʼerãha la oikóva pe kuérpo governántepe, oĩháme umi apóstol ha ansiáno Jerusalénpe. ¿Mbaʼépa ñaaprende umi ansiáno Antioquiapeguágui?
(Hechos 15:13-20) Heʼipa rire hikuái koʼã mbaʼe, Santiago osẽ heʼi: “Ermanokuéra cherendumína, 14 Symeón omombeʼu porã ñandéve mbaʼéichapa Ñandejára koʼág̃a ojesareko umi tetã ambuére oguenohẽ hag̃ua ijapyteguikuéra peteĩ tetã ogueraha vaʼerã héra. 15 Upéva heʼíma vaʼekue voi umi proféta, ha upéicha ojehai Ñandejára Ñeʼẽme: 16 ‘Oikopa rire koʼã mbaʼe ajúta amyatyrõ David róga hoʼapa vaʼekue, ha amopuʼã jeýta. 17 Ikatu hag̃uáicha umi kuimbaʼe opytáva oñehaʼãmbaite oheka Jehovápe umi hénte opa tetãygua ndive, haʼekuéra ogueraha che réra, heʼi Jehová. Haʼe ojapo hína koʼã mbaʼe 18 ojekuaáva ymaite guive’. 19 Upévare che adesidi ndovaleiha ñamolesta umi tetã ambueguápe ojevýva hína Ñandejára rendápe. 20 Jahai guei chupekuéra omboyke hag̃ua umi mbaʼe oñemongyʼa vaʼekue oñekuaveʼẽvo umi ñandejára guaʼúpe, avei ani hag̃ua hekovai, ni hoʼu mymba ojejuvy vaʼekue roʼo ha ani oiporu tuguy.
Umi kristiáno tee omombaʼe Ñandejára Ñeʼẽ
6 ¿Mbaʼe téxtopa oipytyvõ chupekuéra osolusiona hag̃ua pe provléma? Amós 9:11, 12 heʼíva, oĩva avei Hechos 15:16, 17-pe: “Ajúta amyatyrõ David róga hoʼapa vaʼekue ha amopuʼã jeýta, ikatu hag̃uáicha umi hénte opytáva, ha hendivekuéra umi tetã ambuegua oñehaʼãmbaite oñemoag̃ui cherehe. Che ningo Jehová, ha haʼekuéra ogueraha che réra”.
7 Amós 9:11, 12-pe ndeʼíri umi tetã ambuegua oserviséva Ñandejárape natekotevẽiha oñesirkunsida. Péro umi kristiáno judío olee rire ko téxto ontendéta mbaʼépa ojejapo vaʼerã. ¿Mbaʼérepa? Haʼekuéra oikuaa peteĩ judioʼỹva oñesirkunsidáramo ojehechamaha peteĩ judío teéramo, ndojeʼevéima hese haʼeha “tetã ambuegua” (Éxo. 12:48, 49). Upéva ojehecha avei Ester 8:17-pe, heʼihápe: “Heta umi tetãygua apytégui oñesirkunsida ha oiko judíoramo” (NM, nóta). Upéicharõ, ¿mbaʼépa heʼi Amós oikotaha? Heʼi opuʼãtaha peteĩ tetã pyahu oikótava Jehová rérape. Upe tetã pyahúpe ñepyrũrã oikéta Israelgua. Umíva hína kuimbaʼe ha kuña judío teéva ha avei tetã ambuegua oñesirkunsida vaʼekue. Péro heʼi hendivekuéra oĩtaha “tetã ambuegua” térã judioʼỹva noñesirkunsidáiva. Upéicha hesakã porã umi ndahaʼéiva judío natekotevẽiha oñesirkunsida ojevautisa hag̃ua.
(Hechos 15:28, 29) Pe espíritu sántope ha oréve iporã noromoĩri pende ári mbaʼeveichagua kárga, síno koʼã mbaʼe tekotevẽva: 29 akóinte pemboyke vaʼerã umi mbaʼe oñekuaveʼẽva umi ñandejára guaʼúpe, ani peiporu tuguy, ani peʼu mymba ojejuvy vaʼekue roʼo ni penderekovai. Pemboykéramo koʼã mbaʼe pesẽ porãta. ¡Toho porãite peẽme!”.
(Hechos 16:4, 5) Haʼekuéra oviahávo ohóvo umi siudakuérarupi, omombeʼu umi ermáno upepeguápe mbaʼépa odesidi raʼe umi apóstol ha ansiáno oĩva Jerusalénpe, ikatu hag̃uáicha okumpli hikuái upéva. 5 Upéicha rupi umi kongregasión ojerovia mbareteve ha oñemboheta hetave koʼẽ koʼẽre.
bt-S páh. 123 párr. 18
“Omombarete hag̃ua kongregasionkuérape”
18 Pablo ha Timoteo heta áñore ombaʼapo vaʼekue oñondive. Haʼekuéra oviaha vaʼekue heta vése pe kuérpo governánte rehehápe. La Biblia heʼi: “Haʼekuéra oviahávo ohóvo umi siudakuérarupi, omombeʼu umi ermáno upepeguápe mbaʼépa odesidi raʼe umi apóstol ha ansiáno oĩva Jerusalénpe, ikatu hag̃uáicha okumpli hikuái upéva” (Hech. 16:4). Ojekuaa porã umi kongregasión ojapo hague umi mbaʼe heʼíva umi apóstol ha ansiáno oĩva Jerusalénpe, “upéicha rupi umi kongregasión ojerovia mbareteve ha oñemboheta hetave koʼẽ koʼẽre” (Hechos 16:5).
Mbaʼépa ñaaprende Ñandejára Ñeʼẽgui
(Hechos 16:6-9) Avei ohasa hikuái Frigia ha Galáciarupi pe espíritu sánto ndohejáigui chupekuéra oikuaauka Ñandejára Ñeʼẽ Ásiape. 7 Upéi oguejývo Mísiape oñehaʼã oike Bitíniape, péro Jesús ojoko chupekuéra pe espíritu rupive. 8 Upémarõ ohasa hikuái Mísiarupi ha oguejy Tróaspe. 9 Upe pyharépe Pablo ohecha peteĩ visión: peteĩ kuimbaʼe Macedoniagua oñemboʼy ha ojerure asýva: “Ehasána Macedóniape orepytyvõmi”.
Ñañatende porãke Jesús remimboʼekuéra ojapo haguéicha
8 ¿Mbaʼépa ñaaprende ko ehémplogui? Oiméne katuete jahechakuaa Jehová espíritu oisãmbyhy hague Páblope oho rire ae Asia gotyo. Upéi Pablo oho rire ae Bitinia gotyo Jesús ohechauka chupe haperã. Ha og̃uahẽ rire ae Tróaspe heʼi chupe oho vaʼerãha Macedóniape. Koʼág̃arupi pe kongregasión omoakãva, Cristo, ikatu avei ojapo ñanderehe upéicha (Col. 1:18). Por ehémplo, ikatu jajapose ñande prekursorádo térã javase peteĩ lugár oñekotevẽhápe maranduhárare. Péro upearã jahechauka vaʼerã jajapomaha umi mbaʼe tekotevẽva jahupyty hag̃ua pe jaipotáva. Upe rire ae Jesús, espíritu sánto rupive ikatu ohechauka ñandéve ñande raperã. ¿Mbaʼérepa? Ñamoĩmína peteĩ ehémplo: Umi omaneháva ohóvo ikatu ombojere iveíkulo ijasu térã iderécha gotyo, péro upearã oarranka ha okuʼe raẽmante vaʼerã. Upéicha avei, Jesús ñanesãmbyhýta jakuʼéramo, térã ñañehaʼãramo añoite ñambaʼapove predikasiónpe.
(Hechos 16:37) Pablo katu heʼi chupekuéra: “Haʼekuéra ningo orembyepoti opavave renondépe ha oregueraha préso roñekondenaʼỹre, hiʼarive ore rrománo hína. Ha koʼág̃a guaʼu ñemihaitépe opoise orehegui. ¡Ndaupeichaiete katu!, haʼekuéra ou vaʼerã oreguenohẽ”.
nwtsty nóta de estúdio Hch 16:37
ore rrománo hína: Upéva heʼise Pablo ha posívlemente Silas haʼe hague siudadáno rrománo. Pe léi de Roma heʼi vaʼekue peteĩ siudadáno rrománope ojehusga porã vaʼerãha ha núnka ndojekastigái vaʼerãha chupe enterove rovake oñekondenaʼỹre. Peteĩ persóna haʼéva siudadáno rrománo oguereko heta derécho ha priviléhio tahaʼe pe lugár ohohápe, upe siuda oĩma guive Roma poguýpe. Haʼekuéra okumpli vaʼerã umi léi Romapegua, ndahaʼéi pe provínsia oĩhamegua léi. Oĩramo oakusáva chupe, ikatu ojehusga chupe pe Léi upe provinsiapegua heʼiháicha, péro upéva ndoipeʼái chugui pe derécho orekóva ojerure hag̃ua tohendu chupe peteĩ trivunál rrománo. Ha ojapóramo álgo ivaietereíva ha tekotevẽta ojejuka chupe upe haguére, haʼe oreko derécho ojerurévo pe emperadór ohecha hag̃ua ikáso. Apóstol Pablo heta opredika vaʼekue Roma tuichakuére. La Biblia omombeʼu haʼe tres vése oipuru hague pe derécho orekóva haʼe haguére siudadáno rrománo. Koʼápe oñemombeʼu Pablo primera ves ojapo hague upéva oĩ aja Filípospe, upérõ haʼe heʼi umi mburuvicha ndorrespetái hague chupe peteĩ siudadáno rrománoicha oñembyepoti haguére chupe. Umi ótra dos vése ojapo hague upéva oñemombeʼu Hechos 22:25 ha 25:11-pe.
24-30 DE DICIEMBRE
TESÓRO OĨVA ÑANDEJÁRA ÑEʼẼME | HECHOS 17, 18
“Jasegíkena apóstol Pablo ehémplo japredika ha ñaporomboʼe jave”
(Hechos 17:2, 3) Pablo jepiveguáicha oike hendapekuéra, ha mbohapy sábadore omboʼe ha oipytyvõ chupekuéra ojepyʼamongeta hag̃ua Ñandejára Ñeʼẽre, 3 omyesakã ha ohechauka Ñandejára Ñeʼẽ rupive mbaʼérepa tekotevẽ raʼe Cristo ohasa asy ha opuʼã jey omanóva apytégui. Haʼe heʼi: “Pe Cristo haʼe hína Jesús, upe che aikuaaukáva peẽme”.
nwtsty nóta de estúdio Hch 17:2, 3
oipytyvõ chupekuéra ojepyʼamongeta hag̃ua: Pablo ndahaʼéi oñeʼẽnte vaʼekue umi notísia porãre síno ohechauka vaʼekue umi pruéva oĩva Ñandejára Ñeʼẽme, ha umíva haʼe kuri umi Escrituras Hebreas. Pablo ndahaʼéi avei oleénteva Ñandejára Ñeʼẽ síno oipytyvõ umi héntepe ontende hag̃ua umi mbaʼe heʼíva pype, ha upearã oreko enkuénta mávapepa oñeʼẽ oikuaa hag̃ua mbaʼépa heʼíta. Pe palávra griega dialégomai ikatu heʼise “oñemongetáva, omombeʼúva ojupe opensáva”. Upéva heʼise peteĩ persóna oñeʼẽha peteĩ térã hetave persónape, ha umi ótro oñeʼẽha avei chupe. Ko palávra griega ojepuru avei koʼã téxtope: Hechos 17:17; 18:4, 19; 19:8, 9; 20:7, 9.
ohechauka Ñandejára Ñeʼẽ rupive: Pe palávra griega heʼise “omoĩ ijykére”. Upéva ikatu heʼise Pablo okompara porã hague umi profesía oĩva umi Escrituras Hebréaspe oñeʼẽva pe Mesíasre, ha umi mbaʼe Jesús ohasa vaʼekue, ohechauka hag̃ua Jesúsre oñekumplipa hague umi profesía.
(Hechos 17:17) Upémarõ oho pe sinagógape ha oñepyrũ omboʼe umi hudío ha umi ótro hénte omombaʼeguasúva Ñandejárape, ha oipytyvõ chupekuéra ojepyʼamongeta hag̃ua. Káda día Pablo omboʼe avei umi otopávape plásape.
nwtsty nóta de estúdio Hch 17:17
plásape: Ko lugár opyta vaʼekue noroéste gotyo pe Acrópolisgui. Pe plása térã merkádo (griégope agorá) oĩ vaʼekue Aténaspe ha tuicha 5 ektárea. Pe plása ndahaʼéi vaʼekue peteĩ lugár ojejogua térã oñembaʼevende hag̃uánte, síno iñimportanteterei vaʼekue pe polítika ha ekonomíape g̃uarã, ha avei umi kostúmbre orekóvape g̃uarã umi hénte oikóva upe siudápe. Umi oikóvape Aténaspe igústo vaʼekue oho pe plásape oñemongeta hag̃ua umi téma umi iñarandúvante omanehávare.
(Hechos 17:22, 23) Upévo Pablo oñemboʼy Areópago mbytetépe ha heʼi: “Kuimbaʼekuéra Atenasgua, opa mbaʼépe ahecha peẽ pekyhyjeveha ñandejarakuéragui ótro héntegui. 23 Por ehémplo, ahasakuévo amaña porã umi mbaʼe pemombaʼeguasúvare, ha ajuhu peteĩ altár oĩva hese ko ñeʼẽ: ‘Peteĩ Ñandejára Ojekuaaʼỹvape g̃uarã’. Upe peẽ pemombaʼeguasúva peikuaaʼỹre, upéva rehe che aju añeʼẽ peẽme.
nwtsty nóta de estúdio Hch 17:22, 23
Peteĩ Ñandejára Ojekuaaʼỹvape g̃uarã: Umi palávra griega Agnóstoi Theói ojeskrivi vaʼekue peteĩ altár rehe Aténaspe. Umi persóna upe lugarpegua ningo omopuʼã vaʼekue hetaiterei témplo ha altár ohechauka hag̃ua okyhyjeha umi idioskuéragui, ha omopuʼã voi altár hetave mbaʼépe g̃uarã, por ehémplo pe Fáma, Umilda, Fuérsa, Persuasión ha Poriahuverekópe g̃uarã. Ikatu oime okyhyje raʼe hikuái omboyke mbaʼéramo peteĩ dióspe ha upévare upe dios ndoguerohorýi mbaʼe chupekuéra, upémarõ ojapo hikuái peteĩ altár “Peteĩ Ñandejára Ojekuaaʼỹvape g̃uarã”. Ko altár rupive umi hénte ohechauka kuri orrekonoseha oĩha peteĩ Dios ndoikuaáiva hikuái. Pablo oaprovecha la oĩ haguére ko altár ikatu hag̃uáicha oñepyrũ oñeʼẽ umi héntepe Ñandejára teére, pe Dios haʼekuéra ndoikuaáivagui mbaʼeve.
Mbaʼépa ñaaprende Ñandejára Ñeʼẽgui
(Hechos 18:18) Pablo katu opyta rire upépe heta árare, ojedespedi umi ermánogui, ojupi várkope ha oho Síriape, Priscila ha Áquilandi. Cencréaspe ningo haʼe oñemoakãperõ kuri okumpli hag̃ua opromete vaʼekue Ñandejárape.
Mbaʼe mbaʼépa ñanemboʼe Hechos
18:18. ¿Mbaʼépa pe promésa Pablo ojapo vaʼekue Ñandejárape? Oĩ heʼíva oiméne hague Pablo ojapo peteĩ promésa ojapoháicha umi Nazareo (Números 6:1-21). Péro la Biblia ndeʼíri mbaʼeichaguápa. Ndeʼíri avei ojapópa oiko mboyve chugui kristiáno térã upe rire. Tahaʼe haʼeháicha ikatu jaʼe ko promésa ndaivairihague.
(Hechos 18:21) Ojedespedi guei chuguikuéra ha heʼi: “Jehová oipotáramo, aju jeýta pene rendápe”. Upéi ojupi várkope Éfesope,
nwtsty nóta de estúdio Hch 18:21
Jehová oipotáramo: Ko fráse ohechauka iñimportantetereiha jareko enkuénta Jehovápe jajapo térã ñaplanea jave oimeraẽ mbaʼe. Apóstol Pablo siémpre oreko vaʼekue ko mbaʼe iñakãme (1Co 4:19; 16:7; Heb 6:3). Santiago avei omokyreʼỹ vaʼekue umi oleévape ilívro ojapo hag̃ua upéicha ha heʼi: “Jehová oipotáramo roikovéta ha rojapóta kóva térã amóva” (Snt 4:15). Péro peteĩ persóna heʼíramo “ Jehová oipotáramo”, ndahaʼéi heʼínte vaʼerã upéva síno ojapo vaʼerã opa mbaʼe Jehová oipotaháicha. Ko fráse jaʼe jave natekotevẽi katuete jajapo oñehendu hag̃uáicha síno ikatu jajapo upéva ñande pyʼapýpente (ehecha Hch 21:14; 1Co 4:19; Snt 4:15 ha sgd seksión 2).
31 DE DICIEMBRE AL 6 DE ENERO
TESÓRO OĨVA ÑANDEJÁRA ÑEʼẼME | HECHOS 19, 20
“Peñatendéke pendejehe ha entéro ovecha atýre”
(Hechos 20:28) Peñatendéke pendejehe ha entéro ovecha atýre, espíritu sánto penemoĩ rupi ijapytepekuéra ansiánoramo peñangareko hag̃ua ovecharerekuáicha Ñandejára kongregasiónre, haʼe ojogua vaʼekue Itaʼýra ruguýre.
‘Peñangarekókena Ñandejára ovechakuérare’
5 Pedro heʼi porã umi ansiáno orekoha ipoguýpe ‘Ñandejára ovechakuéra’. Ohechakuaa vaʼerã hikuái Jehová ha Jesús mbaʼeha umi ovecha, ha ojechataha hendivekuéra ojapo vaíramo hembiapo. Pór ehémplo, ñamoĩ chupe peteĩ ñane amígo oviahataha ha oheja ñandéve ifamília ñañangareko hag̃ua hesekuéra. Ajépa ñañehaʼãta ñañatende ha ñamongaru porã umi mitã. Ha hasýramo peteĩva katu pyaʼe jagueraháta doktórpe. Upéicha avei umi ansiáno oikuaa orekoha ipoguýpe ‘Ñandejára kongregasión, haʼe ojogua vaʼekue itaʼýra ruguýre’ (Hech. 20:28, NM). Ndahesaráiri hikuái peteĩteĩme Jesucristo ojogua hague huguy repykuére. Avei ojechataha hendive otrata lájare ijovechakuérape. Upévare umi ansiáno oñehaʼã omongaru porã, oipytyvõ ha oñangareko kongregasiónre.
(Hechos 20:31) “Upévare, peñatende porãke peikóvo ha penemanduʼa, tres áño pukukuére ára ha pyhare aiko hague che resay che rováre añemoñeʼẽ káda únope.
Ansianokuéra ‘ombaʼapo ñande ykére javyʼa hag̃ua’
15 Umi ansiáno ombaʼapo jejopy oñangareko hag̃ua Jehová ovechakuérare. Sapyʼánte ndokéi pyharekue ojepyʼapýgui umi ermánore, ha opuʼã jepi oñemboʼe hesekuéra térã oipytyvõ hag̃ua chupekuéra (2 Cor. 11:27, 28). Upéicharõ jepe, vyʼápe ha hekoitépe okumpli irresponsavilida. Apóstol Pablo péicha vaʼekue avei. Haʼe heʼi umi kristiáno Corintoyguápe: “Che ningo vyʼápe [...] añemeʼẽmbaitéta penderehehápe” (2 Cor. 12:15, NM). Haʼe ohayhueterei vaʼekue umi ermánope, upévare oñemeʼẽmbaite hesehapekuéra ikatu hag̃uáicha omokyreʼỹ chupekuéra (elee 2 Corintios 2:4; Filip. 2:17; 1 Tes. 2:8). ¡Ndareíri ningo umi ermáno ohayhuete raʼe chupe! (Hech. 20:31-38).
(Hechos 20:35) Opa mbaʼépe ahechauka peẽme pembaʼapo vaʼerãha peipytyvõ hag̃ua umi ikangývape. Ha avei penemanduʼa vaʼerã ñande Ruvicha Jesús heʼi vaʼekuére: ‘Javyʼaiteve ñameʼẽvo, ñandéve oñemeʼẽ rangue’”.
bt-S páh. 172 párr. 20
Oĩramo ndojesalváiva ndahaʼéi che káusa
20 Pablo oiko lájare ojekuaa porã vaʼekue haʼe ndojoguaiete hague umi kuimbaʼe upe rire oĩta vaʼekuépe kongregasiónpe ha ojaprovechátava pe ovecha atýre. Pablo ombaʼapo vaʼekue ikatu hag̃uáicha oñemantene ha ani hag̃ua ojeko umi kongregasiónre. Haʼe ojapo vaʼekue heta mbaʼe ermanokuéra rehehápe, péro ndahaʼéi ogana hag̃ua álgo hesekuéra. Upéva rangue omokyreʼỹ umi ansiáno Efesoguápe ojesakrifika hag̃ua avei umi ótro rehehápe heʼívo: “Peipytyvõ [...] umi ikangývape. Ha avei penemanduʼa vaʼerã ñande Ruvicha Jesús heʼi vaʼekuére: ‘Javyʼaiteve ñameʼẽvo, ñandéve oñemeʼẽ rangue’” (Hech. 20:35).
Mbaʼépa ñaaprende Ñandejára Ñeʼẽgui
(Hechos 19:9) Péro oĩ umi oñemohatã, ndogueroviaséi ha okopíva Ñandejára Rapére umi hénte renondépe, upémarõ Pablo oheja chupekuéra ha ogueraha hendive umi disípulope. Ha káda día ojapo diskúrso Tirano mboʼehaópe.
bt-S páh. 161 párr. 11
“Okakuaa ha imbareteve ohóvo” oĩramo jepe oñemoĩva
11 Oime vaʼerã apóstol Pablo oñeʼẽ raʼe umi héntepe káda día pyhareve las 11 guive kaʼaru la 4 rupi peve (Hech. 19:9). Umi órape ningo la hénte itrankilove, pórke hakueterei rupi umi órape, la hénte oaprovecha okaru ha okeʼimi hag̃ua. Oiméramo Pablo opredika raʼe péicha umi 2 áño oĩ aja upépe, katuete omboʼéne raʼe umi héntepe 3000 óra rasa. Jehová ñeʼẽ osegi vaʼekue okakuaa ha imbareteve, pórke Pablo iguápo ha ojadapta vaʼekue la hénte oikotevẽvare. ¿Mbaʼépa ojehupyty raʼe Pablo ojapo haguére péicha? “Opavave oikóva Ásiape, tahaʼe hudío térã griégo ohendu Ñandejára Ñeʼẽ” (Hech. 19:10).
(Hechos 19:19) Avei heta umi ojapóva máhia ogueru ilivrokuéra, ombyaty ha ohapy opavave renondépe. Ha okalkulávo hikuái mboýpa ovale, otopa ohupytyha cincuenta mil monéda de pláta.
bt-S páh. 162, 163 párr. 15
“Okakuaa ha imbareteve ohóvo” oĩramo jepe oñemoĩva
15 Pe espiritísmo ningo ojagarrapaite vaʼekue Éfesope. Upérõ ningo oĩ vaʼekue hetaiterei hénte orekóva amuléto, ojapóva echíso ha enkantamiénto, heta vése umi enkantamiénto ojeskrivi voi. Péro Esceva raʼykuéra oñemotĩ rire, entéro umi persóna oĩva upe siudápe oñepyrũ orrespeta Ñandejárape, oservi chupe ha oheja pe espiritísmo. Upérõ oĩ vaʼekue hetaiterei odesidíva ogueru ilivrokuéra de máhia ohapy hag̃ua entéro rovake, koʼã lívro hepyetereíramo jepe, jaʼekuaa ko ñane tiémpope ovaletaha voi míles de dólares. “Péicha Jehová Ñeʼẽ tuicha puʼaka reheve okakuaa ha imbareteve ohóvo” (Hech. 19:17-20). Koʼãva oheja ñandéve peteĩ ehémplo iporãitereíva, pórke ko ñane tiémpope oĩ avei hetaiterei espiritísmo. Japilláramo jarekoha álgo orekóva ke ver ko mbaʼe ivaietévandi, jajapo vaʼerã ojapo haguéicha umi Efesogua ha pyaʼe jajedeha chugui. Tahaʼe haʼéva la jasakrifika vaʼerã jajehekyiete vaʼerã koʼã mbaʼégui.