Nyɛta Nyuurɔ Zo’e Zo’e Ho Baabule Kaalegɔ Poan

1. Bem n pa’alɛ ti Yezu yuun dekɛ Gulesegɔ la ti la dɛna la ninmɔ’ɔrɛ bɔ’ɔra en?

MAKƐ bisɛ la wan ana se’em ti ho zĩ mɛ kɛlesa Yezu ti a pa’ala hɔ. Bisɛ eŋa n yuun ni tɛ̃ra Zilam Gulesegɔ la se’em ge tɔɣera de yele la! Eŋa n yuun muse ko’om ge tɔɣɛ sɛla, la eŋa n yuun pɔ̃ri kum ge tɔɣɛ sɛla la, ze’ele la Gulesegɔ la poan.b (Tɛɛ. 8:3; Ym. 31:5; Lu. 4:4; 23:46) Yezu yuuma atã la girego la poan, a yuun ni kaala Gulesegɔ la mɛ ge tɔɣera de yele pa’ala nɛreba.​—Mt. 5:17, 18, 21, 22, 27, 28; Lu. 4:16-20.

2. Yezu n yuun zo’ori la, bem n yuun soŋɛ en ti a mina Gulesegɔ la soŋa soŋa? (Bisɛ gɔŋɔ wa nɛŋa foote.)

² Yuuma zo’e zo’e ge ti Yezu yuun nyaa ta pɔsɛ a na’am mɔɔlegɔ la, a yuun kaali ge kɛlesa Naayinɛ Yelesum la mɛ zo’e zo’e. Ba yire poan, a yuun ni wuna Mary la Yosef n sɔseri Gulesegɔ la yele se’em mɛ.c (Tɛɛ. 6:6, 7) Yezu la a yidoma yuun ni kena zamesegɔ deo la mɛ Vo’osego Daarɛ woo. (Lu. 4:16) Ba yuun san bɔna bim, a ni ma’ɛ la amea kɛlesa ban kaali Gulesegɔ la. Pooren Yezu mea yuun pɔsɛ kaala Tuulum Gulesegɔ la mɛ. Bala la, Yezu yuun ka yeen mina la Gulesegɔ la soŋa soŋa ge a yuun nɔŋɛ Gulesegɔ la mɛ ge tara dɛ tuna tuuma. Makerɛ, hon tɛ̃ri sɛla n yuun eŋɛ pu’usegɔ deo la poan, se’em ma’a ti Yezu yuun dɛna yuun 12 la? Pa’aleba la n yuun mi Moses Lɔɔ la soŋa soŋa la yuun ‘ya la nɔɔrɛ la Yezu n bɔkeri yɛla se’em ge lɛbesa yɛla se’em la.’​—Lu. 2:46, 47, 52.

3. To wan sɔsɛ la bem zaseŋɔ wa poan?

³ Tomam me san kaala Naayinɛ Yelesum la daarewoo, to wan nɔŋɛ Gulesegɔ la. Ge to wan eŋɛ la wani ta’an nyɛta nyuurɔ zo’e zo’e to Baabule kaalegɔ poan? To ta’an zamesɛ baŋɛ Yezu n yuun tɔɣɛ sɛla bo sɛba n mi Lɔɔ la n de wuu gɔnguleseba, Fariseedoma la Saduseedoma la. Pu’usegɔ nɛŋadoma wa yuun kaali Gulesegɔ la mɛ daarewoo ge ba yuun ka nyɛti nyuurɔ. Yezu yuun tɔɣɛ la yɛla atã n pa’alɛ buraasi wa n yuun nari ti ba eŋɛ sɛla ta’an nyɛta nyuurɔ Gulesegɔ la poan. Eŋa n yuun tɔɣɛ sɛla bo ba la wan soŋɛ tɔ ti to ta’an (1) bɔkera sɛla ti to kaala la, (2) baŋera tuulum yɛla ge me (3) basɛ ti Naayinɛ Yelesum la kumesɛ tɔ.

KAALA TA’AN BƆKERA

4. Luke 10:25-29 pa’alɛ to la bem, to san kaala Naayinɛ Yelesum la?

⁴ To ni bɔta la to bɔkɛ sɛla ti to kaalɛ Naayinɛ Yelesum la poan la. San daɣena bala, to kaalegɔ la dela yoo. Makerɛ, bisɛ Yezu n yuun tɔɣɛ sɛla bo ‘buraa ayima n yuun mi Lɔɔ la.’ (Kaalɛ Luke 10:25-29.) Buraa la n soke en bisɛ sɛla n nari ti a eŋɛ ge nyɛ daarewoo nyɔvore la, Yezu yuun dekɛ la Naayinɛ Yelesum la lebese en ge soke en yeti: ‘Hon kaali pa’alegɔ la? Ho bɔkɛ a la wani?’ Buraa la yuun bo lebesego la soŋa gulesegɔ la poan pa’ala lan nari ti nɛra nɔŋɛ Naayinɛ la a tadaana se’em. (Mal. 19:18; Tɛɛ. 6:5) Ge bisɛ eŋa n yuun le soke sɛla: ‘Ani n de mam tadaana?’ La niɛ peelumi ti buraa la yuun ka bɔkɛ eŋa n kaalɛ sɛla la soŋa. Bala zuo la, a yuun ka mi eŋa n wan dekɛ gulesegɔ ana wa tum tuuma se’em.

5. To san zusa ge nyɔkera tomea kaala, la wan soŋɛ to la wani ti to ta’an bɔkɛ?

⁵ To wan bɔkɛ Naayinɛ Yelesum la soŋa, to san mina to wan kaala se’em. Yelese’a n wan soŋɛ hɔ n wana. Zusɛ ge nyaa pɔsɛ kaala. Ton boti Yehowa soŋɛ tɔ ti to ta’an bɔkɛ Gulesegɔ la zuo, la dela to ni yele en ti a soŋɛ tɔ la a zilam vo’osum la ti to puti’irɛ bɔna kaalegɔ la poan. Nyaa ni nyɔkɛ homea kaala. Bala n wan soŋɛ hɔ ti ho ta’an bɔkɛ sɛla ti ho kaala la. La wan ana soŋa ti ho kaala kpe’eŋo kpe’eŋo bii ho ŋmɛ kɔ̃a Baabule kaalegɔ ge dɔla. Bala wan soŋɛ hɔ ti ho ta’an bɔkɛ, tɛ̃ra ge le zamesɛ yɛla zo’e zo’e Naayinɛ Yelesum la poan. (Yos. 1:8) Ho san kaalɛ ba’asɛ, ni zusɛ Yehowa, pu’usɛ en la a bo’olum la n de a Yelesum la ti ho ta’an dekɛ sɛla ti ho kaalɛ la tum tuuma.

6. Ho san sɔkera homea sɛla ti ho kaala la ge me gulesa, la wan soŋɛ ho la wani? (Le bisɛ foote la.)

⁶ Yɛla ayi n wana n wan ta’an le soŋɛ hɔ ti ho bɔkɛ Baabule la soŋa. Ho san kaala, ni soke homea yɛla ase’a. Ho san kaala Baabule la, ni soke homea yeti: ‘La tɔɣeri la bani yele? Ani n tɔɣeri? A tɔɣeri bɔ’ɔra la ani ge beni n sɔi? Yele la eŋɛ la bɛ, la sankani?’ Soke ana wa wan soŋɛ hɔ ti ho ta’an ti’isa ge bɔkera yelekpina la. Leyɛ’ɛsa, ho san kaala, ni gulesa. Ho san gulesa yelese’a ti ho nyɛ la, la ni soŋɛ ho mɛ ti ho ta’an ti’isa bɔkera. Bala me wan soŋɛ hɔ ti ho tɛ̃ra sɛla ti ho kaala la. Ho ta’an gulesɛ sokese’a ti ho tara, hon viisɛ nyɛ sɛla, yelekpina la, la hon wan dekɛ a tum tuuma se’em bii ho gulesɛ lan ani ho se’em yele la poan. Ho san gulesa yele aŋa, ho wan baŋɛ ti Naayinɛ kɔ’ɔn gulesɛ a Yelesum la bo la hon.

7. To san kaala Baabule la, la nari ti to tara la bem halɛ ge beni n sɔi? (Matu 24:15)

⁷ Yezu yuun pa’alɛ halise’ere ti la nara ti to tara ta’an bɔkera sɛla ti to kaala Naayinɛ Yelesum la poan. La dela, ti’isɛ nyɔkɛ. (Kaalɛ Matu 24:15.) Ti’isɛ nyɔkɛ vuurɛ? La dela hon ta’an bɔkɛ yɛla n makɛ taaba se’em la yɛla n ka makɛ taaba se’em ge me ta’an bɔkɛ sɛla n ka ba’ɛ niɛ peelumi la. Leyɛ’ɛsa, wuu Yezu n pa’alɛ se’em la, la dela to ti’isɛ nyɔkɛ Baabule yetɔɣebiŋ’a n tuni tuuma se’em. La me nari ti to tara halɛ wa ta’an nyɛta nyuurɔ sɛla woo ti to kaala Baabule la poan.

8. To wan eŋɛ la wani kaala ge ti’isa nyɔkera yɛla soŋa soŋa?

⁸ Yehowa ni soŋɛ a yamesi mɛ ti ba ta’an ti’isa nyɔkera yɛla soŋa. La nari ti to ni zusɛ en ti a soŋɛ tɔ ti to ta’an tara halɛ wa. (Mag. 2:6) To wan eŋɛ la wani ta’an tuna to tuuma ti la makɛ la ton zusɛ ɛɛra sɛla la? Ni ma’ɛ homea viisɛ yelese’a ti ho kaala la ge dekɛ makɛ la yelese’a ti ho puɣum mina la. Viisɛ to Baabule zamesegɔ gɔnɔ la poan n de wuu Research Guide for Jehovah’s Witnesses la baŋɛ yɛla pa’asɛ. Gɔntuna wan soŋɛ tɔ ti to ta’an bɔkɛ Baabule yɛla soŋa ge me bisɛ sarɔseto ti to wan dekɛ a tum tuuma. (Heb. 5:14) To san kaala ge ti’isa nyɔkera yɛla soŋa, la wan soŋɛ tɔ ti to bɔkɛ Gulesegɔ la soŋa.

KAALA TA’AN NYƐ TUULUM YƐLA

9. Bem yelemɛŋɛrɛ pa’alegɔ ti Saduseedoma la yuun ka sakɛ?

⁹ Saduseedoma la yuun mi Hebru Gulesegɔ la gɔnɔ tonuu n deŋɛ nɛŋa la soŋa mɛ. Ge ba yuun ka mi yelemɛŋɛrɛ la n boi gɔnɔ wa poan la. Makerɛ, bisɛ Yezu n yuun lebese Saduseedoma la n yuun soke en kum isigere yele la se’em. A soke ba yeti: ‘Yamam ka kaalɛ Moses gɔŋɔ la poan n tɔɣɛ bugum n yuun diti tuntuo la ti Naayinɛ ze’ele bim yele en yeti: Mam dela Abraham Naayinɛ, Isaak Naayinɛ la Yakob Naayinɛ la?’ (Mr. 12:18, 26) La boi bim ti ba yuun kaalɛ yele wa mɛ sugumnɔɔrɛ zo’e zo’e ge Yezu sokere la basɛ ti la niɛ peelumi ti ba yuun ka mi yelemɛŋɛrɛ la n boi Gulesegɔ la poan la n de kum isigere pa’alegɔ la.​—Mr. 12:27; Lu. 20:38.d

10. Beni n sɔi ti la nara ti to ni ma’ɛ tomea kaala?

¹⁰ To wan zamesɛ la bem? To san kaala, la nari ti to ma’ɛ tomea bisɛ kaalegɔ zɛ’ɛsi la bii Baabule yele la n pa’alɛ to sɛla. To kan bɔta ti to bɔkɛ yelese’a n de naana la ma’a ge to me wan bɔta ti to bɔkɛ Baabule yɛla la naresum yɛla n kpe’em la.

11. Wuu 2 Timoti 3:16,17 n pa’alɛ se’em la, ho wan eŋɛ la wani ta’an nyɛ Baabule tuulum yɛla?

¹¹ To wan eŋɛ la wani ta’an nyɛ tuulum yɛla to san kaala Baabule la? Bisɛ 2 Timoti 3:16, 17 n yele sɛla. (Kaalɛ.) La yeti, ‘gulesegɔ la woo tari nyuurɔ mɛ’ (1) pa’alegɔ poan, (2) ka’aŋɔ poan, (3) dɛmesa yɛla soŋa soŋa ge me (4) dɔlegera tuberɛ. To wan ta’an kelum nyɛ nyuurɔ sugumnɔɔrɛ bunaasi wa Baabule gɔnseto ti to ka ba’ɛ kaala a la poan. Viisɛ yele ana wa bisɛ lan pa’alɛ hɔ Yehowa yele se’em la a puti’irɛ bii naresum yɛla se’em. Bisɛ gulesegɔ la n wan ka’am ho se’em. Bisɛ Baabule kaalegɔ zɛ’ɛsi la n wan soŋɛ hɔ ti ho ta’an baŋɛ ge zaɣesɛ putɛbe’ero bii halebe’ero ge kelum tara yelemɛŋɛrɛ bɔ’ɔra Yehowa se’em. Daanse’ere nɛra n tɔɣɛ sɛla na’am mɔɔlegɔ poan, bisɛ gulesegɔ la n wan demese yɛla tontɔɔ se’em. Bisɛ kaalegɔ zɛ’ɛsi n tɔɣeri tubedɔlegerɛ yele ti la kumesɛ hɔ ti ho ta’an gɛɛla yɛla wuu Yehowa n geeli yɛla se’em la. Ho san tɛ̃ra yɛla anaasi wa, la wan soŋɛ hɔ ti ho nyɛ nyuurɔ ho Baabule kaalegɔ poan.

BASƐ TI HO BAABULE KAALEGƆ LA KUMESƐ HƆ

12. Beni n sɔi ti Yezu yuun soke Fariseedoma la yeti, ‘Ya ka kaalɛ?’

¹² Yezu yuun le soke yeti, ‘Ya ka kaalɛ?’ ti la niɛ peelumi pa’alɛ ti Fariseedoma la yuun tari la putɛbe’ero la sɛla ti ba kaala Gulesegɔ la poan la. (Mt. 12:1-7)e Dadendaarɛ la, Fariseedoma la yuun parum ti Yezu podɔleba la sa’am la Vo’osego Daarɛ lɔɔ la. Yezu yuun tɔɣɛ la Gulesegɔ la yɛla ayi la Hosea gɔŋɔ la kaalegɔ zɛ’an ayima lebese Fariseedoma la ti la pa’alɛ ti ba ka bɔkɛ Vo’osego Daarɛ lɔɔ la ge me ka tara nimbɔ̃’ɔ. Beni n sɔi ti buraasi wa yuun ka basɛ ti Naayinɛ Yelesum la kumesɛ ba? Sɛla n sɔi la ba yuun zɛkeri la bamea ge me zɛregera sɛla ti ba kaala la. Ba halɛ wa yuun basɛ ti ba ka bɔkera sɛla ti ba kaala la.​—Mt. 23:23; Yon 5:39, 40.

13. La nari ti to tara la bem halɛ kaala Baabule la ge bem zuo?

¹³ Yezu yetɔɣum la basɛ ti to baŋɛ ti la nari ti to kaala Baabule la, la putɛsonɛ. Ton ka boti to ana wuu Fariseedoma la zuo, la nari ti to siregera tomea ge zamesa. La nari ti ‘to sirege tomesi ge gurɛ Naayinɛ yelesum la.’ (Yam. 1:21) To san siregera tomea, Naayinɛ Yelesum la wan kɛ̃ to suuren. To san ka zɛkera tomea, Baabule la n pa’alɛ nimbɔ̃zore, giile la nɔŋerɛ yele se’em la wan soŋɛ tɔ.

14. To wan eŋɛ la wani baŋɛ ti to basɛ ti Baabule la kumesa to mɛ? (Le bisɛ foote la.)

¹⁴ Ton iti nɛreba se’em la wan pa’alɛ ti to basɛ ti Naayinɛ Yelesum la kumesɛ to mɛ. Fariseedoma la yuun ka basɛ ti Naayinɛ Yelesum la kɛ̃ ba suure. Bala n sɔi ti ba yuun ‘zɛregɛ sɛba n ka tum be’em la.’ (Mt. 12:7) Bala mea nɔɔ, ton geele ge ita nɛreba se’em la n wan pa’alɛ ti to basɛ ti Naayinɛ Yelesum la kumesɛ tɔ. Makerɛ, to dela sɛba n kɔ’ɔn bɔta ti to pɛ̃ɣera nɛreba bii to dela sɛba n zɛregeri nɛreba? To dela sɛba n tari nimbɔ̃’ɔ ge bɔta ti to di sugeri bii to dela sɛba n zɛregeri bii ugera yɛla? To san nyɛ soke ana wa lebesego, la wan pa’alɛ ti to basɛ ti sɛla ti to kaala la dɛmesa to puti’irɛ la to yele-itigɔ mɛ.​—1 Tim. 4:12, 15; Heb. 4:12.

TO SAN KAALA NAAYINƐ YELESUM LA, LA BASƐ TI TO TARA LA PUPEELUM

15. Yezu yuun geele Zilam Gulesegɔ la, la wani?

¹⁵ Yezu yuun nɔŋɛ Zilam Gulesegɔ la mɛ. Lan yuun ani en se’em la gulesɛ bɔna la Yooma 40:8. La yeti: ‘O mam Naayinɛ, mam puurɛ pee mɛ ti n tum ho puti’irɛ n boti sɛla. Ho lɔɔ la me boi la mam suuren.’ Bala n sɔi ti a yuun kelum pu’usa Yehowa la pupeelum. Tomam me wan ta’an tara pupeelum ge nyɛta nɛŋa tɔlega to san basɛ ti Naayinɛ Yelesum la bɔna to suuren.​—Ym. 1:1-3.

16. Sarɔtuni poan ti ho wan ta’an nyɛ nyuurɔ zo’e zo’e ho Baabule kaalegɔ poan? (Bisɛ daka la zuo n de “Yezu N Yuun Yele Sɛla La Wan Soŋɛ Hɔ Ti Ho Bɔkɛ Sɛla Ti Ho Kaala La.”)

¹⁶ Wuu Yezu n pa’alɛ to se’em la, basɛ ya ti to kumesɛ tomea Baabule kaalegɔ poan. To san zusa, nyɔkera tomea kaala, sɔkera sokere ge gulesa sɛla ti to ni nyɛ la, la wan soŋɛ tɔ ti to ta’an bɔkera Baabule la soŋa. To wan ta’an ti’isa nyɔkera yɛla soŋa to san ma’ɛ tomea kaala Baabule, la Baabule gɔnɔ. To wan mina to wan tara Baabule la tuna tuuma se’em. Hali la zɛse’esi ti to ka ba’ɛ mina a soŋa la, to wan bisɛ tuulum yelese’a n boi bim ta’an baŋɛ yele la soŋa. To san tara putɛsonɛ kaala Naayinɛ Yelesum la, la wan kumesɛ tɔ. To san tiregɛ dekɛ yele ana tum tuuma, to wan nyɛ nyuurɔ zo’e zo’e to Baabule kaalegɔ poan ge me ana du’a du’a la Yehowa.​—Ym. 119:17, 18; Yam. 4:8.