Baabule La Wan Ta’an Soŋɛ Ho La Wani Ti Ho Nana Nɛreba Puti’irɛ
“Suma’asum ni bɔna mɛ nɛreba san nana taaba puti’irɛ.”—UNESCO Declaration of Principles on Tolerance, 1995.
Nɛreba san ka nana taaba puti’irɛ, ba ni ka bɔ’ɔra taaba gilema ge me ni dina taaba. La san ta ana bala, ba nyaa ni tɔɣera la yetɔɣepɔ’ɔsa, nɛ’ɛsa taaba ge tuna putotuuma.
Nɛreba puti’ira boi la to’ore to’ore la ban wan nana basɛba puti’irɛ n de se’em. Basɛba bisɛ ti la nari ti ho sakɛ sɛla woo ti nɛreba ita ti la pa’alɛ ti ho nani la ba puti’irɛ. Basɛba me sakɛ la Baabule la n yele sɛla la. Baabule la pa’alɛ ti sɛba n nani taaba puti’irɛ la bo’ori taaba gilema mɛ ge mina ti nɛra woo tari yɔ’ɔ ti a loe eŋa n wan sakɛ bo yelese’a, hali la san ka makɛ la ba puti’irɛ.
Baabule la wan ta’an sirum soŋɛ nɛreba ti ba nana taaba puti’irɛ tomam dabesa wa poan?
Baabule la n tɔɣɛ hon wan nana nɛreba puti’irɛ yele se’em
Baabule la pa’alɛ ti to nana taaba puti’irɛ. La yeti: ‘Basɛ ti nɛra woo baŋɛ ti ya tari bɔkerɛ.’ (Filipi 4:5) Baabule la kpemese to giila ti to ti’isa nɛreba yele, to bɔ’ɔra ba gilema ge ita ba som. Sɛba n tari ka’aŋɔ wa tuna tuuma la ta’an kan sakɛ bo nɛreba puti’irɛ n de se’em yele poan ge ba ni bo nɛrebama buurɔ mɛ la ban tari yɔ’ɔ ti ba loe ban boti sɛla la.
Ge Baabule la pa’alɛ la Naayinɛ n boti asaaleba tara halesɛka. La yeti: ‘Naayinɛ puɣum yele asaala sɛla n ani soŋa.’ (Mikah 6:8) Naayinɛ pa’alegɔ la soŋeri nɛreba mɛ ti ba tara pupeelum ba vom poan.—Isaiah 48:17, 18.
Naayinɛ ka bo to yɔ’ɔ ti to gãkera nɛreba. Baabule la yeti, ‘Naayinɛ ma’a n de se’em n tari paŋa bɔ’ɔra pa’alegɔ ge gãkera nɛreba yɛla . . . Yamam dela bani zɛregera ya taaba?’ (Yames 4:12) Naayinɛ bo to la fai bɔŋa ti to kɔ’ɛ to puti’irɛ ton boti se’em ge sɛla n wan eŋɛ pooren la dela tomea yele.—Tɛɛnhegɔ 30:19.
Baabule la n tɔɣɛ gilema yele se’em
Baabule la yeti to nari ti to ‘bɔ’ɔra nɛra woo gilema.’ (1 Peter 2:17, New Jerusalem Bible) Bala la, sɛba n tari Baabule pa’alegɔ tuna tuuma la bo’ori nɛra woo gilema mɛ, la ka pakɛ la ba sakerɛ yɛla bii ban vɔi ba vom se’em. (Luke 6:31) Wana ka pa’alɛ ti sɛba n nani Baabule pa’alegɔ wan sakɛ bo sɛla woo bii nɛreba puti’irɛ n de se’em woo. Ge ba wan tiregɛ tɔɣesa Yezu n yuun iti nɛreba se’em la ge kan basɛ ti ba sunsɔa nyie la ba bii ŋmɛ nɔkpɛ’ɛma.
Makerɛ, Yezu yuun seke la pɔka ayima sakerɛ yɛla n ka makɛ la eŋa denɛ la. Pɔka wa yuun le kɛ̃’ɛra la se’em n daɣɛ a sira. Yezu yuun ka boti nɛresɛba n iti bala. Ge la bala za’a, a yuun tɔɣɛ bo pɔka la mɛ gilema sore poan.—Yon 4:9, 17-24.
Wuu Yezu la, Kristakɔma kɔ’ɔn maasum mɛ ti ba tɔɣɛ bo nɛresɛka woo n boti a baŋɛ ba sakerɛ yɛla la ge ba iti bala la ‘gilema zo’e zo’e’ poan. (1 Peter 3:15) Baabule la pa’alɛ ti la ka nari ti Kristakɔma pɛ̃regɛ nɛreba ti ba sakɛ bamam puti’irɛ. La yeti Krista podɔla ‘ka nari ti a zabɛ ge a nari ti a dɛna nɛremama bɔ’ɔra nɛra woo,’ hali la sɛba sakerɛ yɛla n boi to’ore to’ore la.—2 Timoti 2:24.
Baabule la n tɔɣɛ diŋo yele se’em
Baabule la yeti to ‘ɛɛra suma’asum tomam la nɛra woo tiŋasuka.’ (Hebru 12:14) Se’em n eeri suma’asum ka yaɛ nɛreba. La boi bim ti a ka iti sɛla n pa’alɛ ti a zaɣesɛ la eŋa n boti sɛla la ge a ni kɔ’ɔn tiregɛ mɛ ti a wan tara suma’asum bɔna la nɛra woo. (Matu 5:9) Baabule la le kpemese Kristakɔma giila ti ba nɔŋɛ ba dindoma ge ita som bɔ’ɔra sɛba n tum ba be’em.—Matu 5:44.
Yelemɛŋɛrɛ, Baabule la yeti Naayinɛ ‘yaɛ’ bii ‘kise’ itiseto n sa’ani nɛreba yu’ura bii n wan daam ba. (Magaha 6:16-19) Ge Baabule la dekɛ yelebire la n de ‘yaɛ’ la tum tuuma ti la pa’alɛ eŋa n kɔ’ɔn ka bɔta itiseto n ka ani soŋa se’em. Baabule la pa’alɛ ti Naayinɛ maasum mɛ ti a di sugeri ge soŋɛ sɛba n boti ba tee ba sarɔtɔ ge dɔla a pa’alegɔ la.—Isaiah 55:7.
Baabule gulesegɔ se’a n tɔɣeri hon wan nana nɛreba puti’irɛ ge bɔ’ɔra ba gilema
Titus 3:2: ‘Ba tara bɔkerɛ ge siregera bamesi bɔ’ɔra nɛra woo.’
Nɛra n tari bɔkerɛ ni eŋɛ pa’alɛ ti a sirege la amea, a puti’irɛ san bɔna de to’ore la basɛba. Wana basɛ ti suma’asum n bɔna nɛreba tiŋasuka.
Matu 7:12: ‘Sɛla woo ti ya bɔta ti nɛreba ita bɔ’ɔra ya la, yamam me nari ti ya ita bala bɔ’ɔra ba.’
To puurɛ ni pee mɛ nɛreba san bɔ’ɔra to gilema ge ita pa’ala ti ba bɔkɛ lan ani to se’em la ton kɔ’ɛ to puti’irɛ se’em. Ho san bɔta ti ho zamesɛ yɛla zo’e zo’e la hon wan tara Yezu n yele sɛla wa tuna tuuma se’em, kaalɛ zaseŋɔ yele la zuo n de “What Is the Golden Rule?” (Yezu Pa’alɛ Ton Wan Bɔna La Nɛreba Se’em La Wani?)
Yosua 24:15: ‘Yamea kɔ’ɔn loe zina wa se’em ti ya wan pu’usa.’
To san mina ti nɛreba tari yɔ’ɔ ti ba kɔ’ɛ ba puti’irɛ yele poan, la ni basɛ ti suma’asum bɔna mɛ.
Tooma 10:34: ‘Naayinɛ ka gãseri.’
Naayinɛ ka gãseri nɛreba, la ka pakɛ la ba malema, ba yuuma, ban ze’ele zɛ’an, ba buuri bii ban uge ba se’em. Sɛba n boti ba tɔɣesa Naayinɛ la bo’ori nɛra woo gilema mɛ.
Habakuk 1:12, 13: ‘Naayinɛ kan nyaŋɛ tɔ’ɔsa be’em.’
Fai bɔŋa ti Naayinɛ bo to la tari ka beene mɛ. A kan bo nɛreba yɔ’ɔ ti ba tuna be’em wuusa. Ho san bɔta ti ho baŋɛ yɛla pa’asɛ, bisɛ vidiyo la zuo n de Beni N Sɔi Ti Naayinɛ Bo Yɔ’ɔ Ti Namesegɔ Bɔna?
Arom 12:19: ‘Basɛ ya bo Naayinɛ sunsɔyiisum la; se’ere n sɔi la ba gulesɛ yeti: Yehowa yeti: Mam n de lɛta; N wan lerege.’a
Yehowa Naayinɛ ka bo nɛnɛra yɔ’ɔ ti a lerege sanɛ. A wan basɛ ti tontɔɔ tuuma bɔna amea saŋa poan. Ho san bɔta ti ho zamesɛ yɛla pa’asɛ, kaalɛ zaseŋɔ yele la zuo n de “Will the Cry for Justice Be Heard?” (Naayinɛ Wan Kelese Ton Kaaseri Ɛɛra Tontɔɔ Tuuma La?)
a Yehowa dela Naayinɛ yumɛŋɛrɛ. (Yooma 83:18) Kaalɛ zaseŋɔ yele la zuo n de “Ani N De Yehowa?”