Daaŋɔ N Boi Nalɛɣɛrɛ Yɛla Poan N Basɛ Ti Baabule Yetɔɣebiŋ’a Tum Tuuma
Nɛreba tari la puti’ira to’ore to’ore la nalɛɣɛrɛ yɛla. Ba ka sakɛ bo lɔɔse’a n pa’alɛ ban wan ita ba yɛla se’em la, bala zuo ba ni dekɛ la sunsɔa pa’alɛ ba puti’irɛ n de se’em. Gɔmɛt poan, sɛba n ni biŋe lɔɔ, la kpɛ’ɛndoma basɛba ni ka eŋɛ puti’irɛ ge me ni ka bɔta ti ba sakɛ bo taaba. Wana ta’an basɛ ti la kpe’em ti gɔmɛt la tum eŋa n boti a tum sɛla la.
Ge nalɛɣɛrɛ yɛla n basɛ ti daaŋɔ bɔna United States, la Britain (ti ba le yi’ira ti United Kingdom la) yele pakɛ to mɛ. Beni n sɔi? Se’ere n sɔi la Baabule la tɔɣɛ biŋe ti daaŋɔ wan bɔna tisi siyi wa poan. Sankaŋa mea nɔɔ ti Naayinɛ Na’am la wan tee yɛla tingɔŋɔ wa zuo.
Daaŋɔ wan bɔna nalɛɣɛrɛ yɛla poan ‘dabesa la ba’asegɔ poan’
Baabule la tari la yetɔɣebiŋere n kɛ̃’ɛri suure paa ti la bɔna Daniel gɔŋɔ la poan. Yetɔɣebiŋere la poan, Naayinɛ pa’alɛ la ‘yelese’a n wan tum dabesa la ba’asegɔ poan.’ Daniel n yuun guleseri yetɔɣebiŋere wa la, a yuun tɔɣeri la sɛla n wan ta eŋɛ beere sa’am, se’em ma’a ti yɛla wan tee asaala zi’irego poan.—Daniel 2:28.
Naayinɛ yuun doose la zaaseŋɔ poan basɛ ti Babilon naba nyɛ yetɔɣebiŋere yɛla wa. Zaaseŋɔ la poan, naba la yuun nyɛ la wɔ̃nɛ kãtɛ ti ba dekɛ kuto to’ore to’ore maalɛ ka. Pooren, nɔdɛ’ɛsa Daniel yuun pa’alɛ ti wɔ̃nɛ la zuo ta paɛ ka natala ze’ele bo la tisi n wan ta tara kpe’eŋo paa ge ti pooren ba kan le tara kpe’eŋo.a Ba’asegɔ za’a, taŋa wan wɔ̃regɛ wɔ̃nɛ la za’a za’a. Taŋa wa ze’ele bo la Naayinɛ Na’am.—Daniel 2:36-45.
Yetɔɣebiŋere la pa’alɛ ti Naayinɛ Na’am la wan soe asaala gɔmɛtdoma. Nabumɔ yele ti Yezu yuun pa’alɛ a podɔleba ti ba zusɛ yeti: “Ho sɔ’ɔlom wa’ana.”—Matu 6:10.
Ge Baabule yetɔɣebiŋere la bɛ bɔba n pa’alɛ ti daaŋɔ wan ta bɔna nalɛɣɛrɛ yɛla poan? Daalɛ basɛ ti wɔ̃nɛ la “na’pompoma zen’enhe sese’ehe [dela] kuto la yɔgɔrɔ.” (Daniel 2:33) Napompoma la yuun boi la ba to’ore se’ere n sɔi la, wɔ̃nɛ la bɔba ase’a n gee la yuun dela kuto ma’a. Bala pa’alɛ ti tingɔŋɔ kpe’eŋo ayima wan bɔna de to’ore. Wani wani? Daniel yetɔɣebiŋere la yeti:
Yetɔɣebiŋere la pa’alɛ ti napompoma la n ze’ele bo tingɔŋɔ kpe’eŋo sɛka la wan gbita. Nɛresɛba ti tingɔŋɔ kpe’eŋo wa bisera la wan ita yelese’a n wan basɛ ti la kpe’em bo ka ti ka kelum tara paŋa.
Daniel yetɔɣebiŋere la n tum tuuma se’em zina beere wa
Wɔ̃nɛ la napompoma la ze’ele bo la United States la Britain. Bamam n de gɔmɛt sɛba n tari kpe’eŋo paa zina beere wa. Bem yɛla n iti zina beere wa n pa’alɛ ti la sirum dela bala?
Wɔ̃nɛ la na’pompoma “zen’enhe sese’ehe [dela] kuto la yɔgɔrɔ.” Bala wan basɛ ti napompoma la kan tara paŋa. (Daniel 2:42) Zina beere wa, United States la Britain paŋa la sigeri mɛ se’ere n sɔi la ba nɛreba ka tari nɔyinɛ. Makerɛ, tisi wa nɛreba ni isige giisa la bamesi. Nɛreba ni gbita mɛ, lan wan eŋɛ se’em ti gɔmɛt la bo ba yɔ’ɔ ti ba ita ban boti se’em. Ba kpɛ’ɛndoma la me ni ka ta’an ku’ɛ nɔɔrɛ yɛla zo’e zo’e poan. Tisi wa nɛreba n ka tari nɔyinɛ la zuo, la ni kpe’em bo gɔmɛt la mɛ ti ba ta’an tum bamam n boti sɛla la soŋa.
Daniel a zuo 2 tɔɣɛ pa’alɛ gɔmɛtdoma n wan ana se’em.
To nyaa geele ya Daniel yetɔɣebiŋere la bɔba ase’a n tum tuuma se’em zina beere wa:
Yetɔɣebiŋere: “Sɔ’ɔlom la wan yelehe, ge bo wan kpe’em wo kurugo la.”—Daniel 2:41.
La vuurɛ: La boi bim ti daaŋɔ boi United States la Britain nalɛɣɛrɛ yɛla poan ge ba zaberɛ lɔɣɔrɔ ka tã ita. Bala zuo la, ba ta’an dekɛ ba kpe’eŋo la tee yɛla tisi sise’esi poan ti la pa’alɛ ti ba sirum tari paŋa wuu kurego la.
Lan tum tuuma se’em
Stockholm International Peace Research Institute pa’alɛ ti yuun 2023 poan, ho san dekɛ tisi 12 n sa’am ligeri zo’e zo’e zaberɛ lɔɣɔrɔ poan laɣum taaba, United States la United Kingdom n sa’am ligeri se’em zaberɛ lɔɣɔrɔ poan la gani bala.
‘Tisi ka boi n naɛ taaba wuu United States la United Kingdom n naɛ taaba tara maɣazim kãra tɛ’ɛla bamesi se’em la. To naɛ la taaba tuna ge me soŋera taaba.’—Strategic Command, U.K. Ministry of Defence, April 2024.
Yetɔɣebiŋere: “Wo hom nyɛ te na’dibilihe la dɛna kuto la yɔgɔrɔ la, bala te sɔ’ɔlom wa wan ana. Basɛba wan kpe’em wo kurugo la, te basɛba ana wo kanlekaa la kan kpe’em.”—Daniel 2:42.
La vuurɛ: La boi bim ti United States la Britain tari la zaberɛ lɔɣekãra ge ba ka ta’an ita bamam n boti se’em se’ere n sɔi la nɛra woo ta’an pa’alɛ eŋa n boti se’em. Nɛreba la zoe’ zo’e san ka sakɛ gɔmɛt la n boti a eŋɛ sɛla la, la kan ta’an tum.
Lan tum tuuma se’em
“Sɛba n kumesɛ nalɛɣɛrɛ yɛla poan pa’alɛ ti welesego n boi America nalɛɣɛrɛ poan la basɛ ti la kpe’em ti United States ta’an eŋɛ sɛla ti ka yɛta tisi n gee la ti ka wan ta’an eŋɛ la. Makerɛ dela gu’a bii leebego yɛla poan.”—“The Wall Street Journal.”
“Daaŋɔ n boi nalɛɣɛrɛ yɛla poan zo’e mɛ Britain tiŋa. Wana taaba ka tabelɛ eŋɛ ge me basɛ ti nalɛɣeriba la gbita. Wana wa zuo gɔmɛt tuntuneba la ka ta’an eŋɛ teere se’a n wan soŋɛ tiŋa la nɛreba.”—Institute for Government.
Yetɔɣebiŋere: “Sɔ’ɔlom doma wa n wan bɔna la taaba ge te nɔyenɛ kan bɔna ba poan.”—Daniel 2:43.
La vuurɛ: Sɛba n daɣɛ nalɛɣɛrɛdoma ta’an pa’alɛ ba puti’irɛ n de se’em gɔmɛt la poan ge ba’asegɔ za’a la, kpɛ’ɛndoma la, la nɛreba la za’a puurɛ ni ka pee.
Lan tum tuuma se’em
“Zina beere wa, America tiŋa nɛreba ka tari putɛsonɛ la ba kpɛ’ɛndoma bii ba nalɛɣɛrɛdoma.”—Pew Research Center.
“Zina beere wa, Britain nɛreba n ka tɔresɛ ba gɔmɛtdoma, la ba nalɛɣɛrɛdoma se’em la gani yuun 50 n tole ti ba yuun ka tɔresɛ ba se’em la.”—“National Centre for Social Research.”
Daniel yetɔɣebiŋere la n wan tum tuuma se’em beere sa’am
Daniel yetɔɣebiŋere la pa’alɛ ti United States la Britain n wan dɛna tingɔŋɔ wa kpe’eŋo se’em ma’a ti Naayinɛ Na’am la wan soe asaala gɔmɛtdoma.—Daniel 2:44.
Liligere gɔŋɔ la tɔɣɛ la sankaŋa mea nɔɔ yele yeti, “teŋa woo nadoma” wan naɛ taaba zabɛ la Yehowab “Gaŋɛ Zan’an Yenɛ zabɛ kantɛ la daarɛ” n de Armagedon la. (Liligere 16:14, 16; 19:19-21) Zaberɛ wa poan, Yehowa wan sa’am asaala gɔmɛt woo. Bala pooren, wɔ̃nɛ la n boi Daniel yetɔɣebiŋere la poan n ze’ele bo tingɔŋɔ kpe’eŋo la za’a kan le bɔna.
Ho san bɔta ti ho zamesɛ yɛla pa’asɛ, kaalɛ zaseŋɔ yele la zuo n de “Bem N De Armagedon Zaberɛ La?”
Basɛ ti Daniel yetɔɣebiŋere la n pa’alɛ daaŋɔ n wan bɔna nalɛɣɛrɛ yɛla poan la soŋɛ hɔ
Baabule la tɔɣɛ daaŋɔ n wan bɔna United States la Britain nalɛɣɛrɛ yɛla poan la yele biŋe mɛ. Ho san zamesɛ de yele, la wan tee hon geele yelese’a n iti zina beere wa se’em.
Ho wan bɔkɛ sɛla n sɔi ti Yezu yuun yele a podɔleba la ti ba da dekɛ bamea pa’asɛ tingɔŋɔ wa nalɛɣɛrɛ yɛla poan la. (Yon 17:16) Ho me wan bɔkɛ sɛla n sɔi ti Naayinɛ Na’am la Naba n de Yezu la yuun yeti: “Mam sɔ’ɔlom la dagɛ teŋa wa zuo denɛ.”—Yon 18:36.
Ho me wan tara suure lua ti la kan yue Naayinɛ Na’am la wan tee sɛla woo ge kã bo nɛresaaleba wuu Naayinɛ n yele se’em la.—Liligere 21:3, 4.
Hon mi beere sa’am yele la kan basɛ ti ho fabela ti daaŋɔ n boi tisi poan la wan sa’am tingɔŋɔ la.—Yooma 37:11, 29.
Daniel yetɔɣebiŋere la pa’alɛ ti wɔ̃nɛ la napompoma la n ze’ele bo United States la Britain n naɛ taaba la, wan dɛna la ki’i tingɔŋɔ kpe’eŋo n wan bisera nɛresaaleba. Bala pooren, Naayinɛ Na’am la wan bɔna saazuo ge bisera asaaleba!
Ho san bɔta ti ho baŋɛ Naayinɛ Na’am la n wan eŋɛ sɛla bo asaaleba, bisɛ vidiyo la zuo n de Naayinɛ Na’am La Dela Bem?
a Bisɛ daka la zuo n de “Bem Tingɔŋɔ Kpe’eŋo Ti Daniel Yetɔɣebiŋere La Tɔɣɛ Ba Yele?”
b Yehowa dela Naayinɛ yumɛŋɛrɛ. (Yooma 83:18) Kaalɛ zaseŋɔ yele la zuo n de “Ani N De Yehowa?”