Diciembre

Jesús nämene ja kete ño nitre ja tötikaka kwe ben ye ketabare kwe ni oveja ngübaka tä ja kete ño oveja kwe ben ye erere (Juan 10:14). Aune kukwe bämikani ye metre ñobätä ñan aune ni oveja ngübaka ye gare oveja ie aune tä kukwe mike täte. Ni nänkä basare iti ie kukwe ne jutuabare ja okwä jeñebiti. Niebare kwe: “Nun tö rababa oveja ye üai denkä jai yebätä nun rababa kärere, akwa oveja ñaka jataba nun jiebiti ñobätä ñan aune nun kukwei ñan nämä gare oveja ie yebätä. Akwa monso bati nämä oveja ye ngübare ye jataba käkwe krire oveja ye käräba ngwane, oveja ye rikaba jökrä jiebiti”. Ni kä mrusaikäbätä dre namani bare ye tä kukwe niebare Jesukwe ye ngwenta törö nie. Oveja kwe ye abokän nitre ja tötikaka kwe käkwe dre nuaindi ye ngwanta törö nie kukwe yebiti. Niebare kwe: ‘Ye käkwe ti kukwe nuai’ (Juan 10:16). Akwa Jesuta kä kwinbiti. ¿Aisete ni raba kukwe nuin ño? Kukwe keteitibiti ni raba nuainne, ye abokän kukwe driebare kwe ye erere ni tädre nuainne (Mat. 7:24, 25). w21.12 16 párr. 1-2

Pablo töi nämene kwatibe kwe ja mikabätä krubäte nitre kristiano rüere. Akwa ja känenkäre nämene dre nuainne ye blo nükani gare ie, yebätä ja töi kwitani kwe nämene ja töi mike ño aune ja ngwen ño yebätä (1 Tim. 1:12-16, TNM). Jehová diebiti, namani ni oveja ngibiaka töi kwin, ni mada mikaka tuin bobre jai aune töi bobre. Kukwe nämene nainte ie ye nämene gare ie ye nämäne nemen tare ie, akwa Jehovakwe ngite kitani tabiti ye ie tö ngwani kwe aune kukwe nämene nainte ie yebätä ñan nämäne ja töi mike jankunu (Rom. 7:21-25). Ñaka raba kukwe nuainne metre ta ye nämäne gare ie, akwa ja di ngwani kwe ja ngwankäre töi kwin ni kristiano erere aune töi bobrebiti ja tuanimetre kwe dimikadre Jehovai kukwe driebätä (1 Cor. 9:27; Filip. 4:13 yebätä). Nitre umbre ji ngwanka töi metre ye ñan aibätä kädekata ji ngwanka, akwa kukweta nainte ietre ye rükadre gare jabätä ietre aune rabadre ja di ngwen ja töi mikakäre kwin ni kristiano erere ye Jehovata ribere ietre (Efes. 4:23, 24). Biblia yebiti rabadre ja trä tuen aune kukwe medenbätä täbe ja töi ükadrete ietre, yebätä rabadre ja töi ükete. Ye erere nuaindi kwetre ngwane, Jehovakwe dimikai kä ngwen juto jabätä aune sribi meden tä nuaindre ietre ye rabai bare kwin ietre (Sant. 1:25). w22.03 29, 30 párr. 13-15

Nita töbike blo ja mräkä itibätä rabadre gare jabätä nie ngwane, ¿ni rabadre dre nuainne? Nikwe ja mräkätre jökrä taredre ye nikwe ngwandre törö jai (Sant. 2:8). Ne madakäre, ni ñan rabadre töbike blo ja mräkäbätä ye nikwe ribedre Jehovai orasionte. Aune nikwe ja töi mikadre blite ja mräkä yebe nikwe dre ribebare orasionte ye ererebätä. Ye köböire ni raba ja mräkä ye mike gare bäri kwin jai. Ni raba nübaire kukwe driere jabe o mröre jakänti. Jehová aune Jesús tä kukwe kwin mike ñärärä ja mräkä yebätä ye erere nikwe ja ngwandre. Nikwe ye erere nuaindi ngwane nikwe ñaka töbikadre blo ja mräkä madabätä nieta ni oveja ngübaka kwin krubäte yekwe nie ye nikwe mikai täte. Ni oveja ngübaka ye oveja kwe tä kukwe nuin, ye erere arato ni ja tötikaka Jesukwe tä niara kukwe nuin. Nikwe ñaka ja töibikadre dikaro aune nikwe ñaka töbikadre blo ni madabätä ngwane, Jehová aune Jesús käkwe kukwe kwin mikai nemen bare ni kräke. Nita “oveja braibe” o “oveja mada mada” ye ngätäite, akwa ni jökrä rabadre ni oveja ngübaka kwin krubäte ye kukwe nuin aune kukwei mike täte (Luc. 12:32, TNM; Juan 10:11, 14, 16). Nitre ja tötikaka Jesukwe käkwe kukwe ketebu mada nuaindre niebare kwe ye nikwe mikai gare jai kukwe ja tötikara ja känenkärebätä. w21.12 19 párr. 11; 21 párr. 17-18

Rehoboam namani reire ngwane ñaka rabadre kukwe ribere krubäte nuaindre rün kwe Salomón erere ye juta käkwe ribebare ie. Rehoboam käkwe kukwe kwin nuainbare: blitabare kwe nitre umbre ji ngwanka Israel yebe. Juta nämäne dre ribere ie ye erere nuaindre kwe ngwane, käre juta ye käkwe niara dimikai ye nitre umbre ji ngwanka käkwe mikani gare ie (1 Rey. 12:3-7). Mäträbare Rehoboambätä ye ñaka namani tuin kwin ie raba tuin nie, aisete nikani blite nitre ririabare gwairebe ben yebe(2 Crón. 12:13). Akwa nitre ye ñaka käkwe mäträbare kwin Rehoboambätä: Rehoboam rabadre kukwe ribere nuaindre bäri juta ie ye niaratre niebare ie (1 Rey. 12:911). Kukwe ketebu niebare Rehoboam ie mäträkärebätä. Rabadre kukwe meden mike täte yebätä oradre kwe Jehovai näre akwa ye erere ñaka nuainbare kwe. Nitre bäri bati käkwe mäträbarebätä ye namani tuin kwin ie aisete kani ngäbiti kwe. Ye köböite kukwe tare namani bare Rehoboam aune juta yebätä. Kukwe meden nieta mäträkäre nibätä ye ñan ai ni töta nemen kukwe nuai käre. Akwa, mäträta nibätä Bibliabiti ngwane ni rabadre kain ngäbiti. w22.02 9 párr. 6

Nire töita bobre aune nire ñaka raba kukwe jökrä nuainne kaibe gare ie ngwane, monsotre bati ie kukwe ñaka gare krubäte ye ñan aibätä ja töi mikai kwe, ñakare aune raba dre dre nuainne yebätä ja töi mikai metrere kwetre. Ñaka mikai tuin kwetre jai ja riba kwrere, ñakare aune sribi muko kwe ye kwrere mikai tuin kwetre jai. Ja mräkätre bati ye jondron ütiäte krubäte biani Jehovakwe ye kwrere tuin ja mräkätre umbre ie aune niaratre tä dre dre nuainne yebätä tä debe bien krubäte. Niaratre di ñan kitera krubäte, yebätä monsotre bäri bati aune dite ye käkwe ja töi mikadre sribire aune raba sribire bäri konkrekasion dimikakäre ye ütiäte krubäte kräketre. Noemí ye tä kukwe kwin bämike ja mräkätre umbre käne. Noemí namanina umbre ngwane, nämäne debe bien aune ni bäri bati tö namani niara dimikai ngwane niarakwe kani ngäbiti. Noemí ngobo krütani ye bitikäre, jüde kwe Rut ye rikadreta mräkätre känti ye ribebare kwe ie, akwa Rut tö namani rikai niara mukore nememe Belén namani ribere kisere ie ngwane, Noemí käkwe kani ngäbiti (Rut 1:7, 8, 18). Aune kukwe ye namani kwin krubäte niaratre nibu kräke (Rut 4:13-16). Ja mräkätre umbre töita bobre ngwane, tä ja ngwen Noemí ye erere. w21.09 10-11 párr. 9-11

Ye erere arato, kukwe jene jene tä ni kisete ye nüke gare kwin ni Rün kä kwinbiti ie. Ñodre, mä raba sribire bäri ni mada ye kräke o ja ketamukotre mäkwe ye kräke ni raba niere. O mäta bren, mäta umbre aune mä mräkätre tä ngübadre mäi yebätä mä ñaka raba sribire krubäte nitre mada ye erere ni raba niere. Akwa mä ñaka ja di ngwan nekä kukwe yebätä (Gál. 6:4). Nikwe kukwe kwin nuaindi Jehová kräke aune töi kwinbiti ngwane, kukwe ye käi täi juto krubäte Jehovabätä. Mäkwe dre nuaindi Jehová kräke ye ñaka käi rikwitaikäbiti. Ño töire mätä kukwe nuainne ye gare kwin krubäte Jehovai. Mätä Jehová mike ño täte ye käi tädre juto mäbätä aune ja tädre ruin kwin mäi kukwe yebätä ye ie Jehová tö. Kukweta nemen ni kisete ngwane, Jehovata juto biare ni dimikakäre ye gare nie ye tä ni töi mike jäme (Is. 41:9, 10). Ni Rün ni tarekä käkwe jondron jökrä sribebare, yebätä jondron jökrä ye rabadre mike ütiäte jai aune käikitekä ye nita mike täte, ye kukwe keta kabre tärä nie kä ngwankäre juto jabätä (Apoc. 4:11). w22.03 24 párr. 16; 25 párr. 18

Jesukwe kukwe kwin bämikani ye erere ni ñaka raba nuainne metre ta ngwane, nikwe ñaka ja di ngwandre nekä (Sant. 3:2). Ni dirikä tä dre nuainne, ye kwrere ni ja tötikaka ñaka raba nuainne metre ta. Akwa, kukweta nainte ie yebätä ja kitadre kwe aune ja di ngwandre kwe kukwe nuainne ni dirikä kwrere ngwane, jatai kukwe nuainne bäri kwin. Ye erere arato, nita ja tötike Bibliabätä yete dre nemen gare nie ye nita mike täte aune nita ja di ngwen ja töi ükatekäre kukwe meden tä nainte nie yebätä ngwane, Jesukwe kukwe kwin bämikani ye erere ni raba nuainne (Sal. 119:59, 60). Kä jökräbiti tibien nitre kwati töita ja aibebätä ye ngätäite nita nüne. Akwa ni Jehová mikaka täte ye abokän jene. Jesukwe kukwe ñaka nuäre nuainbare nitre mada kräke ye tuin kwin ie aune ni töita kwatibe ja ngwanbätä niara erere(1 Ped. 2:21). Jesukwe kukwe ñaka nuäre nuainbare ni mada kräke ye erere nikwe ja di ngwain nuainne ngwane, Jehovakwe ni kai ngäbiti gare nie ye käkwe kä mikai juto nibätä. w22.02 24 párr. 16; 25 párr. 18

Kukwe keteitibiti Jehovata juta kwen jie ngwen kä nengwane, ye abokän kukwe kwe Biblia yebiti. Jehovata dre driere nie yebätä nikwe kä diainkä jai töbikatarikäre ngwane, nikwe ja tuainmetre jie ngwandre Jehovai aune sribi tä nuaindre nie kukwe driebätä ye nikwe mikai nemen bare (1 Tim. 4:15, 16). Kukwe madabiti Jehovata ni jie ngwen ye abokän “ni klabore ie tö ngwan raba bätä töbätä” yebiti (Mat. 24:45, TNM). Ruäre ngwane, nitre klabore raba kukwe bien mikakäre täte nie ye ñaka raba nüke gare täte nie raba ruen nie. Ñodre, rabatekäre nire kukwe tare näire nitre klabore aune töbätä raba kukwe bien mikakäre täte nie, akwa kukwe tare ñaka raba nemen bare ni käite raba nemen ruen nie. Akwa kukwe bianta mikakäre täte nie ye ñan mika täte bä raba nemen tuen nie ngwane, ¿nikwe dre nuaindre? Nitre judío käkwe ja tuanimetre jie ngwandre Josué aune Zorobabel ie, ye köböire kukwe meden kwin namani bare kräketre yebätä ni raba töbike. Kukwe meden mada tä niebare Bibliabätä abokänbätä nikwe ñäkäbarera, yebätä ni raba töbike arato. ¡Bäbe jire Ngöbökwe kukwe biani mikakäre täte nitre niara mikaka täte ie, abokän ñan mika bä täte namani tuen ietre akwa ye köböire namaninte nire! (Juec. 7:7; 8:10). w22.03 18-19 párr. 15-16

Dre nieta texto matare kräke ye erere Jesukwe niebare töi kwatibebiti. Yete ja käne niara namani Jehová kisete aune Rün kwe käkwe ngwainta törö jai yei nämäne tö ngwen. ¿Kukwe ye tä dre driere nie? Ni tädre juto biare ja mikakäre Jehová kisete. Akwa yekäre nikwe tö ngwandre ie ja brukwä tätebiti (Prov. 3:5). Ani blite ja mräkä Joshua yebätä. Kä nämäne 15 niarabiti ngwane, bren tare nämänebätä käkwe krärä ketai ye nämäne gare ie. Akwa yebiti ta kräkä meden raba mike ja mike ngite Ngöbö okwäkänti ye ñan kani ngäbiti kwe. Niara jämi krüte ye känenkri niebare kwe meye ie: “Tita Jehová kisete”. Aune ti bike niere metre mäi mama: “Jehovakwe ti gaikröta. Ti brukwä ño ye gare ie aune tita niara tarere metre ye gare ie”. Ni jökrä rabadre ngwentari jai: “Kukwe rabadre ti kisete ye raba kukwe tare mike nemen bare tibätä ngwane, ¿tikwe ja ngwain metre aune Jehovakwe ti ngwainta törö jai bätä ti mikaita nire kwe yei tita tö ngwen?”. w21.04 12-13 párr. 15-16

Nitre tä ni kukwe nuin o ñakare akwa yebiti ta kukwe drie ye köböire ja raba nemen kwin nie aune tä ni dimike. Kukwe ben nita ja tuin ye köböite ni ñaka raba kukwe driere krubäte raba ruin nie. Akwa nita ja di ngwen kukwe driekäre ngwane, ye käi rabai juto Jehovabätä ye nikwe ngwandre Ni ñaka raba niken kwäräkwärä akwa ni tö kukwe drie jankunu ye tuin Jehovai aune ütiäte niara kräke. Ruäre ngwane ni raba kukwe driere ni ni ngübaka ie o nitre sribikä hospitalte ie. Ni nämäne dre nuainne käne ye nikwe ketai kukwe nuainta kä nengwane nikwe yebe ngwane, ni rabai ulire krubäte. Akwa Jehová tä ni dimike ño kä nengwane yebätä nikwe töbikai ngwane ni rabai bäri dite ja tuakäre kukwe keta kabre tare yebe aune käre kä täi juto nibätä. (Ecl. 11:6). w21.05 24-25 párr. 14-17

Dre namani bare Davidbätä ye ani mike gare jai. Jehovakwe jondron keta kabre biani David ie, ñodre mikani gobrane kwe, mikani ütiäte kwe aune mikani ganane rübätä kwe. Dre dre biani Jehovakwe David ie yebätä nämäne debe bien krubäte. Aisete ye ñan raba nemen tändre jökrä ie niebare kwe (Sal. 40:5). Akwa, ye bitikäre David ja töi mikani jondron tuabätä bäri jakwe aune dre dre biani Jehovakwe ie ye käi kwitaninkä kwe jabiti. David muko nämänena kwati, akwa meri ni brare madakwe ye niara tö namani tuai jakwe aune kukwe ye ñäkäi nämäne Jehovakwe. Meri ye kädeka nämäne Bat-Seba aune muko kwe hitita kädeka nämäne Urías. David töbikabare ja aibebätä, ja mikani ngite kwe Bat-Seba ben aune mikani murore kwe. Akwa ye ñan ngöräbe, niarakwe kukwe känänbare Urías murie ketakäre (2 Sam. 11:2-15). ¿David töi nämäne medente? ¿Dre nuain nämäne kwe ye ñan nämä tuin Jehovai nütü nämä kwe? David käkwe ja ngwani metre kä kwati krubäte te, akwa ye bitikäre jatani töbike ja aibebätä, tö namani jondron tuai krubäte jakwe, ye köböite kukwe tare namani barebätä. Akwa, kä nikani ta ye bitikäre ja mikani ngite kwe ye mikani gare kwe aune ja töi kwitani kwe. ¡Jehovakwe ngite juani tabiti yebätä namani debe bien krubäte! (2 Sam. 12:7-13). w21.06 17 párr. 10

Ni ñaka raba nitre tötike raba nemen ruin nie. Ñodre, kukwe ñaka gare krubäte nie aune tä ja kitadre nie nitre tötikakäre raba nemen ruin nie. Ye erere ngwane, kukwe ketamä raba ni dimike yebätä ani töbike. Kena, ni raba dirire nitre madai ye gare Jehovai. Ketebukäre abokän “kä käinta se amne kä temen ne Ngöbökwe mikani gare jökrä” Jesús ie aune Jesús ye ara tä ni juen dirire (Mat. 28:18). Aune ketamäkäre ni ñaka tä kaibe. Nikwe dre niedi ye Jehovakwe mikai gare nie yei ni raba tö ngwen Jesús erere (Juan 8:28, TNM; 12:49). Ne madakäre, superintendente de grupo, prekursor ie diri gare kwin o ja mräkä ie kukwe gare krubäte yebe ni raba blite, ne kwe raba ni dimike ja tötika kömike o nitre tötike Bibliabätä. Tätre niken nitre tötike ngwane, ni raba niken ben ye köböire ni raba nemen ni dirikä kwin arato. w21.07 6 párr. 12

Kä käme ne krütadre ye kitera nüke bäri ja ken. Aisete Jehovata kukwe nuainne ño ye ie nikwe tö ngwandre bäri kä nengwane. Ye kore ñan ñobätä aune ja tare nikadi kri ye ngwane, kukwe ruäre biain nuaindre nie ye ñan nuain bä, ñan raba nemen bare nie o ñan raba nüke gare nie ye erere raba nemen tuin nie yebätä. Bäkänä, Jehovakwe ñan blitai metre ta nibe ñakare aune nitre mikaninte ni jie ngwanka kwe kä tibienbätä yebiti kukwe bien kwe nuaindre nie raba ruin nie. Kä ye ngwane kä ñaka rabai nie töbikakäre ken aune kukwe nuain mananta nie ye kite Jehovakri o ja mräkätre töita ño ye ererebätä tä kukwe nuainmana nie, yekäre kä ñan rabai nie ngwantarikäre jai. ¿Jehová aune juta kwe ye ie nikwe tö ngwain köbö ütiäte ye näire? Juta Jehovakwe tä ni jie ngwen kä nengwane yebätä nita ja töi mike ño gwä ngwane ye käkwe ni dimikai kukwe ngwantarita ye mike gare jai. Kukwe nuain mananta nie gwä ngwane ye ie nita tö ngwen aune nita mike täte ben gwairebe ngwane, ja tare nikadi kri ye ngwane nikwe nuaindi ye erere raba ruin nie. w22.02 6 párr. 15

Gedeón aune nitre rükä 300 kwe ye käkwe rü ganainbare Jehová diebiti, yebätä ja rabadre ruin ütiäte ietre näre ye erere ñaka nuainbare kwetre. Aune nitre jatani Efraín mräkätre yekri ye nükani känti, akwa ñaka kukwe kwin niekäre ie ñakare aune ñäkäkäre ie. Biti Jehovakwe kukwe kwin meden mikanina nemen bare kräketre ye kädekaninte metre kwe ietre. Ye köböire “niaratre brukwä namaninta jäme” (Juec. 8:3). Gedeón ñaka ja töi mikani bike kri, ñakare aune ja töi mikani bobre kwe ne kwe juta Ngöbökwe ye tädre nüne jäme. Jehová rabadre käikitaninkä ye bäri ütiäte ni mikadre ütiäte ye kräke, ye nemen gare nie nitre Efraín yebätä. Nitre ji ngwanka mräkätre käne aune nitre umbre ji ngwanka raba kukwe mike gare jai Gedeonbätä, kukwe ruäre nuainta kwe ye matadre tare ni itibätä rabadre gare ie ngwane, ni madai yei kukwe tuin ño ye ererebätä rabadre töbike aune ni mada ye tädre kukwe kwin nuainne yebätä ni raba kwin niere ie. Akwa yekäre nikwe ja töi mikadre bobre ye nita ribere jai aune bärira jire ni mada ñaka tä kukwe kwin nuainne tä nemen gare nie ye ngwane. Akwa ni tädre nüne jäme jankunu jabe ye tädre bäri ütiäte ni kräke kukwe era erere niedre nikwe ye kräke. w21.07 16-17 párr. 10-12

Jehovakwe ni sribebare ja bä kwrere yebiti ni mikani ütiäte kwe. Jehovakwe ni sribebare ja bä kwrere ye köböire niara töi kwin keta kabre ye erere ni töi raba nemen aune ni raba bämike, ñodre, ja tare, ni mada mikadre tuin bobre jai, ja ngwan metre aune kukwe metre nuaindre (Sal. 86:15; 145:17). Nita ja di ngwen kukwe keta kabre ye nuainne ngwane, nita Jehová mike ütiäte jai aune nita debe bien ye nita bämike (1 Ped. 1:14-16). Ni Rün kä kwinbiti, Jehová töita ño ye erere nita nuainne ngwane, jata nemen ruin kwin nie aune kätä nemen bäri juto nibätä. Ne madakäre, Jehovakwe ni sribebare ja bä kwrere ye köböire niara tö nitre ño tuai ja mräkätre kwe ngätäite, ye erere ni raba nemen. Jehovakwe kä ükaninte kwin ni kräke nünankäre. Jehová jämi ni kä tibienbätä sribere ye känenkri kä kwati krubäte te niarakwe kä tibien ye ükaninte (Job 38:4-6; Jer. 10:12). Jehová töi kwin krubäte aune mantiame yebätä jondron keta kabre sribebare kwe ne kwe nikwe kä ngwandre juto jabätä (Sal. 104:14, 15, 24). Jondron jökrä sribebare Jehovakwe yebätä nämäne töbiketari ruäre ngwane, jondron ye kwin nämäne nemen tuin ie (Gén. 1:10, 12, 31). w21.08 3 párr. 5-6

Kukwe driedre aune nitre mikadre ja tötikaka ye tä nuaindre ni kristiano jökrä ie (Mat. 28,19, 20; Rom. 10:14). ¿Ni tö diribätä kwin sribi ütiäte krubäte nebätä? Yekäre nikwe ja tötikadre täräkwata Diridre kwin yebätä aune kukwe meden nemen gare nie ye ni tö mikabätä täte ngwane, nikwe kukwe mikadre nuaindre jai. Kukwe ja jie ngwankäre gätäte Nita Dirire aune Ja ngwen Ño aune kukwe nieta blita kömikakäre mikata tuare videote bämän kratire kratire, yete kukwe ütiäte kukwe driekäre mikata gare nie. Nikwe ja töi mikadre kwin ni kristiano erere, kukwe ye mikadre nuaindre jai ye bäri ütiäte nikwe ngwandre törö jai (Gál. 5:22, 23; Col. 3:12; 2 Ped. 1:5-8). Ni jökrä tö sribibätä krubäte Jehová kräke nita nuainne matare nengwane ye kräke. Kä bä nuäre käbämikata Jehovakwe yete ni rabai sribire kwin krubäte Jehová kräke. Ni raba dre nuainne ye erere nikwe nuaindre ye köböire kä täi juto nibätä aune ni ñaka täi ulire. Aune bäri ütiäte Jehová “Ngöbö kä juto bökänkä” ye nikwe mikai ütiäte aune käikitaikä (1 Tim. 1:11, TNM). Aisete ni raba dre nuainne Jehová kräke ye käi tädre juto nibätä. w21.08 25 párr. 18-20

¿Mä mräkätre nämänena Testiko Jehovakwe ngwane mä därebare? Ye erere akräke mä nämäne chi ngwane kukwe namani gare Jehovabätä mäi. Ñodre, niara Ni ni Sribekä, töi kwin keta kabre tärä kwe aune ni kä tibienbätä ye rabadre nüne kä jutobiti kä bä nuäre te, ye ie niara tö namani gare mäi (Gén. 1:1; Hech. 17:24-27). Akwa Ngöbö tärä aune niarakwe ni sribebare ye ñaka tuin era nitre kwati ie. Nierare ni nükani nire aune biti jondron chi ngwarbe jatani nikwite jatäri nememe rabadre sribebare kwin täte ye niaratre tä nütüre. Nitre ruäre ye käkwe ja tötikabare kwela krite. Aune kukwe nieta Bibliabätä ye ñaka metre mikanina gare ciencia o ja tötikabare krikri ye köböire ye niaratre raba niere aune ni ñaka ja tötikabare, töi ñakare aune jerekäbe kukwe bämikaka ja töite ye tä tö ngwen Ni ni Sribebare ie nieta kwetre. Kä nuäi te ni ta Jehová mike täte, akwa ni jökrä rabadre tödeka jakwe mike bäri dite. Nita ye erere nuainne ngwane, Biblia ñaka tä kukwe metre niere nieta nitre ruäre tä näin “kukwe ngwarbe dirire. Kukwe mikanintbe ngwarbe kira abko tätre dirire amne, kukwe ye tä kite üai käme di kri käta gobrane kä nebtä yekri” ye ie nikwe ñaka ja ngökamana (Col. 2:8). w21.08 14 párr. 1-3

Abel, Noé, Abrahán aune Job ye nämäne Jehová tarere aune mike ütiäte jai ye bämikani kwetre. ¿Nuainbare ño kwetre? Nämänentre kukwe mike täte, nämänentre tödeke aune kukwe ñaka nuäre nuainne yebiti. Niaratrekwe Jehová mikani ño täte ye Biblia ñaka mike gare metre ta. Akwa niaratrekwe ja di ngwani Jehová mikakäre ütiäte jai aune niaratre käkwe Jehová mikani ño täte ye Jehovakwe kani ngäbiti. Kä nikani ta ye bitikäre, Kukwe Biani Moisés ie ye Ngöbökwe biani Abrahán mräkätre ie. Jehová mikadre ño täte ye ie Jehová tö nämäne ye mikani gare metre ta kwe kukwe biani kwe yebätä. Jesús murie ketani aune ganinkröta ye bitikäre, juta Jehovakwe käkwe Kukwe Biani Moisés ie ye mikadre täte ye Jehovakwe ñaka ribebare jankunu ietre (Rom. 10:4). Ñakare aune, nitre kristiano käkwe ja jie ngwandre kukwe mrä yebiti, ye abokän “kukwe ükaninte Kristokwe” (Gál. 6:2, TNM). Kukwe ye mikadre täte kwetre yekäre, ñaka kukwe mikadre gare ja töibiti kwetre jai aune kukwe meden kwin aune kukwe meden ñäkäita ietre ye ñan rabadre mike gare jökrä jai. Ñakare aune Jesukwe kukwe bämikani aune kukwe driebare kwe ye ererebätä rabadre ja jie ngwen. Kä nengwane arato, nitre kristiano tä ja di ngwen ja ngwankäre Kristo erere, ne kwe rabadre kukwe kwin nuainne Jehová okwäbiti aune töi rabadre jäme (Mat. 11:29). w22.03 20-21 párr. 4-5

Jehová tä monsotre kwe kukwe nuin. Monso kwe mubai ye kukwe nuani ño kwe ye ani mike gare jai. Jesukwe orabare bä kabre Jehovai nämene kä tibienbätä ngwane, Jehovakwe kukwe nuabare ye gare metre nie (Luc. 5:16). Kukwe ütiätebätä Jesukwe ja di käräbare ie, Jesús jababare nitre apóstol 12 denkä ye ngwane (Luc. 6:12, 13). Jesús nämäne ja tuin kukwe tare ben ngwane ja di käräbare kwe Jehovai aune niarakwe kukwe nuabare arato. Judas jababare Jesús kite ngise ye känenkri, Jesukwe ja di käräbare Rün kwe ie ja tuakäre kukwe tare yebe. Jehovakwe ñaka monso kwe tare kwe ye kukwe nuabare jerekäbe, ñakare aune ángel iti juani kwe niara dimikakäre (Luc. 22:41-44). Kä nengwane nita orare Jehovai ye niara tä kukwe nuin arato. Nita dre ribere ie orasionte ye niara tä mike nemen bare ni kräke kä debe näre te aune tä mike nemen bare kwin (Sal. 116:1, 2). Meri testiko nünanka käi India yekänti yebätä kukwe ye namani bare metre. Ja töibikata krubäte yebe niara nämäne ja tuin aune ja di käräbare kwe Jehovai. Niara tä niere: “Nita ja töibikaire krubäte yebe ni raba ja tuin ño ye mika nämä gare JW Broadcasting^® mayo 2019 kräke yete, kukwe ye ara ti nämä ribere jai. Jehovakwe orasion tikwe kukwe nuaba ye rababa gare tie kukwe yebiti”. w21.09 21-22 párr. 6-7

Nitre kristiano yekwe jondron jökrä nämäne ye tuanimetre kwetre aune nikani nüne kä mada känti ye namani tare kräketre, ¿ye ni raba bämike ja okwäte? Nämänentre dre ribere jai ye Jehovakwe biain ietre yekäre namanintre tödeka ribere jai. Akwa kä kwärike nitre romano Jerusalén ketadrekä jai ye känenkri, apóstol Pablo käkwe kukwe ruäre niebare nitre hebreo ie ye käkwe niaratre dimikani krubäte. Niebare kwe: “Mdakäre abko, munkwe ñan ngwian tare dikaro amne jondron ño ño tä munkwe, ye abko käi ngwian nuäre jabätä munkwe, ñobtä ñan angwane Ngöbökwe niebare krörö: ʻTikwe ñan mä mikadrete jire chi kaibe amne, tikwe ñan kä mikadrekä jire chi mabtäʼ, niebare Ngöbökwe. Ye mden kisete, nikwe tödekadre kwatibe Ngöböbiti, käkwe niedre krörö: ʻTi Dänkien Ngöbö abko ti die mikaka, aisete nire nire tö raba kukwe nuein blo ti rüere abko jurä ñakare tibtäʼ, ni rabadre niere” (Heb. 13:5, 6). Nitre romano käkwe Jerusalén diandre jai ye känenkri kukwe niebare Pablokwe ye nitre kristiano käkwe mikani täte, ¿nitre kristiano ye namani ño jabätä? Ñan namani tare kräketre nünankäre jondron braibebiti kä madakänti. Nämänentre dre ribere jai ye Jehovakwe biain ietre ye ie tö ngwani metre kwetre. w22.01 4 párr. 7, 9

Ni iti ni mada mikaka tuin bobre jai yebätä nita töbike ngwane, ni ye tä ni mada tarere, ni mada ruentari tare ie aune töi mantiame ye tä nüke ni töite. Ni samaritanobätä kukwe bämikani Jesukwe ye raba nüke ni töite raba ruin nie. Ni menteni käkwe ni judío kän gobare ye mikani tuin bobre jai. Ni Samaritano ye ie ni judío “nämäne ruentari tare” aune ni judío nämäne dre dre ribere jai ye erere biandre ie ye ja töi mikani nuainne kwe, ñobätä ñan aune ja tare käkwe töi mikani nuainne (Luc. 10:29-37). Jehová töi kwin bä nuäre ye kite ja tare yekri aune bämikata kwe nie köbö kwatire kwatire aune kukwe keta kabrebiti ye mikata gare kukwe bämikani ni samaritanobätä yebiti ye abokän: tä ni mike tuin bobre jai. Kukwe tärä nie ni iti mikakäre ja ngie nuen ye ngwane ni raba ni ye mike tuin bobre jai arato. Ye erere Jehovata nuainne nibätä, niarata ni mike tuin bobre krubäte jai, ni salmo tikaka käkwe niebare erere: “Nita ja mike ngite ye ñan ererebätä tä kukwe nuainne nibätä” (Sal. 103:10). Akwa ruäre ngwane ni ja mikaka ngite yebätä Jehovata mäträre töi kwatibebiti. w21.10 8 párr. 1-2

Nikwe mirira gare jai erere, Jehová tä ja tare erametre ye bämike nitre ja ketaka kwin ben ye aibe ie, ye abokän nitre niara mikaka täte. Rei David aune ni Ngöbö kukwei niekä Daniel käkwe kukwe niebare yebiti nemen gare metre nie. Ñodre, David käkwe tikabare: “Nire ie mä gare ye ie mäkwe ja tare metre ye bämika jankunu”, “nire tä Jehová jürä ngwen jabätä ye ie ja tare metre bämikata kwe kärekäre”. Aune Daniel käkwe niebare: “Jehová, Ngöbö metre, kri, ütiäte krubäte, [...] tä ja tare metre ye bämike nire tä niara tarere aune kukwei mike täte ie” (Sal. 36:10; 103:17; Dan. 9:4). Nitre Jehová mikaka täte ye ie Jehovata ja tare metre ye bämike, ñobätä ñan aune Jehová gare ie, tä jürä ngwen jabätä, tä tarere aune tä kukwei mike täte yebätä. Jehovata kukwe ye kwrere bämike juta kwe ye aibe ie, niara töita ño ye ererebätä juta kwe tä mike täte yebätä. Ni jämi Jehová mike täte ngwane, Jehovata ja tare bämike ni jökrä ie ye nämänena bämike nie arato (Sal. 104:14). Akwa ni jatani Jehová mike täte ngwane, ja tare metre kwe ye bämikata kwe nie arato. w21.11 4 párr. 8-9

Kukwe ñokwä raba nemen bare akwa yebiti ta Jesukwe kukwe niebare ne nun tö mikai täte. Kä nengwane nitre ji ngwanka kukwebätä ütiäte ütiäte ye jiebiti nitre kwati tä näin kä jutobiti aune bäsi tä mike ngöböre jai. Nitre tä nemen iglesia kwetre ye kwati, tärä kwetre ye tä kökö jai aune tätre ngwian bien ere krubäte ietre dimikakäre. Dre dre nieta kwetre ye jökrä nitre ruäre ta mike era jai. ¡Nitre ye käkwe Jesús tuadre akräke ñaka käi rabadre juto bätätre ye erere! Akwa nun Jehová mikaka täte metre ñaka tä nitre ji ngwanka kä nebätä ye jiebiti näin. Nitre nun jie ngwanka ye nunta mike ütiäte jai akwa Jesukwe kukwe niebare nebätä nunta ja jie ngwen: “Mun abko ja etbare jökrä” (Mat. 23:8-10). Nitre kä nebätä ji ngwanka kukwebätä o gobrantre ye nun ñaka mike ngöböre jai aune dre nuainta kwetre yekri nun ñaka ja mike. Nun ñaka ja mike kukwe kä nebätä yete, ñakare aune nunta ja dianinkäbätä mento. Kukwe jökrä nekänti nun ñaka ja erebe nitre ja bianka kristiano yebe (Juan 18:36). w21.10 20 párr. 6-7

Ni kristiano jökrä ñaka rabadre jondron o ni mada ye mike bäri ütiäte jai ja keta Jehovabe ye kräke. Aune ni kädekata testiko Jehovakwe yebätä, nita ja töi mike kwatibe ñaka kukwe käme nuainkäre Jehová kä ye mikakäre käme (Lev. 19:12; Is. 57:15). Kukwe meden ükaninte Jehovakwe ye nitre israelita nämäne mike täte ngwane, niaratre nämäne Jehová kain ngäbiti Ngöbö jakwe ye kwrere ye bämika nämäne kwetre. Levítico 18:4 tä niere: “Kukwe ükateta tikwe ye munkwe nuain aune kukwe ükateta tikwe ye ererebätä munkwe ja jie ngwan aune mika täte. Ti abokän Jehová Ngöbö munkwe”. Kukwe meden ükaninte Jehovakwe nitre israelita ye kräke ye mikata gare ruäre kapitulo 19 yekänti. Ñodre, jondron nire biandre yebätä blitata bersikulo 5 nemen 8, 21 aune 22 yebätä. Jondron nire ye bian nämäne ngwane ja ngüba nämäne ne kwe ñaka “jondron deme Jehovakwe” ye mikadre käme. Nita ñäke bersikulo nebätä ngwane, ye rabadre ni töi mike kukwe kwin nuainne Jehová kräke, kukwe ñaka nuäre nuainne niara käikitakakäre aune kukwe meden tuin kwin niara ie ye ererebätä, ye erere ni töi mikata nuainne Hebreos 13:15 yebätä. w21.12 5-6 párr. 14-15

Ja mräkätre käkwe tö ngwanina Jehovai yebätä mun krire ja mäkäninte ye raba kukwe mike gare jai. Ja mräkätre ruäre käkwe sribibarera kä kwati krubäte te köbö täte Jehová kräke. Mun raba dre mike nuaindre jai kukwe ja üairebiti ye mun tö gai ngwane, ¿ñobätä mun ñan ja di kärere ietre? Kukwe yebiti munta tö ngwen Jehovai ye munkwe bämikai (Prov. 22:17, 19). Ja mika gure ye jondron ütiäte biani Jehovakwe aune nitre ja mäkäninte ye rabadre käi ngwen juto jabätä ye ie Jehová tö, ye nikwe ngwandre törö jai (Prov. 5:18; Mat. 19:5, 6). Ja mräkätre krire ja mäkäninte, munta dre nuainne yebätä mun raba töbike. ¿Kukwe ütiäte biani Jehovakwe munye yebätä munta debe bien ie ye munta bämike? Blite Jehovabe aune kukwe medenbe munta ja tuin ye ererebätä munkwe kukwe ja jie ngwankäre känä Bibliabätä aune dre nemen gare munye ye munkwe mika täte. Munta ja töi mike kwatibe sribikäre Jehová kräke ngwane, erametre munkwe nünain kä jutobiti jabe ye tädre gare metre munye. w21.11 19 párr. 16, 18

Santiago töbikabare metre jabätä. Niara abokän Jesús eteba o sribi ütiäte nämäne kisete ye ñan aibätä niara bäri ütiäte nitre kristiano mada kräke ye nütübare kwe. Aune blitabare kwe nitre kristiano yebätä ngwane “ti mräkätre tare tikwe” niebare kwe (Sant. 1:16, 19; 2:5, TNM). Niara abokän töi metre ye erere ñaka bämikani kwe. Kukwe ja töi kräke: Ni jökrä tä ja mike ngite ye nikwe ngwandre törö jai. Kukwe ruärebätä ni abokän bäri ütiäte nirei ie nita dirire ye kräke ye ni ñaka tö nütüdi jire. ¿Ñobätä ñakare? Ñobätä ñan aune kukwe ñaka nainte nie ye erere nikwe bämikadre ni ja tötikaka okwäte ngwane, kukwe meden ribeta Jehovakwe ie ye ñaka raba nemen bare jire ie ye raba nemen ruin ie. Akwa kukwe ja jie ngwankäre tä Bibliabätä ye ñaka tä nemen nuäre käre ni kräke mikakäre täte ye nikwe mikai gare metre aune Jehovakwe ni dimikanina ño ja töi kwite ye nikwe mikai gare ni ja tötikaka ie ngwane, niara raba sribire Jehová kräke arato ye nikwe dimikai mike nüke gare ietre. w22.01 11-12 párr. 13-14

Jesús tä töbike ño ye erere ni jatai töbike bäri kwin ngwane, niara tä ja ngwen ño ye erere ni jatai ja ngwen bäri kwin aune niara töi kwin ye erere ni jatai bämike bäri kwin (Heb. 1:3). Ni raba nütüre. Mätä töbike kore ngwane, kukwe ketamä ne ngwen törö jai. Kena, mä sribebare Jehová aune Jesús erere. Aisete mä raba ja töi mike ja ngwen niaratre erere aune raba nemen bare mäi debe näre (Gén. 1:26). Ketebu, üai deme Ngöbökwe ye abokän di kri krubäte. Kukwe meden ñan raba nemen bare kaibe mäi, ye üai deme käkwe mä dimikai mike nemen bare. Ketamä, üai deme tä ni töi mike kwin ye erere nikwe nuaindre metre ta Jehová ñaka ribere nuaindre nie. Nitre käkwe nünain kä tibienbätä, ye ie Jehovakwe kä biain mil krati rabakäre töi metre yebätä töbike (Apoc. 20:1-3). Nikwe ja di ngwandre aune Jehovakwe ni dimikai ie tö ngwandre ye ie niara tö. w22.03 9 párr. 5-6

Nita orare, akwa kukwe mada raba ni dimike ja ketakäre kwin Jehovabe ye abokän ja tötikadre Kukwe kwe yebätä aune ni rikadre gätäbätä konkrekasionte. Nita ja tötike Bibliabätä aune niken gätäbätä yekäre, ¿kukwe meden ruäre ni ñaka rabadre nuainne ñaka kä juankäre ngwarbe ta? Ni raba ngwentari jai: “¿Kukwe meden tä ti töi mike kä madabiti kä ye ngwane? ¿Ñäkäta telefononte tie, correo electrónico, kukwe juanta tie telefononte o jondron mada ye tä ti töi mike ngwarbe kä madabiti?”. Jondron ye ütiäte krubäte aune nitre kwati krubäte kä nengwane tä sribirebiti. Ni iti tä ja töi mike kwatibe jondron nuainta kwe yebätä, akwa teléfono tädre ken ngwane, raba ja töi mike kä madabiti nieta nitre ja tötikaka ruärekwe. Profesor iti psicólogo tä niere: “Mätä dre nuainne yebätä mä ñan raba ja töi mike kwatibe. Mä töi tä kä madakänti”. Nikwe teléfono o jondron mada ye ötadrete ne kwe ñan ni mada töi mikadre kwe kä madabiti ribeta nie gätä kri känenkri. Ye erere, ¿nita kä denkä jai Jehová kräke ni rabadre teléfono o jondron mada ötöte ne kwe ñan ni töi mikadre kwe kä madabiti? Nita ja tötike aune nita gätäbätä, akwa ni töita niken ngwarbe kä madabiti nikwe gadre jabätä ngwane, Jehovakwe ni dimikadre ye nikwe ribedre ie. Kukwe keteitibätä ni ñan töita jäme yebätä ni raba nemen töbike jankunu jiebiti aune ye köböite ñan tä nemen nuäre ni kräke ja töi mikakäre kwatibe kukwe ja üairebätä raba ruin nie. Akwa, nikwe ja töi mikadre kwatibe kukwe ja üairebätä ye ütiäte krubäte. Kä jäme Jehovakwe tä ni brukwä aune ni töi kriemike ye nikwe kärädre Jehovai (Filip. 4:6, 7). w22.01 29-30 párr. 12-14

Rey Uziabätä mäträbare ye ñan kani ngäbiti kwe. Tö namani incienso kukwai yebätä kä keteiti känti nitre sacerdote aibe rabadre niken templo yekänti yete niara nikani. Nitre sacerdote käkwe niebare ie: “¡Incienso kukwadre Jehovai ye ñan tä gare mäi, Uzías! Nitre sacerdote aibe raba incienso kukwe”. ¿Uzías dre nuainbare? “Namani rubun krubäte” nieta Bibliabätä. ¿Aune mäträbarebätä ye ñobätä ñaka kani ngäbiti kwe? Niara nämäne reire yebätä tö rabadre dre nuain ye erere rabadre nuainne nämäne ruin ie yebätä, raba ruin nie. Akwa Jehová ñaka nämäne töbike kore. Uzías ja töi mikadre bobre mäträbarebätä ye ka ngäbitikäre aune rikadre mentokwäre templo yebätä bengwairebe ngwane, Jehovakwe ngite juandre tabiti raba ruin nie. Akwa tö namani bikai bäri yebätä Jehovakwe mikani bren lepra yebiti aune “bren yebe krütani” (2 Crón. 26:16-21). ¿Kukwe namani bare Uziabätä ye tä dre driere nie? Ni ño ño akwa mäträta Biblia yebiti nibätä ye ni ñaka tä kain ngäbiti ngwane, Jehovakwe ñaka ni kain ngäbiti. w22.02 9 párr. 7

Ni nämä ja ngwen ño käne ye ie nire tä ja gobrainmana ye tä töbike aune ja ngwen ni ngrabare ño ye ererebätä, ye abokän ni nierare ngite ye ererebätä ja ngwanta (Col. 3:9). Ni ye tä nemen rubun jötrö ngwarbe, töbike ja aibebätä, ñaka debe bien aune bike kri raba ruin nie. Üai butiere mikata tuare aune película känti nitre tä nemen kämekäme jabe o nitre tä ja nuainne tare ye tuin kwin ie ja näkwitakäre raba ruin nie. Ni ye töita kwin aune dre nuainta kwe yebätä ja ruin ngite ie raba ruin nie. Akwa töita ño aune ja ngwanta ño kwe yebätä ja töi kwitadre kwe yekäre kukwe keteiti ribeta kwe jai nuainkäre raba ruin nie (Gál. 5:19-21, TNM; 2 Tim. 3:2-5). Ni ñakare jire iti raba ja töi käme aune tö dre ie ye denkä täte ja töite aune brukwäte, ñobätä ñan aune ni jökrä ngite. Ruäre ngwane, ja raba nemen ruin ngite nie kukwe nuainbare nikwe o dre niebare nikwe yebätä (Jer. 17:9; Sant. 3:2). Akwa ni nämäne ja ngwen ño käne ye erere ni ñaka niena nuainne ngwane, ni töi nämäne ño aune ni nämäne ja ngwen kämekäme ye ñaka niena ni gobraine aune nita kite ja ngwen jene (Is. 55:7). w22.03 3 párrs. 4-5

Nitre umbre ji ngwanka, ja mräkätre töi meden kwin yebätä munkwe ja töi mika metrere. Kukweta nainte ietre ye bäkänä, akwa töi kwin bä nuäre tärä kwetre arato (Filip. 2:3). Bäkänä, ruäre ngwane mun rabadre ja mräkä mada töi ükete. Akwa Pablo erere, ja mräkä tä kukwe niere o tä dre nuainne ye abokän tä mate tare ja mräkä madabätä ye ñan aibe munkwe mika ñärärä. Ñakare aune ja mräkä ye tä Jehová tarere, tä kä ngwen nüke jai aune raba ja töi ükete yebätä munkwe ja töi mika. Nitre umbre ji ngwanka tä ja töi mike ja mräkätre töi meden kwin yebätä ngwane, tätre ja mräkätre konkrekasionte töi mike ja tarere. Nitre umbre ji ngwanka, munkwe kukwe nuaindre metre ye Jehová ñan tä ribere munye, ñakare aune munkwe niara mikadre täte metre ye ie tö ye munkwe ngwan törö jai (1 Cor. 4:2). Munta dre dre nuainne sribikäre Jehová kräke ye ütiäte kräke ye tädre gare metre munye, ñan ñobätä aune Hebreos 6:10, (TNM) tä niere, “ñobätä ñan aune Ngöbö töi ñaka ngite aune munkwe sribibare ja tarebiti Ngöbö kräke nitre deme dimikakäre aune mun täbe dimike ye niara ñaka käi kwitekä jabiti”. w22.03 31 párr. 19, 21