Septiembre

Ngöbökwe ja di biani Jesús ie kukwe tare tä nemen bare kä tibienbätä ye diankakäre. Kukwe tare tä nemen bare kä tibienbätä ye ni ñan raba denkä jire chi. Akwa Jesukwe kukwe ñan tuabare nuainbare yebiti niara raba nuainne bämikani metre kwe. Ñodre, ni ngite yebätä nita ja tare nike, nita nemen bren aune nita krüte ye niara raba denkä (Mat. 9:​1-6; Rom. 5:​12, 18, 19). Jesukwe kukwe ñan tuabare nuaibare yebiti niara die tärä “bren bätäkä ngwarbe” diankakäre aune nitre krütanina gakrökäre bämikani kwe (Mat. 4:23; Juan 11:​43, 44). Arato niara die tärä murie dite ye ketabätäkäre aune üai käme ye ganainkäre (Mar. 4:​37-39; Luc. 8:2). Jehovakwe ja di biani Jesús ie ye tä ni töi mike jäme ¿ñan ererea? Gobran Ngöbökwe käkwe kukwe kwin krubäte nuaindi kä tibienbätä ye tädre gare metre nie. Jesús nämäne kä tibienbätä ni nire erere ngwane, kukwe ñan tuabare nuainbare kwe yebiti niara rabai Gobrane ngwane kukwe bäri kri nuaindi kwe ye gare nie. w23.04 3 párr. 5-7

Konkrekasion mäkwe yete ja mräkätre tä kwati yebätä mä raba ja tuin kukwe jene ben. Bä kabre mäkwe kise gainkä kwin akwa comentario bien ñaka mäi ja mräkätre tä kwati yebätä. Mäkwe ñaka ja di ngwan nekä. Ye erere nemen bare mäbätä ngwane, ¿mäkwe dre nuaindre comentario biankäre bäri? Mäkwe ja ükate cometario biankäre kabre. Ye köböire mä ñan raba blite párrafo kena bätä akwa párrafo ja känenkäre yebätä mä raba blite. Mäta ja ükete kukwe ja tötikara Ni Mikaka Mokre yebätä ngwane, párrafo keteitire keteitire yete kukwe mikata gare ye abokän meden ja erebe kukwebätä blitata artículo yete yebätä mäkwe töbika. Ye köböire kukwe kwain mäi blitakäre gätäte. Ne madakäre kukwe metre Bibliabätä nguseta bätä blitata parrafobätä yebätä mäkwe ja töi mika blite (1 Cor. 2:10). Kukwe ne ñan tä nemen nuäre mikakäre gare yebätä párrafo nekänti nitre ñaka kise ngökö krubäte kwin. Akwa yebiti ta comentario ñan bianta mäi ye ngwane ¿mäkwe dre nuaindre? Gätä kömika jämi ye känenkri párrafo meden känti mä tö blitai ye mäkwe nie ni gätä jie ngwanka ye ie. w23.04 21-22 párr. 9-10

José nämäne käre ja tuenmetre jie ngwandre Jehovai ye käkwe niara mikani ni muko kwin erere. Bämä jire Jehovakwe kukwe biani nuaindre ie mräkätre yebätä ye mikani täte bengwairebe kwe, ñan namani nuäre kräke yebiti ta (Mat. 1:​20, 24; 2:​13-15, 19-21). Jehová mikani täte kwe ye köböire María kriemikani kwe aune ngübabare kwin kwe. Ye käkwe María töi mikani niara tarere aune mike bäri ütiäte jai. Mun brare ja mäkäninte mun raba ja ngwen José ye erere aune munkwe ja tuainmetre ji ngwandre kukwe Bibliabätä ye ie ngwane, mun rabai mun mräkätre ye ngübare kwin. Kukwe ne mikadre täte ye ñan rabai nuäre ñobätä ñan aune kukwe ruärebätä rabai ja töi kwitadre mun ie. Akwa ye käkwe bämikai munta mun muko tarere ye köböire munta ja mäkäninte ye rabai bäri dite. Meri testiko nünanka Vanuatu ja mäkäninte yebiti käi niena 20 biti bäri, tä niere: “Ti muko tä ja tuenmetre jie ngwandre Jehovai aune tä mike täte yebätä tita niara tarere bäri. Ye köböire niara tä kukwe den jai nuaindre ye ie tita tö ngwen aune jata nemen ruin kwin ben tie”. w23.05 21 párr. 5

Nitre judío nämäne kämikekä Babilonia ye ngwane,nämäne nemen “juta deme” Ngöbökwe (Deut. 7:6). Yebätä ¿nitre judío nämäne Babilonia nämäne nikenta ye nämäne kukwe kwin nuainne? Ñakare jire. Niaratre rabadre kukwe keta kabrebätä ja töi kwite aune ükete Jehovakwe kadre ngäbiti yekäre. Miri gare kenanbe erere, nitre kwati judío ye därebare Babilonia aune nämäne ja tuenmetre töi kwitadre nitre Babilonia yei aune kukwe nämäne tuin ño ietre ye erere nämäne mike tuin jai. Kä nikani ruäre ta ngwane, gobranka Nehemías töi namani ñan krütare ñan ñobätä aune nitre judío monsoitre ye ie blita ñan nämäne gare kukwe hebreo yebiti (Deut. 6:​6, 7; Neh. 13:​23, 24). Kukwebiti Ngöbö kukwei nämäne tikani yebiti blita ñan nämäne gare nitre judío ie ¿se ño taredre kwe aune mikadre täte kwe? (Esd. 10:​3, 44). Aisete nitre judío ye ie nämäne ja di ngwandre kri krubäte akwa kä Israel yete rabadre bäri nuäre kräketre, ñan ñobätä aune yete bätärekä bätärekä Jehová mika jataninta täte metre (Neh. 8:​8, 9). w23.05 15 párr. 6-7

Akwa ruäre ngwane, kukwe raba nemen ni jiete ni töita nemen krubäte kukwe nuainbätä yebiti ta. Ñodre, “kukwe ngüba ñaka jire ye tä nakainkä” köböite kä raba nete nikän nikwe kukwe mikani nuaindre jai ye mikakäre nemen bare (Ecl. 9:11). O kukwe ruäre raba nemen ni kisete köböite ni raba nemen ulire o di nekä (Prov. 24:10). Ne madakäre, ni ngite yebätä ni raba kukwe ruäre ñaka kwin nuainne köböite kukwe mikani nuaindre nikwe jai ye ñaka raba nemen bare nie (Rom. 7:23). Ruäre ngwane jerekäbe nita nainte (Mat. 26:43). Kukwe ñaka kwin ye kwrere ben nita ja tuin ngwane, ¿dre raba ni dimike nänkäre jankunu ja käne? Nita näinteta ja jiebiti yebiti ni ganainta ye ñan ai gärätä. Nikwe ja tuadi kukwe keta kabre tare ben ye mikata gare Bibliabätä. Ye erere, kukwe tare yebiti ta mätä ja di ngwen nänkäre jankunu ja käne ngwane, yebiti mä tö kä tuai juto Jehovabätä ye mätä bämike. Kukwe mikani nuaindre mäkwe jai ye mätä ja di ngwen mikakäre nemen bare ye tä kä mike juto krubäte Jehovabätä ¿ye mä raba bämike ja töite? w23.05 30 párr. 14-15

Mä ja mikadre prekursor ye köböire, blitadre ño ni madabe aune ngwian yebiti dre nuaindre ye rabai gare kwin mäi (Filip. 4:​11-13). ¿Ñobätä mä ñan ja töi mike prekursor auxiliar nuainne käne? Ye köböire sribi köbö täte Jehová kräke ye mikadre mä kisete. Ñodre mä kädeka raba siervo de construcción o betelita. Ja mräkätre jökrä rabadre ja di ngwen ne kwe kädekadre ni umbre ji ngwanka konkrekasionte. Nire tä ja töi mike nemen siervo ministerial ye tä ja töi mike kukwe kwin nuainne nieta Bibliakwe (1 Tim. 3:1). Ni iti kädekadre ni umbre ji ngwanka ye kräke, käne kädekadre siervo ministerial. Ja mräkätre siervo ministerial ye tä ja mräkätre umbre ji ngwanka ye dimike krubäte kukwe keta kabrebätä. Nitre umbre ji ngwanka aune siervo ministerial ye tä ja töi mike bobre aune kukwe driere kä jutobiti. w23.12 28 párr. 14-16

Josías Jehová känänbare nämäne bati ye ngwane aune tö namani Ngöbö mikai gare kwin jai aune töi nuaindi. Akwa Josías kräke ñan namani nuäre rabakäre reire, ñobätä ñan aune ye näire nitre nämäne ngöbö ngwarbe mike täte. Josías ie nämäne ja ngwandre dite ja mikakäre kukwe metre yekri. ¡Ye erere nuainbare kwe! Kä jämi 20 biti ye ngwane, kukwe jökräbiti ngöbö ngwarbe mika nämäne täte ye dianinkä kwe (2 Crón. 34:​1-3). Mä abokän monso bati ngwane, mä raba ja ngwen Josías erere. ¿Mä raba nuainne ño? Mäkwe Jehová känändi aune mäkwe ja kitai niara töi kwin keta kabre yebätä ye käkwe mä dimikai ja denkä mento niara kräke. ¿Mäkwe ja diainkä mento Jehová kräke yekwe mä dimikai ño? Luke, biti kä nämäne 14 ja ngökani ñöte kwe, kukwe ne niebare: “Matare ja käne tikwe sribi Jehová kräke ye mikai nuaindre käne jai aune tikwe ja di ngwain kä mikakäre juto niarabätä” (Mar. 12:30). Mäkwe kukwe ne erere nuaindi ngwane, kukwe keta kabre kwin rabai mäkwe. w23.09 11 párr. 12-13

Pablokwe tärä juani konkrekasion Tesalónica ie ngwane kä jämi niken kwati tä kömikani yebätä töbike. Ja mräkätre ji ngwanka konkrekasionte ie kukwe ñaka nämäne gare krubäte, aisete kukwe nämäne nainte ietre akwa mika rabadre ütiäte. Ja tare nikadi kri ye jatai nökrö bäri ja ken ngwane, nane mada sukursal aune Central mundial ñaka rabaira kukwe niere ni jie ngwankäre. Yebätä gwäune ütiäte krubäte nikwe ja mräkätre ni jie ngwanka känändre ja jie ngwankäre, mikadre ütiäte jai aune taredre ye ütiäte krubäte. Kukwe jökrä yebiti ta nikwe töbikadre kwin ja käne aune kukwe ta nainte ja mräkätre ie yebätä ñaka ja töi mikadre ñakare aune Jehová ta Kristo yebiti ja niaratre jie ngwen ye ngwandre törö jai. Sobro balinkwatare tä ni rükä dokwä kriemike ye erere arato ni mikadi kwäre ie nita tö ngwen ye tä ni töi kriemike (Filip. 3:8). Nita tö ngwen ye tä ni brukwä mike jäme aune ja töi mike kwin jankunu. w23.06 11-12 párr. 11-12

Ni jökrä tä “meri töi ñakare” ye kukwe nuin, akwa kukwe keteiti diandre jai: ni nübaita kwe ye nikwe kai ngäbiti o ñakare. Raba kämekäme jabe yebätä kukwe keta kabre tare raba nemen bare aisete ja ngübadrebiti. “Ñö goita ye mane” nieta, “meri ñan töbike kwin” yekwe mikata gare tärä Proverbios yebätä (Prov. 16:6). ¿“Ñö goita ye mane” ye dre gärätä? Nitre ja mäkäninte metre tä nemen jabe ye abokän ñö bälen kwrere mikata gare Bibliabätä (Prov. 5:​15-18). Nitre ja mäkäninte metre tä nemen jabe ye kwin. Akwa “ñö goita” ye ñaka ja erebe. Ñobätä ñan aune, ye bämikata nitre tä nemen kämekäme jabe gore abokän tä kukwe Ngöbökwe kite tibien. Bäsi käre, nire tä kukwe käme ne nuainne ye tä nuainne gore ni gokä kwrere. “Ñö goita” ne mane kräketre, ñobätä ñan raba üke nütüta kwetre. Akwa ni ye tä ja ngökö akwle, ñobätä ñan aune kukwe jökrä ye tuin Jehovai aune niara ngöka ñan raba. Ni ñan tärä nemen ja kete Jehovabe ye kukwe bäri tare; aisete kukwe ye mane nie ñan raba (1 Cor. 6:​9, 10). Ne ñan ngörä. w23.06 22 párr. 7-9

Mä ja ngökani ñöte ye bitikäre mäta kukwe ja erebe niere orasionte, mäta ñäke Bibliabätä aune ja tötike ye ngwane, mä ñaka tä kä ngwen juto Jehovabätä ruin mäi, yebätä Jehová ñan mä dimike üai demebiti mäkwe ñaka nütü. Ni ngite ye medenbätä ruäre ngwane nita nemen di nekä. Ye erere tä nemen bare mäbätä ngwane, mäkwe ja kita Pablo yebätä. Pablo nämäne ja di ngwen täte ja ngwankäre Jesús erere akwa ruäre ngwane, nämäne ja di ribere. Apóstol Pablo kukwe ne tikani: “Sribi mikani ti kisete Ngöbökwe, erere tita nuene, aisete tita ütiä kärere ñakare, ñobtä ñan angwane ti sribikä Kristokwe jirekäbe aibe”. Yebiti nüke gare metre nie ja nämäne nemen ruin ño Pablo ie yebiti ta, töi nämäne kwatibe Gobran Ngöbökwe ye mike nemen bare. Ye erere arato, ja ruin ño mäi ye ñan aibätä mäkwe kukwe dian nuaindre jai, ñakare aune mäkwe ja töi mika kwatibe kukwe kwin nuainbätä, mä ñan töta nemen nuainbätä yebiti ta. Ye köböire kä näin ta ngwane, mä töi jatai nuainbätä (1 Cor. 9:16). w24.03 11-12 párr. 12-13

Nita ja mräkätre kain ngäbiti kwin aune ja kete ja mräkätre madabe yebiti tare nikwe nita bämike ietre, ye köböire rabai bäri nuäre kräketre ni tarekäre (2 Cor. 6:​11-13). Konkrekasion keta kabre. Yete ja mräkätre jene jene tä, ja ngwen jene aune kukwe jene ben ja tuani kwetre. ¿Drekwe ni dimikai niaratre tarere bäri? Ni rabadre ja töi mike kukwe kwin bätätre yebätä. Ja tare nikadi kri näire ja taredre ye rabai ütiäte krubäte, ¿Jehovakwe ni kriemikai ño ja tare nikadi kri ye kömikai ngwane? Babilonia gate jababare ngwane, Jehovakwe kukwe biani mikakäre täte nitre niara mikaka täte nämäne kä ye känti ie yebätä töbike. Kukwe ne niebare kwe: “Nän juta tikwe, mun rika cuarto munkwe ye teri, aune munkwe jukwe dika jabiti. Munkwe ja üka ken yete nememe ti töita rubun näin ta ye ngwane” (Is. 26:20). Ja tare nikadi kri näire nikwe kukwe ne mikadre täte. w23.07 6-7 párr. 14-16

Jehová aune Jesús ye moto kwin krubäte nibira gare nie. Niaratre ye erere nikwe ja ngwandre ie Jehová tö (Filip. 4:5). Ni raba kukwe ne ngwentari jai: “¿Ti moto kwin, tita kukwe ruäre kain ngäbiti aune ja tuenmetre jie ngwandre ye nieta tibätä? ¿Tita ja dibiti nitre mike kukwe tä nemen tuin kwin tie ye nuainne? ¿Tita ni mada kukwe nuin aune tita ja töi kwite kukwe ruärebätä?”. Nikwe ja moto mikai bäri kwin ngwane, ni jatai bäri ja ngwen Jehová aune Jesús erere. Kukwe jene tä nemen bare nibätä ye ngwane, ja moto mikadre kwin aune kukwe mikadre nüke gare jai. Ñodre, jötrö ngwarbe ni raba nakain bren tare krubäte ie, ni raba nemen jondron ñakare o política yebätä kukwe ruäre raba nemen ni kisete. (Ecl. 9:11). Ne madakäre, kukwe jene tä nemen bare juta Ngöbökwe yete ngwane raba ni nuinte. Akwa yekäre kukwe ketabokä raba ni dimike ye ani mike gare jai: 1) kukwe tä nemen bare ye kadre ngäbiti, 2) ja töi mikadre kukwe ja känenkäre yebätä, 3) ja töi mikadre kukwe kwinbätä, 4) ja töi mikadre kukwe nuainne ni mada kräke. Kukwe kädekateta ne kwin krubäte gare metre ñan ñobätä aune namanina bare. w23.07 21-22 párr. 7-8

Daniel nämäne bati ye ngwane, nitre babilonia nikani ngwena ngite ni klabore erere. Daniel nämäne bati akwa yebiti ta nitre babilonia okwä namanibätä. Ñobätä ñan aune niara ye abokän bati bä nuäre aune mräkätre ütiäte yekri jatani (1 Sam. 16:7). Ye medenbätä niara tötikani ne kwe rabadre nitre ütiäte nämäne babilonia ye ngätäite (Dan. 1:​3, 4, 6). Daniel nämäne tare Jehovakwe niara ja töi mikani ja ngwen ño yebätä. Aune ye metre gare nie ñobätä ñan aune kä nämene gre Daniel biti o bäri brai angwane Jehovakwe blitabare Job aune Noebätä käkwe niara mikani täte kä kwati krubäte te ye ngätäite niara kädekaninte kwe (Gén. 5:32; 6:​9, 10; Job 42:​16, 17; Ezeq. 14:14). Daniel nünanbare kwin krubäte, kä raire te aune käre Jehovakwe tarebare (Dan. 10:​11, 19). w23.08 2 párr. 1-2

Mä tö ju kökai krati jai ye bämike ja töite mä jämi kökö ye känenkri ¿dre tädre gare kwin mäi? Metrere mä tö rabadre kukwe kia kia ju yebätä ye mikai gare jökrä jai. Ye erere bämika raba ñäkätä Bibliabätä aune ja tötikatabätä yebätä. Nikwe ñäkädre jötröbätä ye ngwane, kukwe dirita käne, “ni jökrä ie Ngöbö kukwei bätä ye aibe rabai gare nie” (Heb. 5:12). Ye medenbätä bäri kwin ju mikata ñärärä kwin “terita” mikakäre gare kwin jai. Ye erere nikwe kukwe mikadre gare kwin jai. Ja tötikakäre kwin Bibliabätä kukwe ruäre mikata gare tärä keteitibätä Bibliabätä ye ara mikata gare tärä mada Bibliabätä yekänti ye mikadre gare kwin jai. Apóstol Pablo käkwe nitre kristiano töi mikani ja kite kisere kukwe Bibliabätä yebätä. Ye köböire Ngöbö kukwei ötai nuäi, ngraba nuäi aune nuäi nemen nguse aune ngraba nuäi kwin rükadre gare kwin ietre tödekadre kwatibe kwetre yekäre (Efes. 3:​14-17, 19; 3:18). w23.10 18 párr. 1-3

¿Ñobätä mä ñan ja töi mike ja tötike kukwe ne ererebätä? Ñodre, David nämäne bati ngwane, dianinkä ne kwe rabadre gobrane ja känenkäre juta Israel. Akwa, rabadre gobrane yekäre ngübabare kä kabre te kwe. Simeón aune Ana sribibare töi kwatibebiti Jehová kräke nämäne Mesías käbämikani ye ngübare ngwane (Luc. 2:​25, 36-38). Mäta ja tötike kukwe nebätä ngwane, mäkwe ngwantari jai: “¿Dre käkwe nitre ne dimikani kukwe ngübare bätärekä? ¿Ja töi mikani kore kwetre ye köböire dre kwin namani bare kräketre? ¿Ño ti raba ja ngwen niaratre erere?”. Arato, nitre käkwe ñan kukwe ngübabare bätärekä yebätä ni raba ja kite (1 Sam. 13:​8-14). Kukwe ne erere ngwantari raba jai: “¿Ñobätä ñaka kukwe ngübabare bätärekä kwetre? ¿Ñan kukwe ngübabare bätärekä kwetre yebätä kukwe tare meden namani barebätä?”. w23.08 25 párr. 15

Pedro ja ngwani metre. Aune kukwe blo krubäte nuainbare kwe yebiti ta niarakwe ñaka ja ngwani di nekä. Ñodre niara ja ngwanka metre bämikani kwe, Jesukwe kukwe niebare ñaka nükani gare nitre ja tötikaka Jesukwe ie ye ngwane (Juan 6:68). Kukwe niebare ye dre gärä nämäne ye ñaka ngwanintari kwetre o Jesukwe mikadre gare ye ñaka ngübabare kwetre aune kä mikaninkä kwe bätä. Akwa Pedro ñaka kä mikaninkä. Ñobätä ñan aune, Jesús aibe kwe “kukwe ja nire kärekäre kräke” nämäne niebare kwe. Jesukwe ñaka Pedro tuanimetre jire chi. Deu köbö te Jesús murie ketai ye näire Pedro aune apóstol mräkä yekwe Jesús tuainmetre ye nämänena gare ie (Luc. 22:​31, 32). “Mun töi abko tä biare jändrän kuin nuene, akwa mun di ñakare” kukwe nieta, ne nämäne nüke gare kwin Jesús ie (Mar. 14:38). Ye medenbätä, Jesús ñan gare Pedro ie niebare kwe ngwane, Pedro ñan ja ketaita Jesube ye ñaka nütübare kwe (Mar. 16:7; Luc. 24:34; 1 Cor. 15:5). Ja namani ruin blo krubäte Pedro ie yebätä kukwe yekwe niara töi mikaninta jäme. w23.09 22 párr. 9-10

Nireta tödeke Ngöböbiti ye niara tä ngite kite biti ta o tä jue mike ye kwrere aune tä mike tuin jai ni ja ngwanka kwin aune ngite ñakare ye kwrere. Abrahán, David bätä nitre Jehová mikaka täte metre mada ye töi ngite akwa Jehovakwe kädekani ja ngwanka metre. Niaratre tödekabare yebätä Jehovakwe ngite kitani niaratrebiti ta bärira jire nämäne nüne nitre töi käme ngätäite yebätä (Efes. 2:12). Apóstol Pablo Kukwe tikani nitre Romano ie ngwane, ja ketakäre Ngöböbe nikwe tödekadre ye ütiäte krubäte ngwaninta törö kwe. Abrahán aune David, bätä kukwe namani bare ye erere raba nemen bare nibätä arato. w23.12 3 párr. 6-7

Ni kristiano jökrä raba jondron ütiäte nuainne Ngöbö käikitakakäre. ¿Raba nemen bare ño nie? Kä nikwe, ni die aune dre dre tä nikwe yebiti nikwe ja di ngwandre sribire Gobran Ngöbökwe kräke. Nikwe ja di ngwain kukwe jökräbiti Ngöbö mike täte ngwane, ni raba niara mike täte ye käi juto nibätä nikwe bämikai. Apóstol Pablo tärä tikani nitre kristiano hebreo ie yekänti mrä yete niebare kwe, nita Ngöbö mike täte yebätä kukwe ütiäte ruäre ye ñaka käi kwitadrekä jabiti (Heb. 10:​22-25). Ñodre, nita orare, blite nitre madabe kukwe ie nita tö ngwen yebätä, ja ükökrö ja mräkätre ben aune ja dimikakäre aune bäri “köbö Jehovakwe nibira ja ken tuin nie yebätä”. Tärä Apocalipsis yekänti mrä ángel iti käkwe kukwe ne niebare: “¡Ngöbö aibe mika ütiäte jae!”. Niarakwe kukwe ye niebare bobu jire yebiti kukwe ye ütiäte krubäte mikani gare kwe (Apoc. 19:10; 22:9). Kukwe nguseta nibi gare nie templo ja üaire Jehovakwe bätä ye nikwe ñaka käi kwitadrekä jire chi jabiti aune ni raba niara aibe mike ütiäte jai ye rabadre ütiäte ni kräke. w23.10 29 párr. 17-18

Akwa Jesukwe ni mikani mokre ne nikwe ñaka käi kwitadrekä jabiti: “Bäsi ni jökrä ñan rabadi ja tarere kwärikwäri” (Mat. 24:12). Akwa nitre ja tötikaka kwati Jesukwe yekwe ñaka ja taredi ye ñan ai gäräbare kwe. Nitre ja ngwanka käme ñaka tä ja tarere yebätä nikwe ja ngübadrebiti ne kwe nikwe ñaka ja ngwandre ye erere. Kukwe nebe töbätä, ani kukwe ngwantarita ne mike gare jai: ¿ja mräkätre tareta metre o ñakare ye raba nemen gare nie? Kukweta nemen bare nibätä ye ngwane ño nita ja ngwen aune ja töi mike ño yebiti nita ja mräkätre tarere erametre o ñakare raba nemen gare nie (2 Cor. 8:8). Kukwe keteiti ye Pedrokwe kädekaninte: “Nita ja tarere era metre kwärikwäri angwane, ni mdata ja mike ngite ni rüere angwane nita juto biare denkä jabti ta, aisete munkwe ja taredre kri kwärikwäri, ye abko bäri kuin” (1 Ped. 4:8). Aisete ni mräkätre tä ja mike ngite o tä kukwe tare nuainne nibätä ye ngwane nita niaratre tarere nuäi ye tä nemen gare nie. w23.11 10-11 párr. 12-13

Ja mräkätre konkrekasionte ruäre aibe nita tarere erametre ngwane, ni ñaka tä kukwe niebare Jesukwe ja taredre erametre kwärikwäri ye mike täte. Metrere ja mräkätre ruäre ben nita ja kete bäri kwin namani bare Jesubätä nitre ja tötikaka kwe ben ye erere (Juan 13:23; 20:2). Akwa Pedro ngwaninta törö nie nikwe “ja mräkätre jökrä taredre” erametre ñodre, ja mräkätre jen nikwe tareta ye kwrere (1 Ped. 2:17). Pedrokwe mäträbare krörö: “Nikwe ja taredre ja brukwä tätebiti” (1 Ped. 1:22). Ja brukwä “tätebiti” ye abokän ni jatai nitre tarere bäri ngwane nitre ñaka tare nikwe ye ni jatai tarere. Ñodre, ni iti käkwe ni nuaindre tare o kukwe blo niedre ni rüere ngwane, ¿nikwe ja töi mikadre ño? Metrere ni ñaka ja töi mikadre tarere ñakare aune ni tö rabadre ja ngie diainkäbiti (Juan 18:​10, 11). Apóstol Pablo kukwe ne tikani: “Ni mdakwe kukwe nuen blo mun rüere angwane, munkwe ñan kukwe nuenta blo btä ja dokwäre. Erere arato, ni mdakwe ñäkä taretare munbtä angwane, munkwe ñan ñäkäta taretare btä ja dokwäre amne munkwe ja di kärä kräke Ngöböye jirekäbe” (1 Ped. 3:9). Mätä nitre tarere töi bäkänbiti ngwane, nitre kukwe tare nuain mäbätä ngwane mäkwe ja töi mikai kwin kräke aune mäkwe töi mikai nüke gare jai. w23.09 28-29 párr. 9-11

¿Monsotre kia tä nirien jötrö gwä törö nemen umbre ye tä nemen bare ja töibiti kwrere? Ye tä ni töi mike niä. Akwa, ni ririadre ja üarebiti ye ñan nemen bare köre (1 Cor. 13:11; Heb. 6:1). Ni rabadre ünä ja üairebiti yekäre ja ketadre kwin Jehovabe aune üai deme kwe ye käkwe ni dimikadre töi kwin keta kabre ye erere bätä ja ngwen. Arato ja kitadre kukwe ruäre nuaine ja mikakäre juto kä ja känenkäre kräke. (Prov. 1:5). Jehovákwe ni nire jökrä sribebare merire aune brare sribebare kwe (Gén. 1:27). Gare nie ni merire aune brare ye ñan ja erebe. Ñodre kukwe jene jene Jehovákwe mikani ni merire aune brare kisete ye nuainkäre töi jene jene aune kukwe jene jene nuain gare ietre. w23.12 18 párr. 1-2

¿Nitre madakwe Ngöbö kä ño ye niedre ye ie Jesús tö namani? Jän. Akwa nitre ji ngwanka kukwe ngwarbebätä kä ye näire nämäne nütüre Ngöbö ye abokän kä deme ye medenbätä ñaka diandre kadate jire chi. Nitre nämäne töbike ño yekwe niara ketadrebätä Ngöbö kä ño mike gare ye ie Jesús ñan tö namani. Ani ngwenta törö jai Jesukwe ni brare iti mikaninta kwin üai käme yebätä kä geraseno yekänti. Nitre nekwetaninkä ja jiebiti, yebätä Jesús kämikadrekä yete ye ribebare kwe ie (Mar. 5:​16, 17). Nitre jökrä ie Jehová kä rabadre gare ie Jesús tö namani. Yebätä jämi nikenta ye känenkri, ribebare kwe ni iti bätä üai käme dianinkä kwe yei, Jehovakwe niara mikani räre aune Jesús ñan aikwe nuainbare niedre kwe nitre ie yekäre (Mar. 5:19). Ye erere nikwe Jehová kä ye mikadre gare nitre jökrä ie ye Rei nikwe Jesús tö (Mat. 24:14; 28: 20). Nita ye erere nuainne ngwane, kä mikata jutobätä. w24.02 10 párr. 10

¡Nita juta Ngöbökwe yete ye kukwe bäri kwin tä nikwe! Aune kukwe kite nakainkä bäri tare, akwa Jehová köböire ja mräkätre ja üaire tä keteitibe ye tä nikwe (Sal. 133:1). Jehovata ni jie ngwen ye tä ni dimike nüne kä jutobiti ni mräkätre ben (Efes. 5:33–6:1). Ne madakäre, niara tä ni mike töbätä kukwe ñaka kwin tä nüke ni töite ngwane, ne kwe kä tätre juto nibätä. Nita sribire Jehová kräke yebätä nikwe ñaka ja di ngwandre nekä, ruäre ngwane nikwe ja di ngwandre krubäte. ¿Ñobätä? Ñobätä ñan aune nitre tä kukwe niere o nuainne ye raba mate tare nibätä. Ne madakäre, nita ja mike ngite bati bobu ye ngwane, ni raba nemen di nekä. Kukwe ja tötikara ne käkwe ni dimikai sribire jankunu Jehová kräke kukwe ne erere känti: 1) ja mräkä tä ni mike rubun ngwane, 2) ni muko tä kukwe nuainne abokän tä ni mike ulire yebätä, 3) nita kukwe nuainne yebätä ja ñan tä nemen ruin kwin nie o nita nemen ulire yebätä. w24.03 14 párr. 1-2

Ja mräkätre käkwe kukwe nuainbare sribikäre bäri Jehová ye nikwe kukwe nuai ruäre ngwane. Ñodre janamane Kwela nitre Gobran Ngöbökwe kukwe Driekä kräke yebätä, mada abokän ja kwitani kä ruäre känti kukwe driekäre bäri. Ne erere mä raba nuainne ngwane, ¡mäkwe nuain! Ni Jehová mikaka täte tä käre ja di ngwen kukwe driekäre bäri (Hech. 16:9). Ye erere ñaka raba nemen bare mäi ngwane, mä ñaka ütiäte o nitre mada bäri ütiäte mä kräke mäkwe ñaka nütü. Nita kä ngwen nüke jai ye abokän bäri ütiäte (Mat. 10:22). Ni raba dre nuainne aune dre nuain gare nie ye ererebiti nita sribire Jehová kräke ngwane, kätä nemen jutobätä ye ngwandre törö jai. Ye abokän kukwe keteiti bäri ütiäte nänkäre Jesús jiebiti, ja ngökanina ñöte ye bitikäre (Sal. 26:1). w24.03 10 párr. 11

Kukwe käme yebätä nita ja töi kwite ngwane ni Rün kä kwinbiti käkwe ngite kitai ta nibiti tä niere (Sal. 86:5). Aisete, kukwe käme yebätä nikwe ja töi kwitani bökän ngwane, Jehová tä ngite kite ta nibiti ye nikwe mikadre era jai. Nita sribi nuainne Jehová kräke ye ñan ütiäte ye nikwe ñaka nütüdre, ¿yekäre dre raba ni dimike? Niara ñan kukwe ribere kisere nie, aune kukwe ñan raba nemen bare nie ye ñaka ribere nie, ñakare aune kukwe mike nüke gare kwin jai. Nita kukwe kia o krikri nuainne akwa nita nuainne ja brukwä tätebiti ye ngwane tä mike tuin ütiäte krubäte jai. Arato nitre Jehová mikaka täte kirabe käkwe sribibare ja nire tätebiti Jehová kräke yebätä nikwe töbikadre. Ñodre, Pablo sribibare krubäte, kä kwati te nänbare kilómetro kabre kwe aune konkrekasion mrä mrä mikanintebe kwe nämäne kukwe driere ye ngwane. Metrere Pablo raba dre nuainne ye erere nuainbare kwe aune Jehová kukwe kwin mikani nemen bare jankunu kräke (Hech. 28:​30, 31). Ye erere arato, ni tö kukwe nuain Jehová kräke ye ñan jökrä raba nemen bare nie, akwa ñobätä nita nuainne ye bäri ütiäte Jehová kräke. w24.03 27 párr. 7, 9

Jesukwe kukwe kwin bämikani nitre ja tötikaka kwe käne. Kukwe driebare kwe ngwane käre nämäne orare. Kä ñaka nämäne nemente ie, nämäne sribire krubäte aune nitre kwati nämäne bäre ye medenbätä kä dianinkä kwe jai orakäre Rün kwe ie (Mar. 6:​31, 45, 46). Kä nämäne diore dekä ye ngwane nämäne niken blite Rün kwe ben (Mar. 1:35). Bati orabare kwe dibire nememe kä ngwen dekä kukwe ütiäte diankäre nuaindre jai (Luc. 6:​12, 13). Deu Jesús murie keta jämi känenkri orabare bä kabre kwe Rün Jehová ie ñobätä ñan aune kukwe bäri tare ben ja tuadi kwe kukwe driebare kwe ye ngwane ye nämäne gare kwin ie (Mat. 26:​39, 42, 44). Sribi tä krubäte ni kisete akwa ni rabadre kä denkä jai orakäre Jehovai, Jesús kukwe bämikani ni käne ye erere. Ni rabadre ora ükete jai, ja driekäre Jehovai, ni raba ja di ngwen nüke dekä krö orakäre o ni raba nuainne deu. Yebiti orasion ye regalo bäri ütiäte ye nikwe bämikai Jehovai. w23.05 3 párr. 4-5

Jehová tä nitre dianinkä nänkäre kä kwinbiti ye tarere ye tä bämike ie arato. Diccionario keteiti bibliabätä bätä kukwe ne tä tikani “jondron ianinte” (derramado) ye abokän ñö kri tä nen, tä kite nibiti ye tä nüke ni töite. Kukwe ñan tuabare ye tä ni töi mike niä, ¿ñan ererea? Nitre dianinkä nänkäre kä kwinbiti ye Jehovata tarere ye gare metre ietre (Jud. 1). Niaratre ie ja ruin kukwe niebare apóstol Juankwe ne erere: “¡Ngöbö ni Rün nikwe käta ni tarere kri krübäte tuen munkwe abko krörö: ni abko Ngöbö ngäbriänkätre ara niarata niere nie!” (1 Juan 3:1). ¿Nitre dianinkä nänkäre kä kwinbiti ye aibe Ngöböta tarere? Ñakare jire, metrere ni jökrä niara mikaka täte ye tare kwe ye rabai gare nie. ¿Jehovakwe ni tare krubäte ye bämikani kukwe meden ütiätebiti kwe nie? Ye abokän ni kökanintari kwe yebiti. Niarakwe ni tare bäri nitre mada kräke (Juan 3:​16, TNM; Rom. 5:8). w24.01 28 párr. 9-10

Ja nire Davidkwe nämäne kukwe tare te ye ngwane, dre nuainbare kwe kä jürä ganainkäre ye texto ne tä mike gare nie: dre rabai bare ja känenkäre yebätä töbikataribare kwe. Aune Jehovakwe niara mikadi kwäre kä debe näre ye nämäne gare ie. Ne madakäre, Jehovakwe käbämikani niara rabai reire kä Israel känti (1 Sam. 16:​1, 13). Aune Jehová kukwe käbämikani ye mikai nemen bare kwe ye nämäne gare metre David ie. ¿Nengwane Jehovata dre käbämike nie? Kukwe tare ben nita ja tuin nengwane ye diainkä kwe ye ñan käbämikata kwe. Akwa kukwe ñokwa ben nikwe ja tuai, ja känenkäre kä mrä yete kukwe tare ye jökrä diainkä kwe käbämikata kwe (Is. 25:​7-9). Metrere Jehová die tärä nitre mikakäreta nire aune ni bren mikakäreta räre, arato nitre ja mikaka ni rüere ye gaite jökrä kwe ye gare metre nie (1 Juan 4:4). w24.01 6 párr. 12-13

Kukwe jökrä ne mäkwe nuainbare ñobätä ñan aune mä tö namani ja mikai Jehovakri. Ñobätä kukwe ne metre namani gare mäi ye ngwenta törö jai. Jehová namani gare mäi yebätä mä jatani mike tuin ja rün erere jai aune mike ütiäte bätä tarere. Tödeka mäkwe riribare ye köböire mäkwe ja töi kwitani kukwe blo yebätä. Mä nämäne kukwe tuin käme Jehovai ye nuainne ye mäkwe tuanimetre aune dre tuin kwin Jehovai mä jatani nuainne. Ngöbö ngite kitani ta mäbiti namani gare mäi yekwe mä töi mikani jäme (Sal. 32:​1, 2). Mäkwe ja töi mikani niken gätäbätä aune kukwe kwin namani gare mäi ye mä jatani kädriere ni madabe. Mä niena kristiano ja dianinkä mento aune ja ngökabare ñöte yebätä mätä näin ji metrebiti aune töi kwatibebiti ñaka kämikekä jire ji yebätä (Mat. 7:​13, 14). Märkwe nünandrekä ditre ja üairebätä aune Jehová mike täte töi kwatibebiti. w23.07 17 párr. 14; 19 párr. 19

Nikwe ja kukwei kitaninkä Jehovai yebätä nikwe töbikaitari köböire rabai bäri nuäre ni kräke ja tuakäre kukwe tä ni nuinte yebe. Nikwe ja dianinkä mento ye ngwane nikwe ñaka kukwe ye nuaindi jire chi nikwe käbämikani. Nikwe ye erere nuaindi ye köböire ni ñaka rakai kukwe blo yei aune rabai nuäre ni kräke kukwe ye diankakäre ja brukwäte aune rabai nuäre ni kräke ja tuakäre kukwe yebe. “Kukwe blo yebätä” ni täi mobe (Prov. 4:​14, 15). Sribi driedre nie, köböite ni ñan rabadre kwen gätä jökräbätä ye ngwane, nikwe dre dian nuaindre jai yebätä nikwe töbikabarera. Aisete nikwe ñaka sribi ye kain ngäbiti, ñobätä ñan aune nikwe sribi ye kain ngäbiti biti nikwe Gobran Ngöbökwe mikadre käne ye ni ñan täi nütüre. Ñakare aune, Jesús erere ni tö kä tuai juto Jehovabätä, ye medenbätä dre ñaka tuin kwin Ngöböi ye ni ñaka kain ngäbiti jire. Aune rabadre bare nie yekäre Jehová ni dimikai käbämikata kwe nie. (Mat. 4:10; Juan 8:29). w24.03 9-10 párr. 8-10