KAPITULO 21
Ginpakita ni Jesus ang ‘Kaalam Halin sa Dios’
1-3. Ano ang reaksion sang mga tawo sa lugar nanday Jesus sa iya pagpanudlo, kag ano ang wala nila mahibaluan parte sa iya?
NAURUNGAN ang tumalambong. Ang bataon nga si Jesus nagatindog sa atubangan nila sa sinagoga kag nagapanudlo. Kilala nila si Jesus kay nagdaku sia sa ila siudad, kag sa sulod sang mga tinuig nagaobra sia bilang isa ka panday. Basi ang iban sa ila nagaistar sa mga balay nga ginbuligan ni Jesus patindog, ukon basi sia mismo ang naghimo sang mga arado kag mga gota nga ginagamit nila sa ila pagpanguma.a Pero mamati bala sila sa ginatudlo sining isa anay ka panday?
2 Ang kalabanan sang mga nagapamati natingala gid, kag namangkot: “Diin ginkuha sini nga tawo ining kaalam?” Pero nagsiling man sila: “Sia ang panday nga anak ni Maria.” (Mateo 13:54-58; Marcos 6:1-3) Makapasubo nga ang mga tawo sa lugar nanday Jesus nagapamensar, ‘Ini nga tawo isa lang ka panday nga tagadiri sa aton.’ Bisan pa makita ang kaalam kon nagahambal sia, wala nila sia ginpatihan. Wala nila mahibaluan kon diin naghalin ang iya kaalam.
3 Diin ginkuha ni Jesus ang iya kaalam? “Ang akon ginatudlo wala naghalin sa akon,” siling niya, “kundi sa nagpadala sa akon.” (Juan 7:16) Ginpaathag ni apostol Pablo nga para sa aton, si Jesus ‘kaalam halin sa Dios.’ (1 Corinto 1:30) Ang kaalam mismo ni Jehova ginpakita paagi sa iya Anak, nga si Jesus. Matuod gid ini, amo nga nakasiling si Jesus: “Ako kag ang Amay isa.” (Juan 10:30) Usisaon naton ang tatlo ka paagi nga si Jesus nagpakita sing ‘kaalam halin sa Dios.’
Ang Iya Gintudlo
4. (a) Ano ang tema sang mensahe ni Jesus, kag ngaa importante gid ini? (b) Ngaa ang laygay ni Jesus praktikal pirme kag para gid sa kaayuhan sang mga tawo?
4 Una, binagbinaga ang gintudlo ni Jesus. Ang tema sang iya mensahe amo “ang maayong balita sang Ginharian.” (Lucas 4:43) Importante gid ini nga mensahe bangod paagi sa Ginharian, pakabalaanon ang ngalan ni Jehova, kag nalakip diri ang pagbalik sang iya maayo nga reputasyon, pamatud-an nga sia ang pinakamaayo nga Manuggahom, kag himuon nga Paraiso ang duta diin magakabuhi ang mga tawo sing wala katapusan. Sa iya pagpanudlo, naghatag man si Jesus sing maalamon nga laygay para sa adlaw-adlaw nga pagkabuhi. Ginpamatud-an niya nga sia ang gintagna nga “Maalam nga Manuglaygay.” (Isaias 9:6) Ngaa si Jesus “Maalam nga Manuglaygay?” Nahibaluan gid niya ang ginasiling sang Pulong sang Dios kag kon paano naton alagaron ang Dios sa paagi nga gusto Niya. Nabal-an man niya kon ano ang aton ginapensar kag ginabatyag. Kag palangga gid niya ang mga tawo. Gani, ang iya laygay pirme praktikal kag para gid sa kaayuhan sang mga tawo. Ang ginhambal ni Jesus “pinamulong sang kabuhi nga wala sing katapusan.” Kon sundon naton ang iya laygay, mabuhi kita sing wala katapusan.—Juan 6:68.
5. Ano ang mga topiko nga gin-istorya ni Jesus sa Sermon sa Bukid?
5 Ang Sermon sa Bukid isa ka talalupangdon nga halimbawa sang wala tupong nga kaalam sa mga panudlo ni Jesus. Ining sermon, nga narekord sa Mateo 5:3–7:27, mahimo mahambal sa sulod lang sang 20 minutos. Pero, ang laygay nga ginhatag ni Jesus makabulig gihapon asta subong, pareho sang tion nga ginhambal niya ini. Sa sini nga sermon, sarisari ang topiko ni Jesus, lakip kon paano mangin maayo ang relasyon sa iban (5:23-26, 38-42; 7:1-5, 12), kon paano mangin matinlo sa moral (5:27-32), kag kon paano mangin malipayon ang pagkabuhi (6:19-24; 7:24-27). Pero wala lang ginsugiran ni Jesus ang mga tawo kon paano mangin maalamon. Ginpakita man niya ini paagi sa pagpaathag, pagpangatarungan, kag paghatag sang mga halimbawa.
6-8. (a) Ano nga makapakumbinsi nga mga rason ang ginhatag ni Jesus para malikawan naton ang kabalaka? (b) Ano ang nagapakita nga ang laygay ni Jesus kaalam halin sa langit?
6 Halimbawa, binagbinaga ang maalamon nga laygay ni Jesus kon paano atubangon ang kabalaka sa materyal nga mga butang nga ginasambit sa Mateo kapitulo 6. “Untati ninyo ang pagkabalaka sa inyo kabuhi, kon ano ang inyo kaunon ukon imnon ukon isuksok,” laygay ni Jesus. (Bersikulo 25) Kinahanglan naton tanan ang pagkaon kag bayo, kag natural lang nga mabalaka kita kon paano ini matigayon. Pero ginasilingan kita ni Jesus nga ‘untati ang pagkabalaka’ sa sini nga mga butang.b Ngaa?
7 Pamatii ang makapakumbinsi nga paathag ni Jesus. Ginhatagan kita ni Jehova sang kabuhi kag lawas, gani sigurado nga mahatagan niya kita sang mga butang nga kinahanglan naton para mabuhi, pareho sang pagkaon kag bayo. (Bersikulo 25) Kon ginapakaon sang Dios ang mga pispis kag ginapanaptan niya sing katahom ang mga bulak, sigurado nga atipanon man niya ang mga tawo nga nagasimba sa iya! (Bersikulo 26, 28-30) Wala gid sing pulos ang pagkabalaka. Indi sini madugangan ang aton kabuhi bisan sing diutay lang.c (Bersikulo 27) Paano naton malikawan ang kabalaka? Si Jesus nagalaygay sa aton: Padayon nga unaha sa kabuhi ang pagsimba sa Dios. Ang mga nagahimo sini makasalig nga “idugang” sang ila Amay sa langit ang tanan nila nga kinahanglanon sa adlaw-adlaw. (Bersikulo 33) Dugang pa, ginsugiran kita ni Jesus sang maalamon nga laygay nga atubangon lang naton ang mga problema sa sini nga adlaw kag indi pagkabalak-an ang mga problema buas. (Bersikulo 34) Isa pa, basi indi man matabo buas ang mga problema nga ginakabalak-an naton. Kon sundon naton ang maalamon nga laygay ni Jesus, malikawan naton ang mga butang nga nagapa-stress sa mga tawo sa kalibutan subong.
8 Maathag nga ang laygay ni Jesus praktikal gihapon subong, pareho sang ginhatag ini halos 2,000 ka tuig na ang nagligad. Ebidensia gid ini sang kaalam halin sa langit. Bisan gani ang pinakamaayo nga laygay sang mga tawo nga manuglaygay madali magdaan kag sa indi madugay ginabag-o ukon ginaislan. Pero, ang mga panudlo ni Jesus mapuslanon gihapon bisan pa sa pagligad sang tion. Indi kita dapat makibot sa sini, kay ining Maalam nga Manuglaygay nagahambal sang “pulong sang Dios.”—Juan 3:34.
Ang Iya Paagi sa Pagpanudlo
9. Ano ang ginsiling sang pila ka soldado parte sa panudlo ni Jesus, kag ngaa matuod gid ang ila ginsiling?
9 Ang ikaduha nga paagi nga ginpakita ni Jesus ang kaalam sang Dios amo ang iya paagi sa pagpanudlo. Isa ka bes, ang pila ka soldado nga ginpadala para arestuhon sia nagbalik nga wala nila sia naaresto. Nagsiling sila: “Wala pa gid sing tawo nga nakahambal kaangay sini.” (Juan 7:45, 46) Matuod gid ang ila ginsiling. Sa tanan nga tawo nga nabuhi, si Jesus, nga “halin sa ibabaw,” amo ang may pinakadamo nga ihibalo kag eksperiensia. (Juan 8:23) Wala gid sing tawo nga nakapanudlo pareho sa iya. Binagbinaga ang duha sa mga paagi sang pagtudlo sining maalam nga Manunudlo.
“Ang mga tawo nahayanghag sa iya paagi sang pagpanudlo”
10, 11. (a) Ngaa epektibo gid ang mga ilustrasyon ni Jesus? (b) Ano ang mga parabola, kag ano nga halimbawa ang nagapakita nga epektibo gid ang mga parabola ni Jesus sa pagpanudlo?
10 Epektibo nga paggamit sing mga ilustrasyon. Ginasugiran kita sang Biblia nga ‘nagtudlo si Jesus sa mga tawo paagi sa mga ilustrasyon. Sa pagkamatuod, kon wala sing ilustrasyon indi sia magtudlo sa ila.’ (Mateo 13:34) Nagadayaw gid kita sa iya wala tupong nga ikasarang sa pagtudlo sing madalom nga mga kamatuoran paagi sa mga butang nga makita adlaw-adlaw. Ginsambit niya ang mga mangunguma nga nagatanom sing mga binhi, mga babayi nga nagahanda sa pagluto sing tinapay, mga bata nga nagahampang sa tiendahan, mga mangingisda nga nagabutong sang mga pukot, kag mga manugbantay nga nagapangita sa nadula nga karnero. Ini nga mga butang pirme makita sang iya mga manugpamati. Kon ang importante nga mga kamatuoran ginakonek sa mga butang nga pirme makita, ini nga mga kamatuoran mahapos maintiendihan, madumduman, kag masunod.—Mateo 11:16-19; 13:3-8, 33, 47-50; 18:12-14.
11 Pirme naggamit si Jesus sing mga parabola. Ang mga parabola amo ang malip-ot nga mga istorya nga nagatudlo sang importante nga mga leksion. Bangod ang mga istorya mas madali maintiendihan kag madumduman, maayo ini nga paagi para indi malipatan sang mga nagapamati kay Jesus ang mga leksion. Sa madamo nga parabola, maathag nga ginpakita ni Jesus ang mga kinaiya sang iya Amay paagi sa mga ilustrasyon nga indi dali malipatan. Halimbawa, mahapos maintiendihan ang ginatudlo parte kay Jehova sang parabola sang nadula nga anak. Ginatudlo sini nga kon ang isa nga nakahimo sang sala matuod nga mahinulsulon, patawaron sia ni Jehova kag mapinalanggaon nga batunon liwat.—Lucas 15:11-32.
12. (a) Sa ano nga paagi gingamit ni Jesus ang mga pamangkot sa iya pagpanudlo? (b) Paano ginpahipos ni Jesus ang mga nagduhaduha sa iya awtoridad?
12 Epektibo nga paggamit sang mga pamangkot. Gingamit ni Jesus ang mga pamangkot para mabuligan ang mga nagapamati sa iya nga magpamensar sing maayo, usisaon ang ila mga motibo, ukon maghimo sing mga desisyon. (Mateo 12:24-30; 17:24-27; 22:41-46) Sang ginduhaduhaan sang mga lider sang relihion ang iya awtoridad halin sa Dios, si Jesus nagsabat: “Ang awtoridad bala ni Juan sa pagbawtismo halin sa langit ukon sa mga tawo?” Nakibot sila sa pamangkot, gani nagsiling sila sa isa kag isa: “Kon magsiling kita, ‘Sa langit,’ masiling sia, ‘Ti, ngaa wala kamo magpati sa iya?’ Apang mangahas bala kita nga magsiling, ‘Sa mga tawo’?” Pero, “nahadlok sila sa pagsiling sini, kay ginakabig sang mga tawo si Juan nga isa gid ka manalagna.” Sang ulihi, nagsabat sila: “Wala kami makahibalo.” (Marcos 11:27-33; Mateo 21:23-27) Paagi sa isa lang ka simple nga pamangkot, indi na sila kabalo sang ila isabat kay Jesus kag ginpakita sini nga may malain sila nga motibo.
13-15. Paano ang parabola parte sa mainabyanon nga Samaritano nagapakita sang kaalam ni Jesus?
13 Kon kaisa, ginagamit ni Jesus ang sarisari nga mga paagi sa pagpanudlo. Nagagamit sia sing mga pamangkot para pamensaran sang mga tawo ang iya mga ilustrasyon. Sang ginpamangkot sang isa ka Judiyo nga abogado si Jesus kon ano ang kinahanglan para mabaton ang kabuhi nga wala sing katapusan, ginpahanumdom sa iya ni Jesus nga ang Kasuguan nagasugo sa mga tawo nga higugmaon ang Dios kag ang ila isigkatawo. Gusto pamatud-an sang tawo nga matarong sia, gani namangkot sia: “Sin-o gid ang akon isigkatawo?” Nagsabat si Jesus paagi sa pagsugid sing isa ka istorya. Ang isa ka Judiyo nga tawo nagalakbay sing isahanon sang ginbanggaan sia sang mga kawatan, kag ginbiyaan nga halos patay na. May duha ka Judiyo nga naglabay, una isa ka saserdote kag dayon isa ka Levinhon. Ang duha wala magsapak sa iya. Pero may isa ka Samaritano nga nag-abot. Bangod sang kaluoy, ginbulong niya ang mga pilas sang biktima kag mahigugmaon nga gindala sia sa isa ka dalayunan diin makapaayo sia. Sa katapusan sang istorya, ginpamangkot ni Jesus ang abogado: “Sa banta mo, sin-o sa tatlo ang nagpakita nga isigkatawo sia sang tawo nga ginbanggaan sang mga kawatan?” Isa lang gid ang puede isabat sang tawo: “Ang nagpakita sang kaluoy sa iya.”—Lucas 10:25-37.
14 Paano ginapakita sini nga parabola nga maalam si Jesus? Sang panahon ni Jesus, nagapensar ang mga Judiyo nga ang termino nga “isigkatawo” para sa pareho lang nila nga Judiyo nga nagasunod sang ila mga tradisyon, indi sa mga Samaritano. (Juan 4:9) Gani, kon sa istorya ni Jesus ang biktima amo ang Samaritano kag ang nagbulig amo ang Judiyo, madula ayhan ang diskriminasyon? Maalam gid si Jesus kay sa iya istorya isa ka Samaritano ang mapinalanggaon nga nag-atipan sa isa ka Judiyo. Talupangda man ang ginpamangkot ni Jesus sa katapusan sang istorya para mabuligan ang abogado nga mas maintiendihan ang kahulugan sang paghigugma sa isigkatawo. Daw pareho lang nga namangkot ang abogado: ‘Sin-o ang akon isigkatawo nga dapat ko pakitaan sing gugma?’ Pero namangkot si Jesus: “Sa banta mo, sin-o sa tatlo ang nagpakita nga isigkatawo sia?” Nagpokus si Jesus, indi sa biktima nga nakabaton sang kaayo, kundi sa Samaritano nga nagpakita sang kaayo. Ang isa ka matuod nga isigkatawo nagauna sa pagpakita sing gugma sa iban bisan diin man sila halin. Amo ini ang pinakaepektibo nga paagi nga matudlo ni Jesus ini nga punto.
15 Maintiendihan naton kon ngaa nagdayaw ang mga tawo sa “paagi sang pagpanudlo” ni Jesus kag kon ngaa gusto gid nila nga mamati sa iya. (Mateo 7:28, 29) Isa ka bes, “madamo nga tawo” ang nagtener malapit sa iya sing tatlo ka adlaw, kag wala sila maghalin bisan wala na sila sing makaon!—Marcos 8:1, 2.
Ang Iya Pagkabuhi
16. Sa ano nga paagi naghatag si Jesus sing “praktikal nga pamatuod” nga gingiyahan sia sang kaalam sang Dios?
16 Ang ikatlo nga paagi nga ginpakita ni Jesus ang kaalam ni Jehova amo sa iya pagkabuhi. Ang kaalam praktikal, kag epektibo ini. “Sin-o ang maalam sa inyo?” pamangkot ni disipulo Santiago. Dayon ginsabat niya ang iya mismo pamangkot, nga nagasiling: “Tuguti ang iya husto nga paggawi nga maghatag sing praktikal nga pamatuod sa sini.” (Santiago 3:13, The New English Bible) Ang paggawi mismo ni Jesus naghatag sing “praktikal nga pamatuod” nga gingiyahan sia sang kaalam sang Dios. Binagbinagon naton kon paano sia nagpakita sing maayo nga desisyon sa iya pagkabuhi kag sa iya pagtratar sa iban.
17. Ano ang nagapakita nga pirme balanse si Jesus sa iya kabuhi?
17 Posible naobserbahan mo nga ang mga tawo nga kulang sang kaalam masami nga grabe ka estrikto ukon nagapawala lang, gani makahambal sila ukon makahimo sang mga butang nga wala mapamensaran. Bangod ginpakita ni Jesus ang kaalam halin kay Jehova, pirme sia balanse. Ang pinakaimportante amo nga gin-una ni Jesus ang pag-alagad kay Jehova. Masako gid sia sa pagbantala sang maayong balita. “Nagkari ako sa sini nga katuyuan,” siling niya. (Marcos 1:38) Gani ang materyal nga mga butang indi ang pinakaimportante sa iya, kag posible nga diutay lang ang iya materyal nga mga pagkabutang. (Mateo 8:20) Pero, wala ini nagakahulugan nga wala na sia nagapangalipay ukon naga-enjoy. Pareho sa iya Amay, ang “malipayon nga Dios,” si Jesus malipayon man, kag ginpalipay man niya ang iban. (1 Timoteo 1:11; 6:15) Sang magtambong sia sa isa ka punsion sa kasal nga sa masami may musika, kinanta, kag sinadya, wala sia magkadto didto para gub-on ang masadya nga okasyon. Sang maubusan sing alak, ginhimo niya ang tubig nga isa ka maayo nga klase nga alak, isa ka ilimnon nga “makapasadya sa tagipusuon sang tawo.” (Salmo 104:15; Juan 2:1-11) Ginbaton ni Jesus ang madamo nga imbitasyon nga magkaon upod sa iban, kag masami nga gingamit niya ini nga mga okasyon sa pagtudlo.—Lucas 10:38-42; 14:1-6.
18. Paano nagpakita si Jesus sing daku nga kaalam sa iya pagtratar sa iya mga disipulo?
18 Nagpakita man si Jesus sing daku nga kaalam sa iya pagtratar sa iban. Maintiendihan gid niya sing maayo ang ginapensar, ginabatyag, kag ang motibo sang iya mga disipulo. Nahibaluan gid niya nga indi sila perpekto. Pero, nakita niya ang ila maayo nga mga kinaiya. Nabal-an niya ang ikasarang sini nga mga tawo nga ginbuyok ni Jehova. (Juan 6:44) Bisan sang ila mga kakulangan, handa si Jesus nga saligan sila. Ginpakita niya ang iya pagsalig, paagi sa paghatag sang mabug-at nga responsibilidad sa iya mga disipulo. Ginsugo niya sila nga ibantala ang maayong balita, kag nagsalig sia nga mahimo nila ini nga hilikuton. (Mateo 28:19, 20) Ang libro sang Mga Binuhatan nagapamatuod nga matutom nila nga ginhimo ang hilikuton nga ginpahimo ni Jesus sa ila. (Binuhatan 2:41, 42; 4:33; 5:27-32) Gani, maathag nga nangin maalamon si Jesus sa pagsalig sa ila.
19. Paano ginpakita ni Jesus nga sia “malulo kag mapainubuson sing tagipusuon”?
19 Sa Kapitulo 20, natun-an naton nga ang matuod nga maalam mapainubuson man kag malulo. Siempre si Jehova ang pinakamaayo nga halimbawa sini. Pero amo man bala sini si Jesus? Makalilipay makita nga mapainubuson si Jesus sa pagtratar sa iya mga disipulo. Bilang perpekto nga tawo, superyor sia sa ila. Pero, wala niya sila ginpakanubo. Wala gid niya ginpabatyag sa ila nga indi sila importante ukon indi nila masarangan ang ila asaynment. May konsiderasyon sia sa ila mga limitasyon kag mapinasensiahon sia sang nakahimo sila sang sala. (Marcos 14:34-38; Juan 16:12) Bisan gani ang mga bata nalipay magpakig-upod kay Jesus. Sigurado nga suod sila sa iya bangod nabatyagan nila nga sia “malulo kag mapainubuson sing tagipusuon.”—Mateo 11:29; Marcos 10:13-16.
20. Paano ginpakita ni Jesus nga makatarunganon sia sa iya pagtratar sa Gentil nga babayi nga may anak nga ginsudlan sang demonyo?
20 Ginpakita ni Jesus nga mapainubuson sia pareho kay Jehova sa isa pa ka importante nga paagi. Makatarunganon sia, ukon nagapaumod, kon dapat ini ipakita bangod sa kaluoy. Halimbawa, dumduma ang tion sang ang isa ka Gentil nga babayi nakitluoy kay Jesus nga ayuhon ang iya anak nga babayi nga ginsudlan sang demonyo. Sang primero, ginpakita ni Jesus nga indi sia magbulig. Ginhimo niya ini sa tatlo ka paagi. Una, wala nagsabat si Jesus sa iya. Ikaduha, nagsiling si Jesus nga ginpadala sia sang Dios para sa mga Judiyo, indi sa mga Gentil. Ikatlo, naghatag si Jesus sang isa ka ilustrasyon nga nagapakita kon ngaa indi sia magbulig sa iya. Pero nagpamilit gihapon ang babayi, nga ebidensia nga may daku sia nga pagtuo. Ano ang ginhimo ni Jesus? Ginhimo gid niya ang ginsiling niya nga indi niya paghimuon. Gin-ayo niya ang anak sang babayi. (Mateo 15:21-28) Mapainubuson gid si Jesus. Kag dumduma, kon mapainubuson ang isa, maalam man sia.
21. Ngaa dapat kita magtinguha nga sundon ang personalidad, panghambal, kag mga ginhimo ni Jesus?
21 Nagapasalamat gid kita nga ginasugid sa aton sang mga Ebanghelyo ang mga ginhambal kag mga ginhimo sang pinakamaalam nga tawo nga nabuhi! Tandaan naton nga ginsunod sing bug-os ni Jesus ang iya Amay. Paagi sa pagsunod sa personalidad, panghambal, kag mga ginhimo ni Jesus, mapakita man naton ang kaalam halin sa langit. Sa masunod nga kapitulo, tan-awon naton kon paano naton mapakita sa aton kabuhi ang kaalam halin sa Dios.
a Sang panahon sang Biblia, mga panday ang nagapatindog sing mga balay, kag nagahimo sing mga kasangkapan kag mga gamit sa panguma. Si Justin Martyr, sang ikaduha nga siglo C.E., nagsulat parte kay Jesus: “Sang ari sia sa duta, isa sia ka panday kag nagapanghimo sang mga arado kag mga gota.”
b Ang Griego nga verb nga gin-translate ‘pagkabalaka’ nagakahulugan sing “matublag ang hunahuna.” Base sa paggamit sini sa Mateo 6:25, nagakahulugan ini nga ang isa indi mapahamtang kag may kahadlok nga nagatublag ukon nagatunga sang hunahuna, nga nagadula sang kalipay sa kabuhi.
c Ang matuod, natun-an sang mga doktor nga ang mga tawo nga nagakabalaka sing sobra posible magbalatian sa tagipusuon kag sang iban pa nga sakit kag posible mapatay sing mas temprano.