Krismas—Cristiano Bala Ini?

ANG Krismas lapnag nga ginabaton subong isa ka Cristianong selebrasyon sang mga iglesia sa bug-os nga kalibutan. Ginasaulog ini sang ginatos ka milyon ka katawhan.

Apang, Cristiano gid bala ini? Naghalin bala ini sa Dios? Gintukod bala ni Jesucristo ukon sang iya mga disipulo ang selebrasyon? Disiembre 25 bala ang petsa sang pagkatawo ni Jesus? Kag may kabilinggan bala kon ginasaulog ini sang tawo ukon wala?

Naghalin Bala sa Dios ang Krismas?

Tuhoy sa ginhalinan sang Krismas kag sang adlaw sang pagkatawo ni Cristo, talupangda ang masunod nga mga komento gikan sa relihioso kag maragtason nga mga balasahon:

“Ang Krismas wala sa mga piesta anay sang Iglesia.”—The Catholic Encyclopedia.

“Ang una nga pagsambit sa pagsaulog sing Krismas natabo sang A.D. 336 sa una nga Romanong kalendaryo.”—The World Book Encyclopedia.

“Ang pagsaulog sing Krismas wala maghalin sa Dios, ukon yara sa B[ag-ong] T[estamento]. Ang adlaw sang pagkatawo ni Cristo indi mahibal-an gikan sa B. T., ukon, sa pagkamatuod, gikan sa iban nga balasahon. Ang mga amay sang una nga tatlo ka siglo wala nagahambal tuhoy sa pinasahi nga pagsaulog sang natividad.”—Cyclopedia of Biblical, Theological, and Ecclesiastical Literature, nanday McClintock kag Strong.

“Bisan pa daw indi mapaathag, ang petsa sang pagkatawo ni Cristo wala nahibal-an. Wala ginapakita sang mga Ebanghelyo ang adlaw ukon ang bulan.”—New Catholic Encyclopedia.

Kon ang Krismas importante para sa mga Cristiano, wala bala kuntani ginsambit ini ni Jesus ukon sang iya mga disipulo? Subong man, ang Biblia nagasiling sa aton: “Ang bug-os nga Kasulatan inspirado sang Dios kag mapuslanon . . . agod nga ang tawo sang Dios mangin sangkol sing bug-os, nasangkapan sing bug-os para sa tagsa ka maayong buhat.” (2 Timoteo 3:16, 17) Kon ang Krismas naghalin sa Dios, wala bala kuntani gin-inspirar sang Dios ang mga manunulat sang Biblia sa pagsiling sing isa ka butang nahanungod sini agod nga ang mga Cristiano mangin “nasangkapan sing bug-os para sa tagsa ka maayong buhat”?

Ginasikway sang Biblia ang Krismas bangod indi ini Cristiano nga doktrina ukon buhat. Wala ini maghalin sa Dios. Subong ginsiling sang Daily News sang Sri Lanka: “Importante talupangdon nga wala sa Bag-ong Testamento sing pinasahi nga adlaw nga gintawag Krismas nga pagsaulog sang pagkatawo ni Cristo. . . . Ang Krismas naghalin sa tawo. Ang Krismas indi bahin sang Biblia.”

Si Jesus Wala Matawo sang Disiembre 25

Tuhoy sa petsa nga Disiembre 25 nga ginhatag para sa pagkatawo ni Jesus, wala sing pamatuod nga husto ini. Baliskad ang ginapakita sang pamatuod.

Sa libro nga Celebrations, ni Robert J. Myers, aton mabasa: “Ang rekord sang Biblia tuhoy sa pagkatawo ni Jesus wala nagapakita sang petsa sang hitabo. Apang, ang report ni Lucas [Lucas 2:8] nga ang mga manugbantay ‘yara sa latagon, nga nagabantay sa ila mga panong sa kagab-ihon’ nagapahangop nga si Jesus mahimo nga natawo sang tig-ilinit ukon sang maaga nga bahin sang tigragas. Sanglit ang Disiembre matugnaw kag maulan sa Judea, mahimo gid nga ang mga manugbantay nagpangita sing pasilungan para sa ila mga panong sa kagab-ihon.”

Sa Daily Life in the Time of Jesus, ni Henri Daniel-Rops, amo man sini ang ginasugid sa aton: “Ang mga panong . . . nagpaligad sang tigtulunaw nga nagapanago; kag pasad sa sini lamang mahimo makita nga ang tradisyonal nga petsa para sa Krismas, sa tigtulugnaw, indi gid mahimo nga husto, kay ang Ebanghelyo nagasiling nga ang mga manugbantay yara sa latagon.”

Ang The Encyclopedia Americana nagasiling tuhoy sa Disiembre 25: “Ining petsa wala ginpahamtang sa Nakatundan tubtob sang mga tunga-tunga sang ika-4 nga siglo kag sa Sidlangan tubtob sang mga isa ka siglo sang ulihi.” Sa amo, si Jesus wala matawo sadto nga petsa. Wala niya ginsugo ang pagsaulog sing Krismas, kag wala man ini ginsugo sang iya mga disipulo ukon sang mga manunulat sang Biblia.

Sa Diin Ini Nagsugod?

Sa diin, nian, nagsugod ang Krismas? Tuhoy sini, may yara pag-ugyon ang kabilugan. Ang U.S. Catholic nagasiling: “Imposible nga painon ang Krismas gikan sa pagano nga mga ginhalinan sini.” Nagadugang ini: “Ang paborito nga piesta sang mga Romano amo ang Saturnalia, nga nagasugod sang Disiembre 17 kag nagatapos sa ‘pagkabun-ag sang indi mabihag nga adlaw’ (Natalis solis invicti) sa Disiembre 25. Sang mga ikakalim-an nga tuig sang ikap-at nga siglo, namat-od ang maalam nga mga opisyal sang iglesia sang Roma nga ang Disiembre 25 mangin isa ka maayo gid nga adlaw sa pagsaulog sang kaadlawan sang ‘adlaw sang pagkamatarong.’ Nabun-ag ang Krismas.”

Ang pagano nga selebrasyon sang Saturnalia natabo sa winter sol­stice. Ang tinaga nga sol­stice naghalin sa duha ka Latin nga tinaga: sol (ngalan sang adlaw nga dios) kag sistere (magdulog). Ang winter sol­stice amo ang tion nga ang mga inoras sang adlaw nagauntat sa paglip-ot kag sa baylo nagasugod sa paglaba. Suno sa dumaan nga Juliano nga kalendaryo, ang adlaw sang winter sol­stice amo ang Disiembre 25.

Sa amo, ang The World Book Encyclopedia nagasiling: “Ining selebrasyon [Krismas] mahimo gid nga naimpluwensiahan sang pagano (di-Cristiano) nga mga piesta nga ginhiwat sadtong tion. Ang dumaan nga mga Romano naghiwat sang katapusan sang tuig nga mga selebrasyon sa pagpadungog kay Saturn, ang ila dios sa tig-alani; kag kay Mithras [ang adlaw nga dios].” Ang New Catholic Encyclopedia nagasiling: “Sang Dis. 25, 274, ginproklamar ni Aurelian [Romanong emperador] ang adlaw nga dios [Mithras] subong prinsipal nga patron sang emperyo . . . Ang Krismas nagsugod sang tion nga ang pagsimba sa adlaw mabaskog gid sa Roma.” Ang libro nga Celebrations nagasiling: “Sang ulihi gindala sang klero ang . . . kalibutan ni Saturnalia sa sulod sang Iglesia mismo.” Kag ang Encyclopædia Britannica nagasiling nga ang Disiembre 25 ginkabig “subong petsa sang pagkatawo sang . . . [adlaw] nga dios nga si Mithra.”

Ang kalabanan sang mga kinabatasan nga naangot sa Krismas—ang yule log, mis­tle­toe, Christmas tree, Santa Claus, pagregalo, pagkinasadya—naghalin tanan sa paganismo. Wala sila sing kaangtanan kay Cristo. Subong ginasiling ni ­James Has­tings sa Encyclopædia of Religion and Ethics: “Ang kalabanan sang mga kinabatasan sang Krismas nga nagaluntad karon . . . indi matuod nga Cristianong mga kinabatasan, kundi pagano nga mga kinabatasan nga ginpasulod ukon gintugutan sang Iglesia. . . . Ang Saturnalia sa Roma naghatag sing modelo para sa kalabanan sang masadya nga mga kinabatasan sang Krismas. Ining dumaan nga Romanong piesta ginsaulog sang Disiembre 17-24.”

Gani kon mabatian naton kon kaisa ang mga tawo nga nagasiling: ‘Balikan naton ang matuod nga kahulugan sang Krismas’ ukon, ‘Ibalik naton si Cristo sa Krismas,’ dumduma nga ang orihinal nga kahulugan sang Krismas isa ka pagano nga selebrasyon, kag si Cristo wala gid magbuylog sa Krismas. Kag kon ginapakamalaut sang iban ang pagnegosyo sa Krismas, dumduma nga ang pagpiesta kag ang paghatag sing mga regalo sang Saturnalia nga selebrasyon nagakahulugan sing negosyo para sa mga negosyante. Gani sa sulod sang linibo ka tuig, ang winter sol­stice ginhimo nga negosyo.

Sang 1643, gindumili pa gani sang Parlamento sang Inglaterra ang Krismas bangod sang pagano nga ginhalinan sini, apang ginbalik ini sang ulihi. Sang 1659 gindumilian man ini sa Massachusetts, apang didto man ginbalik ini sang ulihi. Kag ang U.S. Catholic nagareport: “Bangod ang mga Cristiano sa E.U. . . . nag-angot sang Krismas sa pagano nga mga kinabatasan, wala nila ginsaulog ang Krismas sa isa ka dakung paagi tubtob sang tunga-tunga sang ika-19 nga siglo.”

Nagapakahuya sa Dios kag kay Cristo

Busa, ang mga nagasaulog sing Krismas wala nagapadungog sa Dios ukon kay Cristo, kundi nagapadungog sa pagano nga mga selebrasyon kag pagano nga mga Dios. Kag paagi sa pagsakdag sa mga mito subong ni Santa ­Claus, ginasakdag nila ang kabutigan. Wala ina nagapadungog kay Jesus, nga nagtudlo nga ang Dios dapat simbahon sa kamatuoran. (Juan 4:23, 24) Si Jesus nagsiling: “Kon kamo magpadayon sa akon pulong, mga disipulo ko gid kamo, kag makilala ninyo ang kamatuoran, kag ang kamatuoran magahilway sa inyo.”—Juan 8:31, 32.

Ang Pulong sang Dios nagasiling man: “Ano ang pag-updanay sang pagkamatarong kag kalautan? Ano ang paghiambit sang kapawa sa kadudulman? Dugang pa, ano ang pag-ugyunay ni Cristo kag ni Belial [Satanas]? Ukon ano ang bahin sang matutom nga tawo sa isa nga ditumuluo?” Ang sabat sa sina nga mga pamangkot amo nga ang matutom nga mga Cristiano wala sing kaangtanan sa sina nga mga butang; kay kon may yara madula nila ang pabor sang Dios. Busa, ang Pulong sang Dios nagalaygay: “‘Guwa kamo sa tunga nila, kag magpain kamo gikan sa ila,’ siling ni Jehova, ‘kag dili kamo magtandog sang dimatinlo nga butang’; ‘kag batunon ko kamo.’ . . . ‘Kag kamo mangin akon mga anak nga lalaki kag mga anak nga babayi.’”—2 Corinto 6:14-18.

Ang matuod nga gugma sa Dios nakabulig sa mga tawo sa pagpanginpalos gikan sa didiosnon nga mga butang subong sang pagsaulog sing Krismas bisan pa makagalanyat ini sa emosyon. Wala sila nagabatyag nga nadingutan sa pagsikway sa isa ka buhat nga nagapakahuya sa Dios kag kay Cristo, nga sa kamatuoran nagapadungog sa dimatuod nga mga dios. Ginakilala nila ang Krismas sa kon ano ini—isa ka paganong piesta nga nagapakunokuno subong Cristiano—kag ginalikawan nila ini.

[Laragway sa pahina 18]

Ang kamatuoran nga ang mga manugbantay yara sa guwa sa bug-os nga gab-i upod sa ila mga panong isa ka pamatuod nga si Cristo wala matawo sang Disiembre