Mga Reaksion sang mga Bumalasa sa Libro nga “Young People Ask”
ANG iban nagdumdom nga sabdungon sila. “Nagdumdom ako nga laygayan nila kami sa amon paggawi,” siling sang isa ka 15-anyos nga lin-ay nga nagahingalan kay Shereda. Ang iban ginkulbaan. Ang dies-anyos nga lanubo gikan sa Britanya nga nagahingalan kay Timoteo nag-alimunaw: “Sang mahibal-an ko nga mapungko ako indi sa tupad sang akon mum kag dad, indi ko luyag maglakat.”
Ang kabangdanan sining kakulba? Amo ang pahibalo sang Biernes sang aga sang “Diosnon nga Debosyon” nga Distrito nga Kombension sang mga Saksi ni Jehova sang 1989a nga ang mga pamatan-on nga nagaedad sa ulot sang 10 kag 19 anyos magpungko sa reserbado nga bahin. Ang tanan nga kulba nadula sang ang libro nga Questions Young People Ask—Answers That Work ginpaguwa kag ginpanagtag nga wala sing bayad sa tanan nga pamatan-on nga nagtambong. Ang mga reaksion?
“Wala ako sing mahambal; nagtulo ang mga luha sa akon guya.”—Mike.
“Nakahibi ako sang makita ko ang matahom nga impormasyon sa libro. Ang kamatuoran lamang nga isa ini ka regalo gikan sa Nagadumala nga Hubon sang mga Saksi ni Jehova sa mga pamatan-on isa ka halimbawa kon daw ano gid ang pag-ulikid nila sa amon.”—Disiotso-anyos nga si Margie.
Ang dies-anyos nga nagahingalan kay Naomi, nga bag-o lang namatyan sing amay, labi na nga nag-apresyar sa pagbaton sa libro. Sia nag-alimunaw:
“Amo ini ang nahauna nga dakung asambleya nga ginkadtuan sang amon pamilya nga indi kaupod ang akon daddy. Masubo gid ako sang nahauna nga adlaw. Apang nalipay ako sa paghibalo nga ang aton kauturan kag ang aton langitnon nga Amay, si Jehova, nagaatipan sa amon tubtob nga makabalik na ang amon daddy sa bag-ong kalibutan.”
Ang libro nagakobre, sa pinalip-ot nga porma, sang mga katunga sang mga artikulo sang “Pamangkot sang mga Pamatan-on . . . ” nga nagguwa sa magasin nga Magmata! kutob sang 1982 tubtob 1989. May yara ini 39 ka kapitulo, nga nagrupo suno sa tema sa napulo ka bahin. [Tan-awa ang kahon sa masunod nga pahina.] Ano ang kapuslanan sang pagbutang sining tanan nga impormasyon sa isa ka diutay nga libro? Ang isa ka pamatan-on nagpaathag: “Sa masami nahibaluan ko nga dapat ko tan-awon ang nagligad nga mga artikulo sang ‘Pamangkot sang mga Pamatan-on . . . ’ agod mabuligan ako sa akon problema, apang daw wala gid ako sing tion sa sini. Karon may yara na publikasyon nga makuha sa bisan ano nga tion agod gamiton ko subong tuytoy.”
Ang libro nga Young People Ask may yara man mabaskog nga pangganyat sa mata. “Naluyagan ko gid ang maduagon nga mga laragway,” siling sang 11-anyos nga si Heather. Ginapakita sang mga retrato ang mga pamatan-on gikan sa bug-os nga kalibutan. Ang isa ka taga-Canada nga pamatan-on nagsiling: “Ang mga ilustrasyon makagalanyat gid kag nagalaragway sing nagakaigo sang amon matuod nga mga ginabatyag kon may problema kami.” Indi katingalahan, nian, nga madamo nga pamatan-on ang nagbasa sa gilayon sang kaundan sini.
‘Indi Ako Makadulog sa Pagbasa Sini’
Ang isa ka 17-anyos nga lin-ay nagsulat, sa isa ka stationery sang otel:
“Sa tunga-tunga pa lang kami sang amon paglakbay pauli gikan sa amon kombension kag magalakbay kami sing apat pa ka oras. Napulo ka kapitulo na ang nabasa ko.”
Ang iban naganyat sang listahan sang mga kaundan:
“Sang ginbasa ko ang listahan sang mga kaundan, daw subong bala nga ginatulok ko ang akon kaugalingon nga kabuhi. Kadamo gid sing mga pamangkot nga ginpamangkot ko anay sa akon kaugalingon.”—Disiseis-anyos nga si Kathy.
Bisan ang pila nga “indi bumalasa” naganyat:
“Indi ako maluyagon magbasa, apang katahom gid sini nga libro nga sang ginsugdan ko ang pagbasa, indi ko mabuy-an ini. Nabasa ko ang halos bug-os nga libro sa tatlo ka adlaw.”—Kinse-anyos nga si Jennifer.
“Indi ako maayo nga bumalasa kag talagsa lang ako nagabasa. Pagpauli ko gikan sa kombension, kapoy gid ako kag daw indi ko mamuklat ang akon mga mata. Apang ginbuksan ko ang mga pahina sining publikasyon, nagsugod sa pagbasa, kag naubos ko ang isa ka bug-os nga kapitulo! Kutob sadto, nakabasa ako sing isa ka kapitulo kada adlaw, kag kagab-i—nakabasa ako sing duha!”—Disisiete-anyos nga si Tiffany.
Kag may iban nga maduhaduhaon:
“Nagdumdom ako nga tigulang na ako para sa iban nga mga bahin sang libro. Gani ginsugdan ko basa ang Bahin 6, ‘Sex and Morals.’ Nakabulig ini sing daku sa paghimo sing dalagku nga mga desisyon. Wala sing bisan sin-o nga tigulang na para sa sini nga libro!”—Disinuebe-anyos nga si Sabrina.
Sa pagkamatuod, sang matapos ini, madamo ang nagbatyag nga ang kis-a nga pagbasa sini kulang pa:
“Nagpabawtismo ako sang nagligad nga tuig, apang nagdamo ang akon problema, kag ginpung-awan ako. Isa ka bes naglayas gani ako! Gani sang mabaton ko ang bag-o nga libro, ginbatyag ko nga nahibaluan gid ni Jehova kon ano ang kinahanglan ko. Matahom gid ini! Makaduha ko na ini mabasa.”—J. S.
“Ginasulat ko ang tagsa ka kasulatan sing tinaga por tinaga sa sulod sang libro agod nga mas mahapos ko basahon ang libro sa ikaduha nga tion. Indi ini pagpahabok: Ginhimo ako sini nga libro nga mas maayo nga tawo.”—Disiotso-anyos nga si Aida.
‘Indi Mo gid Ginabatyag nga Ginadiktahan Ka Kon Ano ang Himuon’
Mga binulan na ang nagligad sugod sang ginpaguwa ang libro nga Young People Ask, apang padayon gihapon nga nagaabot ang mainapresyahon nga mga komento. Ang bahin sang rason sang kadalag-an sini wala sing duhaduha nga samtang ginapatuhoy ini sa mga pamatan-on, ang libro indi binata; ni ginsulat ini sa isa ka paagi nga ginapabatyag ang mga bumalasa sini nga sila ginasermonan. Ang iban nga mga pamatan-on nagpabutyag sing subong sini:
“Ini nga libro may pagpakadlaw man. Bangod ginasakdag ini sang Pulong sang Dios, ang Biblia, mas maayo ini sa bisan anong magasin para sa mga tin-edyer.”
“Wala mo gid ginabatyag nga ginadiktahan ka kon ano ang himuon; sa baylo, ginapahibalo ka sang pila ka posibilidad kag sang mga resulta sang kada isa sini. Ang pagtamod ni Jehova maathag pirme nga ginapakita kag ginasakdag sing Makasulatanhon.”
Madamo ang nagpabutyag sing apresasyon sa paagi sang pagsulat kag sa paghantop nga ginpakita sini sa ila mga balatyagon.
“Ang akon amay wala gid magpakita sing bisan ano nga porma sang gugma sa akon, apang ang laygay nga ginaunod sa libro daw naghalin sa isa ka mahigugmaon nga amay nga nagalaygay sa amon para sa amon kaayuhan.”—Stefano, Italya.
“Ang akon sa gilayon ginbatyag amo nga maghambal sa isa nga nakakilala gid sa akon kag indi ang pagbasa sang naimprinta nga pahina.”—Myriam, Italya.
“Madamo sang mga halimbawa nga gingamit halos kaanggid gid sa nagakatabo sa balay. Nahangpan ko ini.”—Isa ka tin-edyer nga lin-ay.
“Nahibaluan ko nga wala sing mga tin-edyer sa Nagadumala nga Hubon. Apang, ang tanan nga ginsulat ninyo nahanungod sa mga pamatan-on sibu gid; daw subong bala nga ginahambal ka sing direkta ni Jehova mismo.”—Kinse-anyos nga si Aubree.
Indi Lamang Para sa mga Pamatan-on
Madamo nga kapitulo ang nagatanyag sing paghantop sa mga problema nga ginaatubang sang adulto nga mga Cristiano, mga problema subong sang pagkamahuluy-on, kapung-aw, kamingaw, kag pagkawalay trabaho. Indi makapakibot, nian, madamo nga adulto ang nagpabutyag man sing apresasyon sa libro. Ang asawa sang nagalakbay nga ministro sang mga Saksi ni Jehova nagsiling:
“Wala kami sang amon kaugalingon nga mga anak. Apang, nasapwan ko nga mapuslanon man sa amon ang paagi nga ginpresentar ang materyal. Mahimo man kuntani nga gintig-uluhan ang libro sing ‘Mga Pamangkot sang mga Tawo—Mga Sabat nga Masaligan!’”
Ang iban nga mga hamtong nagaugyon sing bug-os:
“May yara mga dinalan, mga prase, kag mga prinsipio nga mapuslanon gid sa akon batan-on nga kabuhi sa edad nga 41.”
“Siguro indi kamo maghunahuna nga ang libro nga ginsulat para sa mga pamatan-on makabulig sa babayi nga nagaedad sing 61. Apang nakabulig ini sa akon sa paghunahuna sing positibo nahanungod sa nagligad kag sa pagdula sang akon malain nga buot batok sa akon mga ginikanan.”
“Nasapwan ko nga ang ‘gulang-gulang na nga mga tawo nagapamangkot’ man. Sa akon malawig nga tinuig subong isa ka Cristiano wala sing bisan ano nga nakabulig sa akon sing kapin nga mahangpan ang akon kaugalingon. Sitentay kuwatro anyos ako.”
May mga sulat man nga nabaton gikan sa madamo nga Cristianong mga ginikanan:
“May tatlo ako ka tin-edyer nga kabataan, kag ining libro amo ang sabat sa akon mga pangamuyo. Salamat nga yara kamo sa pagbulig sa amon. Ginahimo ni Satanas ang tanan nga butang agod hayluhon ang amon kabataan. Apang karon nasangkapan na ako sa paghimo sang akon labing masarangan nga may kalantip, bangod sining sibu sa tion nga libro.”
“Ini nga sistema nagapalapyo sa amon sa adlaw-adlaw nga hilikuton. Ang akon kamanghuran 12 anyos, kag ang iya interes sa espirituwal nga mga butang nagluya gid sang nagligad nga tuig. Nalipay gid ako nga sia malapit na bawtismuhan subong resulta sang kombension kag sining bag-o nga libro.”
“Nagluha ang akon mga mata sang mabaton sang akon kabataan ang ila mga kopya. Wala sing iban nga relihioso nga mga organisasyon nga nagaulikid sing daku sa ila mga pamatan-on!”
“Nagaisahanon ako nga ginikanan, kag nahadlok gid ako kag kon kaisa indi ako sangkol subong isa ka ginikanan. Ang akon kamagulangan nga anak nga lalaki 11 anyos kag may manunudlo sia nga naugot sa iya. Daw ano ka makalilipay nga may isa ka kapitulo sa Young People Ask nga libro nga nagabinagbinag sina nga kahimtangan!”
Madamo ang nagpamatuod sa pagkaepektibo sang isa ka bahin nga gintawag nga “Questions for Discussion” nga yara sa katapusan sang tagsa ka kapitulo:
“Ginabasa namon ang libro sing tingob subong bahin sang amon regular nga pagtuon sa Biblia subong pamilya. Ginpasuod kami sini tanan sing kapin pa. Natalupangdan ko nga ang kabataan wala nasaw-ahan sa mga pamangkot, kag nagadul-ong ini sa pagbukas sang mga balatyagon nga mahimo indi mahapos ipabutyag.”
Mga Sabat nga Masaligan!
Sa pagkamatuod, ang pagtilaw sa kapuslanan sining libro indi ang pagkapopular sini kundi ang pagkapraktikal sini. Sa iban nga pulong, masaligan gid bala ang mga sabat sini? Madamo nga pamatan-on ang mapagsik nga nagapamatuod nga masaligan gid ini:
“Sa wala ko pa mabasa ining libro, nagaupod-upod lamang ako anay sa akon iloy kag akon utod nga babayi sa Kingdom Hall bangod indi ako makapabilin nga isahanon sa balay. Doble-kara ang akon kabuhi. Karon nagbag-o na ina tanan padulong sa mas maayo.
“Sarang mo mabiyaan ang kamatuoran, apang wala ini nagabiya sa imo. Sa edad nga 27, nagtinguha ako sa pagbalik sa Kingdom Hall—isahanon, nahadlok, kag naghinulsol. Malain gid ang mga batasan ko kag ginbatyag ko nga indi gid ako mapatawad sang Dios. Apang ginhatagan ako sang gulang-gulang na nga utod nga babayi sing bag-o nga libro nga Young People Ask. Nasapwan ko nga ginapaathag sini ang tanan ko nga problema kag nagasugid kon paano ini atubangon. Naghibi ako. Daw indi ko mapabutyag sing nagakaigo ang akon apresasyon para sa sini nga libro. Mga sabat nga masaligan—kag matuod gid!!!”
“Ginpalig-on ako sang libro nga maghunahuna sing serioso. Sang primero wala ko gid ginakabig ang akon kaugalingon nga isa sang mga Saksi ni Jehova. May nobya ako. Nagaupod-upod ako sa kalibutanon nga mga tawo. Nagapangawat pa gani ako anay. Apang sa tapos ko mabasa ang libro, narealisar ko nga sayop ang ginahimo ko sa akon kabuhi. Nangamuyo ako kay Jehova nga patawaron ako kag ginpasalamatan sia nga ginhatagan niya ako sining matahom nga bag-o nga libro.”
Mga halimbawa lamang ini sang ginatos ka sulat nga nabaton. Napalig-on kami kag natandog gid sang inyo maayo nga sabat. Sing maathag, luyag ninyo himuon kon ano ang husto, kag ginaapresyar ninyo ang pagtuytoy nga ginaaman ni Jehova sing mahigugmaon sa iya Pulong. Maathag man nga ang mga sabat gikan sa Pulong sang Dios masaligan gid!
Busa, malipay kamo sa paghibalo nga ang serye nga “Pamangkot sang mga Pamatan-on . . . ” sa Magmata! padayon nga magahatag sing maayo, napasad-sa-Biblia nga laygay tuhoy sa mga tema nga nagadalahig sa inyo. Indi pagwasiha ang bisan isa ka artikulo! Kag kon wala mo pa mahimo ini, basaha—kag basaha liwat—ang publikasyon nga Questions Young People Ask—Answers That Work.b Ipaambit ini sa inyo mga kabutho. Basaha ang mga kasulatan nga ginsitar. Hambali ang mga kapitulo upod sa inyo mga ginikanan. Iaplikar ang laygay sini. Kag wala sing duhaduha nga magaugyon ka sa 16-anyos nga si Kent, nga nagsiling: “Daw subong ini sang isa ka libro sang mga instruksion nga magabulig sa akon sa madali maimpluwensiahan nga mga tinuig sang akon kabuhi.”
[Mga footnote]
a Ginhiwat sa bug-os nga kalibutan sugod sang Hunyo 1989.
b Matigayon paagi sa pagsulat sa mga manugbalhag sining magasin.
[Kahon/Laragway sa pahina 11]
Kaundan
Bahin 1
Ang Puluy-an:
Pagpakig-angot sa mga Katapo sang Pamilya
Kapitulo
1 Ngaa Dapat Ko ‘Tahuron ang Akon Amay kag Akon Iloy’?
2 Ngaa Indi Ako Mahangpan sang Akon mga Ginikanan?
3 Paano Ko Mahaylo ang Akon mga Ginikanan nga Hatagan
Ako sing Kapin Pa nga Kahilwayan?
4 Ngaa Nagbulagay si Tatay kag si Nanay?
5 Paano Ko Pakig-angutan ang Pagminyo Liwat sang
Akon Ginikanan?
6 Ngaa Kabudlay Pakig-updan ang Akon mga Utod?
7 Dapat Bala Ako Maghalin sa Balay?
Bahin 2
Ikaw kag ang Imo mga Katubotubo
8 Paano Ako Makakita sing Matuod nga mga Abyan?
9 Paano Ko Malandas ang Pag-ipit sang mga Katubotubo?
Bahin 3
Pag-usisa sa Imo Hitsura
10 Daw Ano ka Importante ang Hitsura?
11 Ginabuyagyag Bala sang Akon mga Panapton ang Matuod
Ko nga Pagkatawo?
Bahin 4
Ngaa Subong Sini ang Akon Ginabatyag?
12 Ngaa Indi Ko Luyag ang Akon Kaugalingon?
13 Ngaa Ginapung-awan Gid Ako?
14 Paano Ko Madula ang Akon Kasubo?
15 Ngaa Mahuluy-on Gid Ako?
16 Normal Bala ang Akon Paglalaw?
Bahin 5
Ang Eskwelahan kag Trabaho
17 Dapat Bala Ako Mag-untat sa Pag-eskwela?
18 aano Ko Mapauswag ang Akon mga Grado?
19 Ngaa Wala Ako Ginaluatan sang mga Bata?
20 Paano Ko Pakig-angutan ang Akon Manunudlo?
21 Paano Ako Makakita (kag Makahupot!) sing Trabaho?
22 Ano nga Karera ang Dapat Ko Pilion?
Bahin 6
Ang Sekso kag Moralidad
23 Husto Bala ang Paghuliray Antes sang Kasal?
24 Paano Ko Pangindian ang Paghuliray Antes ang Kasal?
25 Masturbasyon—Daw Ano ka Serioso Ini?
26 Masturbasyon—Paano Ko Madaug ang Sugyot?
27 Pagkabunayag—Amo Gid Bala Ini ang Labing Maayong Pagsulundan?
Bahin 7
Pag-date, Gugma, kag ang Katuhay sing Sekso
28 Paano Ko Malipatan ang Isa ka Crush?
29 Handa Na Bala Ako sa Pag-date?
30 Handa Na Bala Ako sa Pag-asawahay?
31 Paano Ko Mahibaluan Kon Bala Matuod nga Gugma Ini?
32 Paano Ako Magmadinalag-on sa Pagnobyahanay?
Bahin 8
Ang Siod sang Droga kag Alkohol
33 Pag-inom sing Alak—Ngaa Indi?
34 Ngaa Mangindi sa Droga?
Bahin 9
Tion sa Paglipaylipay
35 Importante Bala Kon Ano ang Akon Ginabasa?
36 Paano Ko Makontrol ang Akon Huyog sa Pagtan-aw
sing TV?
37 Ngaa Indi Ako Mahimo Maglipaylipay kon Kaisa?
Bahin 10
Ang Imo Palaabuton
38 Ano ang Ginatigana sang Palaabuton Para sa Akon?
39 Paano Ako Mangin Suod sa Dios?
[Kahon sa pahina 12]
‘Ang Akon Paborito nga Bahin sang Libro Amo . . .’
Madamo nga pamatan-on ang nagkomento kon diin sa napulo ka bahin (nalista sa ubos) sang libro nga Young People Ask ang labi nga nakabulig sa ila:
Ang Puluy-an: “Pirme kami nagaaway sang akon utod nga babayi. Apang nabuligan ako sang libro nga mangin maayo sa akon utod. Kag kon mag-away gani kami, nagapangayo kami sing pasensya sa isa kag isa kag nga indi matuod ang amon ginsiling batok sa isa kag isa.”
“Ginahunahuna ko anay nga ang tanan nga maluyagan sang akon utod nga babayi makuha niya, apang karon narealisar ko nga nahisa ako sa iya. Narealisar ko man nga ang akon mga ginikanan indi dimakatarunganon kundi ginahimo lamang nila ang ila labi nga masarangan sa pagpasangkad sang ila gugma.”
“Nabuligan ako sang paghibalo nga ang akon iloy kag amay wala magbulagay bangod sa akon.”
Ikaw kag ang Imo mga Katubotubo: “Nabuligan ako sa paghangop nga kon luyag ko makakita sing abyan, dapat ako mangin isa ka abyan. Subong man, natun-an ko nga indi mag-upod-upod sa mga bata nga malain nga mga kaupod.”
Ang Pag-usisa sa Imo Hitsura: “Nagdumdom ako nga sobra katambok sa akon, kag halos wala ako nagakaon sing mga inadlaw. Apang ginatodohan ko ang kaon sa masunod nga adlaw kag nagabalik ang akon katambukon. Nakombinse ako nga malaw-ay ako kag indi makagalanyat. Ginsugiran ako sang akon amiga nga basahon ang bahin tuhoy sa ‘hitsura.’ Nagtulo ang mga luha sa akon guya samtang ginabasa ko ini. Natadlong ko na karon ang akon mga prioridad, kag nagakonsentrar ako sa pag-alagad sa Dios—indi sa akon panagway.”
Ngaa Subong Sini ang Akon Ginabatyag?: “Napung-awan gid ako, tubtob sa punto nga nagplano ako sa paghikog. Karon ginaatubang ko na ang akon mga ginakahadlukan kag nakabaton ako sing propesyonal nga bulig. Nalipay ako sang mabasa ko nga may katapusan ining ‘pirme nga pagkahadlok.’”
Ang Eskwelahan kag Trabaho: “Manubo ang akon mga grado kag ginasunlog ako sang mga bata sa eskwelahan. Nagaplano ako nga gamiton ang laygay sa eskwelahan.”
“Ang Sekso kag Moralidad: “Daku gid ang mga pag-ipit sa mga tin-edyer sa paghimo sing malain, apang paagi sa pag-aplikar sang mga prinsipio sang Biblia, napamatukan ko ang akon mga katubotubo.”
“May problema ako sa masturbasyon, kag ginabangdan ini sang akon daku nga pag-antos. Apang panikasugan ko gid nga iaplikar ining laygay kag tinguhaan ko nga mangin maayo gid nga pamatan-on sa masarangan ko para sa akon langitnon nga Amay.”
Pag-date, Gugma, kag ang Katuhay nga Sekso: “Madugaydugay na karon nga nagahigugma ako sa isa ka lin-ay. Wala ako nagabinuang ukon nagapakahuya sang kaugalingon paagi sa pag-upod-upod sa iya. Sa gihapon, ginabatyag ko ang mga balatyagon nga ginlaragway ninyo. Nabuligan ako sang libro sa pagrealisar nga pagsalimuang lamang ini kag bata pa ako nga mag-date.”
Ang Siod sang Droga kag Alkohol: “Una ko pa lang nga tuig sa hayskol, kag gintanyagan na nila ako sing droga. Ang libro nakabulig sa akon nga mangindi.”
Ang Tion sa Paglipaylipay: “Nagatan-aw anay ako sing TV halin sa Lunes tubtob Biernes. Ang libro nakabulig sa akon nga buhinan ang akon pagtan-aw sing TV—Domingo kag Biernes lamang!”
Ang Imo Palaabuton: “Pagdumdom ko anay makatalaka ang Biblia—apang indi na karon! Ginabasa ko ini 15 minutos kada adlaw!”
“Nakabulig gid ini sa akon sa mga pangamuyo ko. Karon makapakighambal na ako kay Jehova subong nga sa isa ka suod nga abyan.”
[Mga Laragway sa pahina 10]
Ang isa ka grupo sang mga pamatan-on gikan sa Pransya nagpadala sining retrato (tuo) subong simbulo sang ‘mahigugmaon nga pag-amlig kag pagsakdag’ ni Jehova kag sang iya organisasyon sa pag-aman sang libro nga Young People Ask