Ang Tuburan sang Matuod nga mga Talaksan
Ang Pag-aplikar Sini Magalubad sang Pagnubo sang Moral
ANG tawo nagatangla sa langit sa gab-i nga madamo sing mga bituon, kag sia nagakapuno sing kapunaw kag katingala. Samtang ginatangla niya ining mabituon nga kalangitan nga tuman kalayo, ginabatyag niya ang iya kaugalingon nga diutay kag wala sing importansia. Ang mga pulong sang salmista nga ginpamulong madugay na mahimo nga madumduman niya: “Kon tan-awon ko ang imo kalangitan, ang binuhatan sang imo mga tudlo, ang bulan kag ang kabituunan nga imo ginhanda, ano bala ang mamalatyon nga tawo nga ginasapak mo sia, kag ang anak sang dutan-on nga tawo nga ginaatipan mo sia?” (Salmo 8:3, 4) Nakita sang salmista ang pila ka libo ka bituon kag nagbatyag nga kadiutay sa iya; nahibaluan na karon sang tawo nga binilyon ang mga galaksiya nga may binilyon ka bituon sa tagsa, kag labi pa nga nagbatyag sia sing kadiutay sa iya kaugalingon. Ang mga pamangkot mahimo nga magasulod sa iya hunahuna: ‘Ano ang akon kabilinggan? Ngaa yari ako diri? Sin-o gid bala ako?’
Apang wala sing sapat nga may subong sina nga panghunahuna.
Ginatulok sang tawo ang nanuhaytuhay nga kabuhi sa palibot niya kag makakita sia sing makatilingala nga mga desinyo sa paghimo sing praktikal nga mga katuyuan. Makakita sia sing mga pispis nga nagasaylo sa mga duog nga linibo ka milya ang kalayuon, mga mamalya nga nagatulog sing madugay sa pagpaligad sang matugnaw nga tigtulugnaw, kag madamo pa nga porma sang kabuhi nga nagagamit sing sonar, air-conditioning, jet propulsion, pagkuha sang pagkaparat, pang-away sa katugnaw, tulad-scuba nga mga desinyo, inkyubeytor, termometer, papel, kristal, relo, kompas, koryente, rotary motor, kag madamo pa nga mga kalatingalahan madugay na antes ini gindamgo sang tawo. Ang mahunahunaon nga mga tawo nagapalibog: ‘Paano natabo ini tanan nga makatilingala, masibod, kag may katuyuan nga mga desinyo? Anong daku nga intelihensia ang yara sa likod sini?’
Sa liwat, wala sing sapat nga nagapalibog sa sini.
Apang ginapalibugan ini sang tawo. Ngaa nga, sa tanan nga indi maisip nga tinuga sa duta, ang tawo lamang ang nagakatingala nga may kapunaw kag pagdayaw sa kalangitan sa ibabaw kag sa mga tanhaga sang kabuhi diri sa ubos? Ngaa? Bangod tuhay ang tawo.
Ngaa Tuhay Gid ang Tawo?
Bangod sia lamang ang gintuga sa dagway kag kaangay sang Dios: “Kag ang Dios nagsiling: ‘Himuon ta ang tawo sa dagway naton, suno sa kaangay naton.’ ” (Genesis 1:26) Amo ini ang rason sang indi mataytayan nga kal-ang sa ulot sang tawo kag sapat. Amo ini ang rason kon ngaa wala sing iban nga tinuga sa duta ang kaanggid sa tawo. Amo ini ang rason kon ngaa ang tawo isa ka nagahunahuna nga tinuga, nagapamangkot sing mga pakiana nahanungod sa kalibutan sa palibot niya, kag nagakabalaka sa moral nga mga talaksan.
Sa anong paagi ang tawo sa dagway kag kaangay sang Dios? Paagi sa pagpanag-iya sing pila ka kinaiya kag kalidad sang Dios, subong sang gugma, kaluoy, katarungan, kaalam, gahom, pagkamaluluy-on, pagkaayo, pagkamapailubon, pagkabunayag, pagkamaminatud-on, katutom, pagkapisan, kag pagkamaimbentuhon. Mga maayong kinaiya ini nga sa ginsuguran ginprograma sa tawo, apang sang gin-abusuhan sang una nga mag-asawa ang kahilwayan sa pagdesisyon, nga nagdul-ong sa ila pagrebelde, ining mga kinaiya nangin tiko kag busa wala ginpaliton nga himpit sa ila mga kaliwat. Ining mga kinaiya indi na timbang, kag bangod wala na ginagamit, nalipatan na. Apang, ginapakita sang Colosas 3:9, 10 nga paagi sa pagtigayon sing sibu nga ihibalo tuhoy sa Dios kag pag-aplikar sini, sarang kita makasul-ob sing bag-ong personalidad kag sa liwat mangin sa ‘dagway kag kaangay sang Dios.’
Sang ginhatag ni Jehova nga Dios sa mga Israelinhon ang Mosaikong Kasuguan, nag-unod ini sing matuod nga mga talaksan, nga sa sini amo ang Napulo ka Sugo kag ang laygay nga ‘higugmaon ang ila isigkatawo subong sang ila kaugalingon.’ (Levitico 19:18; Exodo 20:3-17) Ining mga talaksan dapat ginpaliton subong palanublion sang palaabuton nga mga kaliwatan. Ginpangabay ni Moises ang Israel nga tumanon ining Kasuguan, kag nagsiling sia sing dugang pa: “Isugo ninyo sa inyo mga anak nga tumanon ang tanan nga pulong sini nga kasuguan. Kay ini indi butang nga walay pulos sa inyo, kundi nagakahulugan ini sang inyo kabuhi.” (Deuteronomio 32:46, 47) Mga siglo sang ulihi, ginpatuhuyan ini sang Hulubaton 8:18 subong “palanublion nga mga talaksan.”
Mga Talaksan nga Magapataas sang Pagnubo sang Moral
Apang, madamo ang nagapamatok nga may daku nga pagkananuhaytuhay sa katilingban karon amo kon ngaa wala sing isa ka hugpong sang mga talaksan nga makakobre sang mga kinahanglanon sang tagsatagsa. Ang nanuhaytuhay nga mga ginhalinan kag mga kultura nagakinahanglan sing masangkad nga pagkananuhaytuhay sang mga talaksan nga ila ginapamatukan. Apang ano nga problema sa karon ang indi malubad sang pag-aplikar sang sugo ni Jesus nga higugmaon ang imo isigkatawo subong sang imo kaugalingon? Ukon himuon sa iban ang luyag mo nga himuon nila sa imo? Ukon tumanon ang mga prinsipio sa Napulo ka Sugo? Ukon tinguhaan ang pagpatubas sing mga bunga sang espiritu nga ginsambit sa Galacia 5:22, 23: “Ang bunga sang espiritu amo ang gugma, kalipay, paghidait, pagbatas, pagkalulo, pagkaayo, pagkatutom, pagkamapainubuson, pagpugong sang kaugalingon. Batok sa amo nga mga butang wala sing kasuguan?” Wala sing bisan diin sini ang nagapangayo sing imposible; ang bisan diin sini makadula sing daku nga porsiento sang mga kailo sang katilingban karon.
‘Apang indi luyag sang mga tawo magkabuhi sa sina nga paagi!’ tuaw mo. Kon sa banta mo mabudlay katama ining mga solusyon, indi pagpaabuta nga ang mga problema malubad paagi sa mahapos nga mga salili. May ikasarang ang katilingban sa pag-aplikar sining mga remedyo, apang mahimo nga wala ini sing kabubut-on sa paghimo sini. Wala ginalimitehan sini nga kaliwatan ang iya mga kahilwayan, lakip ang kahilwayan sini sa paghimo sing malain kag antuson ang mga resulta sini.
Ang pamantalaan nga Bottom Line/Personal nagapamangkot: “Ano Na ang Natabo sa Pagpugong sang Kaugalingon?” Sa tapos magkomento nga ang “kalabanan nga tawo ginahadlukan sa mga resulta sang aton matinuguton sa sekso nga dag-on,” nagapadayon ini: “Apang ginapakabalaan gihapon sang mga tawo ang pagkaimportante sang pagpatuyang sa seksuwal nga gana tubtob sa bug-os nga kasangkaron sini. . . . Ang mga tawo ginapaabot sa pagdieta, sa pag-ehersisyo, sa pag-untat sang pagpanigarilyo, sa pagdisiplina sang kaugalingon kon tuhoy sa ila pagkabuhi para sa ila panglawas. Ang pagpaayaw lamang sa seksuwal nga handum ang daw ginapakabalaan gihapon nga wala sing limite.” Indi buot silingon nga indi nila maaplikar ang mga talaksan; indi lamang nila luyag ini. Gani ang katilingban nagasab-ug kag nagaani.
Ining mga talaksan wala na ginapatihan karon. Madamo ang nagatawag sang malaut maayo kag sang maayo malaut, subong amo ang gintagna nga himuon nila: “Kailo sa mga nagatawag sang malaut maayo kag sang maayo malaut, nga nagabutang sang kadudulman nga kapawa kag sang kapawa nga kadudulman, nga nagabutang sang mapait nga matam-is kag sang matam-is nga mapait!” (Isaias 5:20) Apang, nagadaku ang kabalaka sang iban. Nakita nila ang dunot nga inani sang himua-ang-luyag-mo nga pilosopiya kag luyag nila nga pataason liwat ang pagnubo sang moral karon.
Makabulig Bala ang Relihion kag ang Pamilya?
Madamo nga programa ang ginatanyag agod ipasag-uli ang mga talaksan. Ang isa amo ang relihion. Ginapatihan ini nga magatanyag sing espirituwal nga kusog. Apang ina nga kusog indi masapwan sa ortodokso nga mga relihion sang Cristiandad. Ang iban nagbalik sa paganismo agod banhawon ang mga pasipala subong sang Trinidad, dayon nga pag-antos, kag dimamalatyon nga kalag. Ginsikway sang iban ang gawad kag ang pagpanuga agod magyaub sa ebolusyon nga relihion sang siensia. Ginabaton nila ang higher criticism nga nagaduhaduha sang pagkamaminatud-on sang Pulong sang Dios, ang Biblia. Nagatanyag sila sing “Cristianismo” nga may simbog kag nahigkuan amo kon ngaa wala na sing butang nga may pulos ang nabilin, kag pagkasalimpapaw lamang kag imitasyon ang makita sa sini sang kaliwatan sang mga pamatan-on. Indi, indi kita dapat mangita sing espirituwal nga kusog sa sining balatianon nga mga relihion kundi sa napasad-sa-Biblia lamang nga matuod nga pagsimba nga nagabantala sang Ginharian ni Jehova subong ang lamang nga paglaum sang kalibutan.
Apang, may isa pa ka tuburan sang bulig nga nabilin para sa nagakabalaka nga katawhan, kag amo ina ang pamilya, ang danyag nga sa diin sarang mapasalop sang mga ginikanan ang maayong mga talaksan sa ila kabataan. Dapat magpadayon ang gugma sa isa kag isa nga nagsugod sa pagkabun-ag. Luyag sang kabataan nga nagahigugma kag nagasalig sa ila mga ginikanan nga mangin kaangay sa ila, nga ilugon ang ila panghambal kag panghulag, sundon ang ila panggawi, kag batunon ang ila moral, kag sa ulihi ang maayong mga talaksan sang mga ginikanan mangin bahin sang sistema sang maayong mga talaksan sang kabataan. Simple nga mga paathag, indi maligoy nga mga lektura; bukas nga komunikasyon sa isa kag isa, indi dogmatiko nga mga pulong, amo ang epektibo nga mga tikang.
Ang mga ginikanan nga wala lamang nagahambal kundi nagabuhat man sang matuod nga mga talaksan makatigayon sing mga anak nga magaaplikar sining mga talaksan sa ila kaugalingon. Ina nga kabataan wala sing peligro nga maimpluwensiahan sang malain nga mga paggawi sang ila mga katubotubo sa eskwelahan ukon bisan diin. Subong ginasiling sang Hulubaton 22:6: “Hanasa ang bata sa dalanon nga dapat niya paglaktan; bisan tigulang na sia indi sia magtalikod sa sini.” Hanasa sila paagi sa mapuslanon nga laygay. Kapin ka importante, hanasa sila paagi sa mapuslanon nga huwaran.
Posibilidad Para sa Maayong mga Talaksan nga Nasulod sa Aton mga “Genes”
Si Jesus nagsiling: “Malipayon ang mga mahunahunaon sang ila espirituwal nga kinahanglanon.” (Mateo 5:3) Isa ini ka duna nga kinahanglanon nga ginprograma sa aton, subong ginsiling sang pila ka saykayatris. Matuod man nga paagi lamang sa espirituwal nga kusog nga mapamatukan naton ang dimatuod nga mga talaksan nga ginasakdag karon.
Nahisanto sa kamatuoran nga gintuga kita sa dagway kag kaangay sang Dios, nga may posibilidad para sa maayong mga talaksan nga duna sa aton, si Thomas Lickona, isa ka propesor sa edukasyon, nagasiling: “Sa banta ko ang ikasarang para sa pagkaayo yara dira kutob sa ginsuguran.” Apang nagadugang sia nga “dapat hanason sang mga ginikanan ina nga mga duna subong nga ginbuligan man nila ang ila mga anak nga mangin maayo magbasa ukon maayo nga humalampang ukon musikero.”
Ang prodyuser sa TV nga si Norman Lear amo ang dinapit nga humalambal sa pungsudnon nga kombension sang National Education Association. Sa tapos ginkilala “ang problema sang kapin ka moderno, mas maayo sing edukasyon nga mga tawo sa tunga naton—ang mga tawo nga nagsikway sang pagpangita sing katuyuan labaw sa materyal nga pagluntad subong indi kinaandan kag wala sing pulos,” sia nagsiling: “Wala ako nabudlayi sa paghinakop, pasad sa maragtas sang tawo, nga ang reaksion sa kabuhi, sa may pangalibutan nga pagluntad, ang sugyot sa pagpati sa butang nga mas importante sang sa kaugalingon, tuman kabaskog kag indi mapamatukan nga bahin sang genetiko nga kodigo sa sulod naton.”
Ginbasol ni Lear ang daku nga negosyo kag ang apat ka dekada nga telebisyon sa pagpaliton sing isa ka “bag-o nga sistema sang mga talaksan” nga nag-impluwensia sing daku sa moralidad sang publiko kag sa personal nga mga talaksan amo kon ngaa madamo nga problema sa katilingban ang nagresulta: mga eskwelahan kag mga kolehiyo nga nagpagradwar sing mga tawo nga indi makahibalo magbasa kag magsulat; dugang nga paggamit sing mga droga; indi kasal tin-edyer nga mga lin-ay nga may mga bata; kag mga pamilya nga wala sing sinuptanan nga kuwarta nga nagalubong kag nagalubong sa utang. Nian nagdugang pa si Lear: “Kon nagahambal kita tuhoy sa isa ka gatos ka problema sa katilingban—sa banta ko mahimo nga ginahambalan naton ang amat-amat ginpaliton nga sistema sang mga talaksan nga, bangod sang telebisyon, nagguba sang bug-os nga kultura.” Kag sa liwat nagsiling sia nga sia “nagapati nga, natanom sa aton mga gene ang pagtuo nga may yara daku pa nga puwersa kag tanhaga nga nagadihon sang aton kabuhi, nga dapat naton talupangdon.”
Ang bantog nga saykayatris nga si C. G. Jung nagsiling nga ang relihion “isa ka duna nga panimuot nga pinasahi sa tawo, kag ang mga pagpahayag sini sarang masundan sa bug-os nga maragtas sang tawo.” Duna man ang konsiensia nga makahibalo sang matarong kag malaut: “Kay kon ang katawhan sang mga pungsod nga wala sing kasuguan nagahimo sa kinaugali sang ginakinahanglan sang kasuguan, sila kasuguan sa ila kaugalingon, bisan pa sila wala sing kasuguan. Nagapahayag sila nga ang ginakinahanglan sang kasuguan nasulat sa ila mga tagipusuon, samtang ang ila mga konsiensia man nagasaksi sini kag ang ila mga panghunahuna magasumbong ukon ayhan magaapin sa ila.” (Roma 2:14, 15) Ang “konsiensia” amo ang “paghibalo sa sulod sang kaugalingon” kaangay sang isa ka nasulod nga korte sang hustisya nga nagtipon sa sulod naton agod maghatag sing mga desisyon sa aton paggawi, nga nagasumbong ukon nagaapin sa aton. Apang, kon magpakita kita sing “pagtamay sa korte” sa aton konsiensia, ang pagkasensitibo sini magakunol kag indi na magpanghikot.
Ang mga Sientipiko Nakakita sing mga Tanhaga nga Dios Lamang ang Makapaathag
Tuman ka makawiwili ang kamatuoran nga samtang nagadaku ang natun-an sang siensia tuhoy sa duta kag sa uniberso, ang pila ka sientipiko nagapadulong sa pagpati nga ang isa ka supremo nga intelihensia amo ang pat-od nga sa likod sini tanan. Apang, nagapang-alag-ag sila sa pagbaton sa Dios sang Biblia.
Ang astropisiko nga si George Greenstein, sa iya libro nga The Symbiotic Universe, “nagdetalye sang isa ka makatilingala nga resulta sang daku kag indi mahimo nga mga aksidente lamang nga nagbukas sang dalan para sa paglutaw sang kabuhi. May isa ka listahan sang mga butang nga natabuan lamang, ini tanan kinahanglanon sa aton pagluntad.” Nagsiling si Greenstein nga ang listahan nagalaba pa, ang mga natabuan lamang indi mahimo nga tsansa lamang, kag nagadugang ang pagpati nga ang pila ka labaw sa kinaugali nga ahensia nagpanghikot.” “Posible ayhan,” hunahuna niya, “nga sa hinali lamang, sing indi hungod, natukiban naton ang sientipiko nga pamatuod tuhoy sa pagluntad sang isa ka Supremo nga Persona? Indi ayhan ang Dios ang nagpahilabot kag naghimo sang uniberso para sa aton kaayuhan?” Nagbatyag sia sing “daku nga kangil-ad” sa sini nga panghunahuna kag arbitraryo nga nagsiling: “Indi ang Dios ang rason sini.” Apang ang nagalaba nga listahan sang “mga natabuan lamang” nagpilit sa iya sa pagpautwas sing mga pamangkot.
Ang isa pa ka astropisiko, ang nagdaug sing Nobel nga premyo nga si Fred Hoyle, sa iya libro nga The Intelligent Universe, nagpaathag sini man gihapon nga makatalanhaga nga mga natabuan lamang nga nagpalibog kay Greenstein: “Ini nga mga butang daw nagaagi sa tela sang kinaugali nga kalibutan kaangay sang hilo sang makalilipay nga mga aksidente. Apang kadamo gid sining makatilingala nga mga natabuan lamang nga importante sa kabuhi amo kon ngaa daw kinahanglan gid nga ipaathag ini.” Si Hoyle nagaugyon man kay Greenstein nga indi mahimo nga natabuan lamang ini. Busa, siling ni Hoyle, ‘ang ginsuguran sang uniberso nagakinahanglan sing isa ka intelihensia,’ ‘isa ka mas mataas nga sahi sang intelihensia,’ ‘isa ka intelihensia nga nauna sa aton kag gindul-ong sa hungod nga buhat sa pagtuga sang mga butang nga nagakabagay para sa kabuhi.’
Si Einstein naghambal tuhoy sa Dios apang indi suno sa pagpati sang ginakilala nga relihion. Ang iya pagpati sa Dios may yara kaangtanan sa “superyor sing bug-os nga espiritu” nga nakita niya nga ginpahayag sa kinaugali. Si Timothy Ferris, sa iya artikulo nga “The Other Einstein,” nagbalikwat kay Einstein subong sang masunod: “Ang akon makita sa kinaugali amo ang matahom nga mga desinyo nga indi naton mahangpan sing bug-os, kag dapat ini magpabatyag sa isa ka nagahunahuna nga tawo sing ‘pagkamapainubuson.’ Isa ini ka matuod nga relihiosong balatyagon nga wala sing kaangtanan sa mistisismo. . . . Ang akon pagkarelihioso nagagikan sa isa ka mapainubuson nga pagdayaw sa superyor sing bug-os nga espiritu nga nagapahayag sang iya kaugalingon sa isa ka paagi nga, bangod sang aton maluya kag umalagi nga paghangop, diutay lamang ang aton mahangpan sa katunayan. . . . Luyag ko mahibaluan kon paano gintuga sang Dios ining kalibutan. Luyag ko mahibaluan ang iya mga panghunahuna, ang nabilin amo ang mga detalye.”
Si Guy Murchie, sa tapos mapaathag ang pila sang indi mahangpan nga mga tanhaga sang uniberso, nagakomento sa iya libro nga The Seven Mysteries of Life: “Mahapos mahangpan kon ngaa ang moderno nga mga pisiko, nga nagatulod sang latagon sang ihibalo padulong sa indi kilala nga duog nga mas malayo sang sa bisan sin-o nga mga sientipiko sining karon nga mga siglo, nauna sa kalabanan nga mga kaupod nila sa pagbaton sinang nagalakip-sang-tanan nga tanhaga sang uniberso nga kinaandan nga ginapatuhuyan subong Dios.”
Pangitaa ang Dios, Magbenepisyo Ka, Magkabuhi sing Dayon
Ang tawo nagapangalapkap. Ang iya ginapangalapkap amo ang Dios. Ginhimo ini sang iban sang adlaw ni Pablo. Sia nagsiling: “Agod nga magpangita sila sa Dios, sa paglaum nga mahikapan nila sia kag makita, kay sa pagkamatuod, indi sia malayo sa tagsatagsa sa aton.” (Binuhatan 17:27) Wala sing sapat nga nagapangalapkap sa Dios. Wala gani sing bisan isa nga may ideya tuhoy sa Dios. Ang tawo may yara ideya tuhoy sa Dios, ginhimo sa kaangay sang Dios, nga may indi mataytayan nga kal-ang nga nagapain sa iya gikan sa bisan gani labing abanse nga sapat. Kag subong sang ginasugid sa aton sang teksto, ang Dios “indi malayo sa tagsatagsa sa aton.”
Makakita kita sing ebidensia niya bisan diin sa palibot paagi sa iya mga tinuga, kay subong sang ginasiling sang Roma 1:20: “Ang dimakita nga mga kinaiya niya maathag nga makita kutob sa pagtuga sang kalibutan, kay nahantop ini paagi sa mga butang nga nahimo, ang iya dayon nga gahom kag pagka-Dios, amo kon ngaa wala sila sing balibad.” Samtang kapin kag kapin sang dimapaathag nga mga natabuan lamang kag mga pagkasibod ang makita sang mga sientipiko kag ginapamalandong ang makapulunaw nga kalatingalahan sa uniberso, mahimo nga kapin kag kapin sa ila ang makahantop sang Supremo nga Intelihensia nga nagapanghikot sa likod sining tanan nga butang kag kilalahon ang ila Manunuga, si Jehova nga Dios.
Ang duta kag ang kabug-usan sini iya ni Jehova. Sia ang nagapatok sing mga talaksan para sa mga magapuyo sa sini. Ginhatag niya ang matuod nga mga talaksan subong mga panuytoy para sa kalipay kag kabuhi. Ginhatagan man niya ang katawhan sing kahilwayan sa pagpili. Indi kinahanglan nga tumanon nila sia. Mahimo nila sab-ugon ang luyag nila, apang sa ulihi anihon man nila kon ano ang ila ginsab-ug. Ang Dios indi tiliawtiawan. Ginhatag niya ang matuod nga mga talaksan, indi para sa iya kaugalingon nga kaayuhan, kundi para sa kaayuhan sang iya mga sakop sa duta. Gani ang Isaias 48:17, 18 nagasiling: “Ako, si Jehova, amo ang imo Dios, ang Isa nga nagatudlo sa imo agod makabenepisyo ka, ang Isa nga nagatuytoy sa imo sa dalanon nga laktan mo. O kon pamatian mo lang kuntani ang akon mga sugo! Nian ang imo paghidait mangin subong sang suba, kag ang imo pagkamatarong mangin subong sang mga balod sang dagat.”
Sa pagsabat sa hanuot nga pangabay ni Jehova, nian ang tanan nga katawhan magalakat sa dalanon nga dapat nila laktan kag magapamati sa mga sugo sang ila Manunuga. Ang tanan makabenepisyo para sa ila kaugalingon sing paghidait nga subong sang suba kag sing pagkamatarong nga subong sang mga balod sang dagat. Iaplikar sang tanan ang palanublion nga mga talaksan kag indi na sa liwat magaantos sing pagnubo sang moral. Kag san-o mahanabo ini tanan? Kon masabat na ang pangamuyo, sa indi madugay: “Magkari ang imo ginharian. Paghimuon ang imo kabubut-on, subong sang sa langit, amo man sa duta.”—Mateo 6:10.
[Piktyur sa pahina 7]
Jet propulsion
Pagkuha sang kaparat
Paghimo sing papel
Sonar