Pamangkot sang mga Pamatan-on . . .

Ngaa Nagakadulaan Ako sing mga Abyan?

“Madamo kami sing pareho nga interes kag mga aktibidad sang akon abyan; nalipay kami sa paghinguyang sang tion nga magkaupod. Apang hinali nga nagbugnaw ang amon pag-abyanay. Ginpung-awan gid ako bangod sini.”​—⁠Maria.

SA KATAPUSAN nakakita gid man ikaw sing isa ka abyan, isa nga nakahangop sa imo kag wala nagapakalain sa imo. Nian, sing hinali, nagsugod sa pagbugnaw ang inyo pag-abyanay. Gintinguhaan mo nga salbaron ini, apang wala magmadinalag-on.

Ang isa ka mainunungon nga abyan tuman ka bilidhon. (Hulubaton 18:24) Kag ang pagkadula sang isa ka abyan isa gid ka masakit nga eksperiensia. Ginasugiran kita sang Biblia nga sang ginbiyaan si Job sang iya mga abyan, nagpanalambiton sia: “Ang akon mga kahimataan kag ang akon mahirop nga mga abyan nagbiya sa akon.” (Job 19:14) Mahimo nga kaanggid sini ang imo nabatyagan kon may abyan ikaw nga nagbugnaw kasan-o lang. Subong sang ginsiling sang pamatan-on nga si Patrick, “daw namatyan ikaw sing isa ka hinigugma.” Apang ano kon nagakaguba ang halos tanan mo nga pag-abyanay?

Mahuyang nga mga Pag-abyanay

Ang libro nga Ad­o­les­cence ni East­wood At­wa­ter nagasiling nga ang pag-abyanay sang mga tin-edyer “mahimo maghuyang, nga ginaupdan sang hinali, dramatiko nga mga pagbag-o ukon masakit nga mga balatyagon kon magbulagay ang mga mag-abyan.” Ano ang nagahimo sa pag-abyanay sang mga tin-edyer nga tuman kahuyang? Ang isa ka rason amo nga samtang nagadaku ikaw, ang imo mga balatyagon, mga pagtamod, mga tulumuron, kag mga interes, nagabag-o. (Ipaanggid ang 1 Corinto 13:⁠11.) Masapwan mo ang imo kaugalingon nga nauna​—⁠ukon naulihi​—⁠sa imo mga katubotubo sa pila ka paagi.

Gani sa pagdaku sang mga mag-abyan, nagalayuay sila kon kaisa​—⁠indi bangod akig sila sa isa kag isa, kundi nakapalambo sila sing magkatuhay nga mga tulumuron, interes, kag mga prinsipio. Ayhan maayo pa gani nga matapos ang isa ka pag-abyanay. Samtang nagadaku ikaw kag nagasugod sa pagtamod sing serioso sa espirituwal nga mga butang, mahimo marealisar mo nga ang pila sang imo anay mga abyan indi maayo nga impluwensia. (1 Corinto 15:33) Nagaulikid ikaw sa ila, apang wala mo na maluyagan ang magpakig-upod sa ila subong sang ginahimo mo anay.

Mga Butang nga Nagahilo sa mga Pag-abyanay

Apang, ano kon padayon ikaw nga nagakadulaan sing mga abyan​—⁠mga kaangtanan nga luyag mo nga magpadayon? Sing prangka, nagakahulugan ini nga may pila ikaw ka problema sa personalidad nga dapat landason. Ang kahisa, halimbawa, nagahilo sang mga pag-abyanay. Handurawa nga may abyan ikaw nga mas manggaranon, mas maabilidad, mas matahom, ukon mas popular sangsa imo. Ginakahisaan mo bala ang dugang nga atension nga ayhan natigayon niya? Ang ‘kahisa nagapagabok sang mga tul-an.’ (Hulubaton 14:30) “Nahisa gid ako sa popularidad sang akon abyan kag sa tanan nga butang nga yara sa iya nga wala sa akon,” pagbaton sang pamatan-on nga si ­Keenon, “kag nakaapektar ini sa amon pag-abyanay.”

Ang pagkamaiyaiyahon isa pa ka makahalalit nga kinaiya. Ano kon nahibaluan mo nga ang isa ka abyan nagahinguyang sing madamo nga tion upod sa iban kag diutay nga tion upod sa imo? Ang isa ka pamatan-on nagbaton: “Nagapangimon ako bisan kon makigsugilanon ang iban sa pila sang akon mga abyan.” Ayhan kabigon mo nga pagluib ang pagpakig-upod sang imo abyan sa iban.

Ang pagkamahimpiton mahimo man makapatay sing pag-abyanay. Halimbawa, natukiban mo nga ginkutsokutso ikaw sang isa ka abyan, ayhan ginpanugid pa gani ang kompidensial nga mga butang. (Hulubaton 20:19) “Indi ko na gid sia pagsaligan liwat!” akig nga gintuaw mo.

Pag-abyanay​—⁠Pagbaton Bala Ukon Paghatag?

Kon ginatublag sang kahisa, pagkamaiyaiyahon, ukon pagkamahimpiton ang inyo pag-abyanay, pamangkuta ang imo kaugalingon, ‘Ano bala ang ginalagas ko sa isa ka pag-abyanay?’ ­Nagahunahuna ka bala nga ang pag-abyanay nagalakip sa pagtigayon sing isa nga madali mo matawag kag masugo, isa ka suluguon nga nagasunod sa tanan mo nga luyag? Nagapangita ka bala sing mga abyan bangod sang kadungganan, popularidad, kag daug? Nagapaabot ka bala sing eksklusibo nga debosyon halin sa isa ka abyan, nga wala nagahatag sing kahigayunan sa nga makapakig-angot sa iban? Kon amo kinahanglan mo bag-uhon ang imo pagtamod tuhoy sa pag-abyanay.

Gikan sa mga panudlo sang Biblia natun-an naton nga ang maayong kaangtanan sa iban nagahalin, indi sa pagbaton, kundi sa paghatag! Sa Mateo 7:​12, nagsiling mismo si Jesus: “Busa, ang tanan nga butang nga buot ninyo nga himuon sang mga tawo sa inyo, himua man ninyo sa ila.” Kinaandan lamang nga magpaabot sing pila ka butang gikan sa mga abyan. Ang libro nga Un­der­stand­ing Re­la­tion­ships nagabaton: “Masami naton ginapaabot ang isa ka abyan nga mangin ­bunayag kag prangka, nagapakita sing pagpalangga, nagasugid sa aton sang iya mga sekreto kag mga problema, nagabulig sa aton kon kinahanglanon naton ini, nagasalig sa aton kag subong man . . . handa sa paghusay sa mga dipaghangpanay.” Apang, indi lamang amo sina. Ang libro nagadugang: “Amo ini ang mga butang nga ginapaabot sang mga tawo nga himuon sa ila sang isa ka abyan kag ginapaabot nga himuon sa abyan subong balos.”​—⁠Amon ang italiko.

Talupangda kon paano gintamod ni Jesus ang mga tawo nga suod sa iya. Nagsiling sia sa iya mga disipulo: “Indi na ako magtawag sa inyo nga mga ulipon, kay ang ulipon wala makahibalo sang ginahimo sang iya agalon. Apang ako nagtawag sa inyo nga mga abyan.” Apang ang pagpakig-abyan bala ni Jesus sa iya mga disipulo napasad sa kon ano ang sarang nila mahimo para sa iya? Sa kabaliskaran. Sia nagsiling: “Walay tawo nga may gugma nga daku pa sa sini, nga ihatag sang isa ka tawo ang iya kabuhi tungod sa iya mga abyan.” (Juan 15:​13, 15) Huo, ang matuod nga sadsaran sang pag-abyanay amo ang nagasakripisyo-sa-kaugalingon nga gugma! Kon ang gugma amo ang sadsaran, ang isa ka relasyon makalandas sang mga sinuay kag mga problema.

Kon Nagautwas ang mga Problema

Handurawa, halimbawa, nga ang imo abyan ginbugayan sing mas madamo nga kuwarta, kaalam, ukon abilidad sangsa imo. Ang dimakagod nga gugma magabulig sa imo nga magkalipay upod sa imo abyan. Kay man, “ang gugma wala nagakahisa,” siling sang Biblia.​—⁠1 Corinto 13:⁠4.

Ukon halimbawa may nahambal ukon nahimo ang imo abyan nga nakasaklaw sa imo. Nagakahulugan bala ina nga maguba na ang inyo pag-abyanay? Indi gid man. Ginluyahan gid si apostol Pablo sang ginbiyaan sia sang iya abyan nga si Marcos sa isa ka paglakbay subong misyonero. Bangod sini namalibad sia nga paupdon si Marcos sa iya masunod nga paglakbay! Nagbaisay pa gani sing tuman si Pablo, kag ang pakaisa ni Marcos nga si Bernabe, tuhoy sini. Apang, mga tinuig sang ulihi, si Pablo naghambal sing kalahamut-an tuhoy kay Marcos, nag-agda pa gani sa iya sa Roma sa pag-alagad sa iya. Maathag gid nga nahusay nila ang ila mga dipaghangpanay.​—⁠Binuhatan 15:​37-39; 2 Timoteo 4:⁠11.

Ngaa indi paghimuon ang kaanggid kon mag-utwas ang mga problema sa inyo mga pag-abyanay? Indi pagtuguti nga maglala ang mga butang. (Efeso 4:26) Antes maglumpat sa konklusion, ukon magsumbong sing maakigon, pamatii ang bahin sang imo abyan. (Hulubaton 18:​13; 25:​8, 9) Ayhan may pila ka dipaghangpanay. Apang ano kon ang imo abyan matuod nga nagapakita sing mapigaw nga paghangop? Dumduma nga ang imo abyan tawo lamang. (Salmo 51:​5; 1 Juan 1:10) Kag tanan kita nakasala sa paghambal kag paghimo sang mga butang nga ginahinulsulan naton sang ulihi.​—⁠Ipaanggid ang Manugwali 7:​21, 22.

Walay sapayan, sarang mo mapabutyag sing prangka kon daw ano kasakit ang ginhimo sang imo abyan sa imo. Mahimo ina makapahulag sa imo abyan nga mangayo sing hanuot nga pagpasaylo. Sanglit ang gugma “wala nagasapak sa kalautan,” ayhan madula mo ini sa imo hunahuna. (1 Corinto 13:5) Ginahinumdom ang isa ka nadula nga pag-abyanay, ang pamatan-on nga si Kee­non nagapanugiron: “Kon may ikasarang ako nga himuon ini liwat, wala ako kuntani nagpaabot sing pagkawalay kasawayan sa amon pag-abyanay. Namati ako kuntani sing dugang kag ginsakdag sia kag wala ginpadaku ang iya mga kakulangan. Nahangpan ko na karon nga ang nagahimo sa isa ka madinalag-on nga pag-abyanay amo ang paglandas sa mga pagtilaw kag mga hangkat.”

Apang ano kon ang imo abyan wala nagahinguyang sing madamo nga tion upod sa imo subong sangsa nagligad ukon suno sa luyag mo? Indi ayhan nga nangin tuman sa imo ka maiyaiyahon sa tion kag atension sang imo abyan? Makaguba ini sang isa ka relasyon. Ang mga tawo nga may maayo nga relasyon nagahatag sing kahilwayan sa isa kag isa. (Ipaanggid ang Hulubaton 25:17.) Nagahatag sila sing daku nga kahilwayan agod malipay ang iban nga tawo! Sa pagkamatuod, ginapalig-on sang Biblia ang mga Cristiano nga “magpasangkad” sa ila pag-abyanay. (2 Corinto 6:13) Gani kon ginahimo ini sang isa ka abyan, indi kinahanglan nga kabigon sia subong dimainunungon.

Sa pagkamatuod, indi maayo ang mangin tuman ka masinandigon sa isa ka tawo sa bisan anong paagi. (Salmo 146:3) Maalamon ang magpalambo sing mga pagpakig-abyan sa isa nga indi nimo katubotubo, subong sang imo mga ­ginikanan, sang mga gulang, kag sa iban pa mainulikdon, responsable nga mga adulto. Si Ana malipayon nga nagapanugiron: “Ang akon pinakasuod nga abyan amo ang akon iloy. Makasugilanon ako sa iya tuhoy sa bisan ano kag tanan nga butang.”

Sarang Matigayon ang Nagadugay nga mga Pag-abyanay!

Ang Biblia nagasiling sa 1 Pedro 3:​8: “Sa katapusan, kamo tanan mag-isa sing espiritu, maluluy-on, mahigugmaon sa kauturan, malulo sa tagipusuon, mapainubuson sa hunahuna.” Huo, magpakita sing pagkamaluluy-on, pagkamainawaon, moral nga integridad, kag tunay nga pag-ulikid sa iban, kag pirme ikaw makakita sing mga abyan! Huo, ang nagadugay nga pag-abyanay nagakinahanglan sing panikasog kag determinasyon. Apang ang mga padya takus sa panikasog.

Sing talalupangdon, ang Biblia nagasugid tuhoy kay David kag kay Jonatan. Natigayon nila ang dalayawon nga pag-abyanay. (1 Samuel 18:1) Nalandas nila ang walay pulos nga kahisa kag mga kakulangan sa personalidad. Nahimo ini bangod ginpasad nanday David kag Jonatan ang pagpakig-abyan kag pagkamainunungon kay Jehova labaw sa tanan nga butang. Himua ang kaanggid, kag mangin mahapos para sa imo ang pagtigayon sing mahinadlukon sa Dios nga mga abyan!

[Laragway sa pahina 27]

Ang mga pag-abyanay masami nga nagakaguba kon ginakabig sang isa subong pagkadimainunungon ang pagtigayon sing iban pa nga mga abyan