Ang Amon Pagpangita sing Hustisya
PANUGIRON NI ANTONIO VILLA
Sang 1836, ang tanan nga mga taga-Texas nga manug-apin sang Mga Alamo—nga kubos sa 200 ang kadamuon—ginpamatay sang mga 4,000 ka hangaway sang Mexico. Sang ulihi, ang singgit sa inaway nga “Dumduma ang Alamo” gingamit agod painiton ang inaway para sa kahilwayan, nga nagmadinalag-on sang ulihi nga bahin sadto nga tuig. Sang 1845, ang mga bahin anay sang Mexico nangin bahin sang Estados Unidos, kag nasapwan sang mga Mexicano nga didto sila sa mapintas nga teritoryo. Madumduman pa gihapon ang etniko nga mga kinatuhayan.
NATAWO ako sang 1937, malapit sa San Antonio, Texas, diin nahamtang ang Mga Alamo. Sadtong mga adlaw ang mga kasilyas, mga gripo sang ilimnan nga tubig, kag iban pa publiko nga mga pasilidad namarkahan sing “Para sa mga Puti Lamang” kag “Para sa Iban.” Nahangpan ko gilayon nga ang “Para sa Iban” nagalakip sa amon nga mga Mexicano.
Kon nagatan-aw sing sine sa isa ka sinehan, ang mga Mexicano kag mga negro ginatugutan sa paglingkod lamang sa balkonahe, indi sa panguna nga awditoryom. Madamong restawran kag mga balaligyaan ang wala nagaserbe sa mga Mexicano. Isa ka bes ang akon asawa nga si Velia, kag ang iya manghod nga babayi nagsulod sa isa ka beauty shop, wala gani maghambal ang mga tag-iya sing: “Wala namon ginabaton ang mga Mexicano diri.” Nagkinadlaw lamang sila tubtob nga naghalin si Velia kag ang iya manghod bangod sa kahuya.
Kon kaisa, ang puti nga mga lalaki—sa masami kon hubog na—nagapangita sing mga Mexicana, nga ginakabig sang kalabanan nga mga puti subong duna nga imoral. Nahunahuna ko, ‘Wala nila kami ginapagamit sing kasilyas ukon gripo sang tubig, apang nagahulid sila upod sa mga Mexicana.’ Bangod sining inhustisya nadulaan ako sang primero sing pagsalig sa kaugalingon, kag nangin masinupakon sang ulihi.
Problema sa mga Simbahan
Ang pagkasalimpapaw sang relihion labi nga nagpaugot sa akon. Ang mga puti, itom, kag mga Mexicano may lainlain nga mga simbahan. Sang nagahanda ako para sa akon una nga Pagpangalawat subong isa ka Katoliko, ginhatagan ako sang pari sing pila ka napetsahan nga sobre agod ihatag sa akon amay. Dapat namon ibalik ang sobre kada semana nga may sulod nga kontribusyon. Wala madugay sang ulihi, ginsilingan ako sang pari: “Isiling kay Tatay mo nga wala ko mabaton yadtong mga sobre.” Ang akig nga mga tinaga ni Tatay nakaapektar sa akon sing daku: “Dira lang sila interesado—sa kuwarta!”
Sing kinaandan, may mga iskandalo diin gintaban sang mga manugbantala ang mga babayi sa ila mga kongregasyon. Ang mga eksperiensia kaangay sini nagdul-ong sa akon sa pagsiling sing sulitsulit: “Ang relihion may duha lamang ka katuyuan—kuhaon ang imo kuwarta ukon ang imo asawa.” Gani, kon nagaduaw ang mga Saksi ni Jehova ginatabog ko sila, nga nagasiling: “Kon luyag ko sing relihion, ako ang mangita sini.”
Ang Militarya kag ang Pagpangasawa
Sang 1955, nagsulod ako sa Puwersa Pangkahawaan sang Estados Unidos, diin naglaum ako nga paagi sa paghimo sing pinakamaayo sa akon trabaho, matigayon ko ang pagtahod nga gindingot sa akon subong isa ka Mexicano. Bangod sang akon kapisan, nakilala ako, kag sang ulihi gintangdo subong manugdumala sang quality control. Nagalakip ini sing pag-usisa sa iban nga departamento sang serbisyo sa militar.
Sang 1959, ginpangasawa ko si Velia. Relihioso kaayo si Velia. Apang, ginluyahan sia sing buot sa lainlain nga mga simbahan nga iya ginsudlan. Isa ka adlaw sang 1960, bangod sang tuman nga kapung-aw, nangamuyo sia: “Palihug, Dios ko, kon nagaluntad ikaw, pahibalua ako. Luyag ko ikaw makilala.” Sadto man nga adlaw isa sang mga Saksi ni Jehova ang nagduaw sa amon puluy-an sa Petaluma, California.
Apang, wala madugay sang ulihi, wala na makapakig-angot si Velia sa mga Saksi bangod nagbag-o ang akon asaynment sa militar. Tubtob lamang sang 1966, sang didto ako sa Vietnam, nga napadayon niya ang iya pagtuon sa Biblia upod sa ila sa Seminole, Texas. Sang pagpauli ko halin sa Vietnam sang maaga nga bahin sang masunod nga tuig, ginsubuan ako sang makita ko sia nga nagatuon sa Biblia upod sa mga Saksi.
Ang Akon Matig-a nga Pagpamatok
Naghunahuna ako nga basi malimbungan kag maluyahan sing buot si Velia bangod sa relihion. Gani nagtambong ako sa pagtuon kag namati agod makakuha ako sing kahigayunan nga ibuyagyag ang pinakadiutay nga pamatuod sang pagkasalimpapaw. Sang magsiling ang babayi nga ang mga Saksi wala sing ginadampigan sa politika, nagsal-ot ako: “Ano ang trabaho sang imo bana?”
“Nagatanom sia sing algudon,” sabat niya.
“Aba!” Matigdas ko nga sabat. “Ang mga uniporme sang militar himo sa algudon. Gani nagasakdag kamo sa inaway!” Nangin mainiton ako kag dirasonable.
Walay sapayan nga nagsaylo kami sa malayo bangod sang bag-o nga asaynment sa militar, didto sa Minot, North Dakota sang 1967, ginpakig-angutan sang mga Saksi didto si Velia kag ginpadayon ang iya pagtuon sa Biblia. Namatok ako sa binatabata nga mga paagi. Hungod ako nga nagapauli sa oras sang ila pagtuon kag ginapalagabong ang mga puwertahan, nagapudagpudag sa hagdanan, ginahaboy sing mabaskog ang akon mga botas sa salog, kag gina-flush ang inudoro sing pila ka beses.
Si Velia isa ka malulo maghambal kag masinulundon nga asawa nga wala gid nagahimo sing bisan ano nga butang nga wala ang akon permiso. Walay sapayan nga may pagpangalag-ag nga gintugutan ko sia nga magtuon sa Biblia, nahibaluan niya nga mangin isa ka daku nga problema ang magtambong sa mga miting sang mga Saksi. Kon ginahagad sia, pirme sia nagasabat: “Indi lang siguro. Indi ko luyag nga maakig si Tony.”
Apang, isa ka adlaw may nabasahan si Velia sa Biblia: “Indi pagpasubua ang balaan nga espiritu sang Dios.” (Efeso 4:30) “Ano ang buot silingon sina?” pamangkot niya. Ang Saksi nga nagadumala sang pagtuon nagpaathag: “Ti, ang balaan nga espiritu sang Dios amo ang nag-inspirar sa pagsulat sa Biblia. Gani kon indi naton pagsundon ang ginasiling sang Biblia, nian ginapasubo naton ang balaan nga espiritu sang Dios. Halimbawa, ang iban wala nagatambong sa mga miting, bisan nga nahibaluan nila nga ginasiling sang Pulong sang Dios nga dapat naton ini himuon.” (Hebreo 10:24, 25) Amo sadto ang nagpahulag sa mapainubuson nga tagipusuon ni Velia. Kutob sadto nagtambong sia sa tanan nga miting walay sapayan sang akon pagpamatok.
Nagasiling ako: “Paano nga nagahalin ka sa balay nga wala mo pa gani mahanda ang akon palanyapunon sa lamesa?” Madasig nga natun-an ni Velia nga pat-uron nga ang akon palanyapunon pirme nga mainit kag nakahanda na. Gani naggamit naman ako sing iban nga paagi: “Wala mo kami ginahigugma sang aton kabataan. Ginabayaan mo kami bangod sinang mga miting.” Ukon kon atakehon ko ang mga pagtuluuhan sang mga Saksi kag kalmado nga ginapangapinan ini ni Velia, ginagamit ko ang akon bocona—“magahod”—nga tema, ginatawag sia nga dimatinahuron, dimapinasakupon nga bocona.
Sa gihapon, nagatambong si Velia sa mga miting, masami nagalakat nga nagahibi bangod sang akon masakit nga panghambal. Apang may ginasunod ako nga pila ka prinsipio. Wala ko gid ginasakit ang akon asawa ukon ginhunahuna nga layasan sia bangod sang iya bag-o nasapwan nga pagtuo. Apang nahangawa ako basi maluyagan sia sang pila ka guwapo nga lalaki sa sining mga miting. Nagapati gihapon ako nga basta relihion, ‘Interesado lang ini sa kuwarta ukon sa babayi.’ Pirme ako nagareklamo kon nagailis si Velia agod magtambong sa mga miting: “Nagapaguwapa ka gid para sa iban apang indi para sa akon.” Gani sang una nga tion nga namat-od ako nga magtambong sa miting, nagsiling ako: “Maupod ako—apang agod bantayan ka lang!”
Apang, ang akon matuod nga motibo, amo ang magpangita sing sayop batok sa mga Saksi. Sa isa sang una nga mga miting nga akon natambungan, ang ginhatag nga pamulongpulong amo ang tuhoy sa pagminyo “lamang sa Ginuo.” (1 Corinto 7:39) Sang pag-abot namon sa balay, akig ako nga nagreklamo: “Ti kita mo! Pareho lang sila sa iban—ginatamitami ang iban nga indi nila kaupod sa pagtuo.” Malulo nga nagkomento si Velia: “Apang indi sila ang nagasiling sini, amo ini ang ginasiling sang Biblia.” Gilayon ako nga nagsabat paagi sa pagsumbag sa dingding kag pagsinggit: “Daw sa bocona liwat ang imo panghulag!” Ang matuod, naakig ako bangod nahibaluan ko nga husto sia.
Padayon ako nga nagtambong sa mga miting kag nagabasa sang literatura sang mga Saksi, apang ang akon motibo amo ang pagpangita sing sayop sa sini. Nagkomento pa gani ako sa mga miting—apang agod ipakita lang sa mga tawo nga indi ako isa ka “mango nga Mexicano.”
Napun-an ang Akon Pagpangita sing Hustisya
Sang 1971 nagsaylo kami sa Arkansas bangod sa akon trabaho sa militar. Padayon ako nga nagatambong sa mga miting kaupod ni Velia, nga sang Disiembre 1969 nabawtismuhan subong simbolo sang iya pagdedikar kay Jehova. Wala ko na sia ginapamatukan, apang wala gid ako nagtuon sang Biblia upod sa kay bisan sin-o. Ang akon ihibalo paagi sa pagbasa sing mga literatura sa Biblia nag-uswag sing daku. Apang, tubtob lang ini sa ulo—produkto sang akon handum nga mangin pinakamaayo sa tagsa ka butang nga akon ginahimo. Apang, sing amat-amat, ang pagpakig-upod sa mga Saksi ni Jehova nag-apektar sa akon tagipusuon.
Halimbawa, natalupangdan ko nga ang mga itom may mga bahin sa pagtudlo sa mga miting sa kongregasyon. Apang sang primero nagsiling ako, ‘Ti, ginahimo lamang nila ini kon sa Kingdom Hall.’ Apang, sang magtambong kami sa isa ka kombension sa daku nga istadyum sang baseball, nakibot ako sang makita ko nga ang mga itom may mga bahin man sa programa. Ginabaton ko nga wala sing diskriminasyon sa tunga sang mga Saksi. Ginahimo nila ang matuod nga hustisya.
Napamatud-an ko man nga ang mga Saksi ni Jehova may matuod nga gugma sa isa kag isa. (Juan 13:34, 35) Kag sang magbulig ako sa ila sa pagpatindog sang ila Kingdom Hall, nakita ko nga ordinaryo lamang sila nga mga tawo. Nakita ko sila nga ginalapyo, nagasala, kag nagasabtanay pa gani kon may mga problema. Sa baylo nga maluyahan bangod sining mga dikahimpitan, nagbatyag ako nga may kasiguruhan upod sa ila. Ayhan narealisar ko nga may paglaum pa ako walay sapayan sang akon mga kasaypanan.
Nalab-ot Gid Man ang Akon Tagipusuon
Una ko nga narealisar nga nakapalambo ako sing kaangtanan kay Jehova sang 1973, sang ginpaathag sang Ang Lalantawan nga ang pagpanigarilyo isa ka ‘pagdagta sa lawas’ kag nagakahulugan sing sala nga takus sing pag-disfellowship. (2 Corinto 7:1) Sadto nga tion nagapanigarilyo ako sing isa tubtob duha ka kaha sang sigarilyo kada adlaw. Pila ka beses na nga gintilawan ko nga mag-untat sadto apang wala ini magmadinalag-on. Apang, karon, sa tagsa ka tion nga luyag ko magpanigarilyo, hipos nga nagapangamuyo ako nga buligan ni Jehova nga mabiyaan ining mahigko nga buhat. Sa kakibot sang tanan, wala na gid ako magpanigarilyo.
Ang akon pagretiro sa militar nakatalana sa Hulyo 1, 1975. Narealisar ko nga kon luyag ko himuon ang ginatudlo sang Biblia, dapat nga idedikar ko ang akon kabuhi kay Jehova. Wala gid ako makatuon sing personal sa Biblia, gani nakibot gid ang mga gulang sa kongregasyon kay sadtong Hunyo 1975, ginsilingan ko sila nga luyag ko magpabawtismo kon makaretiro na ako sa militar. Ginpaathag nila nga dapat ko anay tumanon ang sugo ni Jesus nga makigbahin sa pagbantala nga hilikuton. (Mateo 28:19, 20) Ginhimo ko ini sadtong una nga Sabado sang Hulyo. Sadto man nga adlaw nakigsapol ako sa isa ka gulang kag ginsabat ang mga pamangkot sa Biblia nga ginakinahanglan sang mga kandidato sa bawtismo. Tatlo ka semana sang ulihi nabawtismuhan ako.
Sang makita nila nga nagpabawtismo ako, ang amon tatlo ka kabataan—sanday Vito, Venelda, kag Veronica—madasig nga nag-uswag sa espirituwal. Sang masunod nga duha ka tuig, ang duha ka kamagulangan nabawtismuhan, nga ginsundan sang kinagot apat ka tuig sang ulihi. Kon nagapakighambal ako sa mga tawo nga nakahibalo sang kamatuoran sang Biblia apang wala sing ginahimo tuhoy sini, pirme ko sila ginasugiran tuhoy sa mga resulta sang indi nila paghulag. Ginasilingan ko sila nga bisan wala nagahambal ang ila kabataan, nagahunahuna sila, ‘kon ang kamatuoran indi tuman ka importante para kay Tatay, ti indi man ini tuman ka importante sa akon.’
Paghimud-os sa Bug-os Tion nga Ministeryo
Ang bug-os namon nga pamilya nagsulod sa bug-os tion nga ministeryo subong mga payunir sa Marshall, Arkansas. Nagsugod kami ni Velia sang 1979, kag nagbuylog sa amon ang mga kabataan sang masunod nga mga tuig sang nakagradwar sila tanan sa hayskul.
Sang maaga nga bahin sang dekada 1980, nabatian namon ang mga report tuhoy sa kauhaw sa ihibalo sa Biblia sang mga tawo sa Ecuador, Bagatnan nga Amerika, kag ginhimo namon nga tulumuron nga makasaylo didto. Sang 1989 dalagku na ang amon kabataan kag makasarang na sa pag-atipan sang ila kaugalingon. Gani sadto nga tuig nagduaw kami sing makadali sa Ecuador agod “panilagan ang pungsod.”—Ipaanggid ang Numeros 13:1, 2.
Sang Abril 1990 nag-abot kami sa Ecuador, ang amon bag-o nga puluy-an. Sanglit diutay lang ang amon kuwarta—ginpaigo-igo namon ang akon pension sa militar—mahalungon namon nga ginbadyet ang amon kuwarta. Apang ang kalipay sang bug-os tion nga ministeryo sa sining mabungahon sa espirituwal nga teritoryo nagalabaw sangsa bisan anong sakripisyo sa pinansial. Sang primero, nagpanghikot kami sa pantalan nga siudad sang Manta diin ang kada isa sa amon nagdumala sing dimagkubos 10 tubtob 12 ka pagtuon sa Biblia kada semana. Nian, sang 1992, nag-alagad ako subong nagalakbay nga manugtatap, upod sa akon asawa. Nagaduaw kami sa lainlain nga kongregasyon kada semana.
Kon Matuman Na sing Bug-os ang Hustisya
Sa paghinumdom, narealisar namon ni Velia nga ang mga inhustisya nga amon naeksperiensiahan sang pamatan-on pa kami nakabulig sa amon karon ministeryo. Ginapat-od gid namon nga wala namon ginatamitami ang bisan sin-o nga imol ukon kubos sing edukasyon sangsa amon ukon ang isa nga halin sa tuhay etniko nga ginhalinan. Nakit-an man namon, nga madamo sang amon Cristianong kauturan ang nakaeksperiensia sing mas grabe sosyal nga inhustisya sangsa naagihan namon. Apang, wala sila nagareklamo. Ginasentro nila ang ila mga mata sa nagapakari nga Ginharian sang Dios, kag amo sina ang amon natun-an nga himuon. Madugay na namon gin-untatan ang magpangita sing hustisya sa sini nga sistema; sa baylo, ginhinguyang namon ang amon kabuhi nga itudlo sa mga tawo ang lamang matuod nga solusyon sa inhustisya, ang Ginharian sang Dios.—Mateo 24:14.
Natun-an man namon nga yadtong katulad namon nga tuman ka mabinalak-on sa mga inhustisya dapat maghalong nga indi magpaabot sing himpit nga hustisya sa tunga sang katawhan sang Dios. Ini bangod kita tanan indi himpit kag may huyog sa paghimo sing malain. (Roma 7:18-20) Apang, makasiling kami sing bunayag nga nasapwan namon ang isa ka mahigugmaon, bug-os kalibutan nga paghiliupod sang mga kauturan nga nagatinguha sa paghimo kon ano ang matarong sa bug-os nila nga masarangan. Ginalauman namon nga kaupod sang katawhan sang Dios bisan diin, makasulod kami sa bag-ong kalibutan sang Dios diin nagapuyo ang pagkamatarong.—2 Pedro 3:13.
[Blurb sa pahina 20]
Gilayon ako nga nagsabat paagi sa pagsumbag sa dingding
[Retrato sa pahina 21]
Upod kay Velia, sang magsulod ako sa puwersa pangkahawaan
[Retrato sa pahina 23]
Upod kay Velia, sang 1996