Ang Pagtamod sang Biblia
Sayop Bala ang Magpabugal?
MAY kinaandan nga hambalanon nga ang bugal amo ang nahauna sa pito ka makamamatay nga sala. Apang, madamo ang nagapati karon nga ini nga ideya kinaraan na kaayo. Sa talakdangan sang ika-21 nga siglo, ang bugal ginakabig nga isa ka bentaha, indi isa ka sala.
Apang, kon ang Biblia nagahambal tuhoy sa bugal, masami nga may negatibo ini nga kahulugan. Ang Hulubaton lamang nga tulun-an sa Biblia may madamo nga ginasiling nga nagapakamalaut sa bugal. Halimbawa, ang Hulubaton 8:13 nagasiling: “Ang pagbayaw sa kaugalingon kag bugal kag ang malaut nga dalanon kag ang balingag nga baba ginadumtan ko.” Ang Hulubaton 16:5 nagasiling: “Ang tagsatagsa nga bugalon sa tagipusuon isa ka butang nga kangil-aran kay Jehova.” Kag ang bersikulo 18 nagapaandam: “Ang bugal nagauna sa kalaglagan, kag ang palabilabihon nga espiritu nagauna sa pagkasandad.”
Ang Bugal nga Nagahalit
Ang bugal nga ginapakamalaut sa Biblia mahimo mapaathag subong sobra nga pagpabalor sa kaugalingon, dimakatarunganon nga pagbatyag nga labaw kon tuhoy sa kinaadman, katahom, manggad, tinun-an, ranggo, kag iban pa, sang isa. Mahimo ini mapadayag sa palahikay nga panimuot, pagpahambog, pagpadayaw, ukon pagkamatinaastaason. Ang pagpamensar sing tuman sa kaugalingon mahimo magdul-ong sa indi pagbaton sing kinahanglanon nga pagtadlong; indi pagbaton sing sayop kag indi pagpangayo sing pasaylo; indi pagtuman sa hinambalan, kag indi pagtugot nga mahuy-an, ukon sa dinagakaigo nga pagpangakig sa ginhimo ukon ginsiling sang isa.
Ang bugalon mahimo mag-insister nga himuon pirme ang mga butang suno sa luyag nila ukon kon indi, indi na lang ini paghimuon. Indi mabudlay hangpon nga ining panimuot masami nagaresulta sa lainlain nga sahi sang personal nga dipaghangpanay. Ang pagpabugal sa rasa ukon nasyonalidad nagadul-ong sa dimaisip nga inaway kag pagpaagay sing dugo. Suno sa Biblia, ang bugal amo anay ang problema nga nagdul-ong sa isa ka espiritu nga anak sang Dios nga magrebelde, sa amo naghimo sang iya kaugalingon nga Satanas nga Yawa. Nahanungod sa mga kalipikasyon para sa Cristianong mga gulang, si Pablo naglaygay: “Indi isa ka bag-o nakumbertir nga lalaki, kay basi maghabok sia sa pagpabugal kag mahulog sa paghukom nga ginhatag sa Yawa.” (1 Timoteo 3:6; ipaanggid ang Ezequiel 28:13-17.) Kon amo ini ang mga resulta sang bugal, indi katingalahan nga ginapakamalaut ini sang Dios. Apang, mahimo kamo mamangkot, ‘Indi bala may mga kahimtangan nga ang bugal mahimo nga nagakaigo?’
May Nagakaigo Bala nga Bugal?
Sa Cristianong Griegong Kasulatan, ang berbo nga kau·khaʹo·mai, nga ginbadbad nga “magpabugal, magpakataas, magpadayaw,” lunsay ginagamit sa positibo kag negatibo nga kahulugan. Halimbawa, si Pablo nagsiling, nga mahimo kita “magpakataas, pasad sa paglaum sang himaya sang Dios.” Nagpanugyan man sia: “Sia nga nagapabugal, ipabugal niya si Jehova.” (Roma 5:2; 2 Corinto 10:17) Nagakahulugan ini sing pagpabugal kay Jehova subong aton Dios, isa ka balatyagon nga mahimo magdul-ong sa aton nga magpakataas sa iya maayo nga ngalan kag reputasyon.
Sa pag-ilustrar: Sayop bala nga luyag mo pangapinan ang isa ka maayo nga ngalan kon ginapasipalahan ini? Indi gid. Kon ang mga tawo nagahambal sing dimakatarunganon tuhoy sa katapo sang imo pamilya ukon sa iban nga imo ginahigugma kag ginatahod, indi ka bala maakig kag mapahulag nga pangapinan sila? “Ang [maayo nga] ngalan pagapilion sa baylo sang bugana nga manggad,” siling sang Biblia. (Hulubaton 22:1) Sang isa ka okasyon, nagsiling ang Labing Gamhanan nga Dios sa isa ka bugalon nga Paraon sang Egipto: “Tungod sining katuyuan ginbuhi ko ikaw, agod ipakita sa imo ang akon gahom kag agod mapahayag ang akon ngalan sa bug-os nga duta.” (Exodo 9:16) Gani ang Dios nagapakataas sang iya maayo nga ngalan kag reputasyon kag makugi sa sini. Kita man mangin interesado nga pangapinan ang aton maayo nga ngalan kag reputasyon apang wala ginapahulag sang pagpahambog kag makagod nga pagpabugal.—Hulubaton 16:18.
Ang pagtahod importante sa bisan anong maayo nga kaangtanan. Ang aton sosyal nga pagkabuhi kag mga pagpakig-angot sa negosyo mahalitan kon madulaan kita sing pagsalig sa aton mga kaupdanan. Subong man, ang pag-updanay ukon pagkumbuya sa isa ka butang mahimo maguba kon bisan isa lamang sang mga tagsakdag sini ang maghimo sing isa ka butang nga magapakahuya sang iya kaugalingon ukon sang iya kaupod sa publiko. Agod malab-ot ang mga tulumuron, bisan ano man ini, dapat huptan ang mga reputasyon. Amo ini ang isa ka rason kon ngaa ang mga manugtatap sa Cristianong kongregasyon dapat may “maayo nga testimonya” gikan sa mga tawo sa guwa. (1 Timoteo 3:7) Ang ila handum para sa isa ka maayo nga ngalan ginapahulag, indi sang bugalon nga pagbayaw sa kaugalingon, kundi sang kinahanglanon nga itiglawas ang Dios sa maayo kag dungganon nga paagi. Ti, daw ano bala ka masaligan ang isa ka ministro nga may indi maayo nga testimonya gikan sa mga tawo sa guwa?
Kamusta naman ang pagpabugal sa personal nga mga hinimuan? Binagbinaga, subong halimbawa, ang kalipay nga nabatyagan sang mga ginikanan kon maayo ang hinimuan sang ila anak sa eskwelahan. Ini nga hinimuan isa ka tuburan sang nagakaigo nga kaayawan. Sang nagsulat sa mga masigka-Cristiano sa Tesalonica, ginpahayag ni Pablo nga nagakalipay man sia sa mga hinimuan: “Obligado kami nga magpasalamat pirme sa Dios tungod sa inyo, mga kauturan, subong nga nagakaigo, bangod ang inyo pagtuo nagatubo sing bugana kag ang gugma sang tagsatagsa kag ninyo tanan nagadugang sa isa kag isa. Subong resulta kami mismo nagapabugal sa inyo sa mga kongregasyon sang Dios bangod sang inyo pagbatas kag pagtuo sa tanan nga paghingabot sa inyo kag sa mga kapipit-an nga inyo ginaantos.” (2 Tesalonica 1:3, 4) Huo, ang kinaugali nga huyog amo ang pagkalipay sa mga hinimuan sang mga hinigugma. Kon amo, ano ang kinatuhayan sang sayop nga bugal gikan sa husto nga bugal?
Nagakaigo nga luyag naton huptan ang aton personal nga reputasyon, nga magmadinalag-on, kag mangin malipayon sa sining kadalag-an. Apang, ang pagbayaw sa kaugalingon, pagpalabilabi, kag pagpahambog tuhoy sa kaugalingon ukon sa iban, mga butang nga ginapakamalaut sang Dios. Makapasubo gid kon ang bisan sin-o “magahabok” sa pagpabugal ukon ‘maghunahuna sing labi pa sang ila kaugalingon sangsa dapat hunahunaon.’ Ang mga Cristiano indi dapat magpabugal ukon magpahambog kay bisan sin-o ukon sa bisan ano kundi kay Jehova nga Dios kag sa iya hinimuan sa ila. (1 Corinto 4:6, 7; Roma 12:3) Si manalagna Jeremias nagahatag sa aton sing maayo nga prinsipio nga sundon: “Ang isa nga nagapabugal sang iya kaugalingon magpabugal sang iya kaugalingon bangod sini gid nga butang, nga may paghantop sia kag may ihibalo tuhoy sa akon, nga ako si Jehova, ang Isa nga nagapakita sing mahigugmaon nga kaayo, katarungan kag pagkamatarong sa duta.”—Jeremias 9:24.
[Laragway sa pahina 26]
“Pope Innocent X,” ni Don Diego Rodríguez de Silva Velázquez
[Kapsion]
Scala/Art Resource, NY