Ang mga Ebanghelyo—Katunayan Bala Ukon Patopato?

ANG ginatawag nga higher critics madugay na nga nagaatake sa mga kasaysayan sang Ebanghelyo tuhoy sa kabuhi ni Jesus sa madamo nga paagi: Nagasiling sila nga ining mga kasaysayan puno sing mga pagsumpakilay kag ginsulat sing madugay na sa tapos ang hitabo nangin importante nga mga maragtas. Ginakabig nila ang milagruso nga mga elemento subong patopato lamang.

Sa iya libro Caesar and Christ, si istoryador Will Durant nagpanikasog sa pag-usisa sa kasaysayan sang mga Ebanghelyo gikan sa matinumuron gid nga punto-de-vista—subong maragtason nga mga dokumento. Nagabaton nga daw may yara pagsumpakilay kag mga palaligban sa mga kasaysayan sang Ebanghelyo, walay sapayan nagsiling sia: “Ang mga pagsumpakilay diutay lamang [magagmay nga mga detalye], indi importante; sing nagakaigo ang synoptiko nga mga ebanghelyo nagahilisugot, kag nagahatag sing mapinadayunon nga paglaragway kay Cristo.”

Apang kamusta ang ginasiling sang higher critics nga ang mga Ebanghelyo wala nahisuno sa kinahanglanon sang matuod nga maragtas? Si Durant nagpadayon: “Sa kapagsik sang mga natukiban sini gintilawan sing daku sang Higher Criticism ang pagkamasaligan sang Bag-ong Testamento nga bangod sini ang ginatos ka dumaan nga bantog nga mga tawo—halimbawa, sanday Hammurabi, David, Socrates—mangin leyenda na lamang. Walay sapayan sang pagkamay nadampigan kag nauna na nga mga ideya sa teolohiya sang mga ebanghelisador, nagarekord sila sing madamong hitabo nga mahimo taguon sang mga manug-imbento lamang—ang pagbaisay sang mga apostoles para sa mataas nga lugar sa Ginharian, ang pagpalagyo nila sang madakpan si Jesus, ang pagpanghiwala ni Pedro . . . Wala sing isa nga nagabasa sining mga danyag ang magaduhaduha sa pagkamaminatud-on sang mga tawo sa likod nila.”

Ang istoryador nga si Durant naghinakop: “Nga ang pila ka simple ka tawo sa isa ka kaliwatan nakaimbento sing tuman ka gamhanan kag makagalanyat nga personalidad, nga may mataas gid nga prinsipio sang pagginawi kag tuman ka makainspirar nga paghanduraw sang tawhanon nga paghiliutod, mangin isa ka milagro nga mas labi ka makatilingala sang sa bisan ano nga narekord sa mga Ebanghelyo. Pagligad sang duha ka siglo sang Higher Criticism ang mga balayan sang kabuhi, karakter, kag panudlo ni Cristo, nagapabilin nga maathag sing makatarunganon, kag nagahuman sang labing makawiwili nga bahin sang maragtas sang taga-Nakatundan nga tawo.”