Sin-o ang Nagsulat sa Biblia?

“ANG Biblia puno sing mga pagsumpakilay,” siling sang mga tawo nga maduhaduhaon. “Luwas pa, nagaunod ini sing pilosopiya sang tawo. Busa, paano mabaton sang isa ang Biblia subong masaligan nga tuytoy para sa kabuhi?”

Nagaugyon man bala ikaw sa pagtamod sang mga tawo nga maduhaduhaon nga ang Biblia isa lamang ka libro nga nagapabutyag sing sayop nga panghunahuna sang tawo? Amo sini ang iban nga ang Biblia? Sa pagkamatuod, sin-o ang nagsulat sa Biblia?

Ang sabat simple: “Ang mga tawo naghambal gikan sa Dios.” Apang paano nila nahibaluan kon ano ang ihambal kag kon ano ang isulat? Ang tawo nga bag-o lang ginbalikwat, ang apostol nga si Simon Pedro, nagpadayon sa pagpaathag nga sila naghambal “samtang ginapahulag sila sang balaan nga espiritu.”—2 Pedro 1:21.

Sa kamatuoran, sa liwat kag liwat ginapadaku sang Biblia nga ini “pulong sang Dios.” Sa 176 ka bersikulo sang Salmo 119 lamang ginapatuhuyan ini nga punto sing tubtob sa 176 ka beses! Ang nagahimo sini nga talalupangdon amo nga sa kinaandan interesado ang mga manunulat sa pagpakilala nga sila nakasulat sing isa ka partikular nga sinulatan. Apang indi amo sini ang mga tawo nga nagsulat sa Biblia. Ang tanan nga kadungganan ginhatag sa Dios. Iya ini libro, indi ila.—Tan-awa ang 1 Tesalonica 2:13; 2 Samuel 23:2.

“Ginpahulag sang Balaan nga Espiritu”—Paano?

Paano ining mga tawo “ginpahulag sang balaan nga espiritu”? Ang sulat sa Cristiano nga si Timoteo sang nahaunang siglo nagahatag sing sabat: “Ang bug-os nga Kasulatan inspirado sang Dios.” Ang “inspirado sang Dios” nagabadbad sang orihinal nga tinaga sang Biblia sa Griegong teksto nga the·oʹpneu·stos, nga sing literal, nagakahulugan sing “ginhuypan sang Dios.” Gingamit sang Dios ang iya dimakita nga aktibo nga kusog—ang iya balaan nga espiritu— sa ‘paghuyop’ sang iya mga ideya sa hunahuna sang mga manunulat. Sa amo, si Jehova nga Dios amo ang Tuburan kag Manugpatubas sing Biblia. Ang iya mga panghunahuna amo ang ginsulat subong nga ang negosyante nagagamit sing sekretaryo sa paghimo sing mga sulat para sa iya.—2 Timoteo 3:16.

Subong man, ining ideya sang ‘paghuyop sang Dios’ may kaanggid sa ekspresyon sang Biblia nga “ginpahulag sang balaan nga espiritu.” Sa anong paagi? Ang “ginpahulag” ginagamit sa Griego sa pagpatuhoy sa mga barko nga ginaduso sang hangin sa isa ka dalanon. (Ipaanggid ang Binuhatan 27:15, 17.) Sa amo, subong nga ang hangin nagahuyop kag nagaduso sa nagalakbay nga barko, ang mga manunulat man sang Biblia naghunahuna, naghambal, kag nagsulat sa idalom sang impluwensia sang Dios, nga ginapahulag sang iya balaan nga espiritu samtang ‘ginahuypan’ niya sila.

Ang mga Tawo nga Gingamit sang Dios sa Pagsulat

Pila lamang ang aton awtobiograpiko nga mga detalye nahanungod sa mga manunulat sang Biblia. Malayo sa paghatag sa ila kaugalingon sing daku nga importansia, pirme sila nagtinguha nga padunggan ang Dios paagi sa paghupot sang ila kaugalingon sa higad lamang. Apang, nahibaluan naton nga sila naglakip sa mga opisyal sang estado, mga hukom, mga manalagna, mga hari, mga manugbantay sang karnero, mga mangunguma, kag mga mangingisda—mga 40 ka tawo tanan. Sa amo, ang Biblia, bisan pa isa ka mensahe gikan sa Dios, may kainit, pagkananuhaytuhay, kag pangganyat sang tawo.

Madamo nga manunulat sang Biblia ang wala magkilalahay. Nabuhi sila nga mga siglo ang lang-at sa ulot nila kag magkatuhay gid sa panimuot kag sa eksperiensia subong man sa kahimtangan sa katilingban kag tinon-an. Apang, bata man sila ukon tigulang, ang ila mga sinulatan nagapakita sing bug-os nga paghiusa. Sa sulod sang panahon nga mga 1,600 ka tuig, nagsulat sila tubtob nga natapos sang ulihi ang libro. Sa tapos sang mahalungon nga pag-usisa, masapwan mo nga ang mga pinamulong sang Biblia nagapakita sing talalupangdon nga pagharmoniya. Sa amo, ginapalanog sang Biblia ang panghunahuna sang isa ka Awtor, bisan pa madamo nga manunulat ang gingamit.

Indi bala ini dapat magtiklod sa aton nga ‘maghatag sing kapin sa kinaandan nga igtalupangod’ sa sining tumalagsahon nga libro, ang Biblia? Indi bala dapat maghinakop man kita subong ni Pedro, nga nagsulat: “Ini tanan nagapalig-on lamang sa amon sang mensahe sang mga manalagna, nga maayo nga talupangdon ninyo, kay subong ini sang suga nga nagasiga sa duog nga madulom”?—Hebreo 2:1; 2 Pedro 1:19, The New English Bible.

Apang sa karon, ano naman ang masiling sa ginapangangkon nga ang Biblia nagasumpakil sa iya kaugalingon? Matuod bala ini? Paano mo sabton ini?

[Kahon sa pahina 4]

“Daw ano ka dungganon nga libro! Ang makatilingala sa akon sa kaundan sini amo ang paagi sang pagpabutyag sini, nga sa diin ang tinaga nangin natural nga bunga kaangay sang kahoy, kaangay sang bulak, kaangay sang dagat, kaangay sang mga bituon, kaangay sang tawo mismo. Nagatubo ini, nagailig ini, nagasilak ini, nagakadlaw ini, wala sing nakahibalo kon paano, wala sing nakahibalo kon ngaa, masapwan sang isa nga ang tanan natural gid. Pulong gid ini sang Dios, kon ipatuhay sa iban nga mga libro nga nagapamatuod nga kaalam lamang sang tawo.”—Komento sang Aleman nga mamalaybay kag dyurnalista sang ika-19 nga siglo nga si Hein­rich ­Heine nahanungod sa Biblia.

[Laragway sa pahina 4]

Subong nga ginatulod sang hangin ang nagalakbay nga mga barko, ang mga manunulat man sang Biblia ‘ginpahulag sang balaan nga espiritu sang Dios’