Kapagros kag Kalipay—Mangin Imo Bala Ini?

TUBTOB may dihimpit nga mga lalaki kag mga babayi, ginahandum nila ang kapagros kag kalipay. Bisan pa amo gid ini ang duha sa labing importante nga mga handum sang tawo, maila ini.

Ang mga tawo naghunahuna sing maayo, kag naghatag sing madamong laygay sa sining pagpangita. Siling ni Dr. Dennis Jaffe: “Karon, ang yabi sa mapinadayunon nga kapagros kag pag-ayo masunson nga nasandig sa imo kaugalingon nga batasan.” Si Abraham Lincoln nagsiling anay: “Ang mga tawo mangin malipayon kon luyag nila.” Nagaugyon ka bala? Daw ano gid kahanuot ang imo paghandum sa kalipay? Daw ano kadaku nasandig sa maayong kapagros ang pagtigayon sini?

Ang tawo nagpangita sing kalipay bisan diin, nag-asoy sa daw halos wala sing katapusan nga mga posibilidad nga matigayon ini. Gin-usisa nila ang pilosopiya, sikolohiya, kag metapisiko. Sa pagpangita nila sang kalipay, ginlagulad sang iban ang siensia, arte, kag musika. Apang walay duhaduha nga ang daku nga bahin sang matuod nga kalipay nagahilabot sa pagtigayon sing maayong panglawas. “Kon maayo ang imo panglawas, halos natigayon mo na ang tanan nga butang,” siling sang isa ka popular nga pasayod sa tele­bisyon.

Sa pagpangita sining paagi sa pagtigayon sang kalipay, madamong tawo ang naglagulad sa nanarisari nga mga teoriya sa kapagros, ortodokso kag indi ortodokso. Makita sa halos tanan nga publikong librarya ang walay katapusan nga mga posibilidad sang mga pagsulundan sa pagdieta kag mga dagway sang pagbulong. “Madamong mga libro ang ginsulat nahanungod sa kapagros, kutob sang una pa,” siling sang kilala nga espesyalista sa tagipusuon nga si Dr. Paul Dudley ­White. “Ang isa sang labing maayo amo ang Regiment of Helthe nga ginsulat sang nagligad nga mga isa ka libo ka tuig.”

Walay sapayan sini tanan, ang pagpangita sing kapagros kag kalipay makabalang-aw para sa kalabanan nga mga tawo. Nakibot ka bala sa sini, nagabinagbinag sa kon daw ano na kuno ka abanse ang aton sibilisasyon? Sing maathag, wala nadula sang siensia ang balatian, pagtigulang, kag kamatayon.

Apang makibot ka pa gid bala sa paghibalo nga sa gihapon wala kita sing paagi sa pagtakus sang kalipay kag wala kita sing maayo nga depinasyon sa kon ano gid ini? Sa isa ka lektyur nga nagabinagbinag sang “Mga Pagbinagbinag sa Kalipay,” si ­Pierre Teil­hard de Chardin naghinakop: “Sa mga siglo amo ini ang topiko sang tuman kadamo nga mga libro, mga imbestigasyon, mga eksperimento sang indibiduwal kag grupo nga mga tawo, isa kag isa; kag, masubo isugid, napaslawan sing bug-os nga malab-ot ang pag-ugyunay. Para sa madamo sa aton, ang resulta amo nga, ang ­lamang nga praktikal nga konklusion nga ­matigayon gikan sa bug-os nga paghinun-anon amo nga walay pulos nga padayunon ang pagpangita.”

Amo bala sina ang imo balatyagon nahanungod sa kalipay? Pamangkuta ang imo kaugalingon sang pila ka personal apang bunayag nga mga pamangkot. Malipayon ka gid bala karon? Ukon makita lamang bala sa langit ang matuod nga kalipay? May pat-od gid bala nga paglaum nga matigayon naton ang kapagros kag kalipay, kag diri mismo sa duta?