Kapagros kag Kalipay—Paano Mo Ini Masapwan?

MADUGAY na nga ginkilala sang tawo ang suod nga kaangtanan sang kapagros kag kalipay. Si Hippocrates, ginakabig nga “amay sang medisina,” nagsiling: “Dapat kabigon sang maalam nga tawo nga ang kapagros amo ang labing daku sa mga pagpakamaayo sa tawo.” Ang Aleman nga pilosopo nga si Arthur Scho­pen­hauer nagsiling: “Ang duha ka kaaway sang tawhanon nga kalipay amo ang kasakit kag katalaka.”

Sa libro nga Anatomy of an Illness as Perceived by the Patient, si Norman Cousins nagsugid sang iya eksperiensia sa paggamit sang pagkadlaw sa pagbato sa iya mahimo makatalagam sa kabuhi nga balatian. Ginpatungod niya ang iya pag-ayo sa dimagkubos sing bahin sa sobra nga pagkadlaw samtang nagatan-aw sa tinarso nga mga sine. Ang kilala nga mga doktor nagsugod sa pag-usisa sa posible nga benepisyo sang pila ka mga kemikal, nga ginatawag endor­phins, nga ginapaguwa sang lawas kon kita magkadlaw. Busa makita naton ang kaalam sang inspirado nga hulubaton: “Ang tagipusuon nga malipayon maayo nga bulong.”​—⁠Hulubaton 17:⁠22.

Apang, sa makahalam-ot, natukiban sang mga manalawsaw nga ang maayong panglawas wala gid man nagagarantiya sing kalipay, kay madamong mapagros nga mga tawo ang dimalipayon. Ang panalawsaw pasad sa mga sabat sa pamangkot kag interbyu sa kapin sa 100,000 ka tawo nagdul-ong kay Jonathan Freed­man sa wala ginapaabot nga konklusion nga kapin sa 50 porsiento sang mga tawo nga dimalipayon sa ila pagkabuhi ang mapagros.

Kapagros kag Kalipay—Sa Isa ka Tinaga

Diin, nian, kita magapangita para sa maila nga kombinasyon sang kapagros kag kalipay? Ang makawiwili nga paghangop ginhatag mga siglo ang nakaligad ni Confucius: “Ang maayong gobierno matigayon kon ang mga yara sa malapit ginapahalipay, kag ang mga yara sa malayo ginaganyat.” Mas malapit sa aton tion, ang estadista nga si Thom­as Jeffer­son nagsiling nga ang lamang nga katuyuan sang gobierno amo “ang pagtigayon sang labing daku nga kalipay nga posible sa kabilugan nga masa sadtong sakop sini.”

Sa katunayan, ang suod nga pag-usisa nagapakita nga ang sabat sa pagpangita sang tawo sa kapagros kag kalipay nahugod gid sa isa ka butang​—⁠gobierno.

Sa mga dag-on, ang mga tawo nagpangita didto​—⁠sa gobierno⁠—​para sa kalipay. Halimbawa, ang Deklarasyon sang Independensia sang Estados Unidos nagaunod sining bantog nga mga pulong: “Ginapatihan naton ining mga kamatuoran nga makita gid, nga ang tanan nga mga tawo gintuga sing alangay, nga ginhatagan sila sang ila Manunuga sang dimapanghiwala nga mga Kinamatarong, iban sini amo ang Kabuhi, Kahilwayan kag pagpangita sing Kalipay.” Talupangda nga ang gobierno nga ginhunahuna didto nagsaad sa mga sakop sini sang kinamatarong lamang sa pagpangita sing kalipay. Kon tuhoy sa kapagros, madamong gobierno ang dalayawon nga nagsakdag sang mga programa sa pagpauswag sang kapagros sang ila mga banwahanon. Apang, ang kabilugan nga maayong panglawas para sa kalabanan maila gihapon.

Apang kamusta ang gobierno nga nagasaad sa pag-aman sing labi pa? Kamusta kon indi lamang pagpangita sing kalipay ang ginasaad sini kundi kalipay mismo? Kag kamusta kon indi lamang seguro sa kapagros ang ginasaad sini, kundi maayong panglawas mismo? Indi ka bala malipay nga nasandig sa sining gobierno ang yabi sang pagpangita sang katawhan sing kapagros kag kalipay?

Madamo sa karon ang mahimo magahunahuna nga indi ini isa ka realistiko nga damgo, apang ina nga gobierno aktuwal nga gintagna kag ginlaragway sing detalyado. Makita naton ang masaligan nga impormasyon sa Balaan nga Biblia, kag ang gobierno amo ang Mesianikong Ginharian sang Dios.

Ang Ginharian, Ukon Gobierno, sang Dios

Ang Biblia masunson nga nagahambal nahanungod sa “ginharian sang Dios.” Ano gid bala ini? Ang Webster’s New World Dictionary of the American Language nagasaysay sang “ginharian” subong “ang gobierno ukon pungsod nga ginapangunahan sang isa ka hari ukon reyna.” Sa simple nga hambal, ang Ginharian sang Dios isa ka gobierno, isa ka harianon nga gobierno nga ginapangunahan sang hinaplas nga Anak sang Dios kag Hari, si Jesucristo. Apang daw ano gid ka importante ini nga gobierno sa katuyuan sang Dios? Pasabton naton ang mga pinamulong ni Jesus: “Padayon, nian, nga pangitaa anay ang ginharian . . . Ining maayong balita sang Ginharian pagaiwali sa bug-os napuy-an nga duta . . . Dapat ko ibantala ang maayong balita sang ginharian sang Dios, kay bangod sini nga ginpadala ako. . . . Ang ginharian sang Dios ginabantala subong maayong balita, kag ang tagsa ka sahi sang tawo nagasulod sing palugos sa sini.”​—⁠Mateo 6:​33; 24:​14; Lucas 4:​43; 16:​16.

Ang tinaga nga “ginharian” gingamit sing kapin sa isa ka gatos ka beses sa kasaysayan sang kabuhi ni Jesus sa Ebanghelyo, kon kaisa ispisipiko gid nga may kaangtanan sa kapagros kag kalipay. Talupangda ang Mateo 9:​35: “Si Jesus naglibot sa tanan nga siudad kag mga minuro, nga nagapanudlo sa ila mga sinagoga kag nagawali sang maayong balita sang ginharian kag nagapang-ayo sang tanan nga bagay sang balatian kag tanan nga bagay sang masakit.” Bisan pa gin-angot ni Jesus ang maayong panglawas sa iya panudlo nahanungod sa Ginharian, dapat naton talupangdon nga ang pagpang-ayo niya sang balatian segundaryo lamang sa iya pagbantala kag pagtudlo. Kilala sia anay subong “Ang Manunudlo,” indi “Ang Manugpang-ayo.” (Mateo 26:​18; Marcos 14:​14; Juan 1:38) Wala sia nagkonsentrar sa pagpang-ayo lamang sa mga tawo ukon sa pag-atipan sa mga masakiton. Ang iya pangunang ginkabalak-an amo pirme ang Ginharian. Paagi sa pag-atipan sa mga balatian sang katawhan, ginpakita niya ang iya dakung kaluoy kag ginpadayag nga ang ginhimo niya may pagsakdag sang Dios.

Ang mga pagpang-ayo ni Jesus nagpangalagad man subong una nga pagtan-aw sa pagpasag-uli sang tawhanon nga kapagros nga pagahimuon niya kon ang Ginharian sang Dios bug-os nga magakontrol sang duta. Ginpadaku ini sa palanan-awon nga ginlaragway sa Bugna 22:​1, 2: “Ginpakita niya sa akon ang suba sang tubig sang kabuhi, nga matin-aw subong sang katya, nga nagailig gikan sa trono sang Dios kag sang Kordero sa tunga sang dalan sang banwa. Kag sa tagsa ka pangpang sang suba yara ang kahoy sang kabuhi nga nagadala sing napulog duha ka sari sang bunga, nga nagapatubas sang iya bunga sa tagsa ka bulan. Kag ang mga dahon sang kahoy bulong sa mga pungsod.”

Apang diin mangin posible para sa aton nga maagom ini? Mahimo nga daw sobra katama ang magpaabot nga mahanabo sa duta inang makatilingala nga pagpang-ayo. Apang, dumduma ang mga pinamulong ni Jesus nga mahimo ginpamulong mo man sa pangamuyo: “Magkari ang imo ginharian. Paghimuon ang imo kabubut-on, sa duta subong sang sa langit.”​—⁠Mateo 6:⁠10.

Sa Mesianikong Ginharian sang Dios, nian, nasandig ang aton matuod, ang aton masaligan, nga paglaum para sa kapagros kag kalipay sa palaabuton. Apang, isa ka pamangkot ang nagapabilin.

Maagom Bala Naton ang Kapagros kag Kalipay Karon?

Bisan karon, ang pagsunod naton sa mga prinsipio sang Biblia mahimo nga magapaposible nga maagom naton ang maayo nga panglawas, upod ang daku nga kalipay. Subong sang masunson nga ginapakita sa mga pahina sining balasahon, ang mga nagaaplikar sang Biblia sa ila matag-adlaw nga pagkabuhi masunson nga ginaamligan gikan sa mga problema sa panglawas nga tuga sang seksuwal nga imoralidad, panigarilyo, sobra nga pag-inum, kag abuso sa droga. Naeksperiensiahan man nila ang mga benepisyo sang mas malinong nga pagkabuhi kag mas maayo nga kaangtanan sa mga paryente kag iban pa.

Apang, nakita na naton nga ang maayong panglawas wala gid man nagaresulta sa mapinadayunon nga kalipay. Ano ang ginakinahanglan para matigayon mo ang daku nga kalipay?

Sa panalawsaw nga ginsambit kaina, ginbinagbinag sing maayo ni Jonathan Freed­man ina nga pamangkot. Gin-usisa niya ang mga butang subong sang “Gugma kag Sekso,” “Pamatan-on kag Edad,” “Kita kag Edukasyon,” bisan ang “Banwa kag Pungsod.” Mahimo ka mawili sa paghibalo nga natukiban niya nga ining mga butang may diutay nga epekto sa sadsaran nga kalipay sang isa. Halimbawa, nagahatag sang halimbawa sang mga tawo nga madamo sing materyal nga mga butang apang dimalipayon gihapon, sia naghinakop: “Nakita naton nga, daw sa makakilibot, ang kita ukon edukasyon wala sing daku nga papel sa kalipay.”

Ang iya konklusion nagapalanog sa maalam nga manunulat sang Biblia, si apostol Pablo, nga nagsiling: “Natun-an ko, sa bisan ano man nga kahimtangan, nga mangin kontento.” (Filipos 4:​11, King James Version) Dumduma, man, ang pinamulong ni Jesus: “Andam kamo kag maglikaw sa tanan nga pagkamahamkunon, kay ang kabuhi sang tawo indi sa kabuganaan sang mga butang nga naangkon niya.”​—⁠Lucas 12:⁠15.

Sa pagkamatuod, natukiban ini ni Propesor Freed­man: “Sa tion kag tion, samtang ginausisa naton ang pinamulong sang dimalipayon nga mga tawo nga daw may yara sang tanan nga butang, nasapwan naton nga nagakomento sila nga ang ila kabuhi kulang sing kahulugan kag direksion.” Sia nagdugang: “Nagapangalag-ag ako sa pagpadaku sini, apang ang espirituwal nga kabilihanan nagaimpluensia sang balatyagon sang isa nahanungod sa katunayan, samtang ang kakulang sini sa pila ka kadakuon nagahilo ukon nagakuha sang tanan nga butang.”

Sa aton adlaw nakita naton ang ebidensia sang pagkamatinuoron sining mga obserbasyon. Magtan-aw sa imo palibot. Wala mo bala makita nga halos ang tanan nga tawo​—⁠ang iban may diutay, ang iban may madamo nga materyal​—⁠nagapangita sing kalipay apang wala nagaagom sini? Huo, ang iban nadulaan sing paglaum kag nagkabuhi na lamang nga wala sing paglaum, apang madamo ang nagakabuhi nga daw sa linasan, nagalagas, apang indi makadakop, sa kon ano ang ila ginasundan. Ang iban nagaminyo sa pag-agom sing kalipay, samtang ang ila kaingod nagabulagay tungod sa amo man nga rason. Ang iban nagabakabaka sa trabaho, samtang ang iban nagahalin sa ila trabaho para sa malawig kag ayhan magasto nga bakasyon. Ang tanan nagapangita sing maila nga butang, ang mangin mapagros kag malipayon. Nakita bala nila ini? Nakita mo bala ini?

Ang Imo Kapagros, ang Imo Kalipay

Ang katunayan amo, matigayon mo karon ang maayong panglawas kag kalipay. Paano?

Sa pagkamatuod maalamon nga tinguhaan nga atipanon ang imo kapagros sa timbang nga paagi, subong sang pag-aplikar sa praktikal nga laygay sang Biblia. Nagabulig man ini nga mangin realistiko. Nagalakip ina sang pagkilala nga ang balatian mahimo magaabot sa aton dihimpit nga mga lawas, apang indi kita magakasubo sing daku kon ­mahanabo ina. Nagakinahanglan ini sing dugang nga panikasog nga mahuptan ang optimistiko nga pagtamod samtang nagahugod kita sa saad nga himpit nga kapagros sa bag-ong kalibutan nga magaabot.

Agod mahibaluan kon bala may yara ikaw daku nga kalipay karon, pamangkuta ang imo kaugalingon sining mga pamangkot: 1. Kontrolado ko bala ang akon kabuhi? 2. May paghidait bala ako sa akon kaugalingon kag sa mga sa palibot ko? 3. Nahamuot bala ako sa akon mga hinimuan sa kabuhi suno sa timbangan sang prinsipio sang Biblia? 4. Kami bala sang akon pamilya nagakalipay nga maalagad ang Dios?

Tubtob sa daku nga kasangkaron, ikaw ang makapili. Madamo sa aton ang mahimo nga mapagros, apang mahimo man kita nga magmalipayon. Apang dapat naton tigayunon ang espirituwal nga mga tulumuron kag nian pangabudlayan nga malab-ot ini. Dumduma ang mga pinamulong ni Jesus: “Kon diin ang inyo bahandi, didto man ang inyo tagipusuon.” (Mateo 6:21) Kag may yara kita napasad sa Biblia nga rason sa pagpaabot sang mas maayong panglawas kag kalipay sa idalom sang himpit nga paggahom sang Mesianikong Ginharian. Nian mangin imo ang himpit nga kapagros kag kalipay.

[Laragway sa pahina 7]

Ang malipayon nga mga tawo nalipay sa pagpaambit sa iban sang ila paglaum para sa himpit nga kapagros