Pagpugong sa Kaugalingon—Ngaa Tuman ka Importante?

“Magtinguha sa pagdugang sa inyo pagtuo sang pagkahalangdon, sa inyo pagkahalangdon sang ihibalo, sa inyo ihibalo sang pagpugong sa kaugalingon.”​—⁠2 PEDRO 1:​5, 6.

1. Anong talalupangdon nga pagpakita sing pisikal nga pagpugong sa kaugalingon ang natabo sadtong ika-19 ka siglo?

SA WALAY duhaduha, ang isa sang labing makatilingala nga pagpakita sing pisikal nga pagkontrol ginhatag ni ­Charles Blon­din sadtong ulihi nga katunga sang ika-19 ka siglo. Suno sa isa ka report, gintabok niya ang Niagara Falls sa madamong beses, una sadtong 1859, nga nagalatay sa pisi nga 340 metros kalaba kag 50 metros sa ibabaw sang tubig. Pagkatapos sina, sa kada tion nga pagtabok niya nagpakita sia sing lainlain niya nga ikasarang: gintabunan ang mata, sa sulod sang sako, nagatulod sing wheel­barrow, sa kadang, kag nagaaba sing isa ka tawo. Sa iban pa nga lugar, nagsulusirko sia sa kadang sa pisi nga gin-unat sing 52 metros sa ibabaw sang duta. Ang paghupot sing timbang nagakinahanglan sing daku gid nga pisikal nga pagpugong sa kaugalingon. Bilang balus, si Blondin ginpadyaan sing kabantugan kag manggad.

2. Anong iban nga dagway sang ikasarang ang nagakinahanglan sing pisikal nga pagpugong?

² Bisan pa pila lamang ang makailog bisan diutay sina nga ikasarang, ang importansia sang pisikal nga pagpugong sa kaugalingon sa paghimo sing propesyonal nga mga ikasarang ukon sa isports madali naton makita tanan. Halimbawa, sa paglaragway sa pagkabirtuso ni anhing Vladimir Horowitz nga bantog nga pianista, ang isa ka musikero nagsiling: “Ang matahom nga butang para sa akon amo ang bug-os nga pagkontrol . . . , ang dimapatihan nga enerhiya nga gingamit.” Ang isa pa ka report nahanungod kay Horowitz nagasiling tuhoy sa “walo ka dekada sang madasig maggiho nga mga tudlo nga kontrolado sing himpit.”

3. (a) Ano ang pinakakinahanglanon nga dagway sang pagpugong, kag paano ini ginasaysay? (b) Ano ang kahulugan sang Griegong tinaga nga ginbadbad “pagpugong sa kaugalingon” sa Biblia?

³ Nagakinahanglan sing daku nga panikasog agod mapalambo ina nga mga ikasarang. Apang, ang mas importante kag makahalangkat amo ang pagpugong sa kaugalingon. Nagakahulugan ini sang “pagtapna sa kaugalingon nga mga silabo, emosyon, ukon handum.” Sa Cristianong Griegong Kasulatan, ang tinaga nga ginbadbad sing “pagpugong sa kaugalingon” sa 2 Pedro 1:6 kag sa iban pa, ginsaysay subong “ang kinaiya sang isa nga nagakontrol sang iya mga handum kag mga balatyagon, labi na sang iya seksuwal nga gana.” Ang indibiduwal nga pagpugong sa kaugalingon ginatawag pa gani nga “ang pinakaputukputukan sang tawhanon nga hinimuan.”

Kon Ngaa Tuman Gid ka Importante ang Pagpugong sa Kaugalingon

4. Anong malain nga bunga ang gin-ani sang kakulang sing pagpugong sa kaugalingon?

⁴ Daw ano ka daku ang ginaani sang kakulang sing pagpugong sa kaugalingon! Madamong problema sa kalibutan karon ang tuga sang kakulang sing pagpugong sa kaugalingon. Sa pagkamatuod, yari kita sa “katapusan nga mga adlaw,” sa ‘ital-ital nga tion nga mabudlay pakig-angutan.’ Masunson nga ang mga tawo “wala sing pagpugong sa kaugalingon” bangod sang kakagod, isa ka dagway sang ‘pagkamahigugmaon sa kinasadya sa baylo sang sa Dios.’ (2 Timoteo 3:​1-5) Ining masubo nga kamatuoran maathag nga ginpakita sa aton paagi sa pagpaguwa sa sobra sa 40,000 ka indibiduwal gikan sa pagpakig-upod sa Cristianong kongregasyon sang nagligad nga tuig sa pag-alagad, ang kalabanan bangod sang grabe nga sala. Madugang sa sini ang madamo nga ginsabdong, ang kalabanan tungod sang seksuwal nga imoralidad bangod sang dipagpugong sa kaugalingon. Makasulubo man amo ang katunayan nga nadula sang iban nga madugay na nga mga gulang ang ila mga pribilehiyo subong mga manugtatap tungod sa amo man nga rason.

5. Paano malaragway ang importansia sang pagpugong sa kaugalingon?

⁵ Ang importansia sang pagpugong sa kaugalingon mahimo mailaragway sa isa ka awto. May apat ini ka ruweda nga nagapadalagan sini, maayo nga makina nga sarang makapatiyog sang ruweda sing tuman kadasig, kag preno nga sarang makapadulog sini. Apang, ang aksidente mahimo nga mahanabo kon wala sing isa nga nagamaneho sa pagpamat-od kon diin magakadto ang mga ruweda, kon daw ano kadasig ini magatiyog, kag kon san-o ini magadulog, paagi sa kontrolado nga paggamit sang manibela, gasolinador, kag preno.

6. (a) Anong talaksan nahanungod sa gugma ang mahimo nga maaplikar sa pagpugong sa kaugalingon? (b) Anong dugang nga laygay ang dapat naton dumdumon?

⁶ Mabudlay ipadaku sing sobra ang importansia sang pagpugong sa kaugalingon. Ang ginsiling ni apostol Pablo sa 1 Corinto 13:​1-3 nahanungod sa importansia sang gugma mahimo man masiling nahanungod sa pagpugong sa kaugalingon. Indi importante kon daw ano kita ka talunsay subong mga manugpamulongpulong publiko, indi importante kon daw ano kadamo ang aton natigayon nga ihibalo kag pagtuo paagi sa maayong batasan sa pagtuon, indi importante kon ano ang aton ginahimo sa pagbulig sa iban, kay kon wala kita sing pagpugong sa kaugalingon, ina tanan wala sing pulos. Dapat naton dumdumon ang ginsiling ni Pablo: “Wala bala kamo makahibalo nga sa palumba ang tanan nga nagadalagan nagapaindis-indis, apang isa lamang ang nagabaton sang padya? Gani dalagan kamo agod nga makaagom kamo sini. Dugang pa, ang tagsa ka humalampang nagapugong sang kaugalingon sa tanan nga butang.” (1 Corinto 9:​24, 25) Ang paandam ni Pablo sa 1 Corinto 10:​12 nagabulig sa aton nga punggan ang aton kaugalingon: “Ang nagahunahuna nga nagatindog sia mag-andam basi kon mapukan sia.”

Nagapaandam nga mga Halimbawa

7. (a) Paano ang kakulang sing pagpugong sa kaugalingon nagsugod sa tawhanon nga rasa sa nagausmod nga dalanon? (b) Anong iban pa nga mga halimbawa anay sang kakulang sing pagpugong sa kaugalingon ang ginahatag sa aton sang Kasulatan?

⁷ Paagi sa pagtugot sa emosyon sa baylo sang pangatarungan nga magpahulag sang iya mga buhat, si Adan wala nakapugong sang iya kaugalingon. Subong resulta, “nagsulod ang sala sa kalibutan kag paagi sa sala ang kamatayon.” (Roma 5:12) Ang una nga pagpatay gintuga man sang kakulang sing pagpugong sa kaugalingon, kay si Jehova nga Dios nagpaandam kay Cain: ‘Ngaa bala nga nagsingkal ka kag ngaa bala nga nahulog ang imo nawong? Ang sala nagpuut sa gawang, kag mapunggan mo bala ini?’ Bangod wala pagpunggi ni Cain ang sala, ginpatay niya ang iya utod nga si Abel. (Genesis 4:​6-12) Ang asawa ni Lot wala man nagpakita sing pagpugong sa kaugalingon. Wala niya pagbatui ang pagsulay nga magbalikid. Ano ang bili sang kakulang niya sing pagpugong sa kaugalingon? Ti, ang iya mismo kabuhi!​—⁠Genesis 19:​17, 26.

8. Ang eksperiensia sang sin-o nga tatlo ka lalaki anay ang nagahatag sing mga paandam para sa aton nahanungod sa pagkakinahanglanon sang pagpugong sa kaugalingon?

⁸ Nadula ni Ruben, ang panganay nga anak ni Jacob, ang iya kinamatarong sa pagkamagulang bangod sang kakulang niya sing pagpugong sa kaugalingon. Gindagtaan niya ang hulut-tulugan sang iya amay paagi sa paghulid sa isa sang mga asawa ni Jacob. (Genesis 35:​22; 49:​3, 4; 1 Cronica 5:1) Bangod wala napunggan ni Moises ang iya kaakig bangod sang pagkumud, pagreklamo, kag pagrebelde sang mga Israelinhon, nawasi niya ang ginahandum sing daku nga pribilehiyo nga makasulod sa Ginsaad nga Duta. (Numeros 20:​1-13; Deuteronomio 32:​50-52) Bisan ang matutom nga si Hari David, ‘ang lalaki nga kalahamut-an sa tagipusuon sang Dios,’ nagsulod sa dakung problema bangod sang iya kakulang sing pagpugong sa kaugalingon sang isa ka okasyon. (1 Samuel 13:​14; 2 Samuel 12:​7-14) Ina tanan nga mga halimbawa nagahatag sa aton sing maayo nga paandam nga dapat kita magpakita sing pagpugong sa kaugalingon.

Kon Ano ang Kinahanglan Naton nga Punggan

9. Ano ang iban nga mga kasulatan nga nagapatalupangod sang importansia sang pagpugong sa kaugalingon?

⁹ Una sa tanan, ang pagpugong sa kaugalingon nagalakip sang aton mga panghunahuna kag emosyon. Masunson ini ginapatuhuyan sa Kasulatan paagi sa malaragwayon nga paggamit sang mga tinaga subong sang “tagipusuon” kag “batubato.” Kon ano ang ginatugot naton nga magpabilin sa aton hunahuna mahimo nga nagabulig sa aton ukon nagapugong sa aton sa aton panikasog nga pahamut-an si Jehova. Kinahanglan ang pagpugong sa kaugalingon agod masunod naton ang Makasulatanhon nga laygay nga makita sa Filipos 4:​8, nga pirme binagbinagon ang mga butang nga matuod, putli, kag maayo. Si salmista David nagpabutyag man sing kaanggid nga balatyagon sa pangamuyo, nga nagasiling: “Kabay nga . . . ang pagpamalandong sang akon tagipusuon mahamut-an sa imo itololok, O Jehova, Igang nakon kag Manunubos nakon.” (Salmo 19:14) Ang ikapulo nga sugo​—⁠nga indi kaibugan ang bisan ano nga ginapanag-iyahan sang isigkatawo​—⁠nagakinahanglan sing pagkontrol sa panghunahuna. (Exodo 20:17) Ginpatalupangod ni Jesus ang pagkaserioso sang pagkontrol sa aton hunahuna kag emosyon sang nagsiling sia: “Ang tagsatagsa nga nagatulok sa babayi sa pagkaibog sa iya nakapanglahi na sa iya sa tagipusuon niya.”​—⁠Mateo 5:28.

10. Anong teksto sa Biblia ang nagapadaku sang importansia sang pagpugong sa aton hambal?

¹⁰ Ang pagpugong sa kaugalingon nagalakip man sang aton mga pulong, sang aton hambal. Madamo gid ang kasulatan nga nagalaygay sa aton nga ipakita ang pagpugong sa aton mga dila. Halimbawa: “Ang matuod nga Dios yara sa langit kag ikaw sa duta. Busa magdiutay ang imo mga pulong.” (Manugwali 5:2) “Sa kadam-an sang mga pulong wala ginakulangi sing paglapas, apang ang nagapugong sang iya mga bibig nagahimo sing maalamon.” (Hulubaton 10:19) “Dili pagpaguwaa sa inyo mga baba ang malain nga pulong, kundi ang maayo sa pagpalig-on . . . Isikway ang tanan nga . . . kasingkal kag kaakig upod sa tanan nga kalainan.” Kag si Pablo padayon nga naghatag sing laygay nga dulaon ang binuang nga hinambal kag malaw-ay nga linahog.​—⁠Efeso 4:​29, 31; 5:​3, 4.

11. Paano ginahinun-anunan ni Santiago ang problema nahanungod sa pagpugong sa dila?

¹¹ Si Santiago, nga utod sa amay ni Jesus, nagapakamalaut sang walay pagpugong nga hambal kag nagapakita kon daw ano kabudlay punggan ang dila. Sia nagasiling: “Ang dila bahin nga diutay kag nagapabugal sing dalagku nga mga butang. Tan-awa! Daw ano kadaku nga kagulangan ang ginasunog sang diutay nga kalayo! Kag ang dila kalayo. Ang dila amo ang kalibutan sang kalautan sa tunga sang aton mga bahin, nga nagadagta sang bug-os nga lawas kag nagasunog sang paglakat sang pangabuhi kag ginasunog sang Gehenna. Kay ang tagsa ka sari sang sapat kag pispis kag sang nagasaug nga sapat kag sapat sa dagat ginahagop kag nahagop sang katawhan. Apang walay tawo nga makahagop sang dila. Ini amo ang isa ka malauton nga hulagan, puno sang makamamatay nga hilo. Paagi sini ginapakamaayo ta si Jehova, ang Amay, kag paagi sini ginapakamalaut ta ang mga tawo nga ginhimo ‘sa kaangay sang Dios.’ Gikan sa among baba nagaguwa ang pagpakamaayo kag ang pagpakamalaut. Mga kauturan ko, ini indi dapat magmangin amo.”​—⁠Santiago 3:​5-10.

12, 13. Ano ang pila ka kasulatan nga nagapakita sang importansia sang pagpugong sang aton mga buhat kag paggawi?

¹² Sa pagkamatuod, ang pagpugong sa kaugalingon nagalakip sang aton mga buhat. Ang isa ka duog diin kinahanglan ang daku nga pagpugong sa kaugalingon amo ang may kaangtanan sa tuhay nga sekso. Ang mga Cristiano ginasugo: “Maglihi sa seksuwal nga imoralidad.” (1 Corinto 6:​18, New International Version) Ang mga bana ginalaygayan nga latiran ang ila interes sa sekso sa ila kaugalingon nga mga asawa, kay ginsugo sing bahin: “Inom sing mga tubig sa imo suluptan, kag sa nagailig nga mga tubig gikan sa imo kaugalingon nga bubon.” (Hulubaton 5:​15-20) Ginasugo sa aton sing maathag nga “ang Dios magahukom sa mga makihilawason kag sa mga makihilahion.” (Hebreo 13:4) Ang pagpugong sa kaugalingon labi na nga ginakinahanglan sang mga nagapalambo sang dulot sang pagkadiminyo.​—⁠Mateo 19:​11, 12; 1 Corinto 7:⁠37.

¹³ Gintingob ni Jesus ang bug-os nga butang nahanungod sa aton mga buhat ayon sa mga isigkatawo sang ginhatag niya ang ginatawag nga “Bulawanon nga Sugo,” nga nagasiling: “Busa, ang tanan nga butang nga buot ninyo nga himuon sang mga tawo sa inyo, himua man ninyo sa ila; kay amo ini ang Kasuguan kag ang mga Manalagna.” (Mateo 7:12) Sa pagkamatuod, nagakinahanglan sing pagpugong sa kaugalingon agod indi naton pagtugutan ang makagod nga mga huyog ukon naguwa nga mga pag-ipit ukon mga pagsulay nga tratahon naton ang iban sing tuhay sa kon ano ang luyag naton nga itratar nila sa aton.

14. Anong laygay ang ginahatag sang Pulong sang Dios nahanungod sa pagkaon kag ilimnon?

¹⁴ Nian yara ang pagpugong sa kaugalingon nahanungod sa pagkaon kag pag-inom. Ang Pulong sang Dios maalamon nga nagalaygay: “Dili ka magsimpon sa mga palainom sing alak, sa mga mahakog magkaon sing unod.” (Hulubaton 23:20) Ilabi na nahanungod sa aton adlaw, si Jesus nagpaandam: “Andam kamo sa inyo mga kaugalingon basi ang inyo mga tagipusuon mabug-atan sang patuyang kag kahulugbon kag mga paghimud-os sining kabuhi, kag yadtong adlaw magaabot sa inyo sing hinali subong sang siod.” (Lucas 21:​34, 35) Huo, ang pagpugong sa kaugalingon nagalakip sang aton hunahuna kag sang aton balatyagon, subong man sang aton mga pulong kag mga buhat.

Kon Ngaa ang Pagpugong sa Kaugalingon Isa ka Daku nga Hangkat

15. Paano ginapakita sang Kasulatan ang pagkamatinuuron sang pagpamatok ni Satanas sa pagpakita sing pagpugong sa kaugalingon sang mga Cristiano?

¹⁵ Ang pagpugong sa kaugalingon indi mahapos bangod, subong sang nahibaluan sang tanan nga mga Cristiano, may yara tatlo ka makusog nga mga puwersa nga nagapamatok sa pagpakita naton sing pagpugong sa kaugalingon. Una, yara si Satanas kag ang iya mga demonyo. Ginaathag gid sang Kasulatan nga sila matuod. Busa, aton mabasa nga “si Satanas nagsulod” kay Judas antes gid lamang niya ginluiban si Jesus. (Juan 13:27) Si apostol Pedro namangkot kay Ananias: “Ngaa bala gintugob ni Satanas ang imo tagipusuon sa pagbutig sa balaan nga espiritu?” (Binuhatan 5:3) Sing labi ka nagakaigo, si Pedro nagpaandam man: “Magbut-anan kamo, magpulaw. Ang inyo kaaway, ang Yawa, subong sang nagangurob nga leon nagaluyong, nga nagapangita sang iya tulukbon.”​—⁠1 Pedro 5:⁠8.

16. Ngaa dapat magpakita sing pagpugong sa kaugalingon ang mga Cristiano may kaangtanan sa kalibutan?

¹⁶ Sa panikasog nila nga ipakita ang pagpugong sa kaugalingon, ang mga Cristiano dapat man makig-away sa sining kalibutan nga yara “sa gahom sang malaut,” si Satanas nga Yawa. Nahanungod sini, si apostol Juan nagsulat: “Dili ninyo paghigugmaon ang kalibutan ukon ang mga butang nga yara sa kalibutan. Kon ang bisan sin-o nagahigugma sang kalibutan, ang gugma tungod sa Amay wala sa iya; kay ang tanan nga yara sa kalibutan​—⁠ang kailigbon sang unod kag ang kailigbon sang mga mata kag ang bugal sang kabuhi​—⁠indi iya sang Amay, kundi iya sang kalibutan. Kag ang kalibutan nagataliwan kag ang kailigbon sini; apang ang nagahimo sang kabubut-on sang Dios nagapadayon sing dayon.” Kon indi naton pag-ipakita ang pagpugong sa kaugalingon kag pagbatuan ang huyog nga higugmaon ang kalibutan, madala kita sa impluwensia sini, subong sang natabo kay Demas nga kaupod anay nga manugpangabudlay ni Pablo.​—⁠1 Juan 2:​15-17; 5:​19; 2 Timoteo 4:⁠10.

17. Upod ang anong problema nahanungod sa pagpugong sa kaugalingon kita natawo?

¹⁷ Subong mga Cristiano, kinahanglan man naton ang pagpugong sa kaugalingon agod mabatuan naton sing madinalag-on ang aton napanubli nga undanon nga mga kaluyahon kag mga kakulangan. Indi naton mapalagyuhan ang kamatuoran nga “ang tinutuyo sang tagipusuon sang tawo malaut kutob sa iya pagkapamatan-on.” (Genesis 8:21) Kaangay ni Hari David, ‘sa kalautan natawo kita, kag sa sala ginpanamkon kita sang aton iloy.’ (Salmo 51:5) Ang bag-o natawo nga bata wala sing nahibaluan nahanungod sa pagpugong sa kaugalingon. Kon may naluyagan sia, nagahibi lang sia tubtob makuha niya ini. Ang isa ka report nahanungod sa paghanas sa bata nagasiling: ‘Ang mga bata nagarason sa paagi nga tuhay gid sa mga hamtong. Ang mga bata maiyaiyahon kag masunson nga wala nagabaton sang pinakalohiko nga paghaylo bangod indi sila makasarang sa “pagbutang sang ila kaugalingon sa lugar sang iban.” ’ Sa pagkamatuod, “ang kabuangan naputos sa tagipusuon sang bata.” Apang, paagi sa pag-aplikar sang “bilugon sang pagtudlo,” amat-amat niya nga matun-an nga may mga pagsulundan nga dapat niya tumanon ­kag nga ang kakagod dapat tapnaon.​—⁠Hulubaton 22:⁠15.

18. (a) Suno kay Jesus, anong mga huyog ang nagapuyo sa malaragwayon nga tagipusuon? (b) Anong mga pulong ni Pablo ang nagapakita nga nahibaluan niya ang problema sa pagpugong sa kaugalingon?

¹⁸ Huo, ang aton kinaugali nga makagod nga mga huyog nagahatag sing hangkat sa aton tuhoy sa pagpakita sing pagpugong sa kaugalingon. Inang mga huyog nagapuyo sa malaragwayon nga tagipusuon, nga nahanungod sini si Jesus nagsiling: “Kay sa tagipusuon nagagikan ang malaut nga mga hunahuna, pagpatay, panglahi, pakighilawas, pangawat, dimatuod nga pagsaksi, pasipala.” (Mateo 15:19) Amo sina kon ngaa si Pablo nagsulat: “Ang maayo nga luyag ko wala ko ginahimo, apang ang malaut nga indi ko luyag amo ang ginahimo ko. Karon, kon ang indi ko luyag ginahimo ko, indi na ako ang nagahimo sini, kundi ang sala nga nagapuyo sa akon.” (Roma 7:​19, 20) Apang, indi ini isa ka wala sing paglaum nga kahimtangan, kay si Pablo nagsulat man: “Ginasakit ko ang akon lawas kag ginadumalahan ini subong isa ka ulipon, basi kon sa tapos nga nakawali ako sa iban, ako akon pagsikwayon.” Ang pagsakit sang iya lawas nagakinahanglan sing pagpugong sa kaugalingon.​—⁠1 Corinto 9:⁠27.

19. Ngaa makasiling si Pablo nga ginsakit niya ang iya lawas?

¹⁹ Makasiling gid si Pablo nga ginsakit niya ang iya lawas, kay ang pagpakita sing pagpugong sa kaugalingon ginapabudlay sang madamong pisikal nga mga butang, subong sang mataas nga presyon sang dugo, malain nga nerbios, kakulang sing tulog, sakit-ulo, pagkadinatunawan, kag iban pa. Sa masunod nga artikulo, binagbinagon naton ang mga kinaiya kag mga tabang nga magabulig sa aton sa pagpakita sing pagpugong sa kaugalingon.

Madumduman Mo Bala?

◻ Ngaa importante ang pagpugong sa kaugalingon?

◻ Ano ang pila ka halimbawa sang mga nakaagom sing kapierdehan bangod sang kakulang sing pagpugong sa kaugalingon?

◻ Sa anong mga bahin dapat kita magpakita sing pagpugong sa kaugalingon?

◻ Anong tatlo ka kaaway ang nagapabudlay sa aton nga ipakita ang pagpugong sa kaugalingon?

[Retrato ni Charles Blondin sa pahina 8]

[Ginkuhaan]

Historical Pictures Service

[Laragway sa pahina 10]

Ang mga Cristiano kinahanglan nga magpakita sing pagpugong sa kaugalingon may kaangtanan sa pagkaon kag ilimnon

[Laragway sa pahina 11]

Ang pagpugong sa kaugalingon magabulig sa aton nga indi magkutsokutso