Ano ang Mangin Kabayaran sa Imo sang Imo Negosyo?

ANG asawa sang presidente sang isa ka pungsod sa Bagatnan nga Amerika ginsumbong sing pagpalapaw sang ginatos ka libo ka dolyar sa mga kontrata sa palsipikado nga mga kompanya nga ginpatindog sang mga katapo sang iya pamilya. Ang isa ka 38 anyos nga ahente sa India gindakop kag gin-imbargo ang iya luho nga apartment kag 29 ka salakyan bangod sang iya kuno pagkanadalahig sa $1.6 bilyones nga iskandalo sa banko kag sa negosyo. Sa Pilipinas, linibo ka pumuluyo sang isa ka isla ang nagapangabuhi paagi sa pagpatubas sang ilegal nga mga pusil. Agod makapadayon sa sining daku sing kita nga negosyo, ginasiling, nga kinaandan na nga ginahiphipan nila ang mga opisyales agod indi magpasilabot.

Huo, ang pagkadibunayag kag daya sa negosyo lapnag sa bug-os nga kalibutan. Kag sa masami nagabili ini sang posisyon kag kadungganan, kag subong man sing kuwarta sang mga tawo nga nadalahig.

Kamusta ikaw? Naganegosyo ka bala? Ukon nagahunahuna ka bala sa pagsugod sang isa ka negosyo? Ano ang mangin kabayaran sini sa imo? Sing dimalikawan, ang pagsulod sa negosyo magabili sang isa ka butang. Wala nagakahulugan nga malain ini. Apang, maalamon ang pagbinagbinag anay sang bili antes magsulod sa isa ka negosyo ukon sa paghimo sang mga desisyon sa isa nga natukod na. (Lucas 14:28) Ginapakita sang kahon sa pahina 31 ang pila ka butang nga ayhan luyag mo pagabinagbinagon.

Sing maathag, ang pagsulod sa negosyo indi mahapos. Para sa isa ka Cristiano, may yara esprituwal kag moral nga mga obligasyon nga dapat binagbinagon. Masarangan mo bala ang mga kabayaran kag makapabilin nga balanse sa espirituwal? Ang pila ka kabayaran bala labaw sangsa kon ano ang imo mabaton sa moral? Ano ang pila ka mga prinsipio nga makabulig sa imo nga mapat-od kon diin nga mga butang ang kalahamut-an ukon indi?

Ibutang ang Kuwarta sa Iya Husto nga Duog

Ang kuwarta kinahanglanon sa pagpalakat sang isa ka negosyo, kag ginalauman nga ang isa ka negosyo makakita sing nagakaigo nga kuwarta sa pagsustento sa pamilya sang isa. Apang, ang mga katuyuan tuhoy sa kuwarta madali lang magbag-o. Mahimo mangibabaw ang kakagod. Para sa madamo nga tawo, ang tanan nga butang sarang mapahigad kon kuwarta na ang nadalahig. Apang, ang isa ka manunulat sang tulun-an sang Biblia nga Hulubaton, si Agur, nagpabutyag sing isa ka balanse nga pagtamod sang magsiling sia: “Dili ako paghatagi sing kaimulon ukon kamanggaran. Pakan-a ako sang kalan-on nga kinahanglanon ko.” (Hulubaton 30:8) Narealisar niya ang importansia sing pagkakontento sa nagakaigo nga kinahanglanon​—⁠indi niya luyag “maghugakom sang daku nga kuwarta,” subong sang ginasiling sang iban nga may negosyo.

Apang, ang kakagod, sarang maghimo sa isa nga malipatan ining prinsipio kon mag-utwas ang ginatawag nga talagsahon nga kahigayunan. Ang isa ka nagalakbay nga ministro sang mga Saksi ni Jehova sa isa ka nagauswag nga pungsod nagareport tuhoy sa amo nga kaso. Ginpasayod sang isa ka kompanya nga nagakinahanglan sang pundo nga kapital nga madoble dayon sang mga kapitalista ang ila kuwarta, ayhan sa pila lamang ka bulan. Bangod sining kahigayunan nga makakuwarta sing madasig madamo ang namuhunan. Ang nagalakbay nga ministro nagasiling: “Ang iban interesado gid nga makaentra. Wala na sila namangkot sing maayo, kag nanghulam sila sing kuwarta [agod makapuhunan].”

Sa kabaliskaran, duha ka tawo ang nangusisa sa opisina sining kompanya antes mamuhunan. Wala ginsapak ang ila pangabay nga makita ang mga pasilidad sing pagpatubas. Nagtuga ini sang ila pagpangduhaduha sa pagkamasaligan sang kompanya. Nangin isa yadto ka proteksion sa ila, bangod sa sulod sang pila ka semana, natukiban ang isa ka maathag nga pagpangdaya, kag ginpangdakop ang mga tawo. Hunahunaa lamang kon ano ang nangin kabayaran sini sa sadtong wala anay mangusisa. Nadulaan sila indi lamang sing kuwarta kundi ayhan pati sing mga abyan nga nagpautang sa ila apang indi na mabayaran sang matukiban ang pagpangdaya. Kon tuhoy sa kuwarta, daw ano ka maalamon nga iaplikar ang prinsipio sang Hulubaton 22:​3: “Ang mahalungon nga tawo nakakita sing malaut kag nagapanago sia, apang ang kulangkulang nagapadayon, kag nagaantos tungod sini”!

Tumana ang Inyo Kasugtanan

Apang ano kon indi mag-ayuhan ang negosyo suno sa ginlauman mo? Ang Salmo 15:​4 nagadayaw sa isa ka tawo nga nagatuman sa iya mga kasugtanan bisan pa nga ang paghimo sini disbentaha sa iya: “Nga nagasumpa sa iya kaugalingon nga kasamaran, apang wala nagabaylo.” Mahapos ang pagtuman sa mga kasugtanan kon maayo ang dalagan sang negosyo. Apang mangin isa ini ka pagtilaw sa integridad kon ini mangin disbentaha sa pinansial sang isa.

Dumduma ang isa ka halimbawa sa Biblia sang panahon ni Josue. Ginmaniobra sang mga Gabaonita ang mga bagay agod makigkatipan sa ila ang mga pangulo sang Israel kag indi nila sila paglaglagon. Sa pagkamatuod, bahin sila sang isa ka pungsod nga ginkabig nga peligruso sa Israel. Sang natukiban ang paglimbong, “wala sila paglaglaga sang katawhan sang Israel bangod ang mga prinsipe sang katilingban nakasumpa sa ila tungod kay Jehova.” (Josue 9:18) Walay sapayan nga ining grupo naghalin sa kaaway nga teritoryo, ginbatyag sang mga prinsipe nga importante nga tumanon nila ang ila kasugtanan. Kag ginpakita sang masunod nga mga hitabo nga nahamuot sa sini si Jehova.​—⁠Josue 10:​6-11.

Tumanon mo man bala ang imo mga kasugtanan kag mga kontrata sa negosyo bisan pa kon ang mga butang wala nagauyon sa imo ginapaabot?⁠a Ang paghimo sing amo labi nga magahimo sa imo nga kaangay kay Jehova, nga pirme nagatuman sang iya pulong.​—⁠Isaias 55:⁠11.

Mangin Bunayag

Ang pagkabunayag kaangay sang espesyi nga yara sa katalagman nga madula, kon ini wala pa madula sa karon nga kalibutan sang negosyo. Ang iban nga may pareho sa imo nga mga negosyo mahimo nga nagagamit sang dibunayag nga mga paagi agod makaganansia sing daku. Mahimo nga dibunayag sila sa mga pagpasayod. Mahimo nga ginapalsipikar nila ang ngalan sang iban nga kompanya kag ginabutang ini sa ila produkto. Ukon mahimo nga ginabaligya nila ang dimaayo nga produkto subong isa kuno ka may maayo nga kalidad. Ini tanan mga porma sing pagkadibunayag. Ang nagahimo sini kaangay sing mga “malauton” nga, suno kay Asap, “nagadugang sa manggad,” sing maathag sa madayaon nga paagi.​—⁠Salmo 73:⁠12.

Ikaw bala, subong isa ka Cristiano, magagamit sing dibunayag nga mga pamaagi? Ukon magasunod ka bala sa mga prinsipio sa Biblia, kaangay sang: “Wala kami sing nahimuan sing sayop, wala kami sing nahalitan, wala kami sing nalakbang”; “nasikway namon ang makahuluya kag natago nga mga paagi, nagadumili kami sing pagdaya”; “ang duha ka sahi sang timbangan kangil-aran kay Jehova, kag ang malimbungon nga timbangan indi maayo”? (2 Corinto 4:​2; 7:​2; Hulubaton 20:23) Dumduma, ang ginhalinan sang pagkadibunayag walay liwan kundi si Satanas nga Yawa, “ang amay sang kabutigan.”​—⁠Juan 8:⁠44.

Ang iban mahimo mamatok kag magsiling: ‘Mabudlay ang magpabilin sa negosyo luwas kon ang isa maggamit sing dibunayag nga mga paagi subong sang ginahimo sang iban.’ Diri sini nga mapasundayag sang isa ka Cristiano ang iya pagtuo kay Jehova. Ang pagkabunayag mapamatud-an kon nagabili ini sang isa ka butang. Ang pagsiling nga ang isa ka tawo indi makapangabuhi nga wala nagapangdaya katumbas sa pagsiling nga ang Dios wala nagaulikid sa mga nagahigugma sa iya. Ang isa nga may matuod nga pagtuo kay Jehova nakahibalo nga ang Dios sarang makaaman sa iya mga alagad sa bisan diin nga pungsod kag sa bisan anong kahimtangan. (Hebreo 13:5) Matuod, mahimo nga ang isa dapat nga magkontento na sa manubo nga kita sangsa ginakita sang isa nga dibunayag, apang indi bala nga amo ini ang takus nga kabayaran agod matigayon ang pagpakamaayo sang Dios?

Dumduma, ang pagkadibunayag kaangay sa isa ka boomerang nga kon ginahaboy, nagabalik sa nagahaboy sini. Kon ang isa ka negosyante masapwan nga indi bunayag, masami nga ginabiyaan sia sang mga kostumer kag mga suplayer. Mahimo madayaan niya sila isa ka bes, apang mahimo nga indi na niya ini masulit pa. Sa pihak nga bahin, ang bunayag nga negosyante masami nga ginatahod sang iban. Maghalong nga indi maimpluwensiahan sang sayop nga pangatarungan, ‘Ginahimo ini sang tanan, gani okey lang ini.’ Ang prinsipio sang Biblia amo, “Dili ka magsunod sa kadam-an sa paghimo sang malaut.”​—⁠Exodo 23:⁠2.

Halimbawa ang imo madugay na nga kasosyo sa negosyo indi isa ka masigka-Cristiano kag wala pirme nagasunod sa mga prinsipio sang Biblia. Nagakaigo bala nga gamiton ini subong balibad agod likawan ang imo kaugalingon nga salabton kon may ginhimo nga indi Makasulatanhon? Dumduma ang mga halimbawa nanday Adan kag Saul. Sa baylo nga likawan ang sala, nagpadala sila sa pag-ipit sang iban kag nian ginbasol ang ila mga kaupod. Daw ano kadaku nga bili ang ila ginbayad!​—⁠Genesis 3:​12, 17-19; 1 Samuel 15:​20-26.

Makignegosyo sing Nagakaigo Upod sa mga Masigkatumuluo

May mga bagay bala nga dapat binagbinagon kon nagapakignegosyo upod sa mga masigkatumuluo ni Jehova? Sang ang manalagna nga si Jeremias nagbakal sang isa ka latagon sa iya gindak-an nga banwa sa Anatot gikan sa iya pakaisa, wala lamang niya sia ginhatagan sing kuwarta kag ginkamusta sia. Sa baylo sia nagsiling: “Ginpirmahan ko ang kalig-unan, ginpat-inan ini nagtawag sing mga saksi kag gintimbangan sia sang kuwarta sa mga timbangan.” (Jeremias 32:10) Ang paghimo sining nasulat nga mga kasugtanan makatapna sing mga dipaghangpanay nga mahimo mag-utwas sa ulihi kon magbag-o ang mga kahimtangan.

Apang ano kon daw gindayaan ikaw sa negosyo sang isa ka utod nga Cristiano? Dapat bala nimo nga iakusar sia sa korte? Ang Biblia maathag gid sa sini. “Nagapangahas bala ang bisan sin-o sa inyo, nga may butang batok sa isa, sa pagpakigkasaba sa atubangan sang dimatarong kag indi sa atubangan sang mga balaan?” pamangkot ni Pablo. Apang ano kon ang problema wala sa gilayon malubad sing nagakaigo? Si Pablo nagdugang: “Ina isa na ka kakulangan sa inyo nga may mga kinasabaay kamo. Ngaa bala wala ninyo hinunuo pag-antusa ang sayop? Ngaa indi kamo hinuhinuo magpatikas?” Hunahunaa lamang kon daw ano kalain nga reputasyon ang dalhon sini sa Cristianong organisasyon kon mabatian sang mga tagaguwa nga ang matuod nga mga Cristiano nagaakusahay sa korte! Indi bala nga sa amo nga mga kaso ang gugma sa kuwarta nangin mabaskog pa sangsa gugma sa utod? Ukon ayhan namusingan ang dungog sang isa kag ang pagtimalos amo ang nagapangibabaw sa iya hunahuna? Ginapakita sang laygay ni Pablo nga sa amo nga mga kaso mas maayo pa ang magpalutos sangsa magkadto sa korte.​—⁠1 Corinto 6:​1, 7; Roma 12:​17-21.

May yara, sa pagkamautod, isa ka Makasulatanhon nga paagi sa paghusay sang amo nga mga sinuay sa sulod sang kongregasyon. (Mateo 5:​37; 18:​15-17) Sa pagbulig sa mga kauturan nga nadalahig sa pagsunod sa ginpanugda nga mga tikang, ang Cristianong mga manugtatap mahimo magtanyag sang pila ka mabuligon nga laygay sa tanan nga natungdan. Mahimo nga daw mahapos ang mag-ugyon sa mga prinsipio sang Biblia sa tion sang amo nga mga paghambalanay, apang ipakita mo gid bala pagkatapos sini nga nagtuman ikaw paagi sa pag-aplikar sa ginhatag nga laygay? Ang gugma sa Dios kag sa aton masigka-Cristiano dapat magpahulag sa aton sa paghimo sing amo.

Walay duhaduha, ang pagsulod sa negosyo magabili sa imo sang isa ka butang. Sing malaumon, magabili ini sa imo sing makatarunganon. Kon nagaatubang sing mga desisyon ukon sing bisan anong maduhaduhaan nga kahimtangan, dumduma nga madamo nga butang sa kabuhi nga labi ka malahalon sangsa kuwarta. Paagi sa pagbutang sing kuwarta sa iya husto nga lugar, sa pagtuman sang isa sa mga kasugtanan, sa pagkabunayag, kag pagpakignegosyo sa mga kasosyo sa Cristiano nga paagi, mapat-od naton nga ang isa ka negosyo indi magabili sang tion kag kuwarta sangsa ginakinahanglan kag sa amo man nga tion, mahuptan naton ang mga pag-abyanay, ang isa ka maayo nga konsiensia, kag isa ka maayo nga kaangtanan kay Jehova.

[Footnote]

[Kahon sa pahina 31]

Mga Butang nga Mahimo Mangin Kabayaran sang Imo Negosyo

Tion: Ang pagpadalagan sang kaugalingon nga negosyo pirme nagakuha sing mas madamo nga tion sangsa pagtrabaho subong isa ka empleyado sa isa ka kompanya. Magasablag bala ini sang imo eskedyul, nagabilin sang diutay nga tion para sa importante espirituwal nga mga hilikuton? Sa positibo nga bahin, sarang mo bala maorganisar ang imo mga hilikuton agod mahinguyang ang kapin nga tion sa paghimo sang kabubut-on sang Dios? Maayo kon amo sina. Apang maghalong! Indi ini mahapos himu⁠on.

Kuwarta: Kinahanglan ang kuwarta agod makakuwarta. Ano nga puhunan ang ginakinahanglan sang imo negosyo? May puhunan ka na bala? Ukon kinahanglan mo pa magpanghulam? Masarangan mo bala nga madulaan sang kuwarta? Ukon ang kabayaran bala mas daku sangsa imo masarangan kon ang mga butang indi mag-uyon suno sa imo ginapaabot?

Mga Abyan: Bangod sang mga problema nga nagabangon sa adlaw-adlaw nga pagnegosyo, madamo sing mga negosyante ang nadulaan sing mga abyan. Bisan pa nga may kahigayunan sa pagtigayon sing mga abyan, daku gid ang posibilidad sing paglainay sang buot. Ano kon ining mga abyan mga Cristianong kauturan naton?

Isa ka Maayo nga Konsiensia: Ang pangkabilugan nga metodo sa pagsulod sa negosyo sa karon nga kalibutan amo “Ang ido nagakaon sang ido” ukon “Ano ang maganansia ko sa sini?” Kapin sa 70 porsiento sang mga estudyante sa isa ka surbey sa Europa ang nagsiling nga ang maayong pamatasan wala sing duog sa patag sang negosyo. Indi makapakibot nga ang pagdaya, pagkadibunayag, kag ang malain nga mga buhat sa negosyo nangin kinaandan. Masulay ka ayhan nga sundon ang iban?

Ang Imo Kaangtanan kay Jehova: Ang bisan anong buhat sa negosyo nga batok sa mga kasuguan kag mga prinsipio sang Dios, bisan pa nga kinaandan sa hilikuton sang negosyo, mahimo makaguba sang kaangtanan sang isa ka tawo sa iya Manunuga. Mahimo ini magbili sa iya sang iya palaabuton nga kabuhi nga walay katapusan. Indi bala nga tuman gid ini kadaku nga kabayaran para sa isa ka matutom nga Cristiano, walay sapayan sang bisan anong materyal nga kaayuhan?

[Mga retrato sa pahina page 31]

Diin ang makatapna sang mga dipaghangpanay sa ulihi? Ang kasugtanan sa hambal ukon ang isa ka nasulat nga kontrata?