Pagpalagyo Padulong sa Kaluwasan Antes ang “Dakung Kapipit-an”
“Kon makita ninyo ang Jerusalem nga nalikupan sing mga hangaway, . . . ang mga sa Judea magpalagyo sa mga bukid.”—LUCAS 21:20, 21.
1. Ngaa hilingagawon ang pagpalagyo sang mga tawo nga bahin pa sang kalibutan?
PARA sa tanan nga bahin sang kalibutan ni Satanas, ang pagpalagyo hilingagawon. Kon luyag nila maluwas sa tion nga dulaon ang karon nga sistema sang mga butang sa duta, dapat sila maghatag sing makapakumbinsi nga ebidensia nga nagkuha sila sang ila malig-on nga tindog dampig kay Jehova kag indi na bahin sang kalibutan nga ginagamhan ni Satanas.—Santiago 4:4; 1 Juan 2:17.
2, 3. Anong mga pamangkot may kaangtanan sa mga pinamulong ni Jesus nga narekord sa Mateo 24:15-22 ang aton pagabinagbinagon?
2 Sa iya dakung tagna tuhoy sa konklusyon sang sistema sang mga butang, ginpadaku ni Jesus nga kinahanglanon gid ang amo nga pagpalagyo. Masami naton ginahambalan ang narekord sa Mateo 24:4-14; apang, ang masunod subong man sina ka importante. Ginapalig-on namon kamo nga buksan ang inyo Biblia kag basahon ang mga bersikulo 15 tubtob 22.
3 Ano ang buot silingon sinang tagna? Sang una nga siglo, ano “ang kalangil-aran nga butang nga nagatuga sing kahapayan? Ano ang ginapahangop sang pagkahamtang sini sa “balaan nga duog”? Ano ang importansia sinang hitabo para sa aton?
“Ang Nagabasa Maghangop”
4. (a) Ano ang ginasiling sang Daniel 9:27 nga magasunod sa pagsikway sang mga Judiyo sa Mesias? (b) Kon nagapatuhoy sa sini, ngaa, mahimo gid, nagsiling si Jesus, “Ang nagabasa maghangop”?
4 Talupangda nga sa Mateo 24:15 ginpatuhuyan ni Jesus ang nasulat sa tulun-an ni Daniel. Sa kapitulo 9 sang amo nga tulun-an yara ang isa ka tagna tuhoy sa pagkari sang Mesias kag sa paghukom nga pagahimuon sa Judiyong pungsod bangod sang pagsikway sa iya. Ang naulihi nga bahin sang bersikulo 27 nagasiling: “Kag sa mga pakpak sang kalangil-aran nga mga butang magaabot ang isa nga magahimo sing kamingaw.” Gin-aplikar sang dumaan Judiyong tradisyon inang bahin sang tagna ni Daniel sa paghigko sa templo ni Jehova sa Jerusalem ni Antiochus IV sang ikaduha nga siglo B.C.E. Apang si Jesus nagpaandam: “Ang nagabasa maghangop.” Ang paghigko ni Antiochus IV sa templo, walay sapayan nga kalangil-aran gid, wala magresulta sa kahapayan—sang Jerusalem, sang templo, ukon sang Judiyong pungsod. Gani maathag nga ginpaandaman ni Jesus ang iya mga tagpalamati nga ang katumanan sini indi sang nagligad kundi yara sa palaabuton.
5. (a) Paano ang pagpaanggid sa mga rekord sang Ebanghelyo nagabulig sa aton nga makilala ang “kalangil-aran nga butang” sang unang siglo? (b) Ngaa gindala ni Cestius Gallus ang mga hangaway sang Roma sa Jerusalem sang 66 C.E.?
5 Ano ang “kalangil-aran nga butang” nga dapat nila bantayan? Ang rekord ni Mateo talalupangdon nga nagasiling: “Kon makita ninyo ang kalangil-aran nga butang nga nagatuga sing kahapayan . . . nga nagatindog sa duog nga balaan.” Apang, ang kaanggid nga rekord sa Lucas 21:20 mabasa: “Kon makita ninyo ang Jerusalem nga nalikupan sang mga hangaway, nian kilalaha ninyo nga malapit na ang iya kahapayan.” Sang 66 C.E., nakit-an matuod sang mga Cristiano nga nagapuyo sa Jerusalem ang gintagna ni Jesus. Ang isa ka serye sang mga hitabo nga nagdalahig sang mga inaway sa tunga sang mga Judiyo kag mga opisyal sang Roma naghimo sa Jerusalem nga pugaran sang rebelyon batok sa Roma. Subong resulta, nangin masingki ang bug-os nga Judea, Samaria, Galilea, Decapolis, kag Fenecia, naaminhan nga Siria, kag bagatnan nga Egipto. Agod ipasag-uli ang paghidait sa amo nga bahin sang emperyo sang Roma, si Cestius Gallus nagdala sing puwersa militar halin sa Siria padulong sa Jerusalem, nga ginakabig sang mga Judiyo subong ila “balaan nga siudad.”—Nehemias 11:1; Isaias 52:1.
6. Daw ano ka matuod nga ang “kalangil-aran nga butang” nga nagatuga sing kahapayan “nagtindog sa balaan nga duog?”
6 Kinaandan para sa mga hangaway sang Roma ang magdala sing mga bandera, ukon mga hayahay, nga ginkabig nila nga balaan apang ginkabig sang mga Judiyo nga idolatroso. Sing talalupangdon, ang Hebreong tinaga nga ginbadbad “kalangil-aran nga butang” sa tulun-an ni Daniel panguna nga gingamit sa mga diosdios kag idolatriya.a (Deuteronomio 29:17) Walay sapayan sang pagpamatok sang mga Judiyo, ang mga puwersa sang Roma dala ang ila idolatroso nga mga hayahay nakasulod sa Jerusalem sang Nobiembre sang 66 C.E. kag nagsugod sa pagguba sa pader sang templo sa naaminhan. Matuod gid ini—ang “kalangil-aran nga butang” nga mahimo makatuga sing bug-os nga kahapayan sa Jerusalem “nagtindog sa balaan nga duog”! Apang paano makapalagyo ang isa?
Ang Pagpalagyo Hilingagawon!
7. Ano ang wala ginpaabot nga ginhimo sang hangaway sang Roma?
7 Sing hinali kag sa wala sing maathag nga rason gikan sa tawhanon nga pagtamod, sang daw madali na lang masakop ang Jerusalem, ang hangaway sang Roma nag-isol. Ginlagas sang rebeldeng mga Judiyo ang nag-isol nga mga tropa sang Roma apang tubtob lamang sa Antipatris, mga 50 kilometros gikan sa Jerusalem. Nian nagbalik sila. Sang pag-abot sa Jerusalem, nagtipon sila sa templo agod planuhon ang dugang pa nila nga estratehiya sa inaway. Ang mga pamatan-on ginpasulod agod palig-unon ang mga pamakod kag sa pag-alagad sa militar. Makigbahin bala sa sini ang mga Cristiano? Bisan kon ginlikawan nila ini, magapabilin bala sila sa makatalagam nga duog kon magbalik ang mga hangaway sang Roma?
8. Anong hilingagawon nga tikang ang ginhimo sang mga Cristiano sa pagsunod sa matagnaon nga pinamulong ni Jesus?
8 Ang mga Cristiano sa Jerusalem kag sa bug-os nga Judea nagsunod sa matagnaon nga paandam nga ginhatag ni Jesucristo kag nagpalagyo gikan sa makatalagam nga duog. Hilingagawon ang pagpalayo! Sang ulihi nagkadto sila sa kabukiran, ang iban mahimo nagpuyo sa Pella, sa probinsia sang Perea. Yadtong nagpamati sa paandam ni Jesus wala magbalik agod tinguhaan nga salbaron ang ila materyal nga mga pagkabutang. (Ipaanggid ang Lucas 14:33.) Naghalin sa idalom sadtong mga kahimtangan, pat-od nga ginbudlayan sa paglakat ang nagamabdos nga mga babayi kag ang nagapasuso nga mga iloy. Ang ila pagpalagyo wala maupangan sang mga pagdumili sang adlaw nga Inugpahuway, kag bisan malapit na ang tigtulugnaw, wala pa ini mag-abot. Yadtong nagpamati sa paandam ni Jesus nga magpalagyo gilayon hilway nga nakaguwa sang ulihi sa Jerusalem kag Judea. Ang ila kabuhi nasandig sa sini.—Ipaanggid ang Santiago 3:17.
9. Daw ano kadasig nga nagbalik ang puwersa sang Roma, kag sa anong resulta?
9 Sang masunod gid nga tuig, sang 67 C.E., liwat nga nakig-away ang mga Romano batok sa mga Judiyo. Una, nalutos ang Galilea. Sang masunod nga tuig, nahapay ang Judea. Sang 70 C.E., ginlikupan sang mga puwersa sang Roma ang Jerusalem mismo. (Lucas 19:43) Naglapnag gid ang gutom. Yadtong mga nakibon sa siudad nag-ilinaway. Ang bisan sin-o nga nagtinguha sa pagpalagyo ginpatay. Ang ila naeksperiensiahan, subong sang ginsiling ni Jesus, amo ang “dakung kapipit-an.”—Mateo 24:21.
10. Kon nagabasa kita nga may paghangop, ano pa ang aton matalupangdan?
10 Natuman bala sadto sing bug-os ang gintagna ni Jesus? Wala, madamo pa ang dapat mahanabo. Kon, subong sang ginlaygay ni Jesus, ginabasa naton ang Kasulatan upod ang paghangop, indi kita mapaslawan sa pagtalupangod kon ano ang yara sa palaabuton. Pagabinagbinagon man naton sing serioso kon ano ang ginapahangop sini sa aton kaugalingon nga kabuhi.
Modernong-Adlaw nga “Kalangil-aran nga Butang”
11. Sa anong duha pa ka dinalan ginpatuhuyan ni Daniel “ang kalangil-aran nga butang,” kag anong hut-ong sang tion ang ginapatuhuyan sini?
11 Talupangda nga dugang sa kon ano ang aton nakit-an sa Daniel 9:27, may yara dugang nga pagpatuhoy sa Daniel 11:31, kag 12:11, tuhoy sa “kalangil-aran nga butang nga nagatuga sing kahapayan.” Wala ginapatuhuyan sining naulihi nga mga bersikulo ang kalaglagan sang Jerusalem. Sa katunayan, ang ginsiling sa Daniel 12:11 makit-an duha ka bersikulo lamang antes ginpatuhuyan ang “tion sang katapusan.” (Daniel 12:9) Nagakabuhi na kita sa sinang hut-ong sang tion kutob sang 1914. Gani kinahanglan mangin alisto kita sa pagkilala sa modernong-adlaw nga “kalangil-aran nga butang nga nagatuga sing kahapayan” kag nian pat-uron nga makaguwa kita gikan sa makatalagam nga duog.
12, 13. Ngaa nagakaigo nga ilaragway ang Liga de Nasyones subong ang modernong adlaw nga “kalangil-aran nga butang”?
12 Ano ang modernong adlaw nga “kalangil-aran nga butang”? Ang ebidensia nagatudlo sa Liga de Nasyones, nga nagsugod sa pagpanghikot sang 1920, wala madugay pagkatapos nga ang kalibutan nagsulod sa tion sang katapusan sini. Apang, paano ina mangin isa ka “kalangil-aran nga butang nga nagatuga sing kahapayan”?
13 Dumduma, ang Hebreong tinaga para sa “kalangil-aran nga butang” panguna nga gingamit sa Biblia tuhoy sa mga diosdios kag idolatroso nga mga buhat. Ginpakadios bala ang Liga? Sa pagkamatuod gid! Ginbutang ini sang mga klero “sa balaan nga duog,” kag ginhatagan ini sang ila mga sumulunod sing mainit nga debosyon. Ang Federal Council of the Churches of Christ in America nagpahayag nga ang Liga amo “ang politikanhon nga ekspresyon sang Ginharian sang Dios sa duta.” Ang Senado sang Estados Unidos nakabaton sing madamo nga sulat gikan sa relihioso nga mga grupo nga nagapangabay sa sini nga palig-unon ang Katipan sang Liga de Nasyones. Ang kabug-usan nga hubon sang mga Baptist, Congregationalist, kag Presbeteriano sa Britanya nagdayaw sini subong “ang lamang matigayon nga instrumento sa pag-agom sing [paghidait sa duta].”—Tan-awa ang Bugna 13:14, 15.
14, 15. Sa anong paagi ang Liga kag sang ulihi ang Nasyones Unidas nangin sa “balaan nga duog”?
14 Ang Mesianikong Ginharian sang Dios gintukod sa langit sang 1914, apang ang mga pungsod nagsugod sa pagpakig-away para sa ila kaugalingon nga soberanya. (Salmo 2:1-6) Sang ginpanugda ang Liga de Nasyones, ang mga pungsod nga bag-o lang makapakig-away sa unang inaway kalibutanon, subong man ang mga klero nga nagpakamaayo sa ila mga hangaway, nagpasundayag na nga ila ginsikway ang kasuguan sang Dios. Wala nila ginakabig si Cristo subong Hari. Busa gintugyan nila sa tawhanon nga organisasyon ang papel sang Ginharian sang Dios; ginbutang nila ang Liga de Nasyones “sa balaan nga duog,” isa ka duog nga indi nagakadapat para sa sini.
15 Subong salili sang Liga, ang Nasyones Unidas gintukod sang Oktubre 24, 1945. Sang ulihi, ang mga papa sang Roma nagdayaw sa Nasyones Unidas subong “ang katapusan nga paglaum para sa kahim-ong kag paghidait” kag “ang supremo nga hudisyal nga hubon sang paghidait kag katarungan.” Huo, ang Liga de Nasyones, upod sa nagbulos sa sini, ang Nasyones Unidas, nangin isa gid ka diosdios, isa ka “kalangil-aran nga butang” sa mata sang Dios kag sang iya katawhan.
Malagyo Gikan sa Ano?
16. Gikan sa ano ang mahigugmaon sa pagkamatarong dapat nga magpalagyo karon?
16 Sang ‘pagkakita’ sa sini, sa pagkilala kon ano inang internasyonal nga organisasyon kag paano ini ginpakadios, ang mga mahigugmaon sa pagkamatarong dapat malagyo padulong sa kaluwasan. Malagyo gikan sa ano? Gikan sa modernong adlaw nga antitipo sang dimatutom nga Jerusalem, nga amo ang Cristiandad, kag gikan sa kabug-usan sang Babilonia nga Daku, ang bug-os kalibutan nga sistema sang butig nga relihion.—Bugna 18:4.
17, 18. Anong kahapayan ang gintuga sang modernong-adlaw nga “kalangil-aran nga butang”?
17 Dumduma man, nga sang unang siglo, sang ang mga hangaway sang Roma upod ang idolatroso nga mga hayahay sini nagsulod sa balaan nga siudad sang mga Judiyo, nagsulod ini agod hapayon ang Jerusalem kag ang sistema sang pagsimba sini. Sa aton mga adlaw ang kahapayan mahanabo, indi lamang sa isa ka siudad, ukon sa Cristiandad lamang, kundi sa bug-os kalibutan nga sistema sang butig nga relihion.—Bugna 18:5-8.
18 Sa Bugna 17:16, gintagna nga ang malaragwayon nga pula sing duag nga sapat nga mapintas, nga napamatud-an nga amo ang Nasyones Unidas, magaliso sa tulad makihilawason nga Babilonya nga Daku kag laglagon sia sing masingki. Nagagamit sing maathag nga mga tinaga, ini nagasiling: “Ang napulo ka sungay nga imo nakita, ini sila kag ang sapat nga mapintas magadumot sa makihilawason nga babayi, magapamingaw kag magapahubo sila sa iya, kag magakaon sang iya unod kag magasunog sing bug-os sa iya sa kalayo.” Makahalawhaw nga handurawon ang kahulugan sini. Magaresulta ini sa katapusan sang tanan nga sahi sang butig nga relihion sa tanan nga bahin sang duta. Ginapakita gid sini nga nagsugod na ang dakung kapipit-an.
19. Anong mga grupo ang nangin bahin sang Nasyones Unidas kutob sang pagkatukod sini, kag ngaa may kahulugan ini?
19 Talalupangdon nga kutob sang magpanghikot ang Nasyones Unidas sang 1945, ang ateistiko, ang batok sa relihion nga mga grupo nangin prominente sa katapuanan sini. Sa madamo nga tion sa bug-os nga kalibutan, inang radikal nga grupo amo ang ginbangdan sang estrikto nga pagdumili ukon bug-os nga pagpauntat sa relihioso nga mga hilikuton. Apang, sang nagligad nga pila ka tuig, nag-untat sa madamo nga duog ang pag-ipit sa relihioso nga mga grupo. Para sa iban, daw nadula na ang bisan anong katalagman sa relihion.
20. Ano nga reputasyon ang natigayon sang mga relihion sa kalibutan?
20 Ang mga relihion sang Babilonia nga Daku nagapadayon subong ang masingki nagapabahinbahin nga puwersa sa kalibutan. Masami ginapakilala sang mga ulong dinalan sang balita ang nagaaway nga mga grupo kag mga terorista paagi sa paghinambit sang ila relihion. Ang mga pulis kag mga soldado napilitan sa pagsulod sa mga templo agod pauntaton ang kasingki sa tunga sang nagaaway nga relihioso nga mga grupo. Ginsakdag sa pinansial sang relihioso nga mga hubon ang politikanhon nga rebolusyon. Napaslawan ang mga panikasog sang Nasyones Unidas sa pagpaluntad sing maayo nga kaangtanan sa tunga sang etniko nga mga grupo bangod sang relihioso nga dumot. Sa pagtinguha sa tulumuron nga paghidait kag kalig-unan, luyag dulaon sang mga grupo sa sulod sang Nasyones Unidas ang bisan anong relihioso nga impluwensia nga nagaupang sa ila.
21. (a) Sin-o ang magapat-od kon san-o laglagon ang Babilonia nga Daku? (b) Ano ang hilingagawon nga himuon antes sina?
21 May isa pa ka importante nga butang nga dapat binagbinagon. Walay sapayan nga ang militaristiko nga sungay gikan sa Nasyones Unidas ang pagagamiton sa paglaglag sa Babilonia nga Daku, ina nga paglaglag mangin isa gid ka ekspresyon sang paghukom sang Dios. Ang pagpatuman sing paghukom matabo suno sa gintangdo nga tion sang Dios. (Bugna 17:17) Ano ang himuon naton samtang wala pa ina? “Guwa sa iya”—magguwa sa Babilonia nga Daku—sabat sang Biblia.—Bugna 18:4.
22, 23. Ano ang nalakip sa sinang pagpalagyo?
22 Ining pagpalagyo padulong sa kaluwasan indi isa ka pagsaylo sa duog, subong sang ginhimo sang Judiyong mga Cristiano sang ginbiyaan nila ang Jerusalem. Isa ini ka pagpalagyo pagguwa gikan sa mga relihion sang Cristiandad, huo, gikan sa bisan anong bahin sang Babilonia nga Daku. Nagakahulugan ini sing bug-os nga pagpain sang kaugalingon indi lamang sa butig relihiosong mga organisasyon kundi subong man gikan sa ila mga kinabatasan kag sa panimuot nga ila ginapakita. Isa ini ka pagpalagyo padulong sa duog sang kaluwasan sa sulod sang teokratikong organisasyon ni Jehova.—Efeso 5:7-11.
23 Sang una nga nakilala sang hinaplas nga mga alagad ni Jehova ang modernong adlaw nga kalangil-aran nga butang, ang Liga de Nasyones, pagkatapos sang Inaway Kalibutanon I, ano ang nangin reaksion sang mga Saksi? Nautod na nila ang ila kaangtanan sa mga iglesia sang Cristiandad. Apang amat-amat nila nga narealisar nga padayon pa sila nga nagasunod sa pila ka kinabatasan kag mga buhat sang Cristiandad, subong sang paggamit sing krus kag pagsaulog sing Krismas kag sing iban pa pagano nga mga selebrasyon. Sang natun-an nila ang kamatuoran tuhoy sining mga butang, naghulag sila sa gilayon. Ginpamatian nila ang laygay sa Isaias 52:11: “Halin kamo, halin kamo, guwa kamo gikan diri, dili kamo magtandog sang butang nga dimatinlo; guwa kamo gikan sa tunga niya, paninlui ang inyo kaugalingon, kamo nga nagadala sing mga gamit ni Jehova.”
24. Ilabi na kutob sang 1935, sin-o ang nagbuylog sa pagpalagyo?
24 Ilabi na sang 1935 padayon, isa ka nagadamo nga kadam-an sang iban pa, mga tawo nga nagbaton sang paglaum nga mabuhi sing dayon sa isa ka paraiso nga duta, ang nagsugod sa paghimo sing kaanggid nga tikang. ‘Nakit-an [man nila] ang kalangil-aran nga butang nga nagatindog sa balaan nga duog,’ kag nahangpan nila ang kahulugan sini. Pagkatapos makahimo sang ila desisyon nga magpalagyo, ginkuha nila ang ila mga ngalan subong mga katapo sang organisasyon nga bahin sang Babilonia nga Daku.—2 Corinto 6:14-17.
25. Ano pa ang kinahanglanon dugang sa pagbugto sang bisan anong kaangtanan sang isa ka tawo sa butig nga relihion?
25 Apang, ang pagguwa gikan sa Babilonia nga Daku nagalakip sing kapin pa sa pagbiya sa butig nga relihion. May kapin pa sangsa pagtambong sa pila ka miting sa Kingdom Hall ukon sa pagbantala sang maayong balita sa pag-alagad sa latagon sing makaisa ukon duha ka beses sa isa ka bulan. Ang isa ka tawo mahimo nga yara sa guwa sang Babilonia nga Daku sa pisikal, apang matuod gid bala nga ginbiyaan niya ini? Ginpain bala niya ang iya kaugalingon gikan sa kalibutan diin ang Babilonia nga Daku isa ka prominente nga bahin sini? Ginahimo pa bala niya ang mga butang nga nagapadayag sang espiritu sini—ang espiritu nga nagasikway sa matarong nga mga talaksan sang Dios? Ginapasapayanan bala niya ang seksuwal nga moralidad kag ang katutom sa pag-asawahay? Ginapadaku bala niya ang personal kag materyal nga mga interes sangsa espirituwal nga mga interes? Indi niya dapat tugutan ang iya kaugalingon nga madihon sining sistema sang mga butang.—Mateo 6:24; 1 Pedro 4:3, 4.
Indi Pagtuguti ang Bisan Ano nga Mag-upang sa Imo Pagpalagyo!
26. Ano ang makabulig sa aton indi lamang sa pagsugod sa pagpalagyo kundi sa pagtapos sini sing madinalag-on?
26 Sa aton pagpalagyo padulong sa kaluwasan, importante nga indi naton paghandumon ang nagligad nga mga butang. (Lucas 9:62) Dapat naton huptan ang aton hunahuna kag tagipusuon nga nagatulok sing malig-on sa Ginharian sang Dios kag sa pagkamatarong sini. Determinado bala kita sa pagpasundayag sang aton pagtuo paagi sa pagpangita anay sini, may pagsalig nga pakamaayuhon ni Jehova inang matutom nga dalanon? (Mateo 6:31-33) Ang aton Makasulatanhon nga pagtuo dapat magpahulag sa aton padulong sa amo nga tulumuron samtang malangkagon naton nga ginahulat ang pagpadayag sang importante nga mga hitabo sa danyag sang kalibutan.
27. Ngaa importante nga hunahunaon sing serioso ang tuhoy sa mga pamangkot nga ginapakiana diri?
27 Ang paghukom sang Dios magasugod sa pagkalaglag sang Babilonia nga Daku. Inang tulad-makihilawason nga emperyo sang butig nga relihion pagadulaon sing dayon. Tuman na kalapit ina nga tion! Ano ang aton tindog subong mga indibiduwal sa pag-abot sinang importante nga tion? Kag sa talipuspusan sang dakung kapipit-an, kon malaglag na ang nabilin nga bahin sang malauton nga sistem ni Satanas, sa diin nga bahin masapwan kita nga nagadampig? Kon himuon naton ang nagakaigo nga tikang sa karon, ang aton kaluwasan mangin pat-od. Si Jehova nagasiling sa aton: “Apang ang nagapamati sa akon magapuyo sing malig-on.” (Hulubaton 1:33) Paagi sa padayon nga pag-alagad kay Jehova sing matutom kag sing malipayon sa tion sang talipuspusan sining sistema, mahimo mangin kalipikado kita sa pag-alagad kay Jehova sing dayon.
[Footnote]
a Tan-awa ang Insight on the Scriptures, ginbalhag sang Watchtower Bible and Tract Society of New York, Inc., Tomo 1, pahina 634-5.
Madumduman Mo Bala?
◻ Ano ang modernong-adlaw nga “kalangil-aran nga butang”?
◻ Sa anong kahulugan nga “ang kalangil-aran nga butang . . . yara sa balaan nga duog”?
◻ Ano ang nadalahig sa pagpalagyo padulong sa kaluwasan karon?
◻ Ngaa hilingagawon ina nga himuon?
[Retrato sa pahina 16]
Agod makalampuwas, ang mga sumulunod ni Jesus dapat magpalagyo sa gilayon