‘Magpakabalaan Kamo Bangod Ako Balaan’
“Pamatud-i ang inyo kaugalingon nga balaan, bangod ako si Jehova nga inyo Dios balaan.”—LEVITICO 19:2.
1. Sin-o ang pila sang ginapakabalaan nga mga tawo sang kalibutan?
ANG kalabanan sang dalagku nga mga relihion sang kalibutan may ginapakabalaan nga mga tawo. Ang bantog nga madre sa India nga si Mother Teresa masami nga ginatamod subong balaan bangod sang iya dedikasyon sa mga imol. Ginatawag ang papa nga “Balaan nga Amay.” Ang tagtukod sang moderno nga kahublagan sang mga Katoliko nga Opus Dei, si José María Escrivá, ginatamod sang pila ka Katoliko subong isa ka “modelo sang pagkabalaan.” Ang Hinduismo may mga swami, ukon balaan nga mga tawo. Ginhangad si Gandhi subong isa ka balaan nga tawo. Ang Budhismo may balaan nga mga monghe, kag ang Islam may balaan nga manalagna. Apang ano gid ang buot silingon sang mangin balaan?
2, 3. (a) Ano ang kahulugan sang mga tinaga nga “balaan” kag “pagkabalaan”? (b) Ano ang pila ka pamangkot nga dapat sabton?
2 Ang tinaga nga “balaan” ginapaathag subong “1. . . . naangot sa diosnon nga gahom; sagrado. 2. Ginapatungdan ukon takus sang pagsimba ukon daku nga pagtahod . . . 3. Nagakabuhi suno sa estrikto ukon mataas sing moral nga relihioso ukon espirituwal nga sistema . . .4. Espesipiko nga ginapakita ukon ginapain para sa isa ka relihioso nga katuyuan.” Sa konteksto sang Biblia, ang pagkabalaan nagakahulugan sing “relihioso nga katinlo ukon pagkaputli; pagkasagrado.” Suno sa reperensia sang Biblia nga Insight on the Scriptures, “ang orihinal nga Hebreong [tinaga] nga qoʹdhesh nagapaalinton sing ideya nga pagkanapain, pagkaeksklusibo, ukon pagpakabalaan sa Dios, . . . isa ka kahimtangan nga ginatigana sa pag-alagad sa Dios.”a
3 Ginsugo ang pungsod sang Israel nga mangin balaan. Nagsiling ang Kasuguan sang Dios: “Ako si Jehova nga inyo Dios; kag pakabalaana ang inyo kaugalingon kag pamatud-i ang inyo kaugalingon nga balaan, bangod ako balaan.” Sin-o ang Tuburan sang pagkabalaan? Paano mangin balaan ang dihimpit nga mga Israelinhon? Kag anong leksion ang makuha naton karon sa ginapatuman ni Jehova nga pagkabalaan?—Levitico 11:44.
Kon Ano ang Kaangtanan sang Israel sa Tuburan sang Pagkabalaan
4. Paano ginpakita ang pagkabalaan ni Jehova sa Israel?
4 Ang tanan nga may kaangtanan sa pagsimba sang Israel kay Jehova nga Dios dapat kabigon nga balaan kag tamdon nga subong sini. Ngaa? Bangod si Jehova mismo amo ang ginahalinan kag tuburan sang pagkabalaan. Ang rekord ni Moises tuhoy sa paghanda sing balaan nga tabernakulo kag sing mga panapton kag mga puni nagahinakop sa mga pulong: “Sang ulihi naghimo sila sing nagabadlak nga pinanid sang ulay nga bulawan, ang balaan nga tanda sang dedikasyon, kag ginsulat sa sini ang sinulatan sa tinigib nga inugpat-in: ‘Ang pagkabalaan iya ni Jehova.’ ” Ining nagabadlak nga pinanid sang ulay nga bulawan gintakod sa turbante sang mataas nga saserdote, kag ginapahangop sini nga ginpain sia para sa isa ka pag-alagad sa pinasahi nga pagkabalaan. Samtang nasaksihan nila ining ginsulat nga tanda nga nagabadlak sa silak sang adlaw, tayuyon nga ginapahanumdom ang mga Israelinhon sang pagkabalaan ni Jehova.—Exodo 28:36; 29:6; 39:30.
5. Paano makabig nga balaan ang dihimpit nga mga Israelinhon?
5 Apang paano mangin balaan ang mga Israelinhon? Paagi lamang sa ila suod nga kaangtanan kay Jehova kag sa ila putli nga pagsimba sa iya. Kinahanglan nila ang sibu nga ihibalo tuhoy sa “Labing Balaan nga Isa” agod masimba sia sa pagkabalaan, sa pisikal kag espirituwal nga katinlo. (Hulubaton 2:1-6; 9:10) Busa ang mga Israelinhon dapat magsimba sa Dios upod ang putli nga motibo kag putli nga tagipusuon. Ang bisan anong salimpapaw nga porma sang pagsimba makangilil-ad kay Jehova.—Hulubaton 21:27.
Kon Ngaa Ginpakamalaut ni Jehova ang Israel
6. Paano gintratar sang mga Judiyo sang adlaw ni Malaquias ang latok ni Jehova?
6 Gin-ilustrar ini sing maathag sang ang mga Israelinhon indi bug-os tagipusuon nga nagdala sing mapigaw, masakiton nga mga halad sa templo. Paagi sa iya manalagna nga si Malaquias, ginpakamalaut ni Jehova ang ila mapigaw nga mga halad: “ ‘Wala ako sing kahamuot sa inyo,’ siling ni Jehova sang kasuldadusan, ‘kag wala ako malipay sa dulot nga nagikan sa inyo kamot.’ . . . ‘Apang ginpasipalahan ninyo ako sang nagasiling kamo, “Ang latok ni Jehova dinagtaan, kag ang bunga sini talamayon, ang kalan-on sini.” Kag nagasiling kamo, “Yari karon! Daw ano ka makatalaka ini!” kag nagsinghot kamo sa sini,’ siling ni Jehova sang kasuldadusan. ‘Kag gindala ninyo ang ginkuha sa pakusog, kag ang piang, kag ang masakiton; huo, gindala ninyo ini subong dulot. Malipay bala ako sa sini sa inyo kamot?’ siling ni Jehova.”—Malaquias 1:10, 12, 13.
7. Anong dibalaan nga mga buhat ang ginhimo sang mga Judiyo sang ikalima nga siglo B.C.E.?
7 Gingamit sang Dios si Malaquias sa pagpakamalaut sa butig nga mga buhat sang mga Judiyo, ayhan sa tion sang ikalima nga siglo B.C.E. Ang mga saserdote indi maayo nga halimbawa, kag ang ila paggawi indi gid balaan. Ang mga tawo, nga nagasunod sa sinang pagpanguna, wala magpabilin sa ila mga prinsipio, tubtob sa punto nga ginbulagan nila ang ila mga asawa, ayhan agod makapangasawa sila sing lamharon pagano nga mga asawa. Si Malaquias nagsulat: “ ‘Si Jehova mismo nangin saksi sa tunga nimo kag sang asawa sang imo pagkapamatan-on, nga batok sa iya nagluib ka,b bisan pa sia ang imo kaupod kag ang asawa sang imo katipan. . . . Kag andami ninyo ang inyo kaugalingon nahanungod sa inyo espiritu, kag wala sing magluib sa asawa sang inyo pagkapamatan-on. Kay ginadumtan niya ang pagbulagay,’ siling ni Jehova ang Dios sang Israel.”—Malaquias 2:14-16.
8. Paano naapektuhan ang pila sa Cristianong kongregasyon sang moderno nga pagtamod sa diborsio?
8 Sa modernong panahon, sa madamong pungsod diin mahapos ang magdiborsio, nagdamo kaayo ang pagdiborsio. Bisan ang Cristianong kongregasyon naapektuhan. Sa baylo nga pangayuon ang bulig sang mga gulang sa paglandas sa mga problema kag tinguhaan nga magmadinalag-on ang ila pag-asawahay, ginadiborsiohan gilayon sang pila ang ila tiayon. Sa masami ang kabataan amo ang labi nga nagaantos subong kabayaran sini.—Mateo 19:8, 9.
9, 10. Paano naton hunahunaon ang aton pagsimba kay Jehova?
9 Subong sang nahibaluan na naton, bangod sang makahalanusbo espirituwal nga kahimtangan sang adlaw ni Malaquias, hayag nga ginpakamalaut ni Jehova ang pakulahaw nga pagsimba sang Juda kag ginpakita niya nga ang batunon lamang niya amo ang putli nga pagsimba. Indi bala ini magpahunahuna sa aton sa kalidad sang aton pagsimba kay Jehova nga Dios, ang Soberanong Ginuo sang uniberso, ang Tuburan sang matuod nga pagkabalaan? Nagadulot gid bala kita sa Dios sing balaan nga pag-alagad? Ginahuptan bala naton ang aton kaugalingon nga matinlo sa espirituwal?
10 Wala ini nagakahulugan nga mangin himpit kita, bangod imposible ini, ukon ipaanggid ang aton kaugalingon sa iban. Kundi nagakahulugan ini nga ang tagsa ka Cristiano dapat magsimba sa Dios sa iya labing masarangan nahisuno sa mga kahimtangan sang indibiduwal. Nagapatuhoy ini sa kalidad sang aton pagsimba. Ang aton sagrado nga pag-alagad amo dapat ang aton pinakamaayo—balaan nga pag-alagad. Paano ina himuon?—Lucas 16:10; Galacia 6:3, 4.
Ang Putli nga mga Tagipusuon Nagadul-ong sa Putli nga Pagsimba
11, 12. Diin nagasugod ang dibalaan nga buhat?
11 Maathag nga gintudlo ni Jesus nga ang yara sa tagipusuon makita sa ginahambal kag ginahimo sang isa ka tawo. Ginsilingan ni Jesus ang nagapakamatarong sa kaugalingon, apang dibalaan, nga mga Fariseo: “Mga kaliwat sang mga man-ug, paano bala kamo makapamulong sing mga butang nga maayo, nga kamo malaut? Kay sa kabuganaan sang tagipusuon nagapamulong ang baba.” Ginpakita niya sang ulihi nga ang malaut nga mga buhat nagasugod gikan sa malaut nga mga hunahuna sa tagipusuon, ukon nasulod nga tawo. Nagsiling sia: “Ang mga butang nga ginabungat sang baba nagagikan sa tagipusuon, kag ining mga butang nagadagta sa tawo. Halimbawa, sa tagipusuon nagagikan ang malaut nga hunahuna, pagpatay, panglahi, pakighilawas, pangawat, dimatuod nga pagsaksi, pasipala. Ini amo ang mga butang nga nagadagta sa tawo.”—Mateo 12:34; 15:18-20.
12 Nagabulig ini sa aton sa paghangop nga ang dibalaan nga mga buhat indi awtomatiko lamang ukon wala sing sadsaran. Mga resulta ini sang makadagta nga mga hunahuna nga nagapanago sa tagipusuon—sekreto nga mga handum kag ayhan mga dalamguhanon. Amo kon ngaa si Jesus nagsiling: “Nabatian ninyo nga ginsiling, ‘Dili ka magpanglahi.’ Apang nagasiling ako sa inyo nga ang tagsatagsa nga nagatulok sa babayi nga may kaibog sa iya nakapanglahi na sa iya sa tagipusuon niya.” Sa iban nga pulong, ang pagpakighilawas kag pagpanglahi nakapanggamot na sa tagipusuon antes mahanabo ang bisan anong buhat. Nian kon mahatagan sing nagakaigo nga kahigayunan, ang dibalaan nga mga panghunahuna mangin dibalaan nga buhat. Ang pakighilawas, panglahi, sodomya, pangawat, pasipala, kag apostasya amo ang pila sang mga resulta sini.—Mateo 5:27, 28; Galacia 5:19-21.
13. Ano ang pila ka halimbawa kon paano ang dibalaan nga mga panghunahuna makadul-ong sa dibalaan nga mga buhat?
13 Mahimo ini mailustrar sa lainlain nga paagi. Sa pila ka pungsod, madasig nga nagadamo ang mga casino, sa amo ginadugangan ang kahigayunan sa pagsugal. Ang isa mahimo nga masulay sa pagdangop sa sining daw solusyon sa pagtinguha nga lubaron ang iya mga problema sa pinansial. Ang malimbungon nga pangatarungan mahimo magganyat sa isa ka utod nga sikwayon ukon paluyahon ang iya mga prinsipio sa Biblia.c Halimbawa, ang mahapos nga pagtigayon sing pornograpiya, ayhan paagi sa telebisyon, mga video, mga kompyuter, ukon mga libro, makadul-ong sa isa ka Cristiano sa dibalaan nga buhat. Kon pasapayanan niya ang iya espirituwal nga hinganiban, antes niya mahibaluan ini, nahulog na sia sa imoralidad. Apang sa kalabanan nga kaso ang pagpakasala nagasugod sa hunahuna. Huo, sa mga kahimtangan kaangay sini, natuman ang mga pulong ni Santiago: “Ang tagsa ka tawo ginasulay kon ginabuyok sia kag ginahaylo sang iya kaugalingon nga kailigbon. Nian ang kailigbon kon nakapanamkon na nagapanganak sing sala.”—Santiago 1:14, 15; Efeso 6:11-18.
14. Paano ang madamo nakapanumbalik gikan sa ila dibalaan nga buhat?
14 Sing makalilipay, madamong Cristiano nga nakasala bangod sang kaluyahon ang nagapakita sing matuod nga paghinulsol, kag nabuligan sila sang mga gulang nga mapasag-uli sa espirituwal. Bisan ang madamo nga ginsikway bangod sang kakulang sa paghinulsol nakamarasmas sang ulihi kag napasag-uli sa kongregasyon. Narealisar nila nga madali sila nadaug ni Satanas sang gintugutan nila nga manggamot ang dibalaan nga panghunahuna sa tagipusuon.—Galacia 6:1; 2 Timoteo 2:24-26; 1 Pedro 5:8, 9.
Ang Hangkat—Sa Pag-atubang sa Aton mga Kaluyahon
15. (a) Ngaa dapat naton atubangon ang aton mga kaluyahon? (b) Ano ang makabulig sa aton sa pagbaton sang aton mga kaluyahon?
15 Dapat naton panikasugan nga kilalahon gid ang aton tagipusuon. Handa bala kita sa pag-atubang sa aton mga kaluyahon, batunon ini, kag nian manghikot sa paglandas sini? Handa bala kita sa pagpamangkot sa isa ka bunayag nga abyan kon paano kita mag-uswag, kag nian mamati sa laygay? Agod makapabilin nga balaan, dapat naton landason ang aton mga kakulangan. Ngaa? Bangod nahibaluan ni Satanas ang aton mga kaluyahon. Gamiton niya ang iya malimbungon nga mga pamaagi agod pukawon kita sa pagpakasala kag sa paggawi sing dibalaan. Paagi sa iya malimbungon nga mga buhat, ginatinguhaan niya nga ihamulag kita gikan sa gugma sang Dios agod nga indi na kita balaan kag mapuslanon para sa pagsimba kay Jehova.—Jeremias 17:9; Efeso 6:11; Santiago 1:19.
16. Anong pagsumpakilay ang naeksperiensiahan ni Pablo?
16 Si apostol Pablo man nakaeksperiensia sing mga kabudlayan kag mga pagtilaw, subong sang ginsiling niya sa iya sulat sa mga Romano: “Nakahibalo ako nga sa akon, kon sayuron, sa akon unod, wala sing nagapuyo nga maayo; kay ang ikasarang sa pagbuot yari sa akon, apang ang ikasarang sa paghimo sing maayo wala. Kay ang maayo nga luyag ko wala ko ginahimo, apang ang malaut nga indi ko luyag amo ang ginahimo ko. . . . Nagakalipay ako sa kasuguan sang Dios suno sa akon nasulod nga kaugalingon, apang nakita ko sa akon mga bahin ang tuhay nga kasuguan nga nagapakig-away batok sa kasuguan sang akon hunahuna kag nagadala sa akon sa kabihagan sa kasuguan sang sala nga yari sa akon mga bahin.”—Roma 7:18-23.
17. Paano nagmadinalag-on si Pablo sa iya pagpakig-away batok sa mga kaluyahon?
17 Karon ang importante nga punto sa kahimtangan ni Pablo amo nga ginbaton niya ang iya mga kaluyahon. Walay sapayan sini, nagsiling sia: “Nagakalipay ako sa kasuguan sang Dios suno sa akon nasulod [espirituwal] nga kaugalingon.” Ginhigugma ni Pablo ang maayo kag gindumtan ang malain. Apang nagpakig-away sia gihapon, kaangay sang pagpakig-away naton tanan—batok kay Satanas, sa kalibutan, kag sa unod. Gani paano kita magmadinalag-on sa pagpakig-away agod makapabilin nga balaan, nga nahamulag gikan sa sining kalibutan kag sa panghunahuna sini?—2 Corinto 4:4; Efeso 6:12.
Paano Kita Makapabilin nga Balaan?
18. Paano kita makapabilin nga balaan?
18 Ang pagkabalaan indi maagom paagi sa pagpahapos ukon paagi sa pagpatuyang sa kaugalingon. Ina nga sahi sang tawo pirme nga mangita sing mga balibad para sa iya paggawi kag magatinguha nga basulon ang iban. Ayhan kinahanglan nga tun-an naton nga mangin responsable sa aton mga binuhatan kag indi mangin kaangay sang pila nga nagsiling nga ang ginhalinan nga pamilya ukon pinanubli nga batasan amo ang nagbuot sang ila mga buhat. Ang gamot sini nahamtang sa tagipusuon sang indibiduwal. Ginahigugma bala niya ang pagkamatarong? nagahandum sang pagkabalaan? nagahandum sing pagpakamaayo sang Dios? Maathag nga ginpakita sang salmista nga kinahanglan ang pagkabalaan sang magsiling sia: “Palayo ka sa malaut, kag himua ang maayo; pangitaa ang paghidait, kag sunda ini.” Si apostol Pablo nagsulat: “Tuguti nga ang inyo gugma wala sing pagkasalimpapaw. Kangil-ari ang malaut, manguyapot sing malig-on sa maayo.”—Salmo 34:14; 97:10; Roma 12:9.
19, 20. (a) Paano naton mapauswag ang aton panghunahuna? (b) Ano ang nalakip sa epektibo personal nga pagtuon?
19 ‘Makapanguyapot [kita] sing malig-on sa maayo’ kon tamdon naton ang mga butang gikan sa pagtamod ni Jehova kag kon may hunahuna kita ni Cristo. (1 Corinto 2:16) Paano ini mahimo? Paagi sa regular nga pagtuon kag pagpamalandong sa Pulong sang Dios. Pirme gid ini ginahatag nga laygay! Apang serioso bala kita sa sini? Halimbawa, ginatun-an mo gid bala ining magasin, ginabasa ang mga teksto sa Biblia, antes ka magkadto sa miting? Ang pagtuon wala nagakahulugan nga kuritan lamang ang pila ka prase sa tagsa ka parapo. Ang ginatun-an nga artikulo sarang mabasa sing padali kag makuritan sa sulod sang mga 15 minutos. Nagakahulugan bala ina nga natun-an naton ang artikulo? Sa pagkamatuod, mahimo maglawig sing isa ka oras ukon duha ang pagtuon kag mahangpan ang espirituwal nga benepisyo nga ginahatag sang tagsa ka artikulo.
20 Ayhan kinahanglan nga disiplinahon naton ang aton kaugalingon nga indi magtan-aw sing telebisyon sa sulod sang pila ka oras kada semana kag magkonsentrar gid sa aton personal nga pagkabalaan. Ang aton regular nga pagtuon nagapauswag sa aton sa espirituwal, nagapahulag sa hunahuna sa paghimo sing husto nga mga desisyon—mga desisyon nga nagadul-ong sa “balaan nga mga paggawi.”—2 Pedro 3:11; Efeso 4:23; 5:15, 16.
21. Anong pamangkot ang pagasabton pa?
21 Ang pamangkot karon amo, Sa ano pa nga mga hilikuton kag paggawi nga mangin balaan kita subong mga Cristiano, subong nga si Jehova balaan? Ang masunod nga artikulo magahatag sing pila ka materyal nga dapat binagbinagon sing maayo.
[Mga footnote]
a Ining duha ka tomo nga reperensia ginbalhag sang Watchtower Bible and Tract Society of New York, Inc.
b Para sa mas kompleto nga pagbinagbinag kon ano ang buot silingon sang ‘pagluib,’ tan-awa ang Magmata! sang Pebrero 8, 1994, pahina 14, “Ano nga Sahi sang Pagdiborsio ang Ginadumtan sang Dios?”
c Para sa dugang nga impormasyon sa kon ngaa ang pagsugal dibalaan nga paggawi, tan-awa ang Magmata! sang Agosto 8, 1994, pahina 12-13, nga ginbalhag sang Watchtower Bible and Tract Society of New York, Inc.
Madumduman Mo Bala?
◻ Paano nakilala ang Tuburan sang pagkabalaan sa Israel?
◻ Sa anong mga paagi nga ang pagsimba sang mga Israelinhon dibalaan sang adlaw ni Malaquias?
◻ Diin nagasugod ang dibalaan nga paggawi?
◻ Agod mangin balaan, ano ang dapat naton kilalahon?
◻ Paano kita makapabilin nga balaan?