Malig-on nga Nagasentro sang mga Mata kag Tagipusuon sa Padya

PANUGIRON NI EDITH MICHAEL

Sang maaga nga bahin sang katuigan 1930, nagapuyo anay kami malapit sa St. Louis Mis­sou­ri, E.U.A., sang magduaw ang isa sang mga Saksi ni Jehova. Natabuan nga nabugto ang halayan, kag nahulog sa lunang ang nagapugati nga mga bayo ni Nanay. Ginbaton niya ang gintanyag nga libro, agod makahalin ang babayi, kag ginbutang ini sa bulutangan sang libro, kag ginkalipatan ini.

MGA tuig sadto sang de­pres­sion, kag nadulaan sing trabaho si Tatay. Isa ka adlaw namangkot sia kon may mabasa sa balay. Ginsugiran sia ni Nanay tuhoy sa mga libro. Ginbasa niya ini, kag wala madugay nagsiling sia: “Ga, amo ini ang kamatuoran!”

“Hmp, isa lang ina ka relihion nga nagakinahanglan sing kuwarta kaangay sang iban,” sabat niya. Apang, ginpapungko sia ni Tatay kag gintan-aw ang mga kasulatan upod sa iya. Sang ginhimo niya ini, nakumbinsi man sia. Sa tapos sadto ginpangita nila ang mga Saksi kag nasapwan nila nga nagatipon sila sa isa ka arkilado nga tilipunan malapit sa sentro sang St. Louis, isa ka tilipunan nga ginagamit para sa mga saot kag iban pa nga okasyon.

Gindala ako nanday Tatay kag Nanay​—⁠mga tatlo ka tuig ako sadto​—⁠kag nakit-an namon ang tilipunan, apang may ginahiwat nga sinaot. Namangkot si Tatay tuhoy sa oras sang miting, kag nagbalik kami sang ulihi. Nagsugod man kami sa pagtambong sa semanal nga pagtuon sa Biblia malapit sa amon puluy-an. Ginahiwat ini sa balay sang babayi nga una nga nagduaw sa amon. “Ngaa indi man ninyo pagdalhon ang inyo kabataan nga lalaki?” pamangkot niya. Nahuya si Nanay sa pagsiling nga wala sila sing sapatos. Sang ginpaathag niya ini sang ulihi, naghatag sila sing mga sapatos, kag ang akon mga utod nga lalaki nagsugod sa pagtambong sa mga miting upod sa amon.

Ginhatagan si Nanay sing mapanaksihan nga teritoryo malapit sa amon puluy-an, kag ginsugdan niya ang pamalaybalay nga ministeryo. Nag-upod ako, nga nagapalipod sa iya likod. Sang indi pa sia makahibalo magmaneho, nagalakat kami sing sobra isa ka kilometro agod magsakay sa bus padulong sa mga miting sa St. Louis. Bisan indi maayo ang panahon, wala gid namon ginawasi ang mga miting.

Sang 1934, ginbawtismuhan sanday Nanay kag Tatay. Luyag ko man magpabawtismo, kag padayon ako nga namilit tubtob nga ginpangabay ni Nanay ang isa ka may edad nga Saksi nga hambalon ako tuhoy sini. Madamo sia sing ginpamangkot sa paagi nga akon mahangpan. Nian ginsilingan niya ang akon mga ginikanan nga indi ako dapat punggan sa pagpabawtismo; basi makahalit ini sang akon espirituwal nga pagtubo. Gani sang masunod nga tig-linit ginbawtismuhan ako, sang anom pa lang ako ka tuig.

Naluyagan ko ang pulyeto nga Home and Happiness, nga ginadaladala ko sa tanan nga tion, ginabutang pa gani ini sa idalom sang akon ulunan kon nagatulog ako. Sing sulit-sulit, ginapangabay ko si Nanay nga basahon ini sa akon, tubtob nga nasaulo ko ini. Ang likod sini may laragway sang isa ka bata nga babayi sa Paraiso upod sa isa ka leon. Ginasiling ko nga ako yadto nga bata. Yadto nga laragway nakabulig sa akon nga isentro ang akon mga mata sa padya nga kabuhi sa bag-ong kalibutan sang Dios.

Mahuluy-on ako katama, apang bisan nga nagakurog ako, pirme ako nagasabat sa mga pamangkot sa Pagtinuon sa Lalantawan sang kongregasyon.

Sing makapasubo, ginhadlukan si Tatay nga madulaan sia sing trabaho, gani nag-untat sia sa pagpakig-upod sa mga Saksi. Amo man ang akon mga utod nga lalaki.

Bug-os Tion nga Ministeryo

Gintugutan ni Nanay nga iparada sang mga payunir, ukon bug-os tion nga mga ministro, ang ila trail­er sa likod sang amon balay, kag pagkatapos sang klase nagaupod ako sa ila sa ministeryo. Sang ulihi luyag ko magpayunir, apang ginpamatukan ini ni Tatay, nagapati nga kinahanglan ko pa ang dugang sekular nga edukasyon. Sang ulihi nakumbinsi sia ni Nanay nga tugutan ako nga magpayunir. Gani sang Hunyo 1943, sang 14 anyos ako, ginsugdan ko ang bug-os tion nga ministeryo. Agod makaamot sa mga galastuhon sa sulod sang balay, nagtrabaho ako sing part-time, kag kon kaisa sing full-time. Sa gihapon nalab-ot ko ang bulanan nga tulumuron nga 150 oras sa pagbantala nga hilikuton.

Sang ulihi nakakita ako sing kaupod nga payunir, si Dor­othy Craden, nga nagsugod sa pagpayunir sang Enero 1943, sang 17 anyos sia. Isa sia anay ka debotado nga Katoliko, apang pagkatapos sing anom ka bulan nga pagtuon sa Biblia, ginbawtismuhan sia. Sa sulod sang madamo nga tinuig isa sia ka tuburan sang pagpalig-on kag kusog sa akon, kag ako man sa iya. Nangin suod pa kami sangsa mag-utod sa unod.

Kutob sang 1945, magkaupod kami nga nagpayunir sa gamay nga mga banwa sa Mis­sou­ri nga wala sing mga kongregasyon. Sa Bowl­ing ­Green naghimos kami sing isa ka tilipunan; nagkadto si Nanay kag ginbuligan kami. Nian ginduaw namon ang tanan nga puluy-an sa banwa kada semana kag gin-agda ang mga tawo sa isa ka pamulongpulong publiko nga ginhimos namon para sa mga kauturan nga lalaki halin sa St Louis sa pagkadto kag sa pagpamulongpulong. Mga 40 tubtob 50 ang nagatambong kada semana. Sang ulihi ginhimo namon ang kasubong sini sa Lou­i­si­ana, diin gin-arkilahan namon ang isa ka templo sang mga Mason. Agod mabayaran ang arkila, nagbutang kami sing mga kahon alamutan, kag kada semana nabayaran namon ang tanan nga balayran.

Sang ulihi nagkadto kami sa Mex­i­co, Mis­sou­ri, diin gin-arkilahan namon ang isa ka hulot sa isa ka balaligyaan. Gin-areglar namon ini agod magamit sang isa ka gamay nga kongregasyon didto. Ang tinukod may katupad nga mga kuwarto, nga ginpuy-an namon. Nagbulig man kami sa paghimos sing mga pamulongpulong publiko sa Mex­i­co. Nian nagkadto kami sa kapital sang estado, sa Jef­fer­son City, diin kada aga sa tungatunga nayon sang semana ginakadtuan namon ang mga opisyales publiko sa ila mga opisina. Nagpuyo kami sa isa ka kuwarto sa ibabaw sang Kingdom Hall upod kay Stel­la Wil­lie, nga daw nangin iloy namon.

Halin didto nagkadto kami nga tatlo sa banwa sang Fes­tus kag sa Cryst­al City, nga nagainguray lang. Nagpuyo kami sa anay kurungan sang manok nga ginhimo nga balay sa likod sang balay sang isa ka interesado nga pamilya. Sanglit wala sing bawtismado nga mga lalaki, kami ang nagdumala sang tanan nga miting. Subong part-time nga trabaho, nagbaligya kami sing mga kosmetiko. Pigado kami sa materyal. Sa kamatuoran, indi gani namon mapakaayo ang buslot sa suwelas sang amon mga sapatos, gani kada aga ginasuksukan namon ini sing bag-o nga card­board, kag kada gab-i masiglaba kami sang amon nagaisahanon nga bayo.

Sang maaga nga bahin sang 1948, sang 19 anyos ako, nakabaton kami ni Dor­othy sing imbitasyon sa ika-12 nga klase sang Watchtower Bible School of Gilead para sa mga misyonero. Pagkatapos sang lima ka bulan nga pag-eskwela, ang isa ka gatos ka estudyante naggradwar sang Pebrero 6, 1949. Isa gid yadto ka malipayon nga tion. Ang akon mga ginikanan nagsaylo sa Cal­i­for­nia, kag halin didto nag-abot si Nanay agod makatambong.

Padulong sa Amon Asaynment

Beinte otso ka naggradwar ang gin-asayn sa Italya​—⁠anom, lakip sa amon ni Dor­othy, ang gin-asayn sa Mi­lan. Sang Marso 4, 1949, naghalin kami sa New York sakay sa isa ka barko sang Italya nga Vulca­nia. Ang biyahe naglawig sing 11 ka adlaw, kag ang kalabanan sa amon gindagat bangod sang dalagku nga balod. Si Utod Benanti nagkadto sa pantalan sang Gen­oa sa pagsugat sa amon kag gindala kami pabalik sa Mi­lan sakay sa tren.

Sang pag-abot namon sa balay sang mga misyonero sa Mi­lan, nasapwan namon ang mga bulak nga ginbutang sang isa ka Italyana nga bata sa tagsa namon ka hulot. Tinuig sang ulihi ini nga bata, si Ma­ria Me­rafi­na, nag-eskwela sa Gilead, nagbalik sa Italya, kag nag-alagad kami nga magkaupod sa balay sang mga misyonero!

Sang aga sang pag-abot namon sa Mi­lan, naglaaw kami sa bintana sang banyo. Sa likod sang amon puluy-an yara ang isa ka daku nga apart­ment nga ginbombahan. Isa ka Amerikano nga manugbomba ang aksidente nga naghulog sing isa ka bomba nga nagpatay sa 80 ka pamilya nga nagapuyo didto. Sang isa pa ka tion, isa ka pabrika ang wala maigo kag ang mga bomba nag-igo sa isa ka eskwelahan nga nagpatay sa 500 ka kabataan. Bangod sini naugot ang mga tawo sa mga Amerikano.

Ang mga tawo lapyo na sa inaway. Madamo ang nagasiling nga kon may isa pa ka inaway, indi na sila magkadto sa mga palanaguan sa bomba kundi magpabilin sa ila mga balay kag maghikog paagi sa pagpuot sang ila kaugalingon sa gas. Ginpasalig namon sila nga nagkari kami agod itiglawas, indi ang Estados Unidos ukon ang bisan anong himo-tawo nga panguluhan, kundi ang Ginharian sang Dios, nga magatapos sang tanan nga inaway kag sang pag-antos nga ginadala sini.

Sa daku nga siudad sang Mi­lan, ang nagaisahanon nga kongregasyon sing sulusobra 20 ka tawo nagatipon sa puluy-an sang mga misyonero. Wala pa sadto maorganisar ang mga teritoryo nga bantalaan , gani nagsugod kami sa pagpanaksi sa isa ka daku nga apartment. Sa una nga ganhaan, nakilala namon si G. Gian­di­notti, nga luyag pahalinon ang iya asawa sa simbahan, gani ginbaton niya ang isa sang amon mga publikasyon. Si Gng. Gian­di­not­ti isa ka sinsero nga babayi, nga madamo sing pamangkot. “Malipay ako kon makatuon kamo sa paghambal sing Italyano,” siling niya, “agod matudluan ninyo ako sing Biblia.”

Mataas ang kisame sang ila apartment kag madulom ang suga, gani ginatungtong niya ang iya bangko sa lamesa kon gab-i agod makapalapit sia sa suga sa pagbasa sing Biblia. “Kon magtuon ako sing Biblia upod sa inyo,” pamangkot niya, “puwede pa bala ako makakadto sa simbahan?” Ginsilingan namon sia nga depende ini sa iya. Nagakadto sia sa simbahan sa aga sang Domingo kag nagatambong sa amon mga miting kon hapon. Nian isa ka adlaw nagsiling sia, “indi na ako magkadto sa simbahan.”

“Ngaa?” pamangkot namon.

“Bangod wala nila ginatudlo ang Biblia, kag nasapwan ko ang kamatuoran paagi sa pagtuon sing Biblia upod sa inyo.” Nabawtismuhan sia kag gintudluan niya ang madamo nga babayi nga nagakadto sa simbahan kada adlaw. Sang ulihi ginsugiran niya kami nga kon ginsilingan namon sia nga indi magkadto sa simbahan, ayhan nag-untat sia sa pagtuon kag indi gid matun-an ang kamatuoran.

Bag-o nga mga Asaynment

Sang ulihi kami ni Dor­othy, upod sang apat pa ka misyonero, gin-asayn sa siudad sang Italya nga Trieste, nga sakop anay sang mga tropa sang Britanya kag Amerika. May napulo lamang anay ka Saksi didto, apang nagdamo ini. Nagbantala kami sa Trieste sa sulod sang tatlo ka tuig, kag sang maghalin kami, may 40 na ka manugbantala sang Ginharian, 10 sa ila ang payunir.

Ang amon masunod nga asaynment amo ang siudad sang Verona, nga wala sing kongregasyon. Apang sang gin-ipit sang simbahan ang sekular nga mga awtoridad, ginpilit kami sa paghalin. Gin-asayn kami ni Dor­othy sa Roma. Didto gin-arkilahan namon ang isa ka kompleto sing kasangkapan nga kuwarto, kag nagpanghikot kami sa teritoryo nga malapit sa Batikano. Sang didto kami nagkadto si Dor­othy sa Lebanon agod mamana kay John Chimik­lis. Nangin magkaupod kami sa halos 12 ka tuig, kag ginhidlaw gid ako sa iya.

Sang 1955 isa ka puluy-an misyonero sa isa pa ka bahin sang Roma ang nabuksan sa isa ka kalye nga gintawag New Appian Way. Ang isa sang apat nga yara sa puluy-an amo si Maria Me­ra­fi­na, ang bata nga babayi nga nagbutang sing mga bulak sa amon mga kuwarto sang gab-i nga nag-abot kami sa Mi­lan. Isa ka bag-o nga kongregasyon ang natukod sa sini nga duog sang siudad. Pagkatapos sang internasyonal nga kombension sa Roma sadto nga tig-ilinit, nakatambong ako sa kombension sa Nu­rem­berg, sa Alemanya. Daw ano ka makalilipay nga makilala yadtong nag-antos sing tuman sa idalom sang rehimen ni Hitler!

Balik sa Estados Unidos

Sang 1956, bangod sang problema sa panglawas, nagbalik ako sa Estados Unidos agod magbakasyon. Apang wala ko gid gin-untat nga isentro ang akon mga mata sa padya sang pag-alagad kay Jehova karon kag tubtob sa walay katapusan sa iya bag-ong kalibutan. Ginplano ko nga magbalik sa Italya. Apang, nakilala ko si Or­ville Mi­chael, nga nagaalagad sa bug-os kalibutan nga ulong talatapan sang mga Saksi ni Jehova sa Brook­lyn, New York. Nagpakasal kami pagkatapos sang internasyonal nga kombension sa New York City sang 1958.

Wala madugay pagkatapos nagsaylo kami sa Front Royal, Vir­gin­ia, diin nag-alagad kami upod sa isa ka gamay nga kongregasyon. Nagpuyo kami sa gamay nga apartment sa likod sang Kingdom Hall. Sang ulihi, sang Marso 1960 kinahanglan namon nga magbalik sa Brook­lyn sa pagpangita sing sekular nga trabaho agod mabayaran ang amon mga balayran. Nagtrabaho kami sa pagpaninlo sa lainlain nga mga bangko sa gab-i agod makapadayon kami sa bug-os tion nga pag-alagad.

Samtang didto kami sa Brooklyn, napatay ang akon amay, kag ang iloy sang akon bana gin-stroke sing haganhagan. Gani namat-od kami nga magsaylo a Or­e­gon agod mangin malapit sa amon mga iloy. Nakakita kami sing part-time nga sekular nga trabaho kag nagpadayon sa payunir nga ministeryo didto. Sang tigragas sang 1964, kami upod sang amon mga iloy naglakbay libot sa Estados Unidos agod magtambong sa tuigan nga miting sang ­Watch Tow­er Bi­ble and ­Tract So­ciety sa Pitts­burgh, Penn­syl­vania.

Sang pagduaw namon sa Rhode Island, ginpalig-on kami sang manugtatap sa sirkito, si Ar­len ­Meier, kag sang iya asawa nga magkadto sa kapital sang estado, ang Providence, diin daku ang kinahanglanon sa mga manugbantala sang Ginharian. Ginpalig-on kami sang amon mga iloy nga batunon ining bag-ong asaynment, gani pagpauli namon sa Or­e­gon, ginbaligya namon ang kalabanan sang amon mga kagamitan sa balay kag nagsaylo.

Sa Eskwelahan Gilead sa Liwat

Sang tig-ilinit sang 1965, nagtambong kami sa isa ka kombension sa ­Yankee Sta­di­um. Didto nag-aplay kami para sa Eskwelahan sang Gil­ead subong magtiayon. Mga isa ka bulan sang ulihi, nakibot kami nga makabaton sing mga aplikasyon, nga kinahanglan ibalik sa sulod sang 30 ka adlaw. Nabalaka ako sa pagkadto sa malayo nga pungsod sanglit indi maayo ang panglawas ni Nanay. Apang ginpalig-on niya ako: “Sulati inang mga aplikasyon. Nahibaluan mo nga dapat mo pirme batunon ang bisan anong pribilehiyo sang pag-alagad nga ginatanyag ni Jehova!”

Tuman na yadto. Ginsulatan namon ang mga aplikasyon kag ginpadala ini. Nakibot gid kami sang makabaton kami sing mga imbitasyon sa ika-42 nga klase, nga nagsugod sang Abril 25, 1966! Ang Eskwelahan Gilead nahamtang sadto sa Brook­lyn, New York. Kulangkulang lima ka bulan sang ulihi, 106 sa amon ang naggradwar sang Septiembre 11, 1966.

Gintangdo sa Argentina

Duha ka adlaw pagkatapos sang gradwasyon, nagpadulong kami sa Argentina sakay sa Peru­vian Air­lines. Sang pag-abot namon sa Bue­nos Ai­res, ang manugtatap sang sanga, si ­Charles Ei­sen­how­er, nagsugat sa amon sa erport. Ginbuligan niya kami sa mga adwana kag gindala kami sa sanga. Isa ka adlaw ang ginhinguyang namon sa pagpang-abre kag pag-areglar sang amon mga kagamitan; nian nagsugod ang amon klase sa Espanyol. Ginatun-an namon ang Espanyol sing 11 ka oras kada adlaw sa una nga bulan. Sa ikaduha nga bulan, gintun-an namon ang hambal sing apat ka oras kada adlaw kag nagpakigbahin sa pag-alagad sa latagon.

Nagpabilin kami sa Bue­nos Ai­res sa sulod sang lima ka bulan kag nian gin-asayn kami sa Rosario, isa ka daku nga siudad mga apat ka oras paaminhan sakay sa tren. Sa tapos makaalagad didto sing 15 ka bulan, ginpadala kami sa mas malayo paaminhan sa Santiago del Estero, isa ka siudad sa mainit nga desyerto nga probinsia. Sang didto kami, sang Enero 1973, napatay ang akon iloy. Wala ko sia makita sa sulod sang apat ka tuig. Ang nakabulig sa akon sa akon kalisod amo ang pat-od nga paglaum sang pagkabanhaw subong man ang pagkahibalo nga nagaalagad ako sa naluyagan sang akon iloy.​—⁠Juan 5:​28, 29; Binuhatan 24:⁠15.

Ang mga tawo sa Santiago del Estero mga mainabyanon, kag mahapos ang magsugod sing pagtuon sa Biblia. Sang pag-abot namon sang 1968, may 20 tubtob 30 nga nagatambong sa mga miting, apang walo ka tuig sang ulihi may kapin sa isa ka gatos sa amon kongregasyon. Dugang pa, may duha ka bag-o nga kongregasyon nga may 25 kag 50 ka manugbantala sa malapit nga mga banwa.

Balik Liwat sa Estados Unidos

Bangod sang mga problema sa panglawas, sang 1976 gin-asayn kami pabalik sa Estados Unidos subong mga espesyal payunir​—⁠sa Fay­ette­ville, Aminhan nga Carolina. Madamo sang nagahambal sing Espanyol nga tawo didto gikan sa Sentral kag Bagatnan nga Amerika, sa Dominican Republic, Puerto Rico, kag sa Espanya pa gani. Madamo kami sang ginatun-an sa Biblia, kag sang ulihi isa ka Espanyol nga kongregasyon ang nasugdan. Naghinguyang kami sing mga walo ka tuig sa sadtong asaynment.

Apang, kinahanglan namon nga mangin mas malapit sa akon ugangan nga babayi, nga tigulang na kag inutil. Nagapuyo sia sa Port­land, Or­e­gon, gani nakabaton kami sing bag-o nga asaynment sa Espanyol nga kongregasyon sa Van­cou­ver, Wash­ing­ton, nga malapit lang sa Port­land. Gamay lamang ang kongregasyon sang mag-abot kami sang Disiembre 1983, apang madamo sing nagatambong nga mga bag-uhan.

Sang Hunyo 1996, nalab-ot ko ang 53 ka tuig nga pag-alagad sing bug-os tion, kag ang akon bana nakakompleto sing 55 ka tuig sang Enero 1, 1996. Sa sulod sining malawig nga tinuig, natigayon ko ang pribilehiyo nga mabuligan ang ginatos nga makatigayon sing ihibalo sang kamatuoran sang Pulong sang Dios kag nagdedikar sang ila kabuhi kay Jehova. Madamo sa ila ang nagaalagad na karon subong mga gulang kag bug-os tion nga mga ministro.

Kon kaisa may mga nagapamangkot sa akon kon bala naghinulsol ako nga wala ako magbata. Ang katunayan amo, ginpakamaayo ako ni Jehova sing madamong espirituwal nga mga anak kag mga apo. Huo ang akon kabuhi nangin makahulugan kag makapaladya sa pag-alagad kay Jehova. Madumduman ko ang anak nga babayi ni Jepte, nga naghinguyang sang iya kabuhi sa pag-alagad sa templo kag wala gid makapamata bangod sang iya daku nga pribilehiyo sa pag-alagad.​—⁠Hukom 11:​38-40.

Madumduman ko pa ang akon pagdedikar kay Jehova sang bata pa ako. Ang larawan sang Paraiso maathag gihapon sa akon hunahuna karon subong sadto. Ginasentro ko gihapon ang akon mga mata kag tagipusuon sa padya nga kabuhi nga walay katapusan sa bag-ong kalibutan sang Dios. Huo, ang akon handum amo ang pag-alagad kay Jehova, indi lamang sa sulod sang mga 50 ka tuig, kundi sing walay katapusan​—⁠sa idalom sang iya Paggahom sa Ginharian.

[Retrato sa pahina 23]

Si Dorothy Craden, nga nagaagbay sa akon, kag kaupod nga mga payunir sang 1943

[Retrato sa pahina 23]

Sa Roma, Italya, upod sa pareho nga mga misyonero sang 1953

[Retrato sa pahina 25]

Upod sa akon bana