Ginatinguhaan Mo Bala ang Pagkatadlong?

“Kon may pagkatadlong kag kon may takus dayawon, painuinuha ining mga butang.”​—⁠FILIPOS 4:⁠8.

1. Ano ang kalainan, kag ngaa wala ini magdagta sang pagsimba kay Jehova?

ANG kalainan amo ang moral nga kalautan ukon kagarukan. Lapnag ini sa kalibutan nga ginapuy-an naton. (Efeso 2:​1-3) Apang, si Jehova nga Dios indi magatugot nga mahigkuan ang iya matinlo nga pagsimba. Ang Cristianong mga publikasyon, miting, asambleya, kag kombension nagahatag sa aton sing suno-sa-tion nga mga paandam batok sa dimatarong nga paggawi. Nagabaton kita sing maayong Makasulatanhon nga bulig nga ‘manguyapot sa kon ano ang maayo’ sa mga mata sang Dios. (Roma 12:9) Busa, subong isa ka organisasyon, ang mga Saksi ni Jehova nagapanikasog nga mangin matinlo, matadlong. Apang kamusta kita subong mga indibiduwal? Sa pagkamatuod, ginatinguhaan mo bala ang pagkatadlong?

2. Ano ang pagkatadlong, kag ngaa kinahanglan ang panikasog agod magpabilin nga matadlong?

² Ang pagkatadlong amo ang ekselente nga moralidad, pagkaayo, husto nga paggawi kag panghunahuna. Indi ini mahinay-maghulag nga kinaiya kundi isa nga aktibo, positibo. Ang pagkatadlong indi lamang paglikaw sa sala; nagakahulugan ini sing pagtinguha sa kon ano ang maayo. (1 Timoteo 6:11) Si apostol Pedro naglaygay sa mga masigka-Cristiano: “Idugang sa inyo pagtuo ang pagkatadlong.” Paano? Paagi “sa pagdugang ninyo bilang sabat [sa hamili nga mga saad sang Dios] sa tanan hanuot nga panikasog.” (2 Pedro 1:5) Bangod sang aton pagkamakasasala, daku gid nga panikasog ang kinahanglan agod magpabilin nga matadlong. Apang, nahimo ini sang mahadlukon-sa-Dios nga mga indibiduwal sang nagligad, bisan walay sapayan sang daku nga mga sablag.

Gintinguhaan Niya ang Pagkatadlong

3. Sa anong malaut nga mga buhat nakasala si Hari Acaz?

³ Ang Kasulatan nagaunod sing madamong report tuhoy sa mga nagtinguha sing pagkatadlong. Halimbawa, binagbinaga ang matadlong nga si Ezequias. Ang iya amay, nga si Hari Acaz sang Juda, mahimo nga nagsimba kay Moloc. “Nagsugod sa paghari si Acaz sang duha ka pulo ka tuig sia, kag naghari sia sing napulo kag anom ka tuig sa Jerusalem; kag wala sia maghimo sing matarong sa mga mata ni Jehova nga iya Dios kaangay ni David nga iya katigulangan. Kag naglakat sia sa dalanon sang mga hari sang Israel, kag bisan ang iya mismo anak nga lalaki ginpaagi niya sa kalayo, suno sa kangil-aran nga mga butang sang mga pungsod nga ginsubol ni Jehova gikan sa atubangan sang katawhan sang Israel. Kag sia naghalad kag nagsunog sing incienso sa mataas nga mga duog kag sa ibabaw sang mga kabakuluran kag sa idalom sang tagsa ka kahoy nga hilaw.” (2 Hari 16:​2-4) Ang iban nagasiling nga ang ‘pagpaagi sa kalayo’ nagakahulugan sing isa ka sahi sang rito sa pagputli kag indi paghalad sa tawo. Apang, ang libro nga Molech​—⁠A God of Human Sacrifice in the Old Testament, ni John Day, nagasiling: “May yara ebidensia sa klasiko kag Punicong [Carthaginianhon] nga mga ginhalinan, subong man arkeolohiko nga ebidensia, sang paghalad sing mga tawo . . . sang mga Canaanhon, gani wala sing rason nga duhaduhaan ang mga pagsambit sang Daan nga Testamento sa [paghalad sing mga tawo].” Dugang pa, ang 2 Cronica 28:3 nagasiling sing espesipiko nga si Acaz “nagsunog sang iya mga lalaking anak sa kalayo.” (Ipaanggid ang Deuteronomio 12:​31; Salmo 106:​37, 38.) Daw ano gid kalain nga mga buhat!

4. Paano naggawi si Ezequias sa puno sing kalainan nga palibot?

⁴ Ano ang ginhimo ni Ezequias sa sining puno sing kalainan nga palibot? Ang ika-119 nga Salmo makawiwili, kay ang iban nagapati nga ginsulat ini ni Ezequias, sang prinsipe pa sia. (Salmo 119:​46, 99, 100) Gani ang iya mga sirkunstansia mahimo mahibaluan paagi sa mga pinamulong: “Bisan ang mga prinsipe man naglingkod; batok sa akon naghambal sila. Apang tuhoy sa imo alagad, nagpamalandong sia sa imo mga regulasyon. Ang akon kalag wala sing tulog bangod sa kasubo.” (Salmo 119:​23, 28) Ginapalibutan sang mga nagabuhat sing butig nga relihion, si Ezequias mahimo nga gin-uligyat sang mga katapo sang harianon nga panimalay, amo kon ngaa nabudlayan sia makatulog. Apang, gintinguhaan niya ang pagkatadlong, sang ulihi nangin hari, kag “nagpadayon sa paghimo sing matarong sa mga mata ni Jehova . . . Kay Jehova nga Dios sang Israel nagsalig sia.”​—⁠2 Hari 18:​1-5.

Nagpabilin Sila nga Matadlong

5. Anong mga pagtilaw ang gin-atubang ni Daniel kag sang iya tatlo ka kaupdanan?

⁵ Huwaran man sa pagkatadlong amo si Daniel kag ang iya tatlo ka Hebreong kaupdanan nga sanday Ananias, Misael, kag Azarias. Ginkuha sila sing pilit gikan sa ila tumandok nga duta kag gintapok sa Babilonia. Ang apat ka pamatan-on ginhatagan sing Babilonianhon nga ngalan​—⁠Beltesasar, Sadrac, Mesac, kag Abednego. Gintan-ayan sila sing “manamit nga pagkaon sang hari,” lakip na ang mga kalan-on nga ginadumilian sang Kasuguan sang Dios. Dugang pa, tatlo ka tuig sila nga gintudluan sing “sinulatan kag hambal sang mga Caldeanhon.” Indi lamang ini pagtuon sing isa pa ka hambal, kay ang termino nga “Caldeanhon” diri mahimo nga nagapatuhoy sa may tinun-an nga klase. Busa, ining tatlo ka Hebreong pamatan-on nadayag sa sayop nga mga panudlo sang Babilonia.​—⁠Daniel 1:​1-7.

6. Ngaa makasiling kita nga si Daniel nagtinguha sing pagkatadlong?

⁶ Walay sapayan sang daku nga pag-ipit nga magpauyon, ginpili ni Daniel kag sang iya tatlo ka kaupdanan ang pagkatadlong sa baylo sang kalainan. Ang Daniel 1:​21 nagasiling: “Si Daniel nagpadayon tubtob gid sa nahauna nga tuig ni Hari Ciro.” Huo, si Daniel “nagpadayon” subong isa ka matadlong nga alagad ni Jehova sa kapin sa 80 ka tuig​—⁠sa tion sang paglutaw kag pagkapukan sang madamong gamhanan nga hari. Nagpabilin sia nga matutom sa Dios walay sapayan sang mga maniobra kag mga padihot sang garok nga mga opisyales sang gobierno kag sang kalainan sa sekso nga lapnag sa relihion sang Babilonia. Si Daniel padayon nga nagtinguha sing pagkatadlong.

7. Ano ang matun-an gikan sa dalanon nga ginlaktan ni Daniel kag sang iya tatlo ka kaupdanan?

⁷ Madamo kita sing matun-an gikan sa mahadlukon sa Dios nga si Daniel kag sa iya mga kaupdanan. Gintinguhaan nila ang pagkatadlong kag nagdumili sa pagsunod sa kultura sang Babilonia. Bisan pa nga ginhatagan sing Babilonianhon nga mga ngalan, wala nila madula ang pagkakilala sa ila subong mga alagad ni Jehova. Ti, mga 70 ka tuig sang ulihi, gintawag sang hari sang Babilonia si Daniel sa iya Hebreo nga ngalan! (Daniel 5:13) Sa bug-os niya nga kabuhi, si Daniel wala magkompromiso bisan sa magagmay nga mga butang. Subong isa ka lamharon, “determinado [sia] sa iya tagipusuon nga indi sia magpadagta sang manamit nga pagkaon sang hari.” (Daniel 1:8) Ining matutom nga panindugan ni Daniel kag sang iya tatlo ka kaupdanan pat-od gid nga nagpabakod sa ila nga malampuwasan ang kabuhi-kag-kamatayon nga mga pagtilaw nga gin-atubang nila sang ulihi.​—⁠Daniel, kapitulo 3 kag 6.

Pagtinguha sing Pagkatadlong Karon

8. Paano mapamatukan sang Cristianong mga pamatan-on ang pagsunod sa kalibutan ni Satanas?

⁸ Kaangay ni Daniel kag sang iya tatlo ka kaupdanan, ang katawhan sang Dios wala nagasunod sa malauton nga kalibutan ni Satanas. (1 Juan 5:19) Kon ikaw isa ka Cristianong pamatan-on, mahimo ikaw ginaipit sing makusog sang imo mga katubotubo nga sundon ang ila indi kinaandan nga mga luyag sa pagpamiste, pagpamustura, kag musika. Apang, sa baylo nga sundon ang tanan bantog nga uso ukon estilo, magtindog sing malig-on, kag indi pagtuguti ang inyo kaugalingon nga “magpauyon sa sining sistema sang mga butang.” (Roma 12:2) ‘Sikwaya ang pagkadidiosnon kag kalibutanon nga mga handum kag magkabuhi nga may kaligdong sa hunahuna kag pagkamatarong kag diosnon nga debosyon.’ (Tito 2:​11, 12) Indi ang kahamuot sang imo mga katubotubo ang importante kundi ang kay Jehova.​—⁠Hulubaton 12:⁠2.

9. Anong mga pag-ipit ang ginaatubang sang Cristianong mga negosyante, kag paano sila dapat maggawi?

⁹ Ang hamtong nga mga Cristiano nagaatubang man sing mga pag-ipit kag dapat mangin matadlong. Ang Cristianong mga negosyante mahimo masulay sa paggamit sing malalangon nga mga paagi ukon sa pagsuay sa mga regulasyon sang gobierno kag mga kasuguan sa pagbuhis. Apang, bisan ano man ang ginahimo sang mga kakompetensia sa negosyo ukon mga kaupdanan sa trabaho, “luyag naton maggawi sing bunayag sa tanan nga butang.” (Hebreo 13:18) Ang Kasulatan nagasugo sa aton nga mangin bunayag kag kalahamut-an sa mga amo, mga empleyado, mga kustomer, kag sekular nga mga gobierno. (Deuteronomio 25:​13-16; Mateo 5:​37; Roma 13:​1; 1 Timoteo 5:​18; Tito 2:​9, 10) Manikasog man kita nga mangin mahim-ong sa aton mga hilikuton sa negosyo. Paagi sa paghupot sing husto nga mga rekord kag pagsulat sing mga kasugtanan, masunson naton malikawan ang mga indi paghangpanay.

Magbantay!

10. Ngaa kinahanglan ang ‘padayon nga pagbantay’ kon tuhoy sa pagpili naton sing musika?

¹⁰ Ang Salmo 119:9 nagapadaku sang isa pa ka bahin sang pagpabilin nga matadlong sa mata sang Dios. Ang salmista nag-amba: “Paano bala matinluan sang isa ka pamatan-on nga lalaki ang iya dalanon? Paagi sa pagpabilin nga nagabantay suno sa imo pulong.” Ang isa sang labing epektibo nga mga hinganiban ni Satanas amo ang musika, nga may ikasarang sa pagpukaw sa mga emosyon. Sing makapasubo, ang iban nga mga Cristiano wala ‘magpabilin nga nagabantay’ kon tuhoy sa musika, kag nabuyok sila sa dikinaandan nga mga porma sini, subong sang rap kag heavy metal. Ang iban mahimo mangatarungan nga ini nga musika wala nagahalit sa ila ukon wala naman nila ginasapak ang mga liriko. Ang iban nagasiling nga nanamian lamang sila sa tunog ukon sa mabaskog nga mga gitara. Apang, para sa mga Cristiano, ang isyu indi ang kon bala ang isa ka butang makalilipay. Ang ila ginakabalak-an amo ang kon bala ini “kalahamut-an sa Ginuo.” (Efeso 5:10) Sa kabilugan, ang heavy metal kag rap nga musika nagapadaku sing malain nga mga buhat subong sang pamuyayaw, pakighilawas, kag bisan sang Satanismo⁠a​—⁠mga butang nga wala gid sing lugar sa katawhan sang Dios. (Efeso 5:3) Bata man ukon tigulang, maayo nga binagbinagon sang tagsatagsa sa aton ini nga pamangkot, Paagi sa akon ginapili nga musika, ginatinguhaan ko bala ang pagkatadlong ukon ang kalainan?

11. Paano ang isa ka Cristiano padayon nga makabantay may kaangtanan sa mga programa sa telebisyon, video, kag sine?

¹¹ Madamong programa sa telebisyon, video, kag sine ang nagapadaku sing kalainan. Suno sa isa ka bantog nga eksperto sa kapagros sang hunahuna, ‘ang hedonismo, seksuwalidad, kasingki, kadalok, kag kakagod’ kinaandan na sa kalabanan nga mga sine nga ginahimo karon. Busa, ang padayon nga pagbantay nagalakip sang pagpili sa kon ano ang aton ginatan-aw. Ang salmista nangamuyo: “Ipalayo ang akon mga mata sa pagtan-aw sing walay kapuslanan.” (Salmo 119:37) Gin-aplikar ni Joseph, nga isa ka Cristianong pamatan-on, ini nga prinsipio. Sang ang isa ka pelikula nagsugod sa pagpasalida sang sekso kag kasingki, nagguwa sia sa sinehan. Nahuya bala sia sa paghimo sini? “Wala, wala gid,” siling ni Joseph. “Ang akon una nga ginahunahuna amo si Jehova kag ang pagpahamuot sa iya.”

Ang Papel sang Pagtuon kag Pagpamalandong

12. Ngaa ang personal nga pagtuon kag pagpamalandong kinahanglanon agod matinguhaan ang pagkatadlong?

¹² Indi bastante nga likawan lamang ang malain nga mga butang. Ang pagtinguha sing pagkatadlong nagalakip man sing pagtuon kag pagpamalandong sa maayong mga butang nga ginarekord sa Pulong sang Dios agod maaplikar sa kabuhi ang matarong nga mga prinsipio sini. “O daw ano ang paghigugma ko sang imo kasuguan!” siling sang salmista. “Pamalandungan ko ini sa bug-os nga adlaw.” (Salmo 119:97) Ang personal nga pagtuon bala sa Biblia kag sa Cristianong mga publikasyon isa ka bahin sang imo semanal nga iskedyul? Matuod, ang pagtalana sing tion para sa makugi nga pagtuon sang Pulong sang Dios kag sa mapangamuyuon nga pagpamalandong sa sini indi mahapos. Apang masami nga mahimo makabakal sing tion gikan sa iban nga mga hilikuton. (Efeso 5:​15, 16) Ayhan ang mga oras sa kaagahon mangin isa ka maayo nga tion para sa pagpangamuyo, pagtuon, kag pagpamalandong.​—⁠Ipaanggid ang Salmo 119:​147.

13, 14. (a) Ngaa ang pagpamalandong hamili? (b) Ang pagpamalandong sa anong mga kasulatan ang makabulig sa aton nga dumtan ang seksuwal nga imoralidad?

¹³ Ang pagpamalandong hamili, kay nagabulig ini sa aton nga madumduman ang aton natun-an. Sing labi pa ka importante, nagabulig ini sa pagpasanyog sing diosnon nga mga pagtamod. Sa pag-ilustrar: Isa ka butang ang mahibaluan nga ginadumilian sang Dios ang pakighilawas apang tuhay naman ang ‘dumtan ang malaut kag manguyapot sa maayo.’ (Roma 12:​9) Mabatyagan gid naton ang balatyagon ni Jehova tuhoy sa seksuwal nga imoralidad paagi sa pagpamalandong sa sadsaran nga mga teksto sa Biblia, subong sang Colosas 3:​5, nga nagalaygay: “Busa, patya ninyo ang mga bahin sang inyo lawas nga yara sa ibabaw sang duta may kaangtanan sa pakighilawas, pagkadimatinlo, seksuwal nga kailigbon, malaut nga handum, kag pagkamahamkunon, nga amo ang idolatriya.” Pamangkuta ang imo kaugalingon: ‘Ano nga sahi sang seksuwal nga kailigbon ang dapat ko patyon? Ano ang dapat ko nga likawan nga mahimo makapukaw sing dimatinlo nga kailigbon? May mga pagbag-o bala nga dapat ko himuon sa kon paano ako nagapakig-angot sa tuhay nga sekso?’​—⁠Ipaanggid ang 1 Timoteo 5:​1, 2.

¹⁴ Si Pablo nagalaygay sa mga Cristiano nga maglihi sa pakighilawas kag punggan ang kaugalingon agod “wala sing isa nga makalab-ot tubtob sa punto nga manghalit kag manghilabot sa kinamatarong sang iya utod.” (1 Tesalonica 4:​3-7) Pamangkuta ang imo kaugalingon: ‘Ngaa ang pakighilawas makahalalit? Ano nga halit ang ginahimo ko sa akon kaugalingon ukon sa iban kon makasala ako sini? Paano ako maapektuhan sa espirituwal, emosyonal, kag pisikal? Kamusta ang mga indibiduwal sa kongregasyon nga naglapas sang kasuguan sang Dios kag wala maghinulsol? Ano ang natabo sa ila?’ Ang pagsunod sa ginasiling sang Kasulatan tuhoy sa subong sini nga paggawi labi nga magapatudok sang aton pagdumot sa kon ano ang malain sa mga mata sang Dios. (Exodo 20:​14; 1 Corinto 5:​11-13; 6:​9, 10; Galacia 5:​19-21; Bugna 21:8) Si Pablo nagasiling nga ang makihilawason “wala nagasikway sang tawo kundi sang Dios.” (1 Tesalonica 4:8) Sin-o nga matuod nga Cristiano ang magasikway sa iya langitnon nga Amay?

Pagkatadlong kag Pagpakig-upod

15. Ano ang mahimo sang pagpakig-upod sa pagtinguha naton sing pagkatadlong?

¹⁵ Ang isa pa ka bulig sa pagpabilin nga matadlong amo ang maayo nga pagpakig-upod. Ang salmista nagasiling: “Kaupod ako sang tanan nga nagakahadlok sa imo [Jehova], kag sang mga nagatuman sang imo mga sugo.” (Salmo 119:63) Kinahanglan naton ang makapalig-on nga paghiliupod sa Cristianong mga miting. (Hebreo 10:​24, 25) Kon ihamulag naton ang aton kaugalingon, mahimo nga aton lamang kaugalingon ang aton hunahunaon, kag madali kita maimpluwensiahan sang malain nga mga butang. (Hulubaton 18:1) Apang, ang mainit nga Cristianong pag-inupdanay makapabakod sang aton pamat-od sa pagpabilin nga matadlong. Sa pagkamatuod, dapat man kita magbantay batok sa malain nga mga kaupdanan. Mahimo kita magmainabyanon sa mga kaingod, mga kaupod sa trabaho, kag mga kabutho. Apang kon nagalakat gid kita sing maalamon, likawan naton ang sobra nga pagsuod sa mga wala nagatinguha sing Cristianong pagkatadlong.​—⁠Ipaanggid ang Colosas 4:⁠5.

16. Paano ang pag-aplikar sa 1 Corinto 15:​33 magabulig sa aton sa pagtinguha sing pagkatadlong karon?

¹⁶ Si Pablo nagsulat: “Ang malain nga mga kaupdanan nagadagta sing mapuslanon nga mga batasan.” Sa sining pinamulong, ginpaandaman niya ang mga tumuluo nga mahimo nila madula ang ila pagtuo paagi sa pagpakig-upod sa nagapangangkon nga mga Cristiano nga nagasikway sang Makasulatanhon nga panudlo tuhoy sa pagkabanhaw. Ang prinsipio sa likod sang paandam ni Pablo nagaaplikar sa aton mga kaupdanan sa guwa kag sa sulod sang kongregasyon. (1 Corinto 15:​12, 33) Natural, indi naton luyag nga likawan ang aton espirituwal nga mga utod nga lalaki kag babayi bangod wala sila nagaugyon sa aton personal nga opinyon. (Mateo 7:​4, 5; Roma 14:​1-12) Apang, kinahanglan ang paghalong kon ang iban sa kongregasyon nagagawi sing maduhaduhaon ukon nagapakita sing matinamayon ukon mayamuhon nga espiritu. (2 Timoteo 2:​20-22) Maalamon nga magpabilin nga malapit upod sa ila nga ‘makabayluhanay kita sing pagpalig-on.’ (Roma 1:​11, 12) Magabulig ini sa aton sa paglakat sa matadlong nga dalanon kag sa pagpabilin sa “banas sang kabuhi.”​—⁠Salmo 16:⁠11.

Padayon sa Pagtinguha sing Pagkatadlong

17. Suno sa Numeros kapitulo 25, anong kapahamakan ang natabo sa mga Israelinhon, kag anong leksion ang ginahatag sini sa aton?

¹⁷ Wala madugay antes mapanag-iyahan sang mga Israelinhon ang Ginsaad nga Duta, linibo sa ila ang namat-od sa paghimo sing kalainan​—⁠kag nag-agom sing kapahamakan. (Numeros, kapitulo 25) Karon, ang katawhan ni Jehova nagatindog na sa atangan sang matarong nga bag-ong kalibutan. Ang pagsulod sa sini isa ka ginpakamaayo nga pribilehiyo para sa padayon nga nagasikway sang kalainan sining kalibutan. Subong dihimpit nga mga tawo, may malain kita nga mga huyog, apang ang Dios nagabulig sa aton nga sundon ang matarong nga panuytoy sang iya balaan nga espiritu. (Galacia 5:​16; 1 Tesalonica 4:​3, 4) Busa pamatian naton ang laygay ni Josue sa Israel: “Kahadluki si Jehova kag alagda sia sa kabunayag kag sa kamatuoran.” (Josue 24:14) Ang matinahuron nga kahadlok nga indi mapahamut-an si Jehova magabulig sa aton sa paglakat sa matadlong nga dalanon.

18. Nahanungod sa kalainan kag pagkatadlong, ano ang dapat nga mangin determinasyon sang tanan nga Cristiano?

¹⁸ Kon handum sang imo tagipusuon nga pahamut-an ang Dios, pamatii ang laygay ni Pablo: “Sa katapusan, mga kauturan, ang bisan anong matuod, ang bisan anong halangdon, ang bisan anong matarong, ang bisan anong putli, ang bisan anong hiligugmaon, ang bisan anong dungganon, kon may pagkatadlong kag kon may takus dayawon, painuinuha ining mga butang.” Kon himuon mo ini, ano ang mangin resulta? Si Pablo nagsiling: “Buhata ini; kay ang Dios sang paghidait mangin kaupod ninyo.” (Filipos 4:​8, 9) Huo, paagi sa bulig ni Jehova masikway ninyo ang kalainan kag matinguhaan ang pagkatadlong.

[Footnote]

Mga Punto sa Repaso

◻ Ano ang kinahanglan agod matinguhaan ang pagkatadlong?

◻ Sa idalom sang anong mga sirkunstansia nga sanday Ezequias, Daniel, kag ang tatlo ka Hebreo nagpabilin nga matadlong?

◻ Paano kita mangin kaangay ni Daniel sa pagbato sa mga padugi ni Satanas?

◻ Ngaa ang mga Cristiano dapat magpabilin nga nagabantay may kaangtanan sa kalingawan?

◻ Ano ang mabulig sang pagtuon, pagpamalandong, kag pagpakig-upod sa pagtinguha sing pagkatadlong?

[Kapsion sa pahina 15]

Ang pamatan-on nga si Ezequias nagtinguha sing pagkatadlong bisan ginpalibutan sia sing mga sumilimba ni Moloc

[Kapsion sa pahina 17]

Ang mga Cristiano dapat nga magpadayon sa pagbantay may kaangtanan sa kalingawan