Aristarco—Isa ka Mainunungon nga Kaupod

UPOD sa madamong ginasaligan nga masigkamanugpangabudlay ni apostol Pablo amo si Aristarco. Ano ang madumduman mo kon mabatian mo ang iya ngalan? May madumduman ka bala? Masugid mo bala ang ginhimo niya sa paghinakop sang maragtas sang dumaan nga mga Cristiano? Walay sapayan nga si Aristarco mahimo nga indi isa sa mga karakter sa Biblia nga pamilyar gid kita, nalakip sia sa madamo nga hitabo nga ginsaysay sa Cristianong Griegong Kasulatan.

Gani, nian, sin-o si Aristarco? Ano ang kaangtanan niya kay Pablo? Ngaa masiling nga si Aristarco isa ka mainunungon nga kaupod? Kag anong mga leksion ang matun-an naton gikan sa pag-usisa sa iya halimbawa?

Si Aristarco tumalagsahon nga una nga nahinambitan sa rekord sang tulun-an sang Binuhatan sa tion sang sininggitanay kag kinagubot sang akig nga guban sa siudad sang Efeso. (Binuhatan 19:​23-41) Ang paghimo sing pilak nga mga halaran sa butig nga diosa nga si Artemis isa ka daku sing ganansia nga negosyo para kay Demetrio kag sa iban pa nga mga manulsalsal sing pilak sa Efeso. Busa, sang ang pagbantala ni Pablo sa siudad nagpahulag sa madamo nga talikdan ang dimatinlo nga pagsimba sa sining diosa, ginsugyot ni Demetrio ang iban pa nga mga manugsalsal. Ginsingganan niya sila nga wala lamang nga ginabutang sa katalagman sang pagbantala ni Pablo ang ila pinansial nga kalig-unan kundi ginapautwas man ang posibilidad nga ang pagsimba kay Artemis mahimo nga mauntat na.

Bangod indi makita si Pablo, pilit nga ginguyod sang akig nga hubon ang iya kaupdanan nga sanday Aristarco kag Gayo pakadto sa teatro. Sanglit yara gid sila nga duha sa katalagman, ang mga abyan ni Pablo nakitluoy sa iya ‘nga indi pag-ibutang sa katalagman ang iya kaugalingon sa teatro.’

Handurawa ang imo kaugalingon nga yara sa sina nga kahimtangan. Sa sulod sang mga duha ka oras, ang akig nga hubon padayon nga nagsinggit, “Daku si Artemis sang mga taga-Efeso!” Ang masapwan ang ila kaugalingon nga mapaidalom na lamang sa kaluoy sadtong panatiko nga kadam-an nga indi gani makahambal para pangapinan ang ila kaugalingon mahimo nga isa gid ka makakulugmat nga pagtilaw para kanday Aristarco kag Gayo. Ayhan nagpalibog sila kon makalampuwas pa sila. Sing makalilipay, nakalampuwas sila. Sa pagkamatuod, ang kaathag sang rekord ni Lucas nagdul-ong sa pila ka iskolar sa pagpanugda nga gingamit niya ang mga testimonya sang mga nakasaksi, ayhan nanday Aristarco kag Gayo mismo.

Napalinong gid man sang ulihi sang escribano sang siudad ang kinagubot. Mahimo nga daku gid nga kaumpawan para kanday Aristarco kag Gayo nga mabatian sia nga nagkilala sang ila pagkainosente kag nian nakita ang kinagubot sa palibot nila nga nauntat.

Ano ang mahimo nga batyagon mo pagkatapos sang isa ka eksperiensia nga kaangay sina? Magahinakop ka bala nga ang mangin kaupod ni Pablo sa pagmisyonero indi para sa imo, nga ini tuman ka makatalagam, kag nga mas maayo kon pilion mo ang mas malinong nga pagkabuhi? Wala maghunahuna sing subong sina si Aristarco! Bangod taga-Tesalonica, mahimo nga nakahibalo na sia sang mga katalagman sang pagbantala sing maayong balita. Sang nagbantala si Pablo sa iya siudad mga pila ka tuig pa lang ang nagligad, nagkinagubot man didto. (Binuhatan 17:​1-9; 20:4) Si Aristarco mainunungon nga nagpabilin kaupod ni Pablo.

Halin sa Gresya Pakadto sa Jerusalem

Mga pila ka bulan pagligad sang kinagubot sang mga manugsalsal, si Pablo didto sa Gresya kag manuglayag pakadto sa Siria nga nagaagi sa Jerusalem sang “nagpuhon ang mga Judiyo batok sa iya.” (Binuhatan 20:​2, 3) Sin-o ang nasapwan naton nga kaupod ni Pablo sa sadtong makatalagam nga mga kahimtangan? Si Aristarco!

Bangod sining bag-o nga katalagman, ginbag-o nanday Pablo, Aristarco, kag sang ila kaupdanan ang mga plano, naglakbay una paagi sa Macedonia, nian sa mga lugar sa baybayon sang Asia Minor antes manaug sang ulihi sa Fenicia sa Patara. (Binuhatan 20:​4, 5, 13-15; 21:​1-3) Ang katuyuan sining paglakbay amo ang pagdul-ong sing mga amot sang mga Cristiano sa Macedonia kag Acaya sa ila nagakinahanglan nga mga kauturan sa Jerusalem. (Binuhatan 24:​17; Roma 15:​25, 26) Madamo ang naglakbay sing magkaupod, ayhan bangod gintulinan sila sini nga responsabilidad sang lainlain nga mga kongregasyon. Sa walay duhaduha, ining daku nga grupo nagapasalig man sing mas daku nga kaluwasan.

Si Aristarco may dakung pribilehiyo nga makaupod kay Pablo halin sa Gresya pakadto sa Jerusalem. Apang, ang ila masunod nga paglakbay amo ang halin sa Judea pakadto sa Roma.

Ang Paglakbay sa Roma

Sini nga tion ang kahimtangan tuhay. Si Pablo nabilanggo sa Cesaria sa duha ka tuig, nag-apelar kay Cesar, kag ginpadala sa Roma nga nakadenahan. (Binuhatan 24:​27; 25:​11, 12) Tilawi nga handurawa kon ano ang ginbatyag sang mga kaupdanan ni Pablo. Ang paglakbay halin sa Cesaria pakadto sa Roma mahimo nga malawig kag masakit gid sa balatyagon, nga may dimapaktan nga resulta. Sin-o ang mahimo nga mag-upod sa iya sa paghatag sing suporta kag bulig? Duha ka lalaki ang ginpili ukon nagboluntaryo. Sila amo sanday Aristarco kag Lucas, ang manunulat sang Binuhatan.​—⁠Binuhatan 27:​1, 2.

Paano nakasakay sanday Lucas kag Aristarco sa amo man nga barko sa nahaunang hugna sang paglakbay pakadto sa Roma? Ang istoryador nga si Giuseppe Ricciotti nagpanugda: “Ining duha nagsakay subong pribado nga mga pasahero . . . ukon, ayhan, ginbaton bangod sang kaluoy sang senturyon nga nagpakunokuno nga kabigon sila nga mga ulipon ni Pablo, kay ginatugot sang layi nga ang isa ka Romanong banwahanon updan sang duha ka ulipon.” Mahimo nga nalipay gid si Pablo sa ila presensia kag pagpalig-on!

Ginpakita nanday Lucas kag Aristarco ang ila gugma kay Pablo sa kabilihanan kag katalagman nila. Sa katunayan, nakaeksperiensia sila sing makatalagam sa kabuhi nga kahimtangan sang, upod sa ila kaupod nga bihag, nalunod sila sa isla sang Malta.​—⁠Binuhatan 27:​13⁠–​28:⁠1.

Ang “Kaupod nga Bihag” ni Pablo

Sang nagsulat si Pablo sa mga taga-Colosas kag kay Filemon sang 60-61 C.⁠E., sanday Aristarco kag Lucas kaupod gihapon niya sa Roma. Sanday Aristarco kag Epafras ginapatuhuyan subong ‘kaupod nga bihag’ ni Pablo. (Colosas 4:​10, 14; Filemon 23, 24) Busa, sa makadali, si Aristarco maathag nga nakig-ambit sa pagkabilanggo ni Pablo.

Walay sapayan nga si Pablo isa ka bilanggo sa Roma sa dimagkubos duha ka tuig, gintugutan sia nga mangabuhi nga may bantay sa iya mismo ginaarkilahan nga balay, diin makabantala sia sing maayong balita sa mga bisita. (Binuhatan 28:​16, 30) Nian sanday Aristarco, Epafras, Lucas, kag ang iban pa nag-alagad kay Pablo, nagbulig kag nagsuportar sa iya.

“Makapabakod nga Bulig”

Pagkatapos mabinagbinag ang lainlain nga mga hitabo diin ginhinambitan si Aristarco sa inspirado nga rekord sang Biblia, ano nga larawan ang nagalutaw? Suno sa manunulat nga si W. D. Thomas, si Aristarco “nakilal-an subong isa ka tawo nga makaatubang sa pagpamatok kag makabatas sini nga bug-os ang pagtuo kag ang iya pamat-od sa pag-alagad wala malingkang. Nakilal-an sia subong isa ka tawo nga naghigugma sa Dios indi lamang sa maayong mga adlaw, sang ang adlaw nagsilak gikan sa bughaw nga kalangitan, kundi sa panag-on man kag dipanag-on.”

Si Pablo nagsiling nga si Aristarco kag ang iban pa “makapabakod nga bulig” (Griego, pa·re·goriʹa) sa iya, kon sayuron, isa ka tuburan sing kasulhay. (Colosas 4:​10, 11) Gani paagi sa paglugpay kag sa paglipay kay Pablo, si Aristarco isa gid ka matuod nga kaupod sa panahon sang kinahanglanon. Ang mangin kaupod kag abyan sang apostol sa madamong tinuig mahimo nga isa gid ka makaalayaw kag makapabakod sa espirituwal nga eksperiensia.

Ayhan wala kita sa mga kahimtangan nga subong ka tumalagsahon sa naagihan ni Aristarco. Walay sapayan sina, ang kaanggid nga pagkamainunungon sa espirituwal nga mga kauturan ni Cristo kag sa organisasyon ni Jehova kinahanglanon para sa tanan sa Cristianong kongregasyon karon. (Ipaanggid ang Mateo 25:​34-40.) Ayhan ang mga masigkatumuluo nga kilala naton magaantos sa ulihi sing kalamidad ukon kalisdanan, ayhan bangod nga namatyan, nagabalatian, ukon iban pa nga mga pagtilaw. Paagi sa pagpabilin upod sa ila kag sa pag-aman sing bulig, lugpay, kag pagpalig-on, makasapo kita sing kalipay kag mapamatud-an ang aton kaugalingon nga mangin mainunungon nga mga kaupdanan.​—⁠Ipaanggid ang Hulubaton 17:​17; Binuhatan 20:⁠35.