“Ining mga Butang Dapat Matabo”

“Si Jesus nagsiling sa ila: ‘. . . Ining mga butang dapat matabo, apang indi pa ang katapusan.’”—MATEO 24:4-6.

1. Sa ano nga tema dapat kita mangin interesado?

WALAY duhaduha nga interesado ikaw sa imo kabuhi kag sa imo palaabuton. Kon amo dapat man ikaw mangin interesado sa isa ka tema nga nakatawag sang igtalupangod ni C.T. Russell sadto sang 1877. Ginsulat ni Russell, nga amo sang ulihi ang nagtukod sang Watch Tower Society, ang The Object and Manner of Our Lord’s Return. Ginbinagbinag sining 64-pahina nga pulyeto ang pagbalik, ukon pagkari sa palaabuton ni Jesus. (Juan 14:3) Sang isa ka okasyon sang didto sila sa Bukid sang mga Olivo, namangkot ang mga apostoles nahanungod sina nga pagbalik: “San-o mahanabo ining mga butang, kag ano ang mangin tanda sang imo presensia [ukon, “pagkari,” King James Version] kag sang katapusan sang sistema sang mga butang?”—Mateo 24:3.

2. Ngaa madamo ang nagasumpakilay nga mga pagtamod tuhoy sa gintagna ni Jesus?

² Nahibaluan mo bala kag nahangpan ang ginsabat ni Jesus? Makita ini sa tatlo sang Mga Ebanghelyo. Si Propesor D. A. Carson nagsiling: “Pila lamang ka kapitulo sang Biblia ang kapin nga ginbaisan sang mga manugpatpat sangsa Mateo 24 kag ang mga kaanggid sini sa Marcos 13 kag Lucas 21.” Nian naghatag sia sang iya kaugalingon nga opinyon—nga isa pa sang nagasumpakilay nga mga pagtamod sang tawo. Sang nagligad nga siglo, madamo sini nga mga pagtamod ang nagpakita sing kakulang sing pagtuo. Ang mga nagpabutyag sini nga mga pagtamod nagpati nga wala gid ginsiling ni Jesus ang mabasa naton sa Mga Ebanghelyo, nga ang iya mga ginpamulong ginpatiko sang ulihi, ukon nga wala matuman ang iya gintagna—mga pagtamod nga ginhimo sang higher criticism. Gin-usisa pa gani sang isa ka komentarista ang Ebanghelyo ni Marcos ‘paagi sa mga lente sang pilosopiya sang Mahayana nga Budhismo’!

3. Paano ginabinagbinag sang mga Saksi ni Jehova ang tagna ni Jesus?

³ Sa pagpatuhay, ginabaton sang mga Saksi ni Jehova ang pagkamatuod kag pagkamasaligan sang Biblia, lakip ang ginsiling ni Jesus sa apat ka apostoles nga nakaupod niya sa Bukid sang mga Olivo tatlo ka adlaw antes sia mapatay. Sugod sang mga adlaw ni C. T. Russell, amat-amat nga nakatigayon ang katawhan sang Dios sing mas maathag nga paghangop tuhoy sa tagna nga ginhatag didto ni Jesus. Sang nagligad nga pila ka tuig, dugang pa nga gin-athag sang Ang Lalantawan ang ila pagtamod sa sini nga tagna. Nahangpan mo bala yadto nga impormasyon kag narealisar ang epekto sini sa imo kabuhi?a Repasuhon naton ini.

Isa ka Makahalanusbo nga Katumanan nga Nagahilapit Na

4. Ngaa mahimo nga namangkot ang mga apostoles kay Jesus nahanungod sa palaabuton?

⁴ Nahibaluan sang mga apostoles nga si Jesus amo ang Mesias. Gani sang mabatian nila sia nga nagasugid sang iya kamatayon, pagkabanhaw, kag pagbalik, pat-od nga nagpalibog sila, ‘Kon si Jesus mapatay kag magataliwan, paano niya matuman ang dalayawon nga mga butang nga ginapaabot nga himuon sang Mesias?’ Dugang pa, nagpamulong si Jesus tuhoy sa katapusan sang Jerusalem kag sang templo sini. Mahimo nga nagpalibog ang mga apostoles, ‘San-o kag paano ina matabo?’ Sa pagtinguha nga mahangpan ining mga butang, namangkot ang mga apostoles: “San-o bala mahanabo ining mga butang, kag ano ang mangin tanda kon ining tanan nga butang napat-od na nga magadangat sa katapusan?”—Marcos 13:4; Mateo 16:21, 27, 28; 23:37–24:2.

5. Paano ang ginsabat ni Jesus natuman sang una nga siglo?

⁵ Gintagna ni Jesus nga may matabo nga mga inaway, mga tiggulutom, mga piste, mga linog, pagdumot kag paghingabot sa mga Cristiano, butig nga mga mesias, kag lapnag nga pagbantala sing maayong balita sang Ginharian. Nian magaabot ang katapusan. (Mateo 24:4-14; Marcos 13:5-13; Lucas 21:8-19) Ginhambal ini ni Jesus sang maaga nga bahin sang tuig 33 C.E. Sa sulod sang nagdason nga mga dekada, nakita sang iya alisto nga mga disipulo nga ang gintagna nga mga butang nagakatabo gid sa isa ka talalupangdon nga paagi. Huo, ang maragtas nagapamatuod nga ang tanda natuman sadto, nga nagdul-ong sa katapusan sang Judiyong sistema sang mga butang sa mga kamot sang mga Romano sang 66-70 C.⁠E. Paano ina natabo?

6. Ano ang natabo sa ulot sang mga Romano kag mga Judiyo sang 66 C.⁠E.?

⁶ Sa tion sang mapaang nga tig-ilinit sa Juda sang 66 C.E., ginpamunuan sang Judiyo nga mga Zealot ang pagsalakay sa Romano nga mga guardia sa isa ka kuta malapit sa templo sa Jerusalem, nga gintunaan sang mga kasingki bisan diin sa bug-os nga pungsod. Sa History of the Jews, si Propesor Heinrich Graetz nag-asoy: “Si Cestius Gallus, nga ang iya katungdanan subong Gobernador sang Siria amo ang pagtib-ong sa kadungganan sang kagamhanan sang Roma, . . . indi na makabatas sa pagtan-aw sa pagrebelde nga nagalapnag sa palibot niya nga wala sing himuon agod punggan ang pagdaku sini. Gintipon niya ang iya mga hangaway, kag ang kaingod nga mga prinsipe boluntaryo nga nagpadala sang ila mga tropa.” Ginlibutan sining hangaway sang 30,000 ka soldado ang Jerusalem. Pagkatapos sang pila ka pagpakig-away, nag-isol ang mga Judiyo sa sulod sang pader malapit sa templo. “Sa sulod sang lima ka paagisod nga adlaw ginsalakay sang mga Romano ang mga pader, apang pirme sila napilitan sa pag-isol bangod sang nagalupad nga mga baslay sang mga taga-Judea. Sang ikan-om lamang nga adlaw nga nagmadinalag-on sila sa pagrumpag sang isa ka bahin sang pader sa aminhan nga nagaatubang sa Templo.”

7. Ngaa tuhay ang pagtamod sa mga butang sang mga disipulo ni Jesus gikan sa kalabanan nga mga Judiyo?

⁷ Hunahunaa lamang kon paano naglibog ang hunahuna sang mga Judiyo, kay madugay na sila nagapati nga amligan sila sang Dios kag ang ila balaan nga siudad! Apang, napaandaman na ang mga disipulo ni Jesus nga may kalamidad nga matabo sa Jerusalem. Si Jesus nagtagna: “Magaabot sa imo ang mga adlaw nga magatukod ang imo mga kaaway sing pamakod nga may mataliwis nga mga usok kag libutan ka kag ipiton ka sa tagsa ka luyo, kag ikaw kag ang imo mga anak sa sulod nimo was-agon nila sa duta, kag wala sila sing ibilin sa imo nga bato nga nasampaw sa bato.” (Lucas 19:43, 44) Apang magakahulugan bala ina sing kamatayon para sa mga Cristiano sa sulod sang Jerusalem sang 66 C.E.?

8. Ano nga trahedya ang gintagna ni Jesus, kag sin-o ang “mga pinili” nga para sa ila palip-uton ang mga adlaw?

⁸ Sang ginsabat ni Jesus ang mga apostoles sa Bukid sang mga Olivo, sia nagtagna: “Ina nga mga adlaw mangin mga adlaw sang kapipit-an subong sang wala pa mahanabo kutob sa ginsuguran sang tinuga nga gintuga sang Dios tubtob sa amo nga tion, kag indi na gid mahanabo liwat. Sa katunayan, luwas kon palip-uton ni Jehova ang mga adlaw, wala sing unod nga makaluwas. Apang bangod sang mga pinili nga iya ginpili palip-uton niya ang mga adlaw.” (Marcos 13:19, 20; Mateo 24:21, 22) Gani palip-uton ang mga adlaw kag luwason ang “mga pinili.” Sin-o sila? Pat-od nga indi ang rebelyuso nga mga Judiyo nga nagpangangkon nga nagasimba kay Jehova apang nagsikway sa iya Anak. (Juan 19:1-7; Binuhatan 2:22, 23, 36) Ang matuod nga mga pinili sadto amo ang mga Judiyo kag mga di-Judiyo nga nagpakita sing pagtuo kay Jesus subong Mesias kag Manluluwas. Ginpili sila sang Dios, kag sang Pentecostes 33 C.E., ginhimo niya sila nga isa ka bag-o nga espirituwal nga pungsod, “ang Israel sang Dios.”—Galacia 6:16; Lucas 18:7; Binuhatan 10:34-45; 1 Pedro 2:9.

9, 10. Paano ang mga adlaw sang pagsalakay sang mga Romano ‘ginpalip-ot,’ kag ano ang resulta?

⁹ ‘Ginpalip-ot’ bala ang mga adlaw kag ginluwas ang hinaplas nga mga pinili sa Jerusalem? Si Propesor Graetz naghaumhaum: “Nabinagbinag [ni Cestius Gallus] nga indi maalamon nga padayunon ang pagpakig-away batok sa nagapangisog nga mga panatiko kag himuon ang malawig nga pagpakig-away sa amo sadto nga panahon, nga sa indi madugay magasugod na ang tingulan sang tigragas . . . kag mahimo nga mag-upang sa pagbaton sang mga hangaway sing materyal nga mga aman. Bangod sadto ayhan nabinagbinag niya nga mas maalamon nga mag-isol sia.” Kon ano man ang ginahunahuna sadto ni Cestius Gallus, nag-isol ang Romanong hangaway gikan sa siudad, nga may daku nga kapierdihan bangod sang nagalagas nga mga Judiyo.

¹⁰ Yadtong wala ginapaabot nga pag-isol sang mga Romano nagtugot sa “unod”—ang mga disipulo ni Jesus nga yara sa katalagman sa sulod sang Jerusalem—nga maluwas. Ginarekord sang maragtas nga sang magbukas ini nga kahigayunan, nalagyo ang mga Cristiano gikan sa rehiyon. Daw ano nga pagpasundayag sang ikasarang sang Dios sa paghibalo sang palaabuton kag sa pagpat-od sang kaluwasan sang iya mga sumilimba! Apang, ano ang natabo sa wala magpati nga mga Judiyo nga nagpabilin sa Jerusalem kag sa Judea?

Maeksperiensiahan Ini sang mga Magkakontemporaryo

11. Ano ang ginsiling ni Jesus nahanungod ‘sining kaliwatan’?

¹¹ Madamo nga Judiyo ang nagpati nga ang ila sistema sang pagsimba, nga nasentro sa templo, magapadayon tubtob sa walay katubtuban. Apang si Jesus nagsiling: “Tun-i ninyo karon gikan sa kahoy nga higuera . . . ini nga punto: Sa tion nga ang bag-o nga mga sanga sini manglumbay kag manghumlad ang mga dahon sini, mahibaluan ninyo nga malapit na ang tingadlaw. Amo man kamo, kon makita ninyo ini tanan nga butang, mahibaluan ninyo nga malapit na sia sa mga ganhaan. Sa pagkamatuod ginasiling ko sa inyo nga ining kaliwatan indi magtaliwan sa bisan anong paagi tubtob nga mahanabo ini tanan nga butang. Ang langit kag duta magataliwan, apang ang akon mga pulong indi sa bisan anong paagi magtaliwan.”—Mateo 24:32-35.

12, 13. Paano ginhangop sang mga disipulo ang pagpatuhoy ni Jesus sa ‘sining kaliwatan’?

¹² Sang mga tinuig antes sang 66 C.E., nakita sang mga Cristiano ang madamo sang panguna nga mga bahin sang kabilugan nga tanda nga nagakatuman—ang mga inaway, tiggulutom, kag bisan ang lapnag nga pagbantala sing maayong balita sang Ginharian. (Binuhatan 11:28; Colosas 1:23) Apang, san-o magaabot ang katapusan? Ano ang buot silingon ni Jesus sang nagsiling sia: “Ining kaliwatan [Griego, ge·ne·aʹ] indi magtaliwan”? Masami nga gintawag ni Jesus ang magkakontemporaryo nga hubon sang nagapamatok nga mga Judiyo, lakip ang relihioso nga mga lider, nga ‘isa ka malaut, makihilahion nga kaliwatan.’ (Mateo 11:16; 12:39, 45; 16:4; 17:17; 23:36) Gani sang ginsambit niya liwat sa Bukid sang mga Olivo “ining kaliwatan,” pat-od nga indi ang bug-os nga kaliwat sang mga Judiyo sa bug-os nga maragtas ang buot niya silingon; ni ang iya mga sumulunod, bisan pa sila “isa ka pinili nga kaliwatan.” (1 Pedro 2:9) Indi man buot silingon ni Jesus nga “ining kaliwatan” isa ka hut-ong sang tion.

¹³ Sa baylo, ang yara sa hunahuna ni Jesus amo ang nagapamatok nga mga Judiyo sadto nga makaeksperiensia sang katumanan sang tanda nga iya ginhatag. Tuhoy sa pagpatuhoy sa ‘sining kaliwatan’ sa Lucas 21:32, si Propesor Joel B. Green nagsiling: “Sa Ikatlo nga Ebanghelyo, ‘ining kaliwatan’ (kag ang may kaangtanan nga mga dinalan) masami nga nagkahulugan sing isa ka sahi sang katawhan nga nagapamatok sa katuyuan sang Dios. . . . [Nagapatuhoy ini] sa katawhan nga batinggilan nga nagatalikod sa katuyuan sang Dios.”b

14. Ano ang naeksperiensiahan sadto nga “kaliwatan,” apang ngaa tuhay ang natabo sa mga Cristiano?

14 Ang malaut nga kaliwatan sang Judiyo nga mga manugpamatok nga makakita sang tanda nga nagakatuman makaeksperiensia man sang katapusan. (Mateo 24:6,13, 14) Kag amo matuod ang naeksperiensiahan nila! Sang 70 C.E., nagbalik ang Romanong hangaway, nga ginpangunahan ni Tito, anak ni Emperador Vespasian. Daw indi mapatihan ang pag-antos sang mga Judiyo nga liwat nakibon sa siudad.c Ang nakasaksi nga si Flavius Josephus nagreport nga sang tion nga ginlaglag sang mga Romano ang siudad, mga 1,100,000 ka Judiyo ang napatay kag mga 100,000 ang gindala nga bihag, kalabanan sini nag-antos sang ulihi sing makangilidlis nga kamatayon bangod sa gutom ukon sa mga teatro sang Roma. Sa pagkamatuod, ang kapipit-an sang 66-70 C.E. amo ang pinakadaku nga naeksperiensiahan ukon maeksperiensiahan pa sang Jerusalem kag sang Judiyong sistema. Tuhay gid ang natabo sa mga Cristiano nga namati sa matagnaon nga paandam ni Jesus kag nagbiya sa Jerusalem sa tapos maglakat ang Romanong mga hangaway sang 66 C.E.! Ang hinaplas nga Cristianong ‘mga pinili ginluwas,’ ukon gintipigan nga wala mahalitan, sang 70 C.E.—Mateo 24:16, 22.

Isa Pa ka Katumanan nga Magaabot

15. Paano naton mapat-od nga ang tagna ni Jesus may daku pa nga katumanan pagkatapos sang 70 C.⁠E.?

¹⁵ Apang, indi yadto ang katapusan. Antes sadto nga tion, ginpakita ni Jesus nga sa tapos mahapay ang siudad, magakari sia sa ngalan ni Jehova. (Mateo 23:38, 39; 24:2) Nian ginpaathag niya ini sing dugang pa sa tagna nga ginbungat niya sa Bukid sang mga Olivo. Sa tapos masambit ang nagapakari nga “dakung kapipit-an,” nagsiling sia nga sa tapos sina magalutaw ang butig nga mga Cristo, kag ang Jerusalem pagatasakon sang mga pungsod sa sulod sang isa ka malawig nga panahon. (Mateo 24:21, 23-28; Lucas 21:24) Mahimo ayhan nga may isa pa, kag daku pa nga katumanan nga magaabot? Ang mga katunayan nagasabat sing huo. Kon ipaanggid naton ang Bugna 6:2-8 (ginsulat sa tapos sang kapipit-an sa Jerusalem sang 70 C.E.) sa Mateo 24:6-8 kag sa Lucas 21:10, 11, makita naton nga ang inaway, mga kakulang sa pagkaon, kag kalalat-an sa daku pa nga kasangkaron nagahulat sa palaabuton. Ining daku pa nga katumanan sang mga pulong ni Jesus nagakahanabo sugod sang nagdabdab ang Bug-os Kalibutan nga Inaway I sang 1914.

16-18. Ano ang ginapaabot naton nga mahanabo pa?

¹⁶ Sa sulod sang mga dekada na karon, ginatudlo sang mga Saksi ni Jehova nga ang katumanan karon sang tanda nagapamatuod nga ang isa ka “dakung kapipit-an” maabot pa. Maeksperiensiahan sang malaut nga “kaliwatan” karon ina nga kapipit-an. Daw ginapahangop nga sa liwat may isa ka panugod nga hitabo nga matabo (ang pagsalakay sa tanan butig nga relihion), subong nga ang pagsalakay ni Gallus sang 66 C.E. amo ang naghimuno sang kapipit-an sa Jerusalem.d Nian, pagkatapos sang wala mapat-od nga kalawigon sang lang-at nga tion, maabot ang katapusan—ang kalaglagan sa bug-os kalibutan nga kasangkaron, nga kaanggid sadto sang 70 C.E.

¹⁷ Nagapatuhoy sa kapipit-an nga yara lang sa unhan naton, si Jesus nagsiling: “Sa gilayon sa tapos sang kapipit-an sa amo nga mga adlaw [ang kalaglagan sang butig nga relihion] ang adlaw padulmon, kag ang bulan indi maghatag sang iya kapawa, kag ang mga bituon magakalahulog gikan sa langit, kag ang mga kagamhanan sa mga langit uyugon. Kag nian magapahayag ang tanda sang Anak sang tawo sa langit, kag nian sakiton sang tanan nga tribo sa duta ang ila kaugalingon sa pagpanangis, kag makita nila nga nagakari ang Anak sang tawo sa ibabaw sang mga panganod sa langit nga may gahom kag daku nga himaya.”—Mateo 24:29, 30.

¹⁸ Sa amo, si Jesus mismo nagsiling nga “sa tapos sang kapipit-an sa amo nga mga adlaw,” may matabo nga pila ka sahi sang talalupangdon nga mga butang sa langit. (Ipaanggid ang Joel 2:28-32; 3:15.) Magapakibot gid ini kag magapalisang sa dimatinumanon nga mga tawo amo kon ngaa ‘sakiton nila ang ila kaugalingon sa pagpanangis.’ Madamo ang ‘mapunaw bangod sa kahadlok kag sa paghulat sa mga butang nga magaabot sa napuy-an nga duta.’ Apang indi ini matabo sa matuod nga mga Cristiano! Ila ‘ihangad ang ila mga ulo, kay ang pagtubos sa ila nagahilapit na.’—Lucas 21:25, 26, 28.

Ang Paghukom nga Malapit Na!

19. Paano naton mapat-od kon san-o matuman ang parabola sang mga karnero kag mga kanding?

¹⁹ Talupangda nga ang Mateo 24:29-31 nagatagna nga (1) ang Anak sang tawo magakari, (2) ining pagkari may kaupod nga dakung himaya, (3) kaupod niya ang mga anghel, kag (4) ang tanan nga tribo sang duta makakita sa iya. Ginsulit ni Jesus ini nga mga butang sa parabola tuhoy sa mga karnero kag mga kanding. (Mateo 25:31-46) Busa, mahinakop naton nga ini nga parabola nagabinagbinag sang tion, sa tapos sang panugod nga pagdabdab sang kapipit-an, kon si Jesus magakari upod sa iya mga anghel kag magalingkod sa iya trono agod maghukom. (Juan 5:22; Binuhatan 17:31; ipaanggid ang 1 Hari 7:7; Daniel 7:10, 13, 14, 22, 26; Mateo 19:28.) Sin-o ang pagahukman, kag ano ang mangin resulta? Ginapakita sang parabola nga si Jesus magahatag sing igtalupangod sa tanan nga pungsod, nga subong bala ginatipon sila sa atubangan sang iya langitnon nga trono.

20, 21. (a) Ano ang mahanabo sa mga karnero sa parabola ni Jesus? (b) Ano ang maeksperiensiahan sang mga kanding sa palaabuton?

²⁰ Ang tulad-karnero nga mga lalaki kag mga babayi painon sa tuo nga bahin sang pabor ni Jesus. Ngaa? Bangod gingamit nila ang ila mga kahigayunan sa paghimo sing maayo sa iya mga kauturan—ang hinaplas nga mga Cristiano, nga magaambit sa langitnon nga Ginharian ni Cristo. (Daniel 7:27; Hebreo 2:9–3:1) Nahisanto sa parabola, minilyon sang tulad-karnero nga mga Cristiano ang nagkilala sa espirituwal nga mga kauturan ni Jesus kag nagapanghikot bilang pagsuporta sa ila. Subong resulta, ang “dakung kadam-an” may pasad sa Biblia nga paglaum nga maluwas sa “dakung kapipit-an” kag pagkatapos magkabuhi sing dayon sa Paraiso, ang dutan-on nga bahin sang Ginharian sang Dios.—Bugna 7:9,14; 21:3, 4; Juan 10:16.

²¹ Tuhay gid ang mahanabo sa mga kanding! Ginalaragway sila sa Mateo 24:30 subong ‘nagasakit sang ila kaugalingon sa pagpanangis’ kon magkari si Jesus. Kag may rason sila nga manangis, kay ang ila nahimuan magapakita nga ginsikway nila ang maayong balita sang Ginharian, ginpamatukan ang mga disipulo ni Jesus, kag ginpasulabi ang kalibutan nga nagataliwan. (Mateo 10:16-18; 1 Juan 2:15-17) Si Jesus—indi ang bisan sin-o sa iya mga disipulo sa duta—ang nagapat-od kon sin-o ang mga kanding. Tuhoy sa ila sia nagsiling: “Magakadto sila sa walay katapusan nga kalaglagan.”—Mateo 25:46.

22. Ano nga bahin sang tagna ni Jesus ang takus nga binagbinagon naton sing dugang pa?

²² Makakulunyag gid ang aton pag-uswag sa paghangop sang tagna sa Mateo kapitulo 24 kag 25. Apang, may isa ka bahin ang tagna ni Jesus nga takus naton talupangdon sing dugang pa—‘ang makangilil-ad nga butang nga ginabangdan sang pagkahapay nga nagatindog sa duog nga balaan.’ Ginpalig-on ni Jesus ang iya mga sumulunod nga maggamit sing paghantop tuhoy sa sini kag mangin handa sa paghikot. (Mateo 24:15, 16) Ano ining “makangilil-ad nga butang”? San-o ini nagatindog sa duog nga balaan? Kag paano nadalahig ang paglaum sa kabuhi sa karon kag sa palaabuton? Binagbinagon ini sang masunod nga artikulo.

[Mga Nota]

Nadumduman Mo Bala?

◻ Ano ang katumanan sang Mateo 24:4-14 sang una nga siglo?

◻ Sang panahon sang mga apostoles, paano ginpalip-ot ang mga adlaw kag paano ginluwas ang unod, subong sang gintagna sa Mateo 24:21, 22?

◻ Ano nga sahi ang “kaliwatan” nga ginsambit sa Mateo 24:34?

◻ Paano naton nahibaluan nga ang tagna nga ginhatag sa Bukid sang mga Olivo may isa pa, kag daku pa nga katumanan?

◻ San-o kag paano matuman ang parabola tuhoy sa mga karnero kag mga kanding?

[Laragway sa pahina 12]

Detalye sang Arco ni Tito sa Roma, nga nagapakita sang mga inati gikan sa Jerusalem

[Kapsion]

Soprintendenza Archeologica di Roma