“Ano Bala ang Tanda sang Imo Presensia?”
“San-o bala mahanabo ini, kag ano bala ang tanda sang imo presensia kag sang konklusion sang sistema sang mga butang?”—MATEO 24:3.
1, 2. Ano ang nagapakita nga ang mga tawo interesado sa palaabuton?
ANG kalabanan nga mga tawo interesado sa palaabuton. Ikaw man bala? Sa iya libro nga Future Shock, gintalupangod ni Propesor Alvin Toffler “ang hinali nga pagdamo sang mga organisasyon nga nahugod sa pagtuon sa palaabuton.” Sia nagdugang: “Nakita naton ang pagluntad sang mga organisasyon nga nasentro sa palaabuton; ang paglutaw sang nagabinagbinag sang palaabuton nga mga balasahon sa Inglaterra, Pransya, Italya, Alemanya kag Estados Unidos; ang paglapnag sang mga kurso sa pagpakot sang palaabuton sa unibersidad.’ Si Toffler naghinakop: “Sa pagkamatuod, wala gid sang isa ang ‘makahibalo’ sing pat-od sang palaabuton.”
2 Ang libro nga Signs of Things to Come nagasiling: “Ang panghimalad, pagtan-aw sa bola nga kristal, astrolohiya, pagbasa sang baraha, I Ching mga padugi tanan nga mas masibod agod hatagan kita sing pila ka ideya kon ano ang mahimo nga yara sa aton partikular nga palaabuton.” Apang sa baylo nga magliso sa tawhanon nga mga paagi, mas maayo nga magliso kita sa napamatud-an na nga tuburan—si Jehova.
3. Ngaa nagakaigo nga magliso sa Dios para sa ihibalo sa palaabuton?
3 Ang matuod nga Dios nagsiling: “Suno sa akon ginpainoino, amo ini ang mahanabo; kag suno sa akon ginlaygay, amo ini ang magamatuod.” (Isaias 14:24, 27; 42:9) Huo, si Jehova nakalaygay sa mga tawo kon ano ang mahanabo, sa masami nagahimo sini paagi sa tawhanon nga mga humalambal. Ang isa sining mga manalagna nagsulat: “Si Jehova indi maghimo sing bisan ano nga butang kon indi niya anay mapahayag ang iya tinago sa iya mga alagad nga mga manalagna.”—Amos 3:7, 8; 2 Pedro 1:20, 21.
4, 5. (a) Ngaa makabulig si Jesus tuhoy sa palaabuton? (b) Ano ang ginpamangkot sang iya mga apostoles?
4 Si Jesucristo amo ang panguna nga manalagna sang Dios. (Hebreo 1:1, 2) Binagbinagon naton ang isa sang pangunang mga tagna ni Jesus nga nagatagna sang mga butang nga nagakahanabo karon sa aton palibot. Ini nga tagna nagahatag man sa aton sing paghangop kon ano ang mahanabo sa gilayon kon ang karon nga malauton nga sistema matapos kag buslan ini sang Dios sing dutan-on nga Paraiso.
5 Ginpamatud-an ni Jesus nga sia isa ka manalagna. (Marcos 6:4; Lucas 13:33; 24:19; Juan 4:19; 6:14; 9:17) Busa, halangpunon kon ngaa ginpamangkot sia sang iya mga apostoles, nga nagalingkod upod sa iya sa Bukid sang Olibo nga nagalaaw sa Jerusalem, nahanungod sa palaabuton: “San-o bala mahanabo ini, kag ano bala ang tanda sang imo presensia kag sang konklusion sang sistema sang mga butang?”—Mateo 24:3; Marcos 13:4.
6. Ano ang kaangtanan sa ulot sang Mateo 24, Marcos 13, kag Lucas 21; kag anong pamangkot ang dapat nga magapainteres gid sa aton?
6 Masapwan ninyo ang ila pamangkot kag ang sabat ni Jesus sa Mateo kapitulo 24, Marcos kapitulo 13, kag Lucas kapitulo 21.a Sa madamo nga bahin ang mga kasaysayan nagahiliugyon, apang indi sila palareho. Halimbawa, si Lucas lamang ang nagasambit sang ‘kamatay sa nagakalainlain nga duog.’ (Lucas 21:10, 11; Mateo 24:7; Marcos 13:8) Sing makatarunganon, dapat kita mamangkot, Nagtagna bala si Jesus sing mga hitabo sa sulod lamang sang pagkabuhi sang iya tagpalamati, ukon ginlakip bala niya ang aton tion kag kon ano ang yara sa palaabuton para sa aton?
Luyag Mahibal-an sang mga Apostoles
7. Ano ang ilabi na nga ginpamangkot sang mga apostoles, apang ano ang kasangkaron sang sabat ni Jesus?
7 Pila lamang ka adlaw antes sia ginpatay, si Jesus nagpahayag nga ginsikway sang Dios ang Jerusalem, ang kapital sang mga Judiyo. Ang siudad kag ang daku nga templo sini pagalaglagon. Nian ang pila sa mga apostoles nangabay sang ‘tanda sang presensia ni Jesus kag sang konklusion sang sistema sang mga butang.’ (Mateo 23:37–24:3) Walay duhaduha nga ginhunahuna gid nila ang Judiyong sistema kag ang Jerusalem, kay wala nila mahangpi ang kasangkaron sang kon ano ang yara sa unahan. Apang sa pagsabat sa ila ginhatag ni Jesus ang labaw pa sa kon ano ang natabo tubtob sadto kag lakip sang 70 C.E. sang ginlaglag sang mga Romano ang Jerusalem.—Lucas 19:11; Binuhatan 1:6, 7.
8. Ano ang pila sa mga hitabo nga gintagna ni Jesus?
8 Subong sang inyo mabasa sa tatlo ka kasaysayan sa Ebanghelyo, si Jesus nagpamulong nahanungod sa pagtindog sang pungsod batok sa pungsod kag ginharian batok sa ginharian, mga tiggulutom, mga linog, mga makahaladlok nga talan-awon, kag langitnon nga mga tanda. Sa mga tuig sa ulot sang paghatag ni Jesus sina nga tanda (33 C.E.) kag sang paghapay sa Jerusalem (66-70 C.E.), ang butig nga mga manalagna kag butig nga mga Cristo magabangon. Pagahingabuton sang mga Judiyo ang mga Cristiano, nga nagbantala sang mensahe ni Jesus.
9. Paano natuman ang tagna ni Jesus sang unang siglo C. E.?
9 Ini nga mga bahin sang tanda aktuwal nga natabo, subong sang ginkompirmar sang istoryador nga si Flavius Josephus. Nagsulat sia nga antes pa nagsalakay ang mga Romano, ginsugyot sang butig nga mga Mesias ang pagrebelde. May mabaskog nga mga linog sa Judea kag sa iban nga mga lugar. Ang mga inaway nagdabdab sa madamo nga bahin sang Romanong Emperyo. May dalagku bala nga mga tiggulutom? Huo, may yara. (Ipaanggid ang Binuhatan 11:27-30.) Kamusta ang hilikuton nga pagbantala sang Ginharian? Sang 60 ukon 61 C.E., sang ang tulun-an sang Colosas ginsulat, “ang paglaum sa sinang maayong balita” sang Ginharian sang Dios nabatian sing lapnag sa Aprika, Asia, kag Europa.b—Colosas 1:23.
“UGALING” ang Katapusan
10. Ngaa dapat naton talupangdon ang Griegong tinaga nga toʹte, kag ano ang kahulugan sini?
10 Sa pila ka bahin ginhatag ni Jesus ang mga hitabo subong sang pasunod nga pagkahanabo. Nagsiling sia: “Iwali ining maayong balita sang ginharian . . . , kag ugaling magaabot ang katapusan.” Masunson ginagamit sang mga Biblia sa Ingles ang “then” upod ang simple nga kahulugan sang “nian” ukon “apang.” (Marcos 4:15, 17; 13:23) Apang, sa Mateo 24:14, ang “then” (“ugaling” sa Hiligaynon) napasad sa Griegong adberbiyo nga toʹte.c Ginapaathag sang Griegong mga eksperto nga ang toʹte isa ka “demonstratibo nga adberbiyo sang panahon” nga gingamit sa “pagpakilala sang magasunod sa panahon” ukon sa “pagpakilala sang masunod nga hitabo.” Busa gintagna ni Jesus nga igawali ang Ginharian kag ugaling (‘pagkatapos sina’ ukon ‘pagkatapos’) magaabot ang “katapusan.” Ano nga katapusan?
11. Paano ginhatagan ni Jesus sing igtalupangod ang mga hitabo nga direkta nga naangot sa kalaglagan sang Jerusalem?
11 Ang isa ka katumanan sang tagna ni Jesus masapwan sa mga hitabo nga nagapadulong sa katapusan sang Judiyong sistema. Ang mga inaway, mga linog, mga tiggulutom, kag ang iban pa, nga gintagna ni Jesus natabo sa sulod sang tatlo ka dekada nga panag-on. Apang, sugod sa Mateo 24:15, Marcos 13:14, kag Lucas 21:20, aton mabasa ang mga hitabo nga direkta nga gin-angot sa nagahilapit nga kalaglagan, sang ang katapusan tuman na kalapit.—Talupangda ang nagaisahanon nga pintok-pintok nga linya sa tsart.
12. Paano nadalahig ang Romanong mga hangaway sa katumanan sang Mateo 24:15?
12 Sa pagbalos sa Judiyong pagribok sang 66 C.E., ang mga Romano sa idalom ni Cestius Gallus nagmartsa batok sa Jerusalem, naglikop sini nga siudad nga ginkabig sang mga Judiyo nga balaan. (Mateo 5:35) Walay sapayan sang pagbalos sang mga Judiyo, ang mga Romano nakasulod sa siudad. Busa nagsugod sila sa ‘pagtindog sa duog nga balaan,’ suno gid sa gintagna ni Jesus sa Mateo 24:15 kag Marcos 13:14. Nian yara ang makakilibot nga hitabo. Bisan pa napalibutan nila ang siudad, ang mga Romano hinali nga nag-isol. Nahangpan sa gilayon sang mga Cristiano ang katumanan sang tagna ni Jesus, kag ang pag-isol nagtugot sa ila nga makapalagyo halin sa Judea pakadto sa mga kabukiran tabok sang Jordan. Ang maragtas nagasiling nga ginhimo nila ini.
13. Ngaa natuman sang mga Cristiano ang paandam ni Jesus nga magpalagyo?
13 Apang kon ang mga Romano nag-isol halin sa palibot sang Jerusalem, ngaa kinahanglan nga magpalagyo pa ang bisan sin-o? Ginpakita sang pinamulong ni Jesus nga ang natabo nagpamatuod ‘nga malapit na ang kamusmusan sang Jerusalem.’ (Lucas 21:20) Huo, kamusmusan. Gintagna niya ang ‘kapipit-an nga wala pa sing subong nga nahanabo kutob sa ginsuguran kag indi na gid mahanabo.’ Mga tatlo ka tuig kag tunga sang ulihi, sang 70 C.E., aktuwal nga naeksperiensiahan sang Jerusalem ang “dakung kapipit-an” gikan sa Romanong mga hangaway sa idalom ni Heneral Tito. (Mateo 24:21; Marcos 13:19) Apang, ngaa ginlaragway ni Jesus ini subong ang kapipit-an nga daku pa sangsa bisan ano nga nagligad ukon kutob sadto?
14. Ngaa makasiling kita nga ang natabo sa Jerusalem sang 70 C.E. amo ang “dakung kapipit-an” nga ang subong sini wala pa mahanabo antes ukon natabo sugod sadto?
14 Ang Jerusalem ginlaglag sang mga Babilonianhon sang 607 B.C.E., kag nakita sang siudad ang makahaladlok nga inaway sa aton karon nga siglo. Sa gihapon, ang natabo sang 70 C.E. pinasahi nga isa ka dakung kapipit-an. Sa kampanya nga mga lima ka bulan, nalutos sang mga hangaway ni Tito ang mga Judiyo. Ginpatay nila ang mga 1,100,000 kag gindala nga bihag ang halos 100,000. Dugang pa, ginhapay sang mga Romano ang Jerusalem. Nagpamatuod ini nga ang Judiyong sistema sang anay nahamut-an nga pagsimba nga nasentro sa templo permanente nga natapos. (Hebreo 1:2) Huo, ang mga hitabo sang 70 C.E. makabig sing husto nga ‘kapipit-an nga wala pa sing subong nga nahanabo [sa sinang siudad, pungsod, kag sistema] kutob sa ginsuguran sang kalibutan kag indi na gid mahanabo.’—Mateo 24:21.d
Subong sang Gintagna, Madamo Pa ang Magasunod
15. (a) Anong sahi sang mga hitabo nga magaabot pagkatapos sang kapipit-an sa Jerusalem ang gintagna ni Jesus? (b) Bangod sang Mateo 24:23-28, ano ang dapat naton mahinakop nahanungod sa katumanan sang tagna ni Jesus?
15 Apang, wala ginlatiran ni Jesus ang iya tagna sa kapipit-an sang unang siglo. Ginapakita sang Biblia nga madamo pa ang magasunod sa sadto nga kapipit-an, subong sang ginapanugda sang paggamit sing toʹte, ukon “nian,” sa Mateo 24:23 kag Marcos 13:21. Ano ang mahanabo sa panag-on pagkatapos sang 70 C.E.? Pagkatapos sang kapipit-an sang Judiyong sistema, madamo pa nga butig nga mga Cristo kag butig nga mga manalagna ang magalutaw. (Ipaanggid ang Marcos 13:6 sa 13:21-23.) Ginapalig-on sang maragtas nga naglutaw ina nga mga indibiduwal sang mga siglo sugod sang malaglag ang Jerusalem sang 70 C.E., bisan pa wala nila mapatalang ang mga tawo nga may alisto nga espirituwal nga panan-aw kag nga nagahulat sang “presensia” ni Cristo. (Mateo 24:27, 28) Walay sapayan, ining mga hitabo pagkatapos sang dakung kapipit-an sang 70 C.E. nagahuman sang isa ka pagpakita nga si Jesus nagatan-aw lampas sa sadto nga kapipit-an, nga amo lamang ang una nga katumanan.
16. Anong bahin sa tagna ni Jesus ang ginadugang sang Lucas 21:24, kag ano ang importansia sini?
16 Kon ipaanggid naton ang Mateo 24:15-28 kag Marcos 13:14-23 sa Lucas 21:20-24, masapwan naton ang ikaduha nga palatandaan nga ang tagna ni Jesus nagalampas sa pagkalaglag sang Jerusalem. Dumduma nga si Lucas lamang ang nagsambit sang mga kamatay. Sa kaanggid, sia lamang ang naghinakop sini nga bahin paagi sa mga pinamulong ni Jesus: “Ang Jerusalem tapakon sang mga pungsod, tubtob nga ang gintalana nga mga panag-on sang mga pungsod [“panag-on sang mga Gentil,” King James Version] matuman.”e (Lucas 21:24) Ginkuha sang mga Babilonianhon ang katapusan nga hari sang mga Judiyo sang 607 B.C.E., kag pagkatapos sadto, ang Jerusalem, nga nagarepresentar sa Ginharian sang Dios, gintapak. (2 Hari 25:1-26; 1 Cronica 29:23; Ezequiel 21:25-27) Ginpakita ni Jesus sa Lucas 21:24 nga ang kahimtangan magapadayon sa palaabuton tubtob magaabot ang tion para tukuron liwat sang Dios ang isa ka Ginharian.
17. Ano ang aton ikatlo nga palatandaan nga ang tagna ni Jesus magalab-ot sa malayo nga palaabuton?
17 Yari ang ikatlo nga palatandaan nga gintudlo man ni Jesus ang isa ka malayo nga katumanan: Suno sa Kasulatan, ang Mesias kinahanglan nga mapatay kag mabanhaw, pagkatapos sini magalingkod sia sa tuo nga kamot sang Dios tubtob ipadala sia sang Amay sa paggahom. (Salmo 110:1, 2) Ginsambit ni Jesus ang paglingkod niya sa tuo nga kamot sang iya Amay. (Marcos 14:62) Ginpalig-on ni apostol Pablo nga ang ginbanhaw nga si Jesus yara sa tuo nga kamot ni Jehova nga nagahulat sang tion nga mangin Hari kag Manuglaglag sang Dios.—Roma 8:34; Colosas 3:1; Hebreo 10:12, 13.
18, 19. Ano ang kahilabtanan sang Bugna 6:2-8 sa kaanggid nga tagna sa mga Ebanghelyo?
18 Para sa ikap-at kag katapusan nga palatandaan nga ang tagna ni Jesus nahanungod sa konklusion sang sistema sang mga butang naaplikar lampas sang unang siglo, mahimo naton buksan ang Bugna kapitulo 6. Ginsulat mga dekada pagkatapos sang 70 C.E., ginlaragway ni apostol Juan ang mapuwersa nga danyag sang aktibo nga mga manugkabayo. (Bugna 6:2-8) Ining matagnaon nga pagtan-aw sa “adlaw sang Ginuo”—ang adlaw sang iya presensia—nagapakilala sang aton ika-20 nga siglo subong ang tion sang talalupangdon nga inaway (bersikulo 4), lapnag nga tiggulutom (bersikulo 5 kag 6), kag “makamamatay nga salot” (bersikulo 8). Sing maathag, kaanggid ini sang ginsiling ni Jesus sa mga Ebanghelyo kag nagapamatuod nga ang iya tagna may daku pa nga katumanan sa sining ‘adlaw sang Ginuo.’—Bugna 1:10.
19 Ginakilala sang may kasayuran nga mga tawo nga ang madamo sing bahin nga tanda nga gintagna sa Mateo 24:7-14 kag Bugna 6:2-8 nakita sugod sang una nga pagdabdab sang kalibutanon nga inaway sang 1914. Ginpahibalo sang mga Saksi ni Jehova sa bug-os nga kalibutan nga ang tagna ni Jesus may yara karon ikaduha kag daku pa nga katumanan, subong nga ginpamatud-an sang mapintas nga mga inaway, makahalapay nga mga linog, makahalanusbo nga mga tiggulutom, kag lapnag nga mga balatian. Sa sining katapusan nga punto, ang U.S.News & World Report (Hulyo 27, 1992) nagsiling: “Ang epidemya nga AIDS . . . nagadala sa minilyon ka biktima sa ila kamatayon kag mahimo nga mangin ang labing magasto kag makahalapay nga salot sa maragtas. Ang Black Death nagpatay sang halos 25 milyones ka nagaantos nga katawhan sang ika-14 nga siglo. Apang sa tuig 2000, 30 milyones tubtob 110 milyones ka tawo ang matapikan sang HIV, ang virus nga ginatunaan sang AIDS, magadamo halin sa mga 12 milyones karon. Bangod wala sing bulong, ang tanan nagaatubang sing pat-od nga kamatayon.”
20. Ano ang ginalakip sang nahauna nga katumanan sang Mateo 24:4-22, apang anong iban pa nga katumanan ang maathag?
20 Ano, nian, ang mahinakop naton tuhoy sa kon paano ginsabat ni Jesus ang pamangkot sang mga apostoles? Ang iya tagna nagtagna sing sibu sang mga butang nga nagadul-ong kag nagalakip sang pagkalaglag sang Jerusalem, kag ginsambit sini ang pila ka butang nga magasunod sa 70 C.E. Apang ang kalabanan sini may yara ikaduha kag daku pa nga katumanan sa palaabuton, nga nagadul-ong sa dakung kapipit-an nga magatapos sang karon malauton nga sistema sang mga butang. Nagakahulugan ini nga ang tagna ni Jesus sa Mateo 24:4-22, kag ang mga kaanggid sa Marcos kag Lucas, natuman halin sang 33 C.E. tubtob sang kapipit-an sang 70 C.E. Apang, ini man nga mga bersikulo may yara ikaduha nga katumanan, nga nagalakip sang daku pa nga kapipit-an sa palaabuton. Ining daku pa nga katumanan yara sa aton; makita naton ini adlaw-adlaw.f
Nagapadulong sa Ano?
21, 22. Diin naton makita ang matagnaon nga palatandaan nga magaabot ang dugang pa nga mga hitabo?
21 Wala gintapos ni Jesus ang iya tagna paagi sa pagsambit sa butig nga mga manalagna nga nagahimo sing madayaon nga mga tanda sa malawig nga panag-on antes ang ‘gintalana nga panag-on sang mga pungsod matuman.’ (Lucas 21:24; Mateo 24:23-26; Marcos 13:21-23) Nagpadayon sia sa pagsugid sang iban pa makakilibot nga mga butang nga mahanabo, mga butang nga makita sa bug-os nga duta. Pagaupdan ini sang pagkari sang Anak sang tawo sa gahom kag himaya. Ang Marcos 13:24-27 nagatiglawas sang iya padayon nga tagna:
22 “Apang sa sadtong mga adlaw, sa tapos yadtong kapipit-an, ang adlaw padulmon, kag ang bulan indi maghatag sang iya kapawa, kag ang mga bituon magakahulog gikan sa langit, kag ang mga kagamhanan nga yara sa mga langit uyugon. Kag nian makita nila ang Anak sang tawo nga nagakari sa mga panganod nga may dakung gahom kag himaya. Kag nian magapadala sia sang iya mga anghel kag magatipon sang iya mga pinili gikan sa apat ka mga hangin, kutob sa mga ukbong sang duta tubtob sa ukbong sang langit.”
23. Ngaa mapaabot naton ang katumanan sang Mateo 24:29-31 madugay pa pagkatapos sang unang siglo C.E.?
23 Ang Anak sang tawo, ang ginbanhaw nga si Jesucristo, wala magkari sa sinang makahalawhaw nga paagi pagkatapos sang malaglagon nga katapusan sang Judiyong sistema sang 70 C.E. Pat-od gid nga ang tanan nga tribo sa duta wala makakilala sa iya, subong sang ginasiling sang Mateo 24:30, ni gintipon nian sang langitnon nga mga anghel ang tanan nga hinaplas nga mga Cristiano gikan sa bug-os nga duta. Gani san-o matuman ining dugang nga bahin sang makatilingala nga tagna ni Jesus? May katumanan bala ini sa kon ano ang nagakahanabo sa palibot naton karon, ukon sa baylo nagahatag bala ini sing diosnon nga paghangop sa mga butang nga mapaabot naton sa malapit nga palaabuton? Pat-od gid nga luyag naton mahibal-an, kay ginarekord ni Lucas ang laygay ni Jesus: “Kon ining mga butang magsugod sa pagkahanabo, maghangad kamo kag bayawa ang inyo mga ulo, kay ang pagtubos sa inyo nagapalapit.”—Lucas 21:28.
[Mga footnote]
a Ang mga bahin sining mga kapitulo mahimo makita sa tsart sa pahina 14 kag 15; ang pintok-pintok nga mga linya nagatanda sang katumbas nga seksion.
b Para sa maragtason nga mga pagsambit sining mga hitabo, tan-awa ang The Watchtower sang Enero 15, 1970, pahina 43-5.
c Ang toʹte makita sing 80 ka bes sa Mateo (9 ka bes sa kapitulo 24) kag 15 ka bes sa tulun-an ni Lucas. Gingamit ni Marcos ang toʹte sing anom ka bes lamang, apang ang apat sini nagadalahig sa “tanda.”
d Ang Britanikong awtor nga si Matthew Henry nagkomento: “Ang paglaglag sang mga Caldeanhon sa Jerusalem grabe gid katama, apang nalabawan ini sini. Malapit na ang bug-os uniberso nga pagpatay sa tanan . . . nga mga Judiyo.”
e Makita sang madamo ang pagbalhin sang pagpadaku sa kasaysayan ni Lucas pagkatapos sang Lucas 21:24. Si Dr. Leon Morris nagsiling: “Si Jesus nagpadayon sa pagpamulong tuhoy sa panag-on sang mga Gentil . . . Sa opinyon sang kalabanan nga mga iskolar ang igtalupangod nagaliton karon sa pagkari sang Anak sang tawo.” Si Propesor R. Ginns nagsulat: “Ang Pagkari sang Anak sang Tawo—(Mt 24:29-31; Mk 13:24-27). Ang pagsambit sa ‘panag-on sang mga Gentil’ nagahatag sing introduksion sa sining tema; ang pagtamod [ni Lucas] nagalampas karon sa pagkalaglag sang Jerusalem padulong sa palaabuton.”
f Si Propesor Walter L. Liefeld nagsulat: “Posible gid isigahom nga ang mga tagna ni Jesus may yara duha ka bahin: (1) ang mga hitabo sang A.D. 70 nga nagadalahig sang templo kag (2) yadtong sa malayo nga palaabuton, nga ginlaragway sa mas apokaliptiko nga mga tinaga.” Ang komentaryo nga gin-edit ni J. R. Dummelow nagasiling: “Madamo sa pinakamabug-at nga mga kabudlayan sining daku nga diskurso ang nadula sang mahangpan nga ginpatuhuyan sang aton Ginuo indi ang isa ka hitabo kundi ang duha, kag nga ang nahauna amo ang tipiko sang ikaduha. . . . Ang [Lucas] 21:24 ilabi na, nga nagapamulong tuhoy sa ‘panag-on sang mga Gentil,’ . . . nagabutang sing walay pat-od nga pal-at sa ulot sang pagkapukan sang Jerusalem kag sang katapusan sang kalibutan.”
Madumduman Mo Bala?
◻ Ang sabat ni Jesus sa pamangkot sa Mateo 24:3 may yara ano nga katumanan nga nagadul-ong sa 70 C.E.?
◻ Paano ang paggamit sa tinaga nga toʹte nagabulig sa aton sa paghangop sang tagna ni Jesus?
◻ Sa anong kahulugan nga may yara unang siglo nga “dakung kapipit-an” nga wala pa sing subong nga natabo sang nagligad?
◻ Anong duha ka pinasahi nga bahin sang tagna ni Jesus ang ginapatuhuyan ni Lucas nga nagadalahig sa aton karon?
◻ Anong mga palatandaan ang nagatudlo sa ikaduha kag daku pa nga katumanan sang tagna sa Mateo 24:4-22?
[Tsart sa pahina 14, 15]
4 “Si Jesus nagsabat sa ila: ‘Andam kamo nga walay tawo nga magpatalang sa inyo; 5 kay madamo ang magakari sa akon ngalan, nga nagasiling, “Ako ang Cristo,” kag magapatalang sang madamo. 6 Makabati kamo sing mga inaway kag mga kinunukuno sang mga inaway; talupangda ninyo nga indi kamo magkalalisang. Kay ini kinahanglan nga mahanabo, apang indi pa ang katapusan.
7 “ ‘Kay ang pungsod magatindog batok sa pungsod kag ang ginharian batok sa ginharian, kag may mga tiggulutom kag mga linog sa nagakalainlain nga mga duog. 8 Tanan ini pamuno lamang sang mga kasakit.
9 “ ‘Nian itugyan kamo nila sa kapipit-an kag pamatyon kamo, kag dumtan kamo sang tanan nga kapungsuran bangod sa akon ngalan. 10 Kag, nian, masandad ang madamo kag magatinugyanay sila kag magadinumtanay. 11 Kag magalutaw ang madamong butig nga manalagna kag magapatalang sang madamo; 12 kag bangod nga ang kalautan magabuad ang gugma sang kalabanan magabugnaw. 13 Apang sia nga nagabatas tubtob sa katapusan amo ang isa nga maluwas. 14 Kag iwali ining maayong balita sang ginharian sa bug-os napuy-an nga duta subong nga saksi sa tanan nga kapungsuran; kag ugaling magaabot ang katapusan.
------------------------------------------------------------------
15 “ ‘Busa, kon makita ninyo ang makamulusmus nga pagtampalas nga ginpamulong ni Daniel nga manalagna, nga nagatindog sa duog nga balaan, (ang nagabasa maghangop,) 16 nian ang mga yara sa Judea magpalagyo sa mga bukid. 17 Ang sa atop dili magpanaug sa pagkuha sang mga butang nga yara sa iya balay; 18 kag ang sa latagon dili magbalik sa pagkuha sang iya kunop. 19 Kailo ang mga nagadala kag ang mga nagapasuso sa sadtong mga adlaw! 20 Pangamuyo kamo nga ang inyo pagpalagyo indi mahanabo sa tigtulugnaw ukon sa adlaw nga inugpahuway; 21 kay nian magaabot ang dakung kapipit-an nga wala pa sing subong nga nahanabo kutob sa ginsuguran sang kalibutan tubtob karon, wala, kag indi na gid mahanabo. 22 Kag kon wala mapalip-ot yadtong mga adlaw, wala kuntani sing tawo nga maluwas; apang bangod sa mga pinili palip-uton yadtong mga adlaw.
------------------------------------------------------------------
23 “ ‘Nian kon sin-ong tawo magsiling sa inyo, “Tan-awa ninyo! Yari ang Cristo,” ukon, “Yadto sia!” dili kamo magtuo sini. 24 Kay magalutaw ang butig nga mga Cristo kag butig nga mga manalagna kag magapakita sila sing dalagkung palatandaan kag kalatingalahan agod nga mapatalang, kon mahimo, bisan ang mga pinili. 25 Yari karon! Nasiling ko nga daan ini sa inyo. 26 Busa, kon magsiling sila sa inyo, “Yari karon! Yara sia sa kamingawan,” dili kamo magkadto; “Yari karon! Yari sia sa nasulod nga mga hulot,” dili kamo magtuo sini. 27 Kay subong sang kilat nga nagaidlab sa sidlangan kag makita tubtob sa katundan, amo man ang pag-abot sang Anak sang tawo. 28 Bisan diin ang lawas nga patay, didto magatipon sing tingob ang mga agila.
------------------------------------------------------------------
------------------------------------------------------------------
29“ ‘Sa gilayon sa tapos ang kapipit-an sadtong mga adlaw ang adlaw padulmon, kag ang bulan indi maghatag sang iya kapawa, kag ang mga bituon magakalahulog gikan sa langit, kag ang mga kagamhanan sang mga langit uyugon. 30 Nian magapahayag ang tanda sang Anak sang tawo sa langit, kag nian magakasubo ang tanan nga kabikahan sa duta, kag makita nila nga nagakari ang Anak sang tawo sa ibabaw sang mga panganod sa langit nga may gahom kag daku nga himaya. 31 Kag magapadala sia sang iya mga anghel sa mabaskog nga tunog sang budyong, kag magatipon sila sang iya nga pinili gikan sa apat ka hangin, kutob sa isa ka ukbong sang langit tubtob sa isa.’ ”
5 Kag si Jesus nagsugod sa pagsiling sa ila: ‘Andam kamo nga walay tawo nga magpatalang sa inyo. 6 Madamo ang magakari sa akon ngalan, nga nagasiling, “Ako amo sia,” kag magapatalang sang madamo. 7 Kag, kon kamo makabati sang mga inaway kag mga kinunukuno sang mga inaway, dili kamo malisang; kay ini kinahanglan nga mahanabo, apang indi pa ang katapusan.
8 “ ‘Kay ang pungsod magatindog batok sa pungsod kag ang ginharian batok sa ginharian, may mga linog sa nagakalainlain nga mga duog, may mga tiggulutom. Ini amo ang pamuno sang mga kasakit.
9 “ ‘Tuhoy sa inyo, andam kamo sa inyo kaugalingon; kay itugyan kamo sang katawhan sa lokal nga mga korte, kag sa mga sinagoga bunalon kamo kag magatindog kamo sa atubangan sang mga gobernador kag sang mga hari bangod sa akon, sa pagpamatuod sa ila. 10 Subong man, ang maayong balita kinahanglan ibantala anay sa tanan nga kapungsuran. 11 Apang kon dalhon kamo nila sa hukmanan kag itugyan kamo, dili kamo maghimud-os nga daan kon ano ang inyo isiling; apang ang bisan ano nga ihatag sa inyo sa sadtong takna, ina ihambal ninyo, kay indi kamo ang nagahambal, kundi ang balaan nga espiritu. 12 Dugang pa, ang utod nga lalaki magatugyan sa kamatayon sang utod nga lalaki, kag amay sang iya anak, kag magatindog ang mga anak batok sa mga ginikanan kag ipapatay sila; 13 kag dumtan kamo sang tanan nga tawo bangod sa akon ngalan. Apang sia nga nagabatas tubtob sa katapusan amo ang isa nga maluwas.
------------------------------------------------------------------
14 Apang, kon makita ninyo ang makamulusmos nga pagtampalas nga nagatindog sa indi niya dapat tindugan (ang nagabasa maghangop), nian ang mga sa Judea magpalagyo sa kabukiran. 15 Ang sa atop dili magpanaug, ukon magsulod sa pagkuha sing bisan ano sa iya balay; 16 kag ang sa latagon dili magbalik sa pagkuha sang iya kunop. 17 Kailo ang mga nagabusong kag ang mga nagapasuso sa sadtong mga adlaw! 18 Pangamuyo kamo nga indi mahanabo ini sa tigtulugnaw; 19 kay yadtong mga adlaw mangin kapipit-an subong sang wala pa sing kaangay kutob sa ginsuguran sang tinuga nga gintuga sang Dios tubtob karon, kag indi na gid mahanabo. 20 Kag, kon wala mapalip-ot ni Jehova ang mga adlaw, wala kuntani sing unod nga maluwas. Apang bangod sang mga pinili nga iya ginpili ginpalip-ot niya ang mga adlaw.
------------------------------------------------------------------
21 “‘Nian, subong man, kon sin-ong tawo magsiling sa inyo “Tan-awa! Yari ang Cristo,” “Tan-awa, yadto sia,” dili kamo magpati. 22 Kay magalutaw ang butig nga mga Cristo kag butig nga mga manalagna kag magapakita sing mga tanda kag mga kalatingalahan agod nga mapatalang nila, kon mahimo, ang mga pinili. 23 Apang, nian, andam kamo; nasugid ko na sa inyo ang tanan nga butang.
------------------------------------------------------------------
------------------------------------------------------------------
24 “ ‘Apang sa sadtong mga adlaw, sa tapos yadtong kapipit-an, ang adlaw padulmon, kag ang bulan indi maghatag sang iya kapawa, 25 kag ang mga bituon magakahulog gikan sa langit, kag ang mga kagamhanan nga yara sa mga langit uyugon. 26 Kag nian makita nila ang Anak sang tawo nga nagakari sa mga panganod nga may dakung gahom kag himaya. 27 Kag nian magapadala sia sang iya mga anghel kag magatipon sang iya mga pinili gikan sa apat ka mga hangin, kutob sa mga ukbong sang duta tubtob sa ukbong sang langit.’ ”
8 “Nagsiling sia: ‘Mag-andam nga dili kamo pagpatalangon; kay madamo ang magakari sa akon ngalan, nga nagasiling, “Ako amo sia,” kag, “Ang gintalana nga tion malapit na.” Dili kamo magsunod sa ila. 9 Kag, kon makabati kamo sang mga inaway kag mga kinagubot, dili kamo magkakugmat. Kay ini kinahanglan mahanabo anay, apang ang katapusan indi pa sa gilayon.
10 “Nian nagsiling sia sa ila: ‘Ang pungsod magatindog batok sa pungsod, kag ang ginharian batok sa ginharian; 11 kag may mabaskog nga mga linog, kag sa nagakalainlain nga mga duog mga kamatay kag tiggulutom; kag may mga kakugmat kag dalagku nga talandaan sa langit.
12 “ ‘Apang sa wala pa ini tanan dakpon kamo sang katawhan kag hingabuton kamo, nga nagatugyan sa inyo sa mga singagoga kag mga bilangguan, kag dalhon kamo sa atubangan sang mga hari kag mga gobernador bangod sa akon ngalan. 13 Ini mangin kahigayunan ninyo sa pagsaksi. 14 Busa ipaturok ini sa inyo mga tagipusuon nga indi magpainoino anay kon paano ang pagsabat, 15 kay hatagan ko kamo sing baba kag kaalam, nga ang tanan ninyong kasumpong indi sarang makasupuk ukon makapamatok. 16 Dugang pa, itugyan kamo bisan sang mga ginikanan kag mga utod kag kahimataan kag mga abyan, kag ang iban sa inyo ipapatay nila; 17 kag dumtan kamo sang tanan bangod sa akon ngalan. 18 Apang walay buhok sa inyo ulo nga madula. 19 Sa inyo pagbatas maangkon ninyo ang inyo mga kalag.
------------------------------------------------------------------
20 Apang, kon makita ninyo ang Jerusalem nga nalikupan sing mga hangaway, nian kilalaha ninyo nga yara na ang iya kamusmusan. 21 Nian ang mga sa Judea magpalagyo sa mga bukid, kag ang mga sa sulod niya magguwa, kag ang sa kaumhan dili magsulod sa iya; 22 kay mga adlaw ini sang pagtimalos, agod nga ang tanan nga nasulat matuman. 23 Kailo ang mga nagadala kag ang mga nagapasuso sa sadtong mga adlaw! Kay may dakung kapipit-an sa duta kag kasingkal sa sining katawhan; 24 kag magakapukan sila sa sulab sang espada kag dalhon nga bihag sa tanan nga kapungsuran;
------------------------------------------------------------------
kag ang Jerusalem tapakon sang mga pungsod, tubtob nga ang gintalana nga panag-on sang mga pungsod matuman.
------------------------------------------------------------------
------------------------------------------------------------------
25 “ ‘Subong man, may mga tanda sa adlaw kag sa bulan kag sa mga bituon, kag sa duta kalisang sang kapungsuran, nga wala makahibalo sang dalan paguwa bangod sang dinaguhob sang dagat kag sang mga balod, 26 ang mga tawo nagakapunaw sa kahadlok kag sa kalangkag sa magaabot sa napuy-an nga duta; kay ang mga kagamhanan sang mga langit uyugon. 27 Kag nian makita nila ang Anak sang tawo nga nagakari sa panganod nga may gahom kag dakung himaya. 28 Apang kon ining mga butang magsugod sa pagkahanabo, maghangad kamo kag bayawa ang inyo mga ulo, kay ang pagtubos sa inyo nagapalapit.’ ”
[Piktyur sa pahina 10]
Ang kapipit-an sang 70 C.E. amo ang pinakadaku nga naeksperiensiahan sang Jerusalem kag sang Judiyong sistema