KAPITULO 4
“Si Jehova . . . Gamhanan Gid”
1, 2. Ano nga makatilingala nga mga butang ang nakita na sadto ni Elias, pero ano nga tumalagsahon nga mga hitabo ang nasaksihan niya sa isa ka kueba sa Bukid Horeb?
NAKAKITA na sadto si Elias sing makatilingala nga mga butang. Nakakita sia sing mga uwak nga nagdala sa iya sing pagkaon duha ka beses kada adlaw samtang nagapanago sia. Nakakita sia sing duha ka suludlan nga nagsuplay sing harina kag lana asta nga natapos ang malawig nga tiggulutom kag wala gid mahubsan. Nakakita pa gani sia sing kalayo nga nahulog halin sa langit bilang sabat sa iya pangamuyo. (1 Hari, kapitulo 17, 18) Pero, wala pa makakita si Elias sing bisan ano nga pareho sini.
2 Samtang nagatindog sia malapit sa baba sang isa ka kueba sa Bukid Horeb, nasaksihan niya ang sunodsunod nga tumalagsahon nga mga hitabo. Una anay naghangin. Sigurado nga makabulungol ang paghuni sini, kay sobra ini kabaskog nga natiphag ang mga bukid kag nadugmok ang daku nga mga bato. Dayon naglinog, nga nagpagua sing mabaskog nga puersa nga natago sa idalom sang duta. Dayon nag-abot ang kalayo. Samtang nagalapta ini sa bug-os nga rehiyon, mahimo gid nga nabatyagan ni Elias ang makapalaso nga init sini.—1 Hari 19:8-12.
3. Ano nga kinaiya ni Jehova ang nasaksihan ni Elias, kag diin kita makakita sing ebidensia sini nga kinaiya?
3 Ining sarisari nga mga hitabo nga nasaksihan ni Elias, mga pagpakita sang daku nga gahom ni Jehova nga Dios. Siempre, indi na kinahanglan nga makasaksi pa kita sing milagro para maintiendihan naton nga ang Dios gamhanan gid. Maathag gid ini. Ang Biblia nagasugid sa aton nga ang pagpanuga ebidensia sang “wala katapusan nga gahom kag pagka-Dios” ni Jehova. (Roma 1:20) Halimbawa, imadyina ang makabululag nga mga pagkirab kag pagdinaguob sa tion sang bagyo, ang matahom nga paghuganas sang isa ka daku nga busay, kag ang malapad nga kalangitan nga madamo sang bituon! Kon makita naton ini, maathag gid nga naintiendihan naton kon daw ano ka gamhanan ang Dios. Pero, indi gusto sang kalabanan nga tawo subong nga mahibaluan ang parte sa gahom sang Dios, kag wala nila naintiendihan kon ano dapat ang aton batyagon parte sa sini. Ang paghangop sa sini nga kinaiya sang Dios nagahatag sa aton sing madamo nga rason para mangin malapit pa gid kita kay Jehova. Sugdan naton sa sini nga seksion ang isa ka detalyado nga pagtuon sa wala tupong nga gahom ni Jehova.
“Nag-agi si Jehova”
Si Jehova ang Ginhalinan sang Gahom
4, 5. (a) Ano ang ginasiling sang Biblia sa ngalan ni Jehova? (b) Ngaa insakto nga ginpili ni Jehova ang toro nga baka sa pagsimbulo sang iya gahom?
4 Tumalagsahon si Jehova sa gahom. Ang Jeremias 10:6 nagasiling: “O Jehova, wala gid sing pareho sa imo. Halangdon ka, kag ang imo ngalan dungganon kag gamhanan.” Talupangda nga ang ngalan ni Jehova gintawag nga dungganon kag gamhanan. Dumduma, ini nga ngalan nagakahulugan sing “Ginapahanabo Niya nga Mangin Amo.” Ngaa mahimo ni Jehova ang bisan ano nga gusto niya? Ang isa ka rason amo ang iya gahom. Gani, ang gahom ni Jehova nga himuon ang gusto niya wala sing limitasyon, kag isa ini sa iya importante nga mga kinaiya.
5 Para buligan kita nga mas maintiendihan kon daw ano ka gamhanan si Jehova, naggamit sia sang mga ilustrasyon. Nabinagbinag na naton nga ginagamit niya ang toro nga baka sa pagsimbulo sang iya gahom. (Ezequiel 1:4-10) Insakto gid ini, kay bisan gani ang ginasagod nga toro nga baka isa ka daku kag makusog nga sapat. Ang mga tawo sa Palestina sang panahon sang Biblia talagsa lang makakita sing mas makusog pa sa sini. Pero nahibaluan nila ang isa ka mas makahaladlok nga klase sang toro nga baka, ang toro nga talunon, ukon aurochs, nga nagkalamatay na sadto. (Job 39:9-12) Ang manuggahom sang Roma nga si Julius Caesar nagkomento sadto nga ining toro nga mga baka pulupareho ang kadakuon sa mga elepante. “Kakusog gid sa ila,” sulat niya, “kag kadasig gid sa ila.” Sigurado nga magabatyag kita nga gamay lang kag maluya kon nagatindog kita sa tupad sini nga sapat!
6. Ngaa si Jehova lang ang ginatawag nga “Labing Gamhanan”?
6 Pareho man sa sini, ang tawo gamay lang kag wala sing gahom kon ikumparar kay Jehova, ang Dios sang gahom. Para sa iya, bisan gani ang gamhanan nga mga pungsod pareho lang sang manipis nga yab-ok sa timbangan. (Isaias 40:15) Indi pareho sa bisan ano nga tinuga, wala sing limitasyon ang gahom ni Jehova, kay sia lang ang ginatawag nga “Labing Gamhanan.”a (Bugna 15:3) Si Jehova may “daku nga kusog kag makahalawhaw nga gahom.” (Isaias 40:26) Sia ang Ginhalinan sang gahom kag wala gid ini nagakaubos. Wala sia nagasalig sa iban nga ginhalinan sang kusog, kay “ang gahom iya sang Dios.” (Salmo 62:11) Pero, paano ginagamit ni Jehova ang iya gahom?
Kon Paano Ginagamit ni Jehova ang Iya Gahom
7. Ano ang balaan nga espiritu ni Jehova, kag ano ang kahulugan sang mga tinaga sa orihinal nga lenguahe nga gingamit sa Biblia?
7 Ang balaan nga espiritu halin kay Jehova wala sing limitasyon. Gahom ini sang Dios nga nagapanghikot. Ang matuod, sa Genesis 1:2, ginatawag ini sang Biblia nga “aktibo nga puersa” sang Dios. Sa iban nga mga konteksto ang orihinal nga Hebreo kag Griego nga mga tinaga nga gin-translate “espiritu,” puede i-translate nga “hangin,” “ginhawa,” kag “kirab.” Base sa mga lexicographer, ang mga tinaga sa orihinal nga lenguahe nagakahulugan sing isa ka indi makita nga puersa nga nagapanghikot. Pareho sang hangin, ang espiritu sang Dios indi naton makita, pero makita kag mabatyagan naton ang mga epekto sini.
8. Sa Biblia, ano ang simbuliko nga pagtawag sa espiritu sang Dios, kag ngaa nagakaigo ini nga mga pagkumparar?
8 Wala sing katapusan ang masarangan himuon sang balaan nga espiritu sang Dios. Puede ini magamit ni Jehova sa pagtuman sang bisan ano nga katuyuan niya. Gani, nagakaigo gid nga sa Biblia, ang espiritu sang Dios simbuliko nga ginatawag nga iya “tudlo,” “makusog nga kamot,” ukon “gamhanan nga butkon.” (Lucas 11:20; Deuteronomio 5:15; Salmo 8:3) Magamit sang isa ka tawo ang iya kamot sa paghimo sang sarisari nga mga hilikuton. Pareho sa sina, magamit man sang Dios ang iya espiritu sa paghimo sang bisan ano. Halimbawa, gingamit niya ini sa pagtuga sa sobra ka gamay nga atom ukon pagtunga sa Pula nga Dagat ukon paghatag sing ikasarang sa unang siglo nga mga Cristiano sa paghambal sing sarisari nga lenguahe.
9. Daw ano kadaku ang gahom ni Jehova?
9 Nagagamit man si Jehova sing gahom paagi sa iya awtoridad bilang Soberano sa Bilog nga Uniberso. Maimadyin mo bala nga may ara ka minilyon ka intelihente kag may ikasarang nga mga sakop nga handa magtuman sang imo isugo? May amo sina nga gahom si Jehova. May ara sia mga alagad nga tawo, nga sa Kasulatan masami nga ginakumparar sa mga soldado. (Salmo 68:11; 110:3) Pero, ang tawo maluya lang nga tinuga kon ikumparar sa anghel. Halimbawa, sang ginsalakay sang Asirianhon nga hangaway ang katawhan sang Dios, ginpatay sang isa ka anghel ang 185,000 ka soldado sa isa lang ka gab-i! (2 Hari 19:35) Ang mga anghel sang Dios “gamhanan.”—Salmo 103:19, 20.
10. (a) Ngaa ang Labing Gamhanan ginatawag nga Jehova sang mga kasuldadusan? (b) Sin-o ang pinakagamhanan sa tanan nga tinuga ni Jehova?
10 Ano ayhan kadamo ang mga anghel? Nakakita si manalagna Daniel sing isa ka palanan-awon sang langit diin nakita niya ang sobra sa 100 ka milyon ka espiritu nga mga tinuga sa atubangan sang trono ni Jehova, pero wala sing pamatuod nga nakita niya ang tanan nga anghel. (Daniel 7:10) Gani mahimo nga may ara ginatos ka milyon ka anghel. Bangod sini, ang Dios may titulo man nga Jehova sang mga kasuldadusan. Ini nga titulo nagasugid sang iya gamhanan nga posisyon bilang Kumander sang isa ka daku, organisado nga grupo sang gamhanan nga mga anghel. Gintangdo ni Jehova ang iya hinigugma nga Anak, “ang panganay sa tanan nga tinuga,” nga magdumala sa tanan nga mga anghel. (Colosas 1:15) Bilang arkanghel, si Jesus amo ang pangulo sang tanan nga anghel, mga serafin, kag mga kerubin. Sia ang pinakagamhanan sa tanan nga tinuga ni Jehova.
11, 12. (a) Sa ano nga mga paagi mabatyagan ang epekto sang gahom sang pulong sang Dios? (b) Ano ang ginsiling ni Jesus parte sa kadakuon sang gahom ni Jehova?
11 May isa pa ka paagi si Jehova sa paggamit sang iya gahom. Ang Hebreo 4:12 nagasiling: “Ang pulong sang Dios buhi kag gamhanan.” Nakita mo na bala ang talalupangdon nga gahom sang pulong sang Dios, ukon ang gingiyahan sang espiritu nga mensahe nga ara sa Biblia subong? Makapalig-on ini sa aton, makapabakod sang aton pagtuo, kag makabulig sa aton sa paghimo sing daku nga mga pagbag-o sa aton kaugalingon. Ginpaandaman ni apostol Pablo ang pareho niya nga mga Cristiano nga indi pagsundon ang mga tawo nga nagakabuhi sing imoral. Dayon nagdugang sia: “Amo sina anay ang iban sa inyo.” (1 Corinto 6:9-11) Huo, nabatyagan nila ang epekto sang gahom sang “pulong sang Dios” kag nagbulig ini sa ila sa pagbag-o.
12 Ang gahom ni Jehova mabaskog gid kag ang iya paggamit sini epektibo gid amo kon ngaa wala sing makapugong sa sini. Si Jesus nagsiling: “Sa Dios ang tanan nga butang posible.” (Mateo 19:26) Sa ano nga mga katuyuan ginagamit ni Jehova ang iya gahom?
May Katuyuan ang Paggamit sang Dios sang Iya Gahom
13, 14. (a) Ngaa makasiling kita nga si Jehova indi lang basta ginahalinan sang gahom? (b) Sa ano nga mga paagi ginagamit ni Jehova ang iya gahom?
13 Ang espiritu ni Jehova mas labaw pa sangsa bisan ano nga puersa; kag si Jehova indi lang basta ginahalinan sang gahom kundi isa sia ka Dios nga may panghunahuna kag balatyagon kag pirme niya kontrolado ang iya gahom. Pero, ano ang nagapahulag sa iya sa paggamit sini?
14 Matun-an pa naton nga ginagamit sang Dios ang iya gahom sa pagtuga, sa paglaglag, sa pag-amlig, kag sa pagpasag-uli. Buot silingon, ginagamit niya ini para himuon ang bisan ano para matuman ang iya katuyuan. (Isaias 46:10) Kon kaisa, ginagamit ni Jehova ang iya gahom para ipakita ang importante nga mga bahin sang iya personalidad kag mga talaksan. Labaw sa tanan, ginagamit niya ang iya gahom para tumanon ang iya kabubut-on nga amo ang pagpakabalaan sang iya balaan nga ngalan paagi sa Mesianikong Ginharian, kag ipakita nga ang iya paagi sa paggahom amo ang pinakamaayo. Wala sing makapugong sa sini nga katuyuan.
15. Paano ginagamit ni Jehova ang iya gahom para sa iya mga alagad, kag paano niya ini ginpakita sa eksperiensia ni Elias?
15 Ginagamit man ni Jehova ang iya gahom para makabenepisyo kita bilang mga indibiduwal. Talupangda ang ginasiling sang 2 Cronica 16:9: “Ang mga mata ni Jehova nagatan-aw sa bug-os nga duta agod ipakita ang iya kusog para sa ila nga ang tagipusuon bug-os sa iya.” Ang naeksperiensiahan ni Elias, nga ginsambit sa umpisa, isa ka halimbawa sini. Ngaa ginpakita sa iya ni Jehova ang Iya makahalawhaw nga gahom? Nabal-an naton nga nanumpa ang malain nga si Rayna Jezebel nga ipapatay si Elias. Nalagyo ang manalagna para sa iya kabuhi. Nagbatyag sia nga isahanon na lang sia. Hinadlukan sia kag ginluyahan sang buot kay abi niya ang tanan nga ginpangabudlayan niya nangin wala sing pulos. Para paumpawan ang nagalalain nga manalagna, maathag nga ginpahanumdom ni Jehova kay Elias ang Iya gahom. Ginpakita sang hangin, linog, kag kalayo nga ang labing gamhanan nga Persona sa uniberso kaupod ni Elias. Bangod ang labing gamhanan nga Dios dampig kay Elias, indi gid sia dapat mahadlok kay Jezebel.—1 Hari 19:1-12.b
16. Ngaa maumpawan kita kon binagbinagon naton ang daku nga gahom ni Jehova?
16 Subong, wala na nagahimo si Jehova sang mga milagro. Pero, wala sia magbag-o halin sang panahon ni Elias. (1 Corinto 13:8) Nalipay gihapon sia nga gamiton ang iya gahom para sa mga nagahigugma sa iya. Matuod, nagaistar sia sa mga langit sa kahitaasan pero indi sia malayo sa aton. Ang iya gahom wala sing limitasyon, gani indi problema ang distansia. Kundi, “si Jehova malapit sa tanan nga nagapanawag sa iya.” (Salmo 145:18) Sang isa ka bes nga nangayo sing bulig si manalagna Daniel kay Jehova, nagpakita dayon ang isa ka anghel bisan wala pa sia makatapos pangamuyo! (Daniel 9:20-23) Wala sing makapugong kay Jehova sa pagbulig kag sa pagpalig-on sa mga ginahigugma niya.—Salmo 118:6.
Mabudlay Bala Palapitan ang Dios Bangod sang Iya Gahom?
17. Ano nga klase sang kahadlok ang dapat mabatyagan naton bangod sa gahom ni Jehova, pero ano nga klase sang kahadlok ang indi naton dapat mabatyagan?
17 Dapat bala kita mahadlok sa Dios bangod sang iya gahom? Dapat ang aton sabat huo kag indi. Huo, kay ang iya gahom nagahatag sa aton sing daku nga rason nga mahadlok sa Dios, ukon magpakita sing kahalawhaw kag pagtahod nga ginhambalan naton sing malip-ot sa nauna nga kapitulo. Ini nga kahadlok, siling sang Biblia sa aton, amo “ang pamuno sang kaalam.” (Salmo 111:10) Pero, nagasabat man kita sing indi kay ang gahom sang Dios nagahatag sa aton sing rason nga indi kita dapat magbatyag sing indi nagakaigo nga kahadlok sa iya ukon magpangduhaduha sa pagpalapit sa iya.
18. (a) Ngaa madamo ang wala nagasalig sa gamhanan nga mga tawo? (b) Paano naton nahibaluan nga indi gid paggamiton ni Jehova sa malain nga paagi ang iya gahom?
18 Sobra 100 ka tuig ang nagligad, ang isa ka historian nagsiling nga kon mas gamhanan ang isa ka tawo, mas daku man ang posibilidad nga gamiton niya ini sa malain nga paagi. Ang iya ginhambal pirme ginasulit sang iban, posible bangod madamo ang nagapati nga matuod gid ini. Ang indi perpekto nga mga tawo masami nga nagaabuso sa gahom, kag sulitsulit ini nga ginapamatud-an sang kasaysayan. (Manugwali 4:1; 8:9) Bangod sini, madamo ang wala nagasalig sa gamhanan nga mga tawo kag nagapalayo sila sa ila. Pero, ang gahom ni Jehova wala sing limitasyon. Ginagamit niya bala ini sa malain nga paagi? Wala gid! Natun-an na naton nga balaan sia, gani indi gid sia maghimo sang malain. Si Jehova indi pareho sa indi perpekto nga mga lalaki kag mga babayi nga nagagahom sa malain nga kalibutan subong. Wala gid niya ginaabusuhan ang iya gahom, kag indi gid niya ina paghimuon.
19, 20. (a) Ginagamit ni Jehova ang iya gahom upod sa ano pa nga mga kinaiya, kag ngaa makapasalig ini? (b) Paano mo mailustrar ang pagpugong sa kaugalingon ni Jehova, kag ngaa nanamian ka sa sini?
19 Dumduma, indi lang gahom ang kinaiya ni Jehova. Tun-an pa naton ang iya katarungan, kaalam, kag gugma. Pero indi kita magpensar nga isa lang ka kinaiya ang mapakita ni Jehova sa kada tion kay masarangan niya nga mapakita ini sing dungan. Makita pa naton sa masunod nga mga kapitulo nga pirme ginapakita ni Jehova ang iya gahom upod sa iya katarungan, kaalam, kag gugma. Pamensari ang isa pa ka kinaiya sang Dios nga amo ang pagpugong sa kaugalingon. Ini nga kinaiya talagsa na lang makita sa mga manuggahom sang kalibutan.
20 Imadyina nga may nakilala ka nga daku kag makusog gid nga tawo amo nga nahadlok ka sa iya. Pero sang ulihi, nabal-an mo nga mabuot sia. Gusto gid niya pirme nga gamiton ang iya kusog para buligan kag proteksionan ang mga tawo, ilabi na ang mga maluya kag wala sing may nagaamlig. Wala gid niya ginaabusuhan ang iya kusog. Nakita mo nga ginpasipalahan sia bisan wala sing rason, pero malig-on sia gihapon, kalmado, dungganon, kag mainayuhon pa gani. Nagpamensar ka kon mapakita mo man ini nga kabuot kag pagpugong sa kaugalingon, ilabi na kon pareho ka kakusog sa iya! Samtang nakilala mo pa gid ini nga tawo, sigurado nga gusto mo pa gid sia mangin abyan. Mas madamo kita sang rason nga magpalapit sa labing gamhanan nga si Jehova. Binagbinaga ang bilog nga teksto nga ginbasihan sang tig-ulo sini nga kapitulo: “Si Jehova indi dali maakig kag gamhanan gid.” (Nahum 1:3) Wala nagapadasudaso si Jehova sa paggamit sang iya gahom sa mga tawo, bisan pa malain gid sila. Kalmado sia kag mainayuhon. Napamatud-an na niya nga sia “indi dali maakig” bisan pa pirme sia ginapaakig sang mga tawo.—Salmo 78:37-41.
21. Ngaa wala ginapilit ni Jehova ang mga tawo nga himuon ang iya kabubut-on, kag ano ang ginatudlo sini sa aton parte sa iya?
21 Binagbinaga ang pagpugong sa kaugalingon ni Jehova sa lain nga anggulo. Kon may gahom ka nga wala sing limitasyon, masulay ka bala kon kaisa nga piliton ang mga tawo nga himuon ang gusto mo? Bisan pa wala sing limitasyon ang gahom ni Jehova, wala niya ginapilit ang mga tawo nga mag-alagad sa iya. Kag bisan pa ang pag-alagad sa Dios amo lang ang dalan padulong sa kabuhi nga wala sing katapusan, wala kita ginapilit ni Jehova nga himuon ini. Kundi, mainayuhon nga ginahatagan niya ang kada isa sang kahilwayan sa pagpili. Nagapaandam sia sa mangin resulta kon sala ang aton pilion kag ginasugid niya ang mga padya kon pilion ta ang insakto. Pero kita ang iya ginapapili. (Deuteronomio 30:19, 20) Indi gusto ni Jehova nga alagaron sia sang mga tawo bangod napilitan lang sila ukon nahadlok sa iya makahalawhaw nga gahom. Kundi ginapangita niya ang mga magaalagad sa iya sing kinabubut-on, bangod palangga nila sia.—2 Corinto 9:7.
22, 23. (a) Ano ang nagapakita nga nalipay si Jehova sa paghatag sing gahom sa iban? (b) Ano ang binagbinagon naton sa masunod nga kapitulo?
22 Binagbinagon naton ang katapusan nga rason kon ngaa indi kita dapat magkabuhi nga may kahadlok sa Labing Gamhanan nga Dios. Nahadlok ang gamhanan nga mga tawo nga hatagan sang gahom ang iban. Pero, nagakalipay si Jehova nga hatagan sing gahom ang iya matutom nga mga sumilimba. Nagahatag sia sing daku nga awtoridad sa iban, pareho sa iya Anak. (Mateo 28:18) Ginahatagan man ni Jehova ang iya mga alagad sing gahom sa iban pa nga paagi. Ang Biblia nagasiling: “O Jehova, dalayawon ka kag gamhanan kag mahimayaon kag halangdon kag dungganon; kay imo ang tanan nga butang sa langit kag sa duta. . . . Gamhanan gid ikaw, kag may ikasarang ka nga himuon nga bantog ang mga tawo kag hatagan sing kusog ang tanan.”—1 Cronica 29:11, 12.
23 Huo, gusto ni Jehova nga hatagan ka sing kusog. Nagahatag pa gani sia sing “gahom nga labaw sa kinaandan” sa mga gusto mag-alagad sa iya. (2 Corinto 4:7) Sigurado nga gusto mo gid nga mangin malapit sa sining gamhanan nga Dios, nga nagagamit sang iya gahom sa mainayuhon kag mahigugmaon nga paagi. Sa masunod nga kapitulo, binagbinagon naton kon paano ginagamit ni Jehova ang iya gahom sa pagpanuga.
a Ang Griego nga tinaga nga gin-translate “Labing Gamhanan” literal nga nagakahulugan sing “Manuggahom nga Labaw sa Tanan; Isa nga Nagapanag-iya sang Tanan nga Gahom.”
b Ang Biblia nagasiling nga “wala si Jehova sa hangin . . . , sa linog . . . , sa kalayo.” Ang mga alagad ni Jehova indi pareho sa mga tawo nga nagasimba sa mga puersa sang kinaugali. Bal-an sang iya mga alagad nga si Jehova gamhanan gid sangsa bisan ano nga gintuga niya.—1 Hari 8:27.