Karoa 31
Iehova Ena Kara—Bada Herea Momokani
Matahanai 10—Apokalupo 15:1–16:21
Anina: Iehova be ena dubu helagana lalonai ia noho; ena badu disi 7 be tanobada dekenai idia bubua
Hagugurua negana: Lagani 1919 amo ia lao Aramagedono
HAHINE ta ese natu merona ia havaraia! Huala badana ia ura unai natuna do ia ania ore! Unai guba laulau rua be Apokalupo karoa 12 lalonai idia hedinarai. Idia hahedinaraia goevagoeva Dirava ena hahine ena Garana bona Satana bona ena demoni garana edia hepapahuahu ena dokona be ia kahirakahira. Ioane ese unai laulau ia gwauraidia neganai, ia gwau: “Hoa kara badana ta guba dekenai ia hedinarai . . . Ma hoa kara badana ta guba dekenai ia hedinarai.” (Apokalupo 12:1, 3, 7-12) Ioane ese hoa karana ihatoina ia gwauraia, ia gwau: “Unai murinai toa gauna badana ma ta guba dekenai lau itaia, bona lau hoa bada. Aneru 7 ese hisihisi havaraia gaudia ibounai 7 idia dogoatao. Idia be hisihisi dokona gaudia. Inai idia ore neganai, hisihisi haida ma do idia vara lasi. Inai hisihisi ese Dirava ena badu do idia haorea momokani.” (Apokalupo 15:1) Unai hoa karana ihatoina be mai anina bada Iehova ena hesiai taudia dekenai.
2 Unai siri amo ia hedinarai Dirava ese aneru ia gaukaralaidia bada, iena ura ia karaia neganai. Nega daudau lalonai Iehova ena hesiai taudia be unai idia diba. Lauma helaga ena siahu amo idaunegai salamo torea tauna be unai bamona aneru dekenai ia hereva, ia gwau: “Iehova ena aneru e, ia umui hanamoa, umui be goada taudia, ena hereva umui badinaia noho, bona ena hereva umui kamonai noho.” (Salamo 103:20) Unai haheitalai matamatana lalonai, aneru edia gaukara be hisihisi havaraia gaudia dokodia 7 idia bubua diho.
3 Unai hisihisi be dahaka? Kibi be nega 7 idia hiriria bamona, idia be hadibaia hereva aukadia, Iehova ena lalohadai inai tanobada ena gau idauidau dekenai idia gwauraia hedinarai, bona ena hahemaoro karadia edia dokona idia hahedinaraia. (Apokalupo 8:1–9:21) Unai hisihisi idia bubua karana ena anina be Iehova be iena badu dinana lalonai ia badu henidia gaudia ia hadikaia ore neganai, unai hahemaoro do ia karaia momokani. (Isaia 13:9-13; Apokalupo 6:16, 17) Unai dala amo, “Dirava ena badu do idia haorea momokani.” To, Ioane ese unai hisihisi idia bubua sivaraina ia do gwauraia lasi neganai, ia hahedinaraia taunimanima haida ese unai hisihisi do idia abia lasi. Unai kamonai taudia ese dagedage gauna ena maka idia dadaraia, bona edia ane lalonai Iehova idia hanamoa bona ena dika davana henia dinana idia harorolaia.—Apokalupo 13:15-17.
Mose Ena Ane Bona Mamoe Ena Natuna Ena Ane
4 Ioane ese hoa gauna ta ia itaia: “Bona davara ta lau itaia, hevarivari bamona, to mai ena lahi toana danu. Bona inai danu lau itaia, taunimanima orea ta unuseni idia gini. Unai davara hevarivari bamona ena badinai idia gini. Unai taudia be dagedage gauna mai ena laulauna dekena amo idia kwalimu vadaeni. Oibe, idia ese unai dagedage gauna mai ena ladana, unai namba gauna, idia halusia vadaeni. Bona Dirava ese gita idia dekenai ia henia, edia imana dekenai idia dogoatao.”—Apokalupo 15:2.
5 Ioane ese guna unai “davara hevarivari” ia itaia vadaeni; ia be Dirava ena terona vairanai ia noho gauna. (Apokalupo 4:6) Solomon ena dubu helaga lalonai “ranu tanika” ta ia noho. Unuseni amo helaga taudia ese ranu idia abia, idia digudigu totona. Unai davara hevarivari be unai tanika bamona. (1 King Taudia 7:23) Iesu ese “ranu” amo, Dirava ena Hereva unai, hahelaga horoa Keristen taudia edia kongregesen ia huria. “Davara hevarivari” ese unai “ranu” ia laulaulaia namonamo. (Efeso 5:25, 26; Heberu 10:22) Unai davara hevarivari be “mai ena lahi toana danu.” Unai ia hahedinaraia, horoa taudia ese dala goevana idia badinaia neganai, edia kara Dirava ese ia tohoa bona ia hagoevadia. Danu, ita laloatao Dirava ena Hereva lalonai hahemaoro auka herevadia be ena inai taudia dekenai ia henia. (Deuteronomi 9:3; Sepanaia 3:8) Unai hahemaoro auka herevadia haida be idia bubua gwauraia gaudia, hisihisi dokodia 7, amo idia hedinarai.
6 Solomon ena dubu helagana lalonai hahelaga taudia ese ranu tanika idia gaukaralaia. Unai ia hahedinaraia, guba davara hevarivarina vairanai idia gini ane abia taudia be hahelaga oreana taudia. ‘Dirava ena gita’ idia dogoatao, unai dainai ita diba idia be elda taudia 24 bona 144,000 taudia. Idia danu ese ane idia abia neganai, gita idia botaia. (Apokalupo 5:8; 14:2) Ioane ese ia itaia ane abia taudia “ese unai dagedage gauna mai ena ladana, unai namba gauna, idia halusia vadaeni.” Unai dainai idia be 144,000 taudia oredia, dina gabedia lalonai inai tanobada dekenai idia noho. Edia orea ia kwalimu momokani. Lagani 1919 amo idia hanai laganidia 90 lalodiai, dagedage gauna ena maka idia dadaraia, bona idia ura lasi ena laulau do idia abia dae, bona idia gwau lasi maino be taunimanima dekenai do ia henia. Idia momo idia haheauka vadaeni ela bona mase, bona guba dekenai idia lao vadaeni. Momokani, mai edia moale ida edia tadikaka tanobada dekenai edia ane idia kamonaia noho.—Apokalupo 14:11-13.
7 Unai kamonai kwalimu taudia ese Dirava ena gita idia dogoatao. Unai dala amo idia be idaunegai dubu helaga lalonai idia gaukara Levi taudia bamona; Iehova idia tomadiho henia neganai, ane idia abia bona gita idia botaia. Idia haida idia peroveta neganai, gita idia botaia. (1 Sivarai 15:16; 25:1-3) Israel besena be ane amo Iehova idia hanamoa bona idia tanikiu henia neganai, idia ese gita idia botaia namonamo danu. (1 Sivarai 13:8; Salamo 33:2; 43:4; 57:7, 8) Hekwakwanai negadia ai bona dagedage taudia ese idia guia neganai, Israel taudia ese gita idia botaia lasi. (Salamo 137:2) Unai matahanai lalonai Dirava ena gita idia botaia dainai, namona be ita ura dikadika kwalimu ane ta, Iehova hanamoa bona tanikiu henia anena, ita kamonai.a
8 Ioane ia gwau: “Idia ese Dirava ena hesiai tauna Mose ena ane idia abia, bona Mamoe ena Natuna ena ane danu. Inai ane be inai bamona ia gwau, ‘Lohiabada Dirava e, Siahu Ibounai Diravana e, oiemu gaukara be bada herea momokani. Oiemu hoa karadia be idau momokani. Oi be bese ibounai edia King! Oiemu kara ibounai be maoromaoro bona momokani. Lohiabada e, daika ese oi do ia gari henia lasi? Daika ese oiemu ladana do ia hanamoa lasi? Badina be oi sibona be helaga. Bese ibounai oi dekenai do idia mai, oi do idia tomadiho henia. Badina be oiemu kara maoromaoro be ibounai idia itaia vadaeni.’ ”—Apokalupo 15:3, 4.
9 Unai kwalimu taudia ese “Mose ena ane” idia abia, anina be edia ane be Mose ena kwalimu ane bamona. Aigupito lalonai Israel taudia ese hisihisi 10 idia itaia bona Dirava ese Aigupito tuari taudia be Davara Kakakakana lalonai ia hadikaia ore danu idia itaia. Unai murinai, Mose ese ane ia gunalaia, unai ane amo Iehova idia hanamoa mai edia kwalimu ida, idia gwau: “Iehova do ia king hanaihanai.” (Esodo 15:1-19) Ioane be ena matahanai lalonai ia itaia ane abia taudia, be dagedage gauna amo idia kwalimu bona hisihisi dokodia 7 idia harorolaia. Vadaeni, “Noho Hanaihanai King” dekenai ane idia abia be maoro!—1 Timoteo 1:17.
10 Israel besena ia hegaegae neganai, Kanana lalonai do idia vareai totona, buruka tauna Mose ese ma ane ta ia torea. Unai ane lalonai Israel besena ia hamaoroa, ia gwau: “Iehova ena ladana dohore lau harorolaia. Iseda Dirava ena siahu oi herevalaia!” Ane ena siri ginigabena lalonai Israel lasi taudia ia hagoadaia danu, bona Mose be lauma helaga ena siahu amo ia gwauraia herevadia be mai anina hari inai negai idia noho hutuma bada herea taudia dekenai danu. Ia gwau: “Bese iboudiai e, iena bese taudia danu umui moale.” Badina be dahaka? Badina Iehova “ese ena hesiai taudia edia rara davana do ia karaia, bona ia dekenai idia inai henia taudia edia dika davana do ia henidia.” Unai hahemaoro maoromaoro ia karaia neganai, Iehova idia naria taudia iboudiai do idia moale.—Deuteronomi 32:3, 43; Roma 15:10-13; Apokalupo 7:9.
11 Bema Mose be hari Lohiabada ena dina lalonai ia noho, bona guba ane abia taudia danu inai ane idia abia: “Bese ibounai oi dekenai do idia mai, oi do idia tomadiho henia,” idia abia noho, ia bema moale momokani! Unai ane be hari inai negai ia guguru noho, matahanai lalonai sibona lasi, to ia guguru momokani, badina ita itaia “bese” idauidau taudia milion momo be mai edia moale ida Iehova ena tanobada oreana dekenai idia mai.
12 Vadaeni, unai ane be Mose ena ane sibona lasi, to ia be “Mamoe ena Natuna ena ane” danu. Dahaka dainai? Mose be Iehova ena peroveta tauna Israel dekenai, to ia sibona ia perovetalaia Iehova ese peroveta tauna ma ta, Mose bamona, do ia siaia. Unai be Mamoe ena Natuna, Iesu Keriso. Mose be “Dirava ena hesiai tauna,” to Iesu be Dirava ena Natuna, Mose Badana unai. (Deuteronomi 18:15-19; Kara 3:22, 23; Heberu 3:5, 6) Unai dainai, ane abia taudia ese “Mamoe ena Natuna ena ane” idia abia danu.
13 Mose hegeregerena, Iesu be taunimanima vairanai Dirava ia hanamoa bona Iena kwalimu ena inai taudia iboudiai dekenai ia perovetalaia. (Mataio 24:21, 22; 26:30; Luka 19:41-44) Danu, Iesu ia naria ela bona bese idauidau idia mai Iehova idia hanamoa totona, bona ia be “Dirava ena Mamoe Natuna” dainai, ena mauri ia atoa diho, edia dala do ia kehoa totona. (Ioane 1:29; Apokalupo 7:9; Isaia 2:2-4; Sekaraia 8:23 itaia danu.) Bona Mose ese Dirava ena ladana, Iehova, ia laloa bada bona ia hanamoa bada hegeregerena, Iesu danu ese Dirava ena ladana ia hahedinaraia. (Esodo 6:2, 3; Salamo 90:1, 17; Ioane 17:6) Iehova be sibona ena hereva ia badinaia dainai, ena gwauhamata namodia do idia guguru. Unai dainai, ita be unai kamonai ane abia taudia ida, Mamoe ena Natuna ida, bona Mose ida ita lalo-tamona, bona inai ane ena hereva ita abia dae: “[Iehova e,] daika ese oi do ia gari henia lasi? Daika ese oiemu ladana do ia hanamoa lasi?”
Aneru Mai Edia Disi
14 Unai horoa kwalimu taudia edia ane ita kamonai henia be maoro. Dahaka dainai? Badina be tanobada dekenai Dirava ena badu amo idia honu disidia lalonai idia noho hahemaoro auka herevadia idia harorolaia vadaeni. To Ioane ia hahedinaraia, unai disi edia anina idia bubua taudia be taunimanima sibona lasi. Ia gwau: “Unai murinai lau itaia, guba ena dubu helaga ia kehoa. Ia lalonai ia noho kalaga dubuna, Dirava ena Hereva Momokani gwauraia hedinarai gabuna danu ia kehoa. Unai aneru 7, hisihisi havaraia gaudia 7 idia dogoatao anerudia be kalaga helagana dekena amo idia raka mai. Idia ese davana bada dabua goevagoevadia, bona kurokuro momokani idia karaia. Golo beleta be edia kemena dekenai idia atoa. Unai neganai mauri gaudia 4 edia huanai dekena amo, idia ta ese aneru 7 dekenai golo disi 7 ia henia. Inai disi be Noho Hanaihanai Diravana ena badu dekenai idia honu momokani.”—Apokalupo 15:5-7.
15 Israel taudia edia dubu lalonai idia noho gaudia ese guba gaudia idia laulaulaia. Hahelaga tauna badana sibona be Helaga Herea Gabuna lalonai ia vareai diba. Unai siri lalonai unai gabu ia gwauraia “kalaga helagana.” (Heberu 9:3, 7) Unai gabu ese Iehova ena noho gabuna guba dekenai ia laulaulaia. To guba dekenai Hahelaga Tauna Badana Iesu Keriso sibona lasi, to aneru danu be Iehova vairanai idia raka vareai diba. (Mataio 18:10; Heberu 9:24-26) Unai dainai, aneru 7 be guba ena kalaga helagana amo idia mai be hoa gauna lasi. Iehova Dirava ese gaukara ia henidia: Dirava ena badu amo idia honu disi idia bubua.—Apokalupo 16:1.
16 Unai aneru idia hegeregere vaitani unai gaukara idia karaia totona. Dabua goeva bona kurokurona idia karaia; unai ia hahedinaraia lauma dalanai idia goeva, idia helaga, bona Iehova ena matana ai idia kara maoromaoro. Danu, golo beleta idia atoa. Vaia edia kara, taunimanima ese beleta idia karaia, gaukara ta idia karaia totona. (Levitiko 8:7, 13; 1 Samuela 2:18; Luka 12:37; Ioane 13:4, 5) Unai dainai, aneru ese beleta idia karaia ena badina be gaukara ta do idia karaia. Danu, edia beleta be golo gaudia. Idaunegai tomadiho kalagana lalonai, golo ese Dirava ena gau, guba gaudia, ia laulaulaia. (Heberu 9:4, 11, 12) Anina be unai aneru ese gaukara hereadaena Dirava ena amo idia abia. Ma haida danu be unai gaukara badana lalonai idia vareai. Mauri gaudia 4 edia amo ta ese golo disi ia henidia. Unai be mauri gauna ginigunana, ia be leona bamona, bona ia be gari lasi bona boga-auka karana Iehova ena hahemaoro herevadia harorolaia gaukarana lalonai ia laulaulaia.—Apokalupo 4:7.
Iehova Ena Dubu Helagana Lalonai
17 Ioane ese unai matahanai ena kahana dokona ia gwauraia, ia gwau: “Vadaeni Dirava ena hairaina bona iena siahu edia kwalahu ese unai dubu helaga ia hahonua. Bona tau ta be unai dubu helaga do ia raka vareai diba lasi. Lasi momokani. Do idia naria ela bona unai hisihisi 7, aneru 7 ese do idia havaraia gaudia, be do idia karaia haorea.” (Apokalupo 15:8) Nega haida ori ese Israel ena dubu helagana ia koua, bona Iehova be unai dala amo ena hairai ia hahedinaraia neganai hahelaga taudia be dubu lalonai idia vareai diba lasi. (1 King Taudia 8:10, 11; 2 Sivarai 5:13, 14; Isaia 6:4, 5 itaia danu.) Unai negai Iehova be tanobada dekenai kara ia karaia.
18 Iehova vairanai hari inai negai tanobada dekenai idia vara gaudia be mai anina bada danu. Ia ura aneru 7 ese edia gaukara idia karaia haorea. Hari be hahemaoro karana ena guguru negana, Salamo 11:4-6 lalonai ia hereva hegeregerena: “Iehova be ena dubu helagana lalonai ia noho, Iehova ena terona be guba dekenai ia noho. Iena matana ese taunimanima natudia idia itaia noho, iena matana mai edia hururuhururu ese idia itadia namonamo. Iehova sibona ese kara maoromaoro taudia bona kara dika taudia ia tahudia; ia ese dagedage karadia ia ura henia tauna ia inai henia. Ia ese idoa, lahi bona salifa kara dika taudia latanai do ia bubua diho; lai siahuna be edia kapusi ena anina ai do ia lao.” Aneru 7 be Iehova dekenai do idia giroa lou lasi ela bona hisihisi 7 be kara dika taudia latanai idia bubua diho.
19 Gado ta guba ena boiboi bamona ese hahegani ia henia: “Vadaeni, gado badana ta lau kamonai guba ena dubu helaga dekena amo, unai aneru 7 dekenai ia hereva henia, ia gwau, ‘Umui lao, unai disi 7, Dirava ena badu toana, do umui bubua diho tanobada dekenai.’ ” (Apokalupo 16:1) Daika ese unai hahegani ia henia? Iehova ese. Iena hairai dainai tau ta lasi be dubu helagana lalonai ia raka vareai diba. Lagani 1918 ai, Iehova be ena lauma dubuna dekenai ia mai ia hahemaoro henia totona. (Malaki 3:1-5) Unai dainai unai nega sisina murinai hahegani ia henia, Dirava ena badu disi 7 idia bubua totona. Momokani, lagani 1922 ai, haheitalai dekenai, unai disi lalonai idia noho hahemaoro aukadia idia harorolaidia goadagoada. Bona hari inai negai unai haroro gaukara idia habadaia.
Disi Bona Kibi Regena
20 Iehova ena badu amo idia honu disidia ese iena lalohadai inai tanobada gaudia idauidau dekenai idia hahedinaraia, bona Iena hahemaoro idia sisibalaia. Aneru be horoa Keristen kongregesen ena amo disi idia bubua. Unai horoa taudia ese Mose ena ane bona Mamoe ena Natuna ena ane idia abia noho. Ioane oreana taudia ese Basileia ena sivarai namona idia harorolaia, to danu unai badu disi lalonai idia noho gaudia idia gwauraia hedinarai, gari lasi. (Mataio 24:14; Apokalupo 14:6, 7) Unai dala amo, idia harorolaia herevadia be rua, ta be maino herevana, badina taunimanima edia roho mauri dalana ia hahedinaraia, to danu tuari herevana idia herevalaia badina “iseda Dirava ena dika davana henia dinana” idia harorolaia danu.—Isaia 61:1, 2.
21 Dirava ena badu disi idia hahisia gaudia ginigunadia 4 be kibi regedia ginigunadia 4 ese idia hahisia gaudia hegeregerena: Idia be tanobada, davara, sinavai bona lohilohi ranudia, bona guba ena diari gaudia. (Apokalupo 8:1-12) Kibi idia hiriria neganai, unai gau edia kahana toi dekena amo “kahana ta” sibona idia hahisia. To, Dirava ena badu disi idia bubua neganai, unai gau edia kahana iboudiai idia hahisia. Unai dainai, ena be Kerisendom, “kahana ta” bamona, be Lohiabada ena dina lalonai hisihisi ia abia guna, to Iehova ena hahemaoro auka herevadia ese Satana ena tanobada ena kahana iboudiai do idia hahisidia.
22 Kibi oredia toi be idau, badina idia gwauraia dika ginigunana, dika iharuana bona dika ihatoina. (Apokalupo 8:13; 9:12) Unai dika ginigunadia rua lalonai kwadi bona hosi guia tuari taudia idia hedinarai, bona dika ihatoina lalonai Iehova ena Basileia ia vara. (Apokalupo 9:1-21; 11:15-19) Do ita itaia, Iehova ena badu amo idia honu disi ginigabedia toi ese unai gau haida idia hahedinaraia danu, to idia be dika toi amo idia idau sisina. Mani Iehova ena badu disi idia bubua sivaraina amo idia vara gaudia hari ita tahua namonamo.
[Footnote]
a Mai anina bada gauna be inai: Lagani 1921 ai, Ioane oreana taudia ese Baibel stadi durua gauna ta, The Harp of God, idia halasia. Gado idauidau 20 lalonai unai buka milion ima idia hariharilaidia. Unai buka ese idia ia durua, horoa ane abia taudia ma haida idia gogoa totona.
[Study Questions]
1, 2. (a) Ioane ese dahaka hoa karana ihatoina ia gwauraia? (b) Nega daudau lalonai Iehova ena hesiai taudia idia diba Iehova ese aneru edena bamona ia gaukaralaidia?
3. Hisihisi havaraia gaudia 7 be dahaka, bona unai hisihisi idia bubua karana ena anina be dahaka?
4. Ioane ese dahaka ma ia itaia?
5. ‘Hevarivari davarana mai ena lahi toana’ ese dahaka ia laulaulaia?
6. (a) Guba davara hevarivarina vairanai idia gini ane abia taudia be daidia, bona edena bamona unai ita diba? (b) Edena dala amo dagedage gauna “idia halusia vadaeni”?
7. Idaunegai Israel taudia ese gita edena bamona idia gaukaralaia, bona Ioane ena matahanai lalonai Dirava ena gita idia botaia dainai, namona be dahaka ita ura dikadika?
8. Dahaka ane idia abia, bona ena hereva be dahaka?
9. Dahaka dainai unai ane ena kahana ta be “Mose ena ane”?
10. Mose ese dahaka ane ma ta ia torea, bona edena bamona ena siri ginigabena be mai anina hari inai negai idia noho hutuma bada herea taudia dekenai?
11. Ioane ia kamonaia anena be edena bamona hari inai negai ia guguru noho?
12. Dahaka dainai kwalimu taudia edia ane idia gwauraia “Mamoe ena Natuna ena ane” danu?
13. (a) Ena be Iesu ese Mose ia hereaia, to dahaka dainai ia be Mose bamona? (b) Ita be edena bamona unai ane abia taudia ida ita lalo-tamona diba?
14. Ioane ia itaia daidia be kalaga helagana dekena amo idia mai, bona idia dekenai Dirava ese dahaka ia henia?
15. Dahaka dainai aneru 7 be guba ena kalaga helagana amo idia mai be hoa gauna lasi?
16. (a) Dahaka ese ia hahedinaraia, unai aneru 7 idia hegeregere vaitani unai gaukara do idia karaia totona? (b) Dahaka ese ia hahedinaraia, ma haida danu be disi anina bubua gaukara badana lalonai idia vareai?
17. Ioane ese dubu helagana edena bamona ia herevalaia, bona edena bamona unai be idaunegai Israel taudia edia dubu helagana hegeregerena?
18. Aneru 7 be edena negai do idia giroa lou Iehova dekenai edia gaukara ena ripoti do idia henia totona?
19. (a) Gado ta ese dahaka hahegani ia henia, bona daika ese unai hahegani ia henia? (b) Haheitalai dekenai, disi 7 bubua gaukarana be edena negai idia hamatamaia?
20. Iehova ena badu amo idia honu disidia ese dahaka idia hahedinaraia bona dahaka idia sisibalaia, bona unai disi be edena dala amo idia bubua?
21. Edena bamona Dirava ena badu disi idia hahisia gaudia ginigunadia 4 be kibi regedia ginigunadia 4 ese idia hahisia gaudia danu idia hegeregere, to edena bamona idia idau?
22. Kibi oredia toi idia hiriridia be edena bamona idia idau, bona edena bamona idia be Iehova ena badu amo idia honu disi ginigabedia toi danu idia hegeregere?