‘Helaga Taudia Momo be Mase Dekena amo Idia Toreisi’
“TANO danu ia mareremarere, nadi badadia danu idia makohia. Bona mase guria gabudia danu idia kehoa, bona mase dekenai idia mahuta helaga taudia momo edia mase tauanidia idia toreisi, (bona ia toreisi lou murinai mase guria gabuna amo idia raka lasi taudia, be hanua helagana lalonai idia vareai,) bona taunimanima momo vairanai idia hedinarai.” (Mataio 27:51-53, NW) Katolik diba tahua tauna Karl Staab ia gwau Iesu ia mase neganai ia vara gauna be “daradara gauna.” Dahaka ia vara?
Idau negai, Epiphanius bona Dubu ena Fada taudia haida ese taunimanima idia hadibaia unai helaga taudia be mase amo idia toreisi lou bona Iesu danu idia lao guba dekenai. Augustine, Theophylactus, bona Zigabenus idia laloa unai mase taudia be idia toreisi lou bona nega sisina idia mauri bona gabeai idia giroa lao edia guria gabudia dekenai. To, diba tahua tauna Erich Fascher, ia gwau “taunimanima momo lasi ese unai lalohadai idia abia dae.” Hari inai negai, Bible idia hahanaia neganai, nega momo Mataio 27:52, 53 idia hahanaia neganai, idia gwau toreisi lou momokani ta ia vara. To, New World Translation Bible dekenai unai siri idia hahanaia neganai, idia ese tano mareremarere ia havaraia sivaraina sibona idia torea. Dahaka dainai?
Gau ginigunana be inai: ita diba lasi unai “helaga taudia” be daidia, bona Mataio ia gwau lasi idia toreisi lou, ia gwau edia mase tauanina idia toreisi. Gau iharuana be inai, ia gwau lasi unai mase tauanina be idia mauri lou. Ia gwau idia toreisi, bona Greek herevana e·geiʹro, ena anina be “toreisi,” to nega ibounai ena anina be toreisi lou lasi. Nega haida ena anina be gau ta guri amo idia “veria daekau” eiava tano dekena amo idia ‘gini toreisi.’ (Mataio 12:11; 17:7; Luka 1:69) Iesu ia mase neganai, tano ia mareremarere dainai, mase guria gabudia idia kehoa bona mase tauanidia be tano amo idia daekau bona idia hedinarai. Lagani 100 C.E. ia mai 200 C.E. lalonai, Greek toretore tauna ta ladana Aelius Aristides, ia hahedinaraia unai bamona ia vara tano ia mareremarere neganai, bona hari inai nega lalonai danu, lagani 1962 dekenai, unai bamona ia vara Colombia dekenai.
Unai sivarai bona Bible ia gwauraia hahediba herevana ena anina be tamona. Korinto Ginigunana ena karoa 15 dekenai, aposetolo Paulo ese toreisi lou herevana ia hamomokania, to ia ese Mataio 27:52 bona 53 ena hereva ia gwauraia lasi. Bona Bible idia torea taudia ma haida danu ese unai siri idia gwauraia lasi toreisi lou idia hamomokania totona. (Kara 2:32, 34) Iesu ia mase neganai tano amo idia daekau bona idia hedinarai mase tauanidia be idia mauri lou lasi unai tau Epiphanius ia laloa bamona, badina unai murinai dina ihatoina ai, Iesu be “mase dekena amo ia [toreisi lou] tau ginigunana.” (Kolose 1:18) Horoa Keristen taudia, “helaga taudia” unai, edia helaro be Keriso do ia giroa mai neganai toreisi lou ginigunana do idia abia, Keristen ginigunadia edia nega lalonai toreisi lou idia abia lasi.—1 Tesalonika 3:13; 4:14-17.
Bible siri edia anina idia gwauraia taudia be Mt 27 siri 53 ena anina idia gwauraia totona idia hekwarahi, to idia haida idia laloa Mt 27 siri 52 ena anina be tano mareremarere ese guria gabudia ia kehodia bona idia guridia mase tauanidia be idia hedinarai. Haheitalai ta be inai, German diba tahua tauna Theobald Daechsel, ese unai siri ia hahanaia inai bamona: “Bona guria gabudia idia kehoa, bona idia hekure noho helaga taudia momo edia mase tauanidia idia daekau.”
Gabeai, Iesu ia toresi lou murinai, “Hanua Helagana dekenai idia lao” taudia be daidia? Atai hereva ia gwauraia bamona, mase taudia edia tauanina idia hedinarai to idia mauri lou lasi, unai dainai Mataio ese mase taudia ia herevalaia lasi, to unai guria gabuna dekenai idia lao taudia bona murinai Ierusalem dekenai unai sivarai idia laohaia taudia ia herevalaidia. Vadaeni, New World Translation Bible idia duahia taudia idia lalo-parara bona toreisi lou herevana idia daradaralaia lasi.