Abidadama Taudia Hamauridia Totona Iehova ese “Kavakava” Gaudia Ia Gaukarakaidia
“Oibe, Dirava ena aonega be bada herea, inai bamona: Tanobada taudia be sibona edia aonega dekena amo Dirava idia davaria diba lasi. To ai ese ai harorolaia hereva kavakava dekena amo, abidadama henia taudia ibounai be Dirava ese do ia hamauria.”—1 KORINTO 1:21.
1. Iehova ese “kavakava” gaudia ia gaukaralaidia ena anina be dahaka, bona ena be tanobada taudia be mai edia aonega, to edena bamona ita diba idia be Dirava idia diba lasi?
MOMOKANI? Iehova ese kavakava gaudia ia gaukaralaidia, a? Lasi! To tanobada taudia idia gwauraia kavakava gaudia ia gaukaralaidia diba. Unai bamona ia karaia ia idia diba bona ia idia lalokau henia taudia do ia hamauridia totona. Taunimanima be tanobada ena aonega karana amo Dirava do idia diba lasi. Iesu Keriso ese unai ia hahedinaraia goevagoeva ia guriguri neganai, ia gwau: “Egu Tamana e, kara maoromaoro Diravana, tanobada taudia be oi idia diba lasi.”—Ioane 17:25.
2. Dahaka dainai reana oi laloa Iehova ena ura karadia bona tanobada taudia edia ura karadia be idia tamona, to hereva maorona be dahaka?
2 Iesu ena hereva ese idia hahedinaraia Iehova ena kara bona tanobada taudia edia kara be idia idau. Reana oi laloa Dirava ena ura bona inai tanobada taudia edia ura be idia tamona. Reana oi laloa inai tanobada taudia idia tahua gau namodia dainai idia ia hanamoa. Hegeregere, Bible ia gwau Dirava be kara maoromaoro gavamanina ta do ia haginia bona unai gavamani ese tanobada taudia edia mauri dekenai, maino, moale, bona noho namo do ia havaraia. (Isaia 9:6, 7; Mataio 6:10) Unai hegeregerena, tanobada taudia idia boiboi, idia gwau do idia haginia tanobada matamatana amo taunimanima dekenai maino, noho namo, bona gavamani namona do idia havaraia. To, Dirava ena ura karadia bona tanobada taudia edia ura karadia be idia tamona lasi. Iehova be guba bona tanobada edia Siahu Ibounai Lohia Badana, bona ia ura unai ia hamomokania. Guba gavamani dekena amo ia ese tanobada gavamani iboudiai do ia haoredia vaitani neganai iena Lohia siahuna do ia hamomokania. (Daniel 2:44; Apokalupo 4:11; 12:10) Unai dainai Dirava be inai tanobada ena kara ia ura henia lasi. (Ioane 18:36; 1 Ioane 2:15-17) Unai dainai Bible ia gwau aonega be rua—“Dirava ena aonega” bona “tanobada ena aonega.”—1 Korinto 1:20, 21.
Tanobada Ena Aonega Ia Dika Gabuna
3. Ena be oi laloa tanobada ena aonega be ia bada herea, bona tanobada taudia idia gwauhamata tanobada matamatana ta do idia haginia, to dahaka dainai unuseniai noho namo do ita moalelaia diba lasi?
3 Dirava ena aonega ese taunimanima ia hakaudia lasi neganai, idia laloa tanobada ena aonega be bada herea. Taunimanima edia heagi aonega herevadia ese iseda lalona idia moalelaidia diba. Edukeisini bada idia hadibaia sikuli tausen momo edia hadibaia herevadia be aonega bada taudia edia lalohadai. Laiberi badadia dekenai lagani handred momo lalodiai idia vara sivarai bona aonega herevadia idia haboudia. Ena be aonega be bada, to tanobada taudia idia haginia toho tanobada matamatana edia lohia taudia be goevadae lasi, idia be mai edia kara dika, bona idia mase idia lao. Unai dainai, idia gwauraia tanobada matamatana be do ia goevadae lasi, gunaguna idia vara kereredia do idia vara lou bona taunimanima iboudiai edia dabu gaudia idia henidia diba lasi.—Roma 3:10-12; 5:12.
4. Idia haginia toho tanobada matamatana ia hadikaia gaudia haida be dahaka, bona unai dainai dahaka do ia vara?
4 Taunimanima idia haginia toho tanobada matamatana ia hadikaia gauna ta be taunimanima edia kerere, to unai sibona lasi, lauma dikadia edia siahu danu ese idia hadikaia—oibe, Satana Diabolo mai ena demoni unai. Satana ese taunimanima edia lalona ia hadiburaia bona “Keriso ena hairaina bona iena Sivarai Namona” idia abia dae lasi. (2 Korinto 4:3, 4; Efeso 6:12) Unai dainai, tanobada dekenai hekwakwanai idauidau momo idia vara. Unai hekwakwanai dainai tanobada dekenai lalohisihisi bona dika bada herea idia vara, badina taunimanima be idia ura tanobada idia lohiaia toho, Dirava ena heduru idia tahua lasi, bona Dirava ena ura idia laloa lasi. (Ieremia 10:23; Iakobo 3:15, 16) Vadaeni, aposetolo Paulo ia gwau bamona, “tanobada taudia be sibona edia aonega dekena amo Dirava idia davaria diba lasi.”—1 Korinto 1:21.
5. Inai tanobada ena aonega dekenai kerere badana be dahaka?
5 Vadaeni, inai tanobada be mai ena aonega bona mai ena palani tanobada matamatana haginia totona, to ena kerere badana ta be dahaka? Gauna be inai—tanobada taudia ese Iehova Dirava ena lohia siahuna idia dadaraia, bona unai idia karaia neganai davana ena mamina do idia davaria. Idia be mai edia hekokoroku danu Dirava ena lohia siahuna idia dadaraia. Tanobada taudia idia palani karaia neganai, Iehova idia laloa lasi, idia be sibodia edia diba bona kara idia tabekau henidia. (Daniel 4:31-34; Ioane 18:37 itaia danu.) Bible ese ia hahedinaraia goevagoeva “Iehova gari henia karana be aonega ena matamana.” (Hereva Lada-isidia 9:10; Salamo 111:10) To, tanobada taudia ese aonega ena badina idia do diba lasi. Bema Dirava ese idia ia durudia lasi neganai, edena bamona do idia kwalimu diba?—Salamo 127:1.
Basileia Harorolaia Karana—Kavakava Eiava Namo?
6, 7. (a) Dirava ena aonega ese taunimanima ia hakaudia neganai, idia ese dahaka sivarai idia harorolaia, to tanobada taudia edia lalohadai idia dekenai be dahaka? (b) Kerisendom ena haroro taudia be daika ena aonega amo idia haroro, bona dahaka ia vara?
6 Ma danu, Dirava idia diba taudia ese Dirava ena aonega idia hahedinaraia bona idia ura edia mauri lalonai unai aonega ese idia ia hakaua. Iesu ese ia perovetalaia hegeregerena, ia gwau idia be “Basileia ena Sivarai Namona be tanobada ibounai dekenai do idia harorolaia.” (Mataio 24:14; 28:19, 20) Harihari unai haroro gaukarana ita karaia be ia namo eiava lasi, badina iseda tanobada be heiriheiri, miro, ogogami, bona hisihisi amo ia honu, ani? Tanobada taudia idia laloa Dirava ena Basileia ita harorolaia be kavakava karana, idia laloa unai ese taunimanima ia durudia bada lasi. Idia laloa Dirava ena Basileia idia harorolaia taudia be vanagi dekenai idia kamokau nadi aukadia bamona, idia gwau Gavamani ese politikol gavamani namona ia tahua to unai taudia be nadi metau bamona edia heau dalana idia hametaua. Kerisendom ena haroro taudia be unai bamona idia laloa danu, idia be tanobada ena aonega amo idia haroro, bona ena be Keriso ena hahediba hereva badana ta be Dirava ena tanobada matamatana do ia mai bona ena Basileia gavamanina ia vara, bona taunimanima ese unai sivarai idia diba be gau badana, to idia ese taunimanima idia hadibaia lasi.—Mataio 4:17; Mareko 1:14, 15.
7 Idau negai sivaraina ia torea tauna H. G. Wells ese Kerisendom ena gunalaia taudia edia kerere ia hahedinaraia. Ia torea, ia gwau: “Iesu ese ia gwauraia Guba Basileia ena hahediba herevana ia herevalaia momo, to Keristen ena dubu momo herea ese unai hahediba herevana idia laloa bada lasi.” To, hari inai negai idia noho taudia be mauri hanaihanai do idia abia totona, gau badana be Dirava ena Basileia, ia vara vadaeni gauna, ena sivarai do idia diba, bona idia diba totona gau badana be taunimanima ese unai sivarai namona do idia harorolaia.—Roma 10:14, 15.
8. Hari inai negai, dahaka dainai Dirava ena sivarai namona harorolaia karana be gaukara namona, to hahenamo ia havaraia daudau lasi karana be dahaka?
8 Vadaeni, hari inai negai, Dirava ena sivarai namona harorolaia be gaukara namona taunimanima durudia totona. Unai be momokani, badina unai Basileia sivaraina be taunimanima dekenai helaro namona ia henidia, bona inai tanobada dokona lalonai ena be ‘metau dikadia momo idia vara,’ to idia moale diba. (2 Timoteo 3:1-5; Roma 12:12; Tito 2:13) Inai tanobada dekenai reana iseda mauri do ia kwadogi, to Dirava ena tanobada matamatana lalonai, do ita mauri hanaihanai, do ita moale bada, gau ta dekenai do ita dabu lasi, bona inai tanobada dekenai maino do ita abia. (Salamo 37:3, 4, 11) Iesu Keriso ia hereva bamona, ia gwau, “bema tau ta ese tanobada ibounai ia abia, to ena mauri ia halusia, be edena bamona namo do ia abia? Tau ta be dahaka davana do ia henia iena mauri do ia davaria lou totona?” Bema tau ta be Dirava ena tanobada matamatana lalonai mauri abia dalana ia haboioa, hari inai negai tanobada ena namo be bada lasi badina do ia boio, ani? Unai tau ese tauanina ena kara hari ia moalelaia be anina lasi, idia be heagi gaudia, noho daudau lasi gaudia.—Mataio 16:26; Kohelete 1:14; Mareko 10:29, 30.
9. (a) Ena hahediba tauna ai ia lao totona Iesu ese tau ta ia boiria neganai, bona ma gabeai ia mai ekskius ia henia neganai, Iesu ese ia hamaoroa dahaka do ia karaia be namo? (b) Iesu ena haere be edena bamona ita ia durua be namo?
9 Iesu ese tau ta ia boiria iena murinai do ia raka totona, to unai tau ia gwau: “Mani emu kara egu tamana do lau lao guria guna.” Iesu ese ia hamaoroa dahaka do ia karaia be namo? Iesu ia diba bema unai tau ia naria ela bona ena tamana bona sinana idia mase, ia be mai anina bada gaukarana do ia karaia haraga lasi, unai dainai ia hamaoroa, ia gwau: “Mase taudia sibona edia mase do idia guria, to oi be oi lao, Dirava ena Basileia do oi harorolaia.” (Luka 9:59, 60) Keriso ena hereva idia badinaia karana amo aonega idia hahedinaraia taudia ese idia abia gaukarana, Basileia sivarai harorolaia gaukarana unai, idia hagugurua noho. Dirava ena aonega idia abia dainai idia lalo-parara inai tanobada ena lohia taudia be do idia ore. (1 Korinto 2:6; 1 Ioane 2:17) Dirava ena Lohia siahuna idia abia dae taudia idia diba taunimanima hamauridia dalana tamona be Dirava ese kara ta do ia karaia bona inai tanobada do ia lohiaia. (Sekaria 9:10) Ena be inai tanobada ena aonega idia abia taudia be Dirava ena Basileia idia abia dae lasi bona unai guba gavamani idia ura henia lasi, to Dirava ena aonega ia hakaudia taudia ese ma taunimanima haida dekenai heduru bada idia henidia diba, idia durudia diba mauri hanaihanai Iehova ese ia gwauhamatalaia tanobada matamatana lalonai do idia abia totona.—Ioane 3:16; 2 Petero 3:13.
‘Do Idia Mase Taudia Dekenai Ia be Kavakava Gauna’
10. (a) Taso tauna Saulo be Keristen tauna ta ai ia lao neganai, ia ese dahaka gaukarana ia karaia, bona unai gaukara be edena bamona ia laloa? (b) Idau negai Greek taudia be dahaka idia karaia momo, to Dirava ese edia aonega be edena bamona ia laloa?
10 Taso tauna Saulo, gabeai ena ladana be Paulo, Iesu Keriso ena aposetolo tauna ta unai, be unai mauri havaraia gaukarana ia karaia. Iesu Keriso ese Saulo ena lalona ia hagiroa bona Keristen tauna ta ai ia lao neganai, oi laloa Ia henia gaukarana be anina lasi, a? Paulo be unai bamona ia laloa lasi. (Filipi 2:16) Taunimanima idia laloa unai nega lalonai, tanobada taudia ibounai amo Greek taudia edia aonega be bada. Mauri ena anina idia tahua taudia bona aonega bada taudia idia heagilaidia. Ena be Paulo be Greek gado ia diba, to ia be Greek taudia edia aonega herevadia bona edia hahediba herevadia ia badinadia lasi. Dahaka dainai? Badina unai be tanobada ena aonega bona Dirava vairanai ia be kavakava gauna.a Paulo be Dirava ena aonega ia tahua, bona unai ese ia hasiahua ruma ta ruma ta dekenai sivarai namona ia harorolaia totona. Haroro taudia iboudiai amo, Iesu Keriso be Haroro Tauna badana, ia ese karaia dalana ia hahedinaraia bona Paulo ia hagania unai gaukara do ia karaia.—Luka 4:43; Kara 20:20, 21; 26:15-20; 1 Korinto 9:16.
11. Vadaeni, Paulo ese ia abia haroro gaukarana bona tanobada ena aonega karana be edena bamona ia herevalaidia?
11 Paulo ese ia abia haroro gaukarana dekenai ia gwau: “Keriso ese . . . lau ia siaia . . . Sivarai Namona harorolaia totona. Bona aonega hereva dekenai do lau haroro lasi, Keriso ena mase satauro dekenai [Iesu ia henia mauri davana] ena siahu bada do lau hamaragia garina. Momokani, mase dalanai idia raka noho taudia ese idia gwau Keriso ena mase satauro dekenai herevana be kavakava. To ita mauri dalanai ita raka noho taudia be ita diba Keriso ena satauro herevana be Dirava ena siahu. Buka Helaga lalonai ia torea vadaeni, ia gwau, ‘Lau be aonega taudia edia aonega do lau haorea, bona diba bada taudia edia diba do lau negea.’ Unai dainai, aonega taudia [mauri ena anina idia tahua taudia] be edeseni? Diba bada taudia edeseni idia noho? Inai tanobada ena dala idia herevalaia diba momo taudia be edeseni? Dirava ese ia hedinaraia inai tanobada ena aonega be kavakava gauna! Oibe, Dirava ena aonega be bada herea, inai bamona: Tanobada taudia be sibona edia aonega dekena amo Dirava idia davaria diba lasi. To ai ese ai harorolaia hereva kavakava dekena amo, abidadama henia taudia ibounai be Dirava ese do ia hamauria.”—1 Korinto 1:17-21.
12. Idia “harorolaia hereva kavakava” dekena amo Iehova ese dahaka ia karaia, bona “Dirava dekena amo aonega” idia ura abia taudia be dahaka do idia karaia?
12 Ena be reana inai oi hoalaia to ena haroro gaukara ia karaia totona Iehova ese tanobada taudia idia gwauraia kavakava taudia ia gaukaralaidia. Oibe, unai haroro taudia ese taunimanima idia gwauraia gaukara kavakavana idia karaia dekena amo, Dirava ese abidadama taudia ia hamauridia. Iehova ese ia hegaegaelaia dalana amo haroro taudia idia karaia gaukara ‘kavakavana’ amo sibodia edia ladana idia hahairaia diba lasi, bona taunimanima ma haida ese idia dekenai sivarai namona idia harorolaia dainai idia hahairaidia diba lasi danu. Unai dainai idia ta be “Dirava vairanai ia hekokoroku diba lasi.” (1 Korinto 1:28-31; 3:6, 7) Momokani, haroro tauna be mai anina bada, to ia abia gaukarana, ia harorolaia sivaraina unai, ese abidadama taudia ia hamauridia. Ena be taunimanima idia laloa haroro tauna be kavakava bona idia gwau ia be sikuli bada lasi hanua tauna sibona, ena be haida idia dagedage henia, bona ia be ruma ta ruma ta gaukara ia karaia, to bema taunimanima idia ura “Dirava dekena amo aonega” idia abia, idia be unai haroro tauna ia gwauraia sivaraina do idia dadaraia lasi. To, manau taudia be Basileia ia harorolaia tauna do idia matauraia, badina ia ese Iehova ena amo unai gaukara ia abia dainai ia karaia bona Dirava ena ladana gwauraia totona ia mai. Idia ese haroro tauna ia gwauraia sivaraina bona ia mailaia buka eiava magasin edia hereva do idia laloa bada.—Iakobo 3:17; 1 Tesalonika 2:13.
13. (a) Keriso idia hasatauroa ena sivarai idia harorolaia neganai, Iuda bona Helene taudia edia lalohadai unai sivarai dekenai be dahaka? (b) Edena orea taudia momo lasi idia boiridia Iesu ena hahediba taudia ai idia lao totona, bona dahaka dainai?
13 Paulo ese Dirava ena dala ma ia kikilaia noho, ia gwau: “Iuda taudia be idia ura bada toa karadia idia itaia, bona Helene taudia idia ura bada aonega idia davaria. To ai ese Keriso idia hasatauroa ai harorolaia noho. Inai hereva ese Iuda taudia ia habadua. Bona Helene taudia idia laloa inai hereva be kavakava. To ita, Dirava ena boiboi ita kamonai henia taudia, Iuda taudia bona Iuda lasi taudia danu, ita diba Keriso be Dirava ena siahu, bona Dirava ena aonega. Oibe, Dirava ena kavakava ese taunimanima edia aonega ia hanaia noho, bona Dirava ena manoka ese taunimanima edia goada ia hanaia noho. Lauegu varavara taudia e, Dirava ese umui ia boiria dalana mani umui laloa. Unai neganai umui momo lasi be mai aonega, inai tanobada ena aonega bamona. Bona umui momo lasi be mai siahu, inai tanobada ena siahu bamona. Umui momo lasi danu be lohia taudia. To tanobada ena kavakava gaudia be Dirava ese ia abia hidi, aonega taudia do ia hahemaraia totona. Bona tanobada ena manoka gaudia danu Dirava ese ia abia hidi, goada taudia do ia hahemaraia totona.”—1 Korinto 1:22-27; Isaia 55:8, 9 itaia danu.
14. (a) Bema taunimanima ese Iehova ena Witness taudia idia henanadai henidia edia gwaumaoro be edeseni amo idia abia edia haroro gaukara idia karaia totona, idia be dahaka idia haere? (b) Dahaka dainai Greek taudia ia hamoaledia totona Paulo ia ura lasi tanobada ena aonega ia gaukaralaia?
14 Iesu be tanobada dekenai ia noho neganai, Iuda taudia idia nanadaia guba dekena amo toa ta do ia henidia totona. (Mataio 12:38, 39; 16:1) To Iesu ia ura lasi idia dekenai toa ta ia henia. Unai hegeregerena, hari inai negai, Iehova ena Witness taudia be toa bamona gaudia idia hahedinaraia lasi. To, idia gwau Bible siridia Isaia 61:1, 2; Mareko 13:10; bona Apokalupo 22:17 edia hahegani herevadia dainai, sivarai namona idia harorolaia. Idau negai Greek taudia be aonega idia tahua, inai tanobada ena gaudia dekenai idia ura edia diba idia habadaia. Ena be Paulo be inai tanobada ena aonega amo idia hadibaia, to ia ura lasi unai bamona hereva amo Greek taudia ia hamoaledia. (Kara 22:3) Ia hereva neganai hanua taudia edia Greek herevana ia gadolaia, ia be aonega taudia edia Greek herevana ia gadolaia lasi. Paulo be Korinto taudia dekenai ia gwau: “Lauegu varavara taudia e, umui dekenai lau lao neganai lau be hereva namo herea o aonega herea lau gwauraia lasi, to Dirava ena hereva momokani lau harorolaia. . . . Lauegu hereva bona lauegu haroro be taunimanima edia aonega dekenai lasi. To Lauma Helaga ena siahu umui dekenai lau hedinaraia momokani. Unai dainai emui abidadama be taunimanima edia aonega dekena amo ia gini lasi, to Dirava ena siahu dekena amo ia gini.”—1 Korinto 2:1-5.
15. Sivarai namona idia hevasehalaia taudia dekenai Petro be dahaka ia gwau, bona hari inai negai bona Noa ena negai be edena bamona idia hegeregere bamona?
15 Hari inai nega dokona lalonai, Dirava ena tanobada matamatana do ia vara bona inai tanobada do ia ore ena sivarai namona idia hevasehalaia taudia be Noa ena negai idia noho taudia bamona, Petro ena hereva be mai anina idia dekenai, ia gwau Noa ena negai tanobada gunana be “ranu dekena amo ia hadikaia ore, abata badana dekena amo.” (2 Petero 3:3-7) Noa ena negai, nega dokona do ia vara dainai, ia be dahaka ia karaia? Taunimanima momo ese ia idia laloa neganai, idia gwau ia be vanagi badana karaia tauna sibona. To Petro ia gwau, idau negai, Dirava ese unai tanobada dekenai Abata ia mailaia neganai, Ia ese “Noa, kara maoromaoro ia harorolaia tauna, mai taunimanima 7 sibona idia mauri.” (2 Petero 2:5) Abata ia do vara lasi negana lalonai idia noho taudia be tanobada ena aonega idia gaukaralaia, bona reana Noa ia harorolaia sivaraina idia hevasehalaia bona idia gwau ia kavakava, ia harorolaia gauna do ia vara lasi, bona ia be durua herevana lasi. Hari inai negai, taunimanima ese Keristen momokani taudia be unai bamona idia lalodia danu, badina Iesu ia gwau iseda uru taudia bona Noa ena nega uru taudia edia kara do idia tamona. Oibe, ena be taunimanima idia hevaseha, to Basileia ena sivarai namona harorolaia gaukarana be hereva namona ta, to unai sibona lasi. Noa ia karaia haroro gaukarana hegeregerena, ia ese haroro taudia bona idia kamonai henia taudia do ia hamauridia!—Mataio 24:37-39; 1 Timoteo 4:16.
‘Idia Kavakava Do Idia Aonega Totona’
16. Aramagedono ai inai tanobada ena aonega dekenai dahaka do ia vara, bona Dirava ena tanobada matamatana lalonai daidia do idia roho mauri?
16 Daudau lasi, Aramagedono dekenai, Iehova Dirava be “aonega taudia edia aonega” do ia haorea. Ena be idia gwau do idia haginia tanobada matamatana be taunimanima dekenai noho namo do ia havaraia, to Dirava ese unai “diba bada taudia edia diba” do ia negea. “Siahu Ibounai Diravana ena Dina Badana neganai do idia tuari” bona taunimanima edia diba, edia hereva kereredia, bona inai tanobada ena aonega do ia haoredia vaitani. (1 Korinto 1:19; Apokalupo 16:14-16) Unai tuari amo do idia roho mauri bona Dirava ena tanobada matamatana lalonai mauri do idia abia taudia, be inai tanobada taudia ese idia gwauraia kavakava karana idia abia dae taudia sibodia—oibe, unai be Iehova ena Basileia ena sivarai namona.
17. Edena dala ai Iehova ena Witness taudia be idia “kavakava,” bona Dirava ena sivarai namona idia harorolaia taudia edia lalona idia hadaia dahaka do idia karaia totona?
17 Lauma helaga ese Iehova ena Witness taudia ia hakaudia, bona idia hemarai lasi tanobada taudia idia gwauraia kavakava karana idia harorolaia totona. Idia be tanobada ena aonega idia ura tahua lasi, unai dainai idia be “kavakava” taudia ai idia lao. Edena bamona? Paulo ia torea bamona, idia be Basileia ena haroro gaukara idia karaia do idia aonega totona, ia gwau: “Sedira umui huanai tau ta ia laloa inai tanobada ena aonega ia davaria vadaeni. Namona be unai tau ese kavakava tauna bamona do ia halaoa guna, gabeai aonega korikori do ia abia.” (1 Korinto 3:18-20) Iehova ena sivarai namona idia harorolaia taudia idia diba unai sivarai ese taunimanima do ia hamauridia diba, unai dainai do idia harorolaia noho ela bona inai tanobada mai ena aonega danu be Aramagedono dekenai do ia ore. Daudau lasi, Iehova Dirava ese guba bona tanobada ia lohiadia ena maoro do ia hamomokania, bona taunimanima idia gwauraia “harorolaia hereva kavakava” ena sivarai idia abia dae bona idia badinaia taudia be mauri hanaihanai do idia abia.
[Footnotes]
a Ena be idau negai Greek taudia edia aonega taudia be sivarai momo idia herevalaia hebou bona kara momo idia tahua, to edia toretore lalodiai ia hedinarai idia be helaro namona idia davaria lasi. Profesa J. R. S. Sterrett bona Samuel Angus idia gwau: “Edia toretore lalodiai mauri ena hisihisi, lalokau ena nega ia hanaia ore, helaro koikoi karadia, bona mase edia hisihisi idia taitailaidia sivaridia amo idia honu.”—Funk and Wagnalls New “Standard” Bible Dictionary, 1936, rau 313.
Oiemu Haere be Dahaka?
◻ Aonega rua be dahaka?
◻ Tanobada ena aonega dekenai kerere badana ta be dahaka?
◻ Dahaka dainai sivarai namona ita harorolaia be gaukara namona?
◻ Daudau lasi murinai inai tanobada ena aonega ibounai dekenai dahaka do ia vara?
◻ Dahaka dainai Iehova ena Witness taudia idia hemarai lasi tanobada taudia idia gwauraia kavakava gauna idia harorolaia totona?
[Picture on page 23]
Greek taudia be tanobada ena aonega idia tahua bona nega momo idia laloa Paulo ena haroro gaukara be kavakava karana