Kuku bona Haroro Taudia
LAGANI 115 bamona gunanai, doketa John Cowan ese buka ta ladana The Use of Tobacco vs. Purity, Chastity and Sound Health ia torea. Hari inai negai ita diba kuku ese taunimanima ia hadikadia, unai dainai haroro taudia kuku idia ania ia gwauraidia herevana be mai anina, hari inai negai Dirava ena hesiai idia lao henia toho taudia ediai. Karoa 4 ai, Dr. Cowan ese kuku ania karana ena dika ia gwauraia, ia gwau:
“Bema kuku ania karana ese tauanina ia hadikaia—unai lau hahedinaraia goevagoeva vadaeni—unai kara be dika; badina be ‘tauanina ia hadikaia gauna ese hemami varovarodia ia hadikadia, bona unai amo kwara harana bona lalona ia hadikadia danu.’ Taunimanima ena lalona—ena lalohadai, ena hereva, ena kara, be ena tauanina ia kara henia dalana dainai do idia namo eiava do idia dika. Kuku . . . be miro bada, bona . . . lalohadai bona kara goevadia bona kara maoromaorodia be ta ena lalona ai edena bamona idia vara o idia tubu diba? Bema ta ia laloa . . . Keriso ese noho dalana maorona be tanobada ai ia haheitalaia bona kara goeva, kara maoromaoro, lalokau bona hebogahisi ia hahedibalaidia bona ia harorolaidia neganai, kuku ia ania bona ia bonaia—unai be lalohadai dika hereana, ani? To dubu taudia—Iena taravatu bona ena hahediba herevadia idia badinadia, idia harorolaidia, bona idia gwauraidia hedinarai taudia—ese edia tauanidia bona edia lalodia be unai gau mirona bona dikana amo idia hadikadia. Unai bamona taudia, eiava edia orea taudia, ese Keriso ena kara maoromaoro idia tohotohoa, a? Lasi.
“Bema aniani dikadika tauna, eiava inuinu kekero tauna, eiava kuku ania tauna edia kara be lalo-helagana ida oi hahegeregeredia toho, emu lalona ena mamina be dika, badina be unai bamona taudia edia kara be idau vaitani, lalo-helagana hegeregerena lasi. Tauanina ena ura ia dika hegeregerena, lalona ena ura ia dika ia lao danu. Lalohadai goevana be ruma mirona ai ia noho diba lasi. Tauani gaudia edia toana ese lauma gaudia edia toana idia hahedinaraia. Ta ia gwau Dirava ia tomadiho henia to kuku ese ia biagua . . . Reana mai ena momokani ida ia gwau kuku ania karana ese tauanina ia hadikaia bona ia maoro lasi; to ia davaria ena tauanina ena ura, ia sibona ese ia havaraia urana, ese ia ha-uraia kuku do ia ania noho totona, bona unai ura ena siahu be bada, ena lalohadai korikori bona ena lalona edia siahu ia hereadia. Kuku ania karana ese Dirava ena taravatu ta, iseda tauanina ai ia atoa taravatuna, ia utua, ani? Dirava ena taravatu ta utua karana be kara dika, ani? Bema ta ese Dirava ena taravatu ta ia utua loulou, taravatu ma haida do ia utudia haraga diba, ani? Hereva dokona be inai: Bema ta be sibona ena kara amo iena lalona ena taravatu korikoridia utudia karana ia hahedinaraia, edena bamona do ia hegeregere kara maoromaoro be haida do ia hadibalaidia?”