Oi Naria Namonamo, Do Oi Heagi Garina
HARI inai negai taunimanima momo idia laloa heagi be kara namona. Momo ese edia goada, edia diba, bona edia gaukara idia heagilaidia. Haida idia laloa namona be do idia heagi, do idia kwalimu totona. Ma haida idia laloa unai amo idia be sibodia edia kara idia lalo-namolaia diba. Time magasin ia gwau: “Ena be manau ia boio lasi, to taunimanima idia laloa ia be kara gunana ta.” Toretore hahinena Jody Gaylin ia gwau: “Madi, hari inai negai momo idia heagi mai edia hekokoroku ida.”
Taunimanima ese idia tohotohodia taudia ese unai kara idia haheitalaidia. Boksini ai ia kwalimu tauna ta ia gwau: “Lau ese hari idia noho taudia iboudiai lau hereadia; unai be ia vara kava gauna lasi.” Bani ta ladana Beatles tauna ta ia gwau: “Momo ese ai idia laloa bada, Iesu Keriso idia laloa maragi.” Ena be haida idia laloa unai be heagi herevadia lasi, to ma haida idia laloa unai be heagi herevadia, ma idia laloa ruaosi edia kara do idia tohotohoa be namo.
Momo idia heagi dainai, ai henanadai, ta ese sibona ena kohu bona ena diba ia heagilaidia be namo, eiava? Ta ese ena kwalimu ia moalelaia bona ena turana bona ena varavara ia hamaorolaidia be taunimanima edia kara korikori hegeregerena. To haida idia laloa bema ta be mai ena gau, ia heagilaia be namo. Ma haida, ena be idia heagi hedinarai lasi, to dala hehunina ai edia kwalimu be ma haida idia hadibalaidia. Haida idia gwau sibodia edia kwalimu o edia diba idia gwauraia hedinarai be namo, to unai be momokani a?
Hebamo Ia Hadikaia
Taunimanima edia heagi dainai oi abia mamina be mani oi laloa. Hegeregere, inai edia hereva be edena bamona oi laloa?
“Lau do toredia lasi bukadia ese haida idia toredia vadaeni bukadia idia hereadia.”—Toretore tauna ta mai ladana bada.
“Guba bona tanobada karadia neganai bema lau noho, lau ese edia gau atodia namonamo dalana lau sisibalaia diba.”—Idaunegai pavapavana ta.
“Dirava ia noho lasi, badina be bema ia noho, lau abia dae diba lasi lau be Ia lasi.”—Diba tauna ta, lagani 100 bamona gunanai ia noho.
Unai taunimanima edia hereva dainai, oi laloa edia hebamo do oi moalelaia a? Reana lasi, ani? Bema taunimanima be mai edia momokani ida idia heagi eiava idia heagi kava, edia heagi dainai haida idia badu, bona reana idia mama henidia. Salamo tauna Asaf be unai bamona; ia gwau: “Hekokoroku taudia lau mama henidia.” (Salamo 73:3) Ita ura lasi iseda kara amo eda turadia bona eda bamodia edia lalodia do ita hahisidia, ani? Korinto Ginigunana 13:4 ia gwau: “Lalokau be ia heagi lasi.” Bema taunimanima ita lalokau henidia bona edia hemami ita laloa, iseda diba bona iseda kohu do ita heagilaidia lasi.
Ta be sibona ia biagua bona mai ena manau ida ia hereva neganai, ia dekenai idia noho taudia edia lalodia ia hanamodia. Unai be kara namo hereana. Britain ena gavamani tauna ladana Lord Chesterfield ese unai ia laloa reana, ena natuna be inai bamona ia sisiba henia neganai; ia gwau: “Bema mai dalana, emu aonega ese haida edia do ia hereaia be namo; to unai oi hamaorodia lasi.”
Taunimanima edia diba be idauidau. Ta ese kara ta ia karaia be haraga, ma ta ese ia karaia be auka. Lalokau ese ta do ia doria, kara haida ai ia hereadia taudia do ia kara henidia mai ena hebogahisi ida. Reana kara haida ai idia ese ia idia hereaia. Aposetolo Paulo ia gwau: “Dirava ena bogahisihisi ia bada herea lau dekenai. Unai dainai umui ta ta dekenai lau hamaoroa, do umui hekokoroku lasi, to do umui manau. Umui ta ta sibona do umui habadaia lasi, to emui kara umui laloa, Dirava ese umui dekenai abidadama ia henia hegeregerena.”—Roma 12:3.
Heagi be Manoka Dainai Ia Vara
Taunimanima haida be heagi taudia dekedia amo idia siri, badina be idia vairadiai idia hemarai, to ma haida idia laloa heagi taudia idia manoka. Toretore tauna Frank Trippett ese ia hahedinaraia heagi tauna ese ena heagi amo taunimanima edia hemataurai ia dekenai ia hamaragia; ia gwau: “Taunimanima iboudiai idia diba, heagi be ta ena manoka hehunina ena toana ta.” Taunimanima momo ese heagi tauna ena koikoi idia diba, unai dainai ia heagi lasi be namo, ani?
“To Egu Hereva be Momokani!”
Haida be edia heagi ena maoro unai bamona idia gwauraia toho. Idia laloa kara haida idia diba goevagoeva neganai bema unai idia hunia, idia koikoi unai.
To edia heagi herevadia be momokani a? Reana ita laloa kara ta ita diba herea, to haida vairadiai unai eda diba be herea lasi. Bema ta ia ura bada ena diba do ia heagilaia, reana unai ese ia hahedinaraia iena diba be bada lasi, badina be, bema momokani ia bada, ena be ia heagilaia lasi to taunimanima be unai idia diba. Baibel ese ia hahedinaraia taunimanima be sibodia idia koia be haraga; ia gwau: “Tau ta bema ia laloa ia gini goada, namona be ia naria namonamo, do ia moru garina.”—1 Korinto 10:12.
Bema ta ena diba be bada herea, unai ia heagilaia be namo a? Lasi, badina be heagi ese taunimanima ia abidia isi, to iseda diba ibounai be Dirava ena amo ita abia. Dirava ita hanamoa be namo. Ita varalaia gauna dainai ita idia hanamoa be maoro lasi, ani? (1 Korinto 4:7) Bona inai danu, ita be mai eda goada, to ita be mai eda manoka danu. Ita hereva momokani, anina be eda kerere bona eda manoka ita gwauraidia hedinarai, a? Heagi taudia be unai bamona idia laloa lasi. King Herod Agripa Ginigunana be haroro diba momo tauna reana, to ia manau lasi dainai, mase dikana ia davaria. Unai ese ia hahedinaraia Dirava ese heagi ia inai henia momokani, bona taunimanima momo danu ese.—Kara 12:21-23.
Ena be ta ese ena diba eiava ena goada ia boiboilaia lasi, to taunimanima do idia diba ia be mai ena. Iena diba eiava ena kwalimu idia diba bena idia hanamoa neganai, hemataurai bada ia abia unai. Hereva Lada-isidia 27:2 ia gwau: “Namona be ta ese oi do ia hanamoa, oi sibomu emu uduna lasi; namona be idau tauna ta ese, oi sibomu emu bibinadia lasi.”
Kwalimu Ena Badina Ta, A?
Haida idia laloa hari inai negai taunimanima idia kara helulu dainai, do idia kwalimu totona, namona be sibodia edia diba bona edia goada do idia gwauraidia hedinarai; bema lasi, taunimanima ese unai do idia diba lasi bena do idia lalodia lasi. Unai hegeregerena, Vogue magasin ia gwau: “Guna ita idia hadibaia manau be namo, to hari idia gwau ia heagi lasi tauna be reana do ia kwalimu haraga lasi.”
Idia ura inai tanobada ena lalohadai hegeregeredia do idia goada idia lao taudia be unai bamona idia laloa be mai badina korikorina reana. To Keristen tauna be idau. Ia diba Dirava ese manau taudia ia naridia bona edia diba ia gaukaralaidia, hekokoroku taudia edia lasi. Unai dainai, ia be heagi amo do ia kwalimu toho be anina lasi. Sibona ena diba ia laloa bada tauna be ena goada eiava ena lalo-ani amo ladana bada be nega kwadogi lalonai do ia abia reana. To gabeai ena kara do ia hedinarai, bena do ia hemarai. Iesu Keriso ena hereva be momokani, ia gwau: “Sibona ia habadaia tauna be do idia hamaragia. To sibona ia hamaragia tauna be do idia habadaia.”—Mataio 23:12; Hereva Lada-isidia 8:13; Luka 9:48.
Manau Ena Namo
Ralph Waldo Emerson ia gwau: “Lau hedavari henidia taudia iboudiai be dala ta ai lau idia hereaia. Momokani, idia edia amo diba lau abia.” Ena hereva be aposetolo Paulo ese Keristen taudia ia tore henidia herevana bamona; Paulo ia gwau: “Umui sibona emui ladana do umui habadaia gwauraia lasi, bona do umui hekokoroku lasi. To umui ibounai ta ta dekenai do umui manau. Umui ta ta nega ibounai inai bamona do umui laloa, ‘Haida be idia namo herea, to lau be namo lasi.’ ” (Filipi 2:3) Bema ta ena lalona ia manau, diba be haida edia amo ia abia diba.
Vadaeni, oi naria namonamo, emu goada be emu manoka ai do ia lao garina. Emu diba bona emu kwalimu edia namo be heagi herevadia amo oi hadikaia lasi. Emu kara namo dekenai manau oi atoa kau. Unai dainai taunimanima ese oi do idia matauraia momokani. Oi be idia ida do umui hetura heheni namonamo, bona Iehova Dirava ese oi do ia lalo namo henia.—Mika 6:8; 2 Korinto 10:18.