Moale be Lasi Tanobadana ai, Idia Moale
NIUSPEPA ta, The New York Times, January 26, 1995 gauna, ia gwau: “Hari iseda nega dikana be Satani ena.” Ma ia gwau: “Idaunegai taudia be hari iseda negai idia karaia karadia idia karaia lasi; inai nega taudia be mai edia ura ida taunimanima milioni momo, edia kopina, tomadiho, eiava edia mauri dalana be idau dainai idia aladia mase.”
Lagani 50 gunanai, Nazi edia hamasea kamepa lalodiai idia noho taudia ruhaia negana idia laloa lou dinana dainai, niuspepa ese ataiai ia noho hereva bamona be momo idia torea. To, unai bamona hamasea karana idia karaia noho Africa bona Eastern Europe edia kahana haida lalodiai.
Pogroms, bese idauna hamasea ore karana, eiava iduhu idaudia taudia hamasea kava karana—herevana edena ladana idia hatoa—ia be lalohisihisi havaraia karana momokanina. To, unai heiriheiri ihuanai, moale taudia idia do noho. Haheitalai ta be lagani 1930 murinai, Germany dekenai, dahaka ia vara do ita kikilaia.
April 1935 ai, Hitler bona ena Nazi pati ese Iehova ena Witness taudia idia taravatua vadaeni, gavamani gaukara do idia karaia lasi. Politikol karadia amo idia gini siri Keristani karana idia badinaia noho dainai, Witness taudia idia dogoatao, dibura rumadia dekenai idia atoa, bona dibura kamepa dekenai idia siaidia. (Ioane 17:16) August 1936, ena dokona ai, Iehova ena Witness taudia momo herea idia hadiburaia. Tausen momo idia siaia dibura kamepadia dekenai, bona unuseni idia noho ela bona lagani 1945 dekenai, bema idia do mauri noho. To, unai kamepa dekenai idia noho Witness taudia idia hahisia dikadika dainai, dahaka idia laloa? Ena be moale lasi gabuna ai idia noho, to hoa gauna be unai taudia idia moale noho diba.
“Kopukopu Lalonai Ia Noho Nadina”
British histori torea hahinena Christine King ese guna kamepa dekenai ia noho Katolik hahine ta ia henanadai henia. Doketa King ia gwau: “Iena hereva ta do lau laloaboio diba lasi.” Ia gwau: “Ia ese edena bamona mauri dikana ia haheaukalaia bona unai bodaga gabuna ena noho ia herevalaia. Bona ia gwau Witness taudia ia diba, bona unai Witness taudia be kopukopu lalonai ia noho nadina bamona. Unai bodaga gabuna ai, edia kara idia haidaua lasi. Ia gwau, gadi idia raka lao neganai, idia sibona idia kanudi lasi. Idia sibona be inai henia karana amo unai noho dalana idia haheaukalaia lasi, to lalokau bona abidadama amo bona idia diba unai hisihisi idia abia be mai ena badina.”
Dahaka dainai Iehova ena Witness taudia be ‘kopukopu lalonai idia noho nadidia’ bamona? Edia marere diba lasi abidadama Iehova Dirava bona ena Natuna, Iesu Keriso, dekenai dainai. Unai dainai, Hitler be edia Keristani lalokauna bona moale ia hadikaia diba lasi.
Mani, lagani 50 gunanai edia abidadama ia tohoa kamepa amo idia roho mauri taudia rua, edia sivarai idia kikilaia neganai, oi kamonai. Ta ia gwau: “Egu moale ia bada herea badina lau diba unai hisihisi haheaukalaia be hahenamo ta, egu lalokau bona tanikiu henia karana Iehova dekenai lau hahedinaraia diba. Unai lau karaia totona, ta ese lau ia doria lasi! To ai idia doria taudia be ai idia inai henia taudia, dagedage herevadia amo ai idia doria toho Hitler ai kamonai henia bona Dirava ai kamonai lasi totona—to idia kwalimu lasi! Hari lau moale to dibura rumana dekenai lau noho neganai, egu lalona ia goeva dainai, lau moale danu.”—Maria Hombach, ena mauri lagani be 94.
Witness tauna ma ta ia gwau: “Dibura lalonai lau noho dinadia lau laloa neganai, lau moale. Hitler ia lohia neganai, dibura bona kamepa idauidau dekenai lau noho laganidia idia auka bona egu mauri be hetoho amo ia honu. To, lau ura lasi unai nega lau reaia, badina Iehova abidadama henia momokani karana lau idia hadibaia.”—Johannes Neubacher, ena mauri lagani be 91.
“Iehova abidadama henia momokani karana”—unai be Iehova ena Witness taudia edia moale ena badina. Unai dainai, ena be moale lasi tanobadana lalonai idia noho, to idia moale. Vanegai unai moale oi itaia diba edia “Dirava Hanamoa mai Moale Ida” Distrik Hebouhebouna dekenai. Namona be nega sisina lalonai unai moale negana ita kikilaia.
[Picture on page 4]
Maria Hombach