“Epikuro Taudia” Dainai Oi Naria Namonamo
“Ia be tau namo hereana ta! Iena mauri lalonai kara maoromaoro taravatudia ia badinaia. Kuku ia anina lasi, drag ia ania kava lasi, eiava hereva dikadia ia gwauraia lasi. Momokani, iena kara ese sibodia idia gwauraia Keristani taudia haida edia kara ia hereaia!”
MA HAIDA idia tura henia matamaia taudia ese edia hetura karana kererena idia gwauraia maoro toho neganai, unai bamona hereva oi kamonai vadaeni, a? Baibel ida oi hahegeregerea neganai, unai hereva be maoro, a? Idaunegai Keristani kongregesen ena haheitalai ta amo lalo-parara do ita abia.
Aposetolo taudia edia nega ai, aposetolo Paulo ese Korinto kongregesen dekenai sisiba ia henia: “Umui laloa kerere lasi. Bema kara dika taudia danu umui turana karaia neganai, idia ese emui kara namona do idia hadikaia.” Reana, Keristani taudia haida be Greek aonega taudia edia hereva idia abia dae taudia, Epikuro taudia danu, idia bamona. Epikuro taudia be daidia? Dahaka dainai lauma dalanai Korinto Keristani taudia idia hadikaia diba? Unai bamona taudia idia noho hari bona idia dainai ita naria namonamo be namo, a?—1 Korinto 15:33.
Epikuro Taudia be Daidia?
Epikuro taudia be lagani 341 ia lao lagani 270 B.C.E. ai ia mauri Greek aonega tauna, Epikuro, murinai idia raka taudia. Taunimanima ia hadibaia mauri lalonai anina bada gauna be moale tahua karana. Ena anina be unai moale tahua hanaihanai totona Epikuro taudia edia mauri lalonai kara dika rohoroho idia karaia, idia be mai edia hakaua herevadia lasi, o kara bodaga idia karaia, a? Hoa gauna be Epikuro ese ena murinai idia raka taudia ia hadibaia lasi unai bamona dala idia badinaia totona! Lasi, to ia hadibadia kara maoromaoro, boga auka, ta be sibona ena ura dadaraia, bona hahemaoro maoromaoro karadia amo moale idia abia be namo. Ia ese idia ia hagoadaia, nega kwadogi moalena lasi, to mauri lalonai do ia noho daudau moalena idia tahua. Unai dainai Epikuro taudia bona kara dika rohoroho taudia oi hahegeregerea neganai, Epikuro taudia edia toana be kara namo taudia.—Tito 1:12 itaia.
Keristani Dalana Bamona, A?
Bema oi be idaunegai Korinto kongregesen ena memba tauna, Epikuro taudia do oi laloa bada, a? Reana haida idia laloa Epikuro taudia ese kara namo taravatudia idia badinaia dainai, Keristani taudia ese idia bamodia neganai dika do idia davaria lasi. Danu, reana Korinto taudia idia laloa unai be namo danu badina toana be Epikuro taudia edia taravatu bona Dirava ena Hereva lalonai idia noho taravatudia haida be hegeregere.
Haheitalai ta be, Epikuro taudia ese moale karadia idia tahua, to idia tahua goadagoada lasi. Tauanina gaudia lasi to lalona hagoadaia gaudia idia laloa guna. Tau ta ia ania aniani be gau badana lasi, to ia ida ia aniani hebou tauna ena hebamo be mai anina bada. Epikuro taudia ese politikol karadia bona kara dika hehunina idia dadaraia danu. Reana haraga herea ta ia laloa diba: “Idia be ita Keristani taudia bamona!”
To, Epikuro taudia be Keristani taudia bamona momokani, a? Lasi vaitani. Edia lalona idia hadibaia namonamo taudia ese edia idau do idia itaia goevagoeva diba. (Heberu 5:14) Oi itaia diba, a? Namona be Epikuro ena hahediba herevadia ita itaia namonamo hari.
Epikuro Badinaia Karana Ena Dika
Taunimanima ese dirava idauidau bona mase idia garilaia lasi totona, Epikuro ese ia hadibadia unai dirava idauidau be taunimanima idia laloa lasi bona idia kara henidia lasi. Epikuro ia gwau unai dirava idauidau ese tanobada bona guba idia havaraia lasi, bona mauri ia vara kava. Baibel ese ita ia hadibaia “Dirava tamona,” Havaraia Tauna unai, ia noho bona taunimanima ia naria. Unai hereva bona Baibel ena hereva ena idau ita itaia goevagoeva diba, ani?—1 Korinto 8:6; Efeso 4:6; 1 Petero 5:6, 7.
Epikuro ese mase murinai ta ia mauri lou diba lasi herevana ia hadibaia. To Baibel ena toreisi lou hahediba herevana amo ia idau vaitani. Aposetolo Paulo be Areo ai hereva ta ia henia neganai, toana be Paulo ida toreisi lou hahediba herevana idia hepapahuahulaia taudia bogaraginai, Epikuro taudia idia noho.—Kara 17:18, 31, 32; 1 Korinto 15:12-14.
Gari gauna Epikuro ena hahediba herevadia lalonai be ia hehuni gauna. Mauri lou lalohadaina ia dadaraia dainai, ia laloa tau ta ese ena nega kwadogi tanobada ai ia moalelaia bada be gau badana. Ita itaia iena lalohadai be kara dika do idia karaia lasi, to ia laloa harihari sibona ita laloa bada be namo, badina unai sibona do ita abia.
Unai dainai, Epikuro ese ia hamaorodia hehuni dalanai kara dika idia karaia lasi, badina ia laloa bema ta ese idia ia davaria garina idia gari, edia moale hari do ia hadikaia diba. Taunimanima ia hagoadaia aniani bona inuinu badabada karadia idia karaia lasi bena edia dika do idia reaia, badina unai ese ta ena moale hari do ia hadikaia diba danu. Ia hagoadadia ma haida ida idia hetura namonamo badina edia hetura amo namo do idia davaria. Momokani, hehuni dalanai kara dika karaia lasi, inuinu bona aniani badabada lasi, bona hetura karana be kara namodia. Dahaka dainai Epikuro ena lalohadai be Keristani taudia dekenai dika ia havaraia diba? Badina ia be abidadama lasi tauna, bona unai sisiba ia henia inai abidadama lasi lalohadai hegeregerena: “Laloa lasi, ita aniani bona ita inuinu, badina be kerukeru do ita mase.”—1 Korinto 15:32.
Momokani, Baibel ese hari inai negai moale davaria dalana ia hahedinaraia. To, inai sisiba ia henia: “Dirava ena lalokau lalonai do umui noho. Nega ibounai iseda Lohiabada Iesu Keriso do umui naria noho, mai abidadama danu. Badina be umui diba, ia ese iena bogahisihisi dainai, mauri hanaihanai umui dekenai do ia henia.” (Iuda 21) Oibe, Baibel ese mauri hanaihanai ia gwauraia nega momo, to hari negana ia gwauraia momo lasi. Keristani tauna dekenai, Dirava hesiai henia be gau badana, bona ia davaria bema Dirava ia atoa guna, ia moale bona ia laloa ena mauri ia namo. Unai hegeregerena, Iesu be ena ura ia laloa hanaihanai lasi, to ena ura ia dadaraia bona ena goada ia gaukaralaia Iehova hesiai henia bona taunimanima durua totona. Iena hahediba taudia ia hadibaia taunimanima ma haida idia kara namo henia, davana do idia abia lou dainai lasi, to idia lalokau henidia momokani dainai. Ita itaia goevagoeva diba, Epikuro ena hahediba herevadia idia badinaia taudia idia doria gaudia bona Keristani taudia idia doria gaudia be idau vaitani.—Mareko 12:28-31; Luka 6:32-36; Galatia 5:14; Filipi 2:2-4.
Hehuni Dalana ai Tarapu Ia Atoa
Ena be Epikuro taudia idia laloa idia moale be mai anina bada gauna, to idia moale momokani lasi. Badina ia be ‘Iehova dainai ia moale’ lasi, Epikuro ia gwau mauri be “harihari gauna iditana.” (Nehemia 8:10) To idaunegai Keristani taudia idia idau, idia moale bada herea! Iesu ese ura gaudia iboudiai dadaraia bona mauri moalelaia lasi karana ia gwauraia lasi. Momokani, iena dala badinaia be moale bada herea davaria dalana.—Mataio 5:3-12.
Bema Korinto kongregesen taudia haida idia laloa Epikuro ena lalohadai idia abia dae taudia idia bamoa diba bona edia abidadama do ia hadikaia lasi, idia laloa kerere. Paulo ese ena revareva ginigunana Korinto taudia dekenai ia torea neganai, idia haida be toreisi lou herevana dekenai edia abidadama idia haboioa vadaeni.—1 Korinto 15:12-19.
Hari Inai Negai Epikuro Badinaia Karana Ia Do Noho, A?
Ena be Epikuro badinaia taudia edia orea be lagani 300 C.E. murinai ia ore, to hari inai negai haida be edia lalohadai, hari nega sibona do ita abia lalohadaina, idia badinaia. Unai taudia be Dirava ena mauri hanaihanai gwauhamatana dekenai idia abidadama lasi eiava idia abidadama momokani lasi. To, idia haida ese kara maoromaoro taravatudia haida idia badinaia.
Keristani ta ia dibagania diba gauna be unai bamona taudia do ia ura ia tura henia momokani, bona reana edia kara haida idia namo dainai ia laloa ia karaia be mai ena badina namona. Ena be ita laloa lasi ita be namo herea bona ma haida be namo lasi, to ita diba danu hebamo dikadia ibounai—hunia dalana amo iseda kara idia haidaua diba taudia edia hebamo danu—ese iseda ‘kara namodia do idia hadikaia’ diba.
Hari nega sibona do ita abia lalohadaina be bisinesi kosi, heduru bukadia, sivarai bukadia, televisen program, bona miusiki lalonai idia gwauraia. Kara dika idia habadaia maoromaoro lasi, to reana unai abidadama lasi lalohadaina be iseda laloa dalana ia haidaua diba, ani? Haheitalai ta be, reana sibona eda ura hagugurua karadia ita laloa hanaihanai dainai Iehova ena lohia siahuna abia isi karana ita laloaboio diba, ani? Reana do ita laloa namona be ‘ita laga-ani,’ bona ‘nega ibounai Lohiabada ena gaukara do ita karaia goadagoada’ lasi. Eiava ita ia koia diba bona Iehova ena taravatu edia maoro bona edia namo ita daradaralaia matamaia, ani? Namona be ita naria namonamo, sihari kava, dagedage, bona meamea karadia ita itaia bona tanobada taudia edia lalohadai ita kamonaia loulou garina!—1 Korinto 15:58; Kolose 2:8.
Unai dainai, namona be mai edia kudouna ibounai ida Iehova ena hakaua idia badinaia taudia ita bamoa hanaihanai. (Isaia 48:17) Unai ese iseda kara namodia do ia hagoadaia. Iseda abidadama do ia goada herea. Mai moale ida do ita noho hari sibona lasi, to iseda helaro be gabeai mauri hanaihanai do ita moalelaia danu.—Salamo 26:4, 5; Aonega Herevadia 13:20.
[Picture on page 24]
Epikuro ese dirava idauidau be taunimanima idia laloa lasi herevana ia hadibaia
[Credit Line]
Courtesy of The British Museum