Gima Kohorona INTANET LAIBRI
Gima Kohorona
INTANET LAIBRI
Hiri Motu
  • BAIBEL
  • PABLIKEISEN
  • HEBOUDIA
  • w98 6/15 rau 3-5
  • Tanobada ese Dika Do Ia Davaria, A?

Oi abia hidi kahana ena vidio ia noho lasi.

Sori, hekwakwanai ia vara vidio ia loud totona.

  • Tanobada ese Dika Do Ia Davaria, A?
  • 1998 Gima Kohorona Iehova Ena Basileia Ia Harorolaia
  • Sinado maragidia
  • Inai Bamona Atikol
  • “Dika Davaria Dinana” Idia Hahedinaraia Goevagoeva
  • Taunimanima Idia Havaraia Dika Idia Hanamoa
  • Idia Karaia Diba
  • Dirava Ia Gwauhamata Tanobada Do Ia Namo Lou
    Noga!—2023
  • Dahaka Do Ia Vara Tanobada Dekenai?
    Roho Mauri Bena Tanobada Matamatana
  • Tanobada be Do Ia Ore, A?
    Baibel Henanadai Edia Haere
  • Daika ese Tanobada do Ia Hamauria?
    Topik Ma Haida
1998 Gima Kohorona Iehova Ena Basileia Ia Harorolaia
w98 6/15 rau 3-5

Tanobada ese Dika Do Ia Davaria, A?

LAGANI 2000 be kahirakahira. Unai dainai taunimanima momo herea, guna dika idia perovetalaia herevadia idia laloa sisina eiava idia laloa lasi taudia, be hari idia laloa reana tanobada dekenai gau badadia do idia vara.

Reana oi itaia niuspepa bona magasin​—buka haida edia hereva ibounai danu​—ese unai idia herevalaia. Lagani 2000 ia matamaia neganai idia vara gaudia ita diba totona, do ita naria sibona. Taunimanima haida idia gwau lagani 2000 bona lagani 2001 edia idau be lagani (eiava miniti) tamona sibona bona reana ena anina be bada lasi. To momo idia laloa bada gauna be, nega daudau lalonai iseda tanobada dekenai dahaka do ia vara.

Hari inai negai idia gwauraia momo peroveta herevana be inai, nega ta​—nega kwadogi eiava nega daudau murinai​—tanobada ese dika do ia davaria bona do ia ore vaitani. Unai bamona gari idia havaraia peroveta herevadia haida mani oi laloa.

Toretore tauna bona aonega tauna John Leslie ese ena buka, The End of the World​—The Science and Ethics of Human Extinction, idia halasia negana ginigunana be lagani 1996 ai, taunimanima edia mauri tanobada dekenai idia haorea diba gaudia toi ia gwauraia. Guna ia henanadai: “Niuklia tuarina badana ese tanobada besena do ia hadikaia ore diba, a?” Bena ma ia gwau: “Toana be reana . . . reidieisen ia havaraia gaudia: kensa goreredia, tauanina ena gorere koua siahuna ia manoka ia lao bena daihanai goreredia idia momo, eiava beibi momo be idia vara mai edia dika ese tanobada besena do idia hadikaia ore. Eiava reana mauri gaudia maragimaragidia, hodahoda, ranu, bona tano dekenai idia noho mai anina bada gaudia, do idia mase.” Mr. Leslie ia gwauraia gauna ihatoina be reana comet ta eiava asteroid ta ese tanobada do ia botaia, ia gwau: “Toana be edia heau dalana dainai, reana nega ta Tanobada do idia botaia comet bona asteroid edia momo be 2,000 bamona bona edia gabana ena bada be kilomita 1 ia lao 10. To bada momokani gaudia haida (edia momo ita gwauraia toho be hereva kava) bona maragi gaudia momo herea idia noho.”

“Dika Davaria Dinana” Idia Hahedinaraia Goevagoeva

Saiens tauna ma ta, Paul Davies, Australia ena University of Adelaide ena profesa ta mani oi laloa. Niuspepa Washington Times be Mr. Davies ia gwauraia “tanobada ibounai ena saiens torea tauna badana.” Lagani 1994 ai, ia ese buka ladana The Last Three Minutes ia torea, bona unai buka idia gwauraia “dika davaria dinana idia herevalaia bukadia ibounai edia sinana.” Unai buka ena karoa ginigunana ena ladana be “Doomsday,” bona comet ta ese Tanobada ia botaia neganai, reana dahaka do ia vara lalohadaina ia herevalaia. Iena gari havaraia herevadia haida mani oi duahia:

“Tanobada ia mareremarere, tano mareremarere 10,000 edia siahu ese ia hamarerea bamona. Unai pou dainai ia vara lai ese tanobada ibounai dekenai ia lao haraga, ruma iboudiai ia hamorua, bona ena dala ai idia noho gau iboudiai ia hadikaia. Comet ia karaia matuna badana ia hagegea palaka gabuna amo lahi ororodia idia tubu daekau hebou, edia lata be kilomita haida bona comet ia karaia matuna ena lababa be kilomita 150 bona Tanobada ena lalona gaudia be ia lalonai idia hedinarai. . . . Momoru ena kahu bada herea be guba dekenai ia daekau bona tanobada ibounai ena diari ia koua. Meteor bilioni edia diari dikana ese dina ena diari ena gabu idia abia, bona guba amo kahu ia moru lou neganai, meteor edia siahu ese henunai ia noho tano idia araia.”

Profesa Davies ese ia laloa gauna be comet Swift-Tuttle ese tanobada do ia botaia peroveta herevana ida ia hakapua. Bona sisiba herevana ia gwauraia, ena be reana do ia vara haraga lasi, to ia laloa “gabeai Swift-Tuttle, eiava ia bamona gauna ta, be Tanobada do ia botaia.” Ia be unai bamona ia laloa, badina taunimanima idia gwau gau badadia 10,000, edia lababa be mita 500 bamona gaudia, ese Tanobada kahirakahira idia heau mai.

Oi laloa unai gari gaudia be do idia vara, a? Unai bamona idia laloa taudia edia momo ita hoalaia. To idia gwau unai be edia mauri negana ai do ia vara lasi dainai idia lalo-hekwarahi lasi. To, Tanobada be nega ta​—nega sisina murinai eiava lagani tausen momo murinai​—dika do ia davaria ena badina be dahaka? Momokani, tanobada ese ia dekenai idia noho taudia o animal edia hekwakwanai ia havaraia lasi. To, hari inai negai idia vara hekwakwanai momo, “tanobada idia hadikaia” karana danu, be taunimanima sibona dainai idia vara, ani?​—Apokalupo 11:18.

Taunimanima Idia Havaraia Dika Idia Hanamoa

To edena bamona bema taunimanima ese naria namonamo lasi bona mataganigani karadia amo tanobada do idia hadikaia vaitani? Ita daradara lasi, au momo utua bada karana, idia koua lasi hodahoda hadikaia karana, bona davara bona sinavai hamiroa karadia ese tanobada ena kahana momo idia hadikaia vadaeni. Lagani 25 gunanai, toretore taudia Barbara Ward bona René Dubos ese edia buka ladana Only One Earth lalonai, unai idia herevalaia namo herea, idia gwau: “Idia hadikaia gaudia, namona be ita tahua gaudia toi​—hodahoda, ranu, bona tano​—be tanobada ena mauri idia durua gaudia badadia toi.” Bona unai nega amo ema bona hari, taunimanima ese unai hadikaia karana idia hanamoa lasi, ani?

Taunimanima ese edia kavakava karadia amo tanobada idia hadikaia karana ita laloa neganai, ita ia hagoadaia gauna be inai, Tanobada be mai ena dika hanamoa siahuna. René Dubos ese buka ma ta ladana The Resilience of Ecosystems lalonai, unai dika hanamoa siahuna namona ia herevalaia:

“Taunimanima momo idia gari, badina taunimanima ese hodahoda, ranu, bona tano hadikaia karana be hari sibona idia laloa bona mauri gaudia dekenai ia vara dika bada be do idia hanamoa diba lasi. Lau laloa unai lalohadai be maoro lasi, badina mauri gaudia ese idia davaria dika idia hanamoa diba siahuna be bada herea.

“Mauri gaudia be dala idauidau ai sibona idia hanamoa diba. . . . Unai dala idauidau ese mauri gaudia idia durua, gau haida ese idia hadikaia murinai, sisina sisina edia noho be guna bamona ai do idia halaoa.”

Idia Karaia Diba

Vanegai laganidia lalonai, London ena Thames sinavaina idia hagoevaia karana be haheitalai namona ta. Jeffery Harrison bona Peter Grant idia torea bukana ladana The Thames Transformed ia hahedinaraia taunimanima ese iboudiai edia namo totona idia gaukara hebou neganai, namo bada idia havaraia diba. Britain ena Duke of Edinburgh ese unai buka ena hamatamaia herevadia ia torea, ia gwau: “Vadaeni, inai be sivarai namona bona ai halasia be namo ena be reana haida do idia laloa tanobada naria gaukarana lalonai ita davaria hekwakwanai edia bada be guna idia laloa bamona lasi. . . . Thames dekenai idia vara gaudia ese iboudiai idia hagoadaia. Sivarai namona be inai, hanamoa karana idia karaia diba bona edia palani idia kwalimu diba danu.”

Karoa ladana “The Great Clean-Up” ai, Harrison bona Grant ese vanegai laganidia 50 lalonai idia vara gaudia be mai edia moale ida idia herevalaia: “Nega ginigunana tanobada dekenai, idia hamiroa bona idia hadikaia dikadika sinavaina ta be ia namo momokani lou dainai, gohu manudia bona gwarume momo herea idia giroa lou. Ena be guna idia laloa unai sinavai be do ia namo lou diba lasi, to unai kara ia vara haraga ese animal idia naria taudia ibounai, idia laloa helaro be lasi taudia danu, edia lalona ia hagoadaia.”

Bena idia ese unai hanamoa karana idia herevalaia: “Lagani momo lalonai sinavai be ia dika ia lao bona reana hadikaia gauna badana be Tanobada Ibounai Tuarina Iharuana negana lalonai, toileti paipa badadia bona tanika idia dika idia lao eiava idia hadikaia ore. Lagani 1940 ia lao 1960 bamona lalonai, Thames be ia dika momokani. Sinavai be kukuri idia nega gabuna bamona; ranu ena kala be korema, ia lalonai oksijen be lasi, bona siahu negana lalonai Thames amo ia daekau bonana dikana be gabu daudaudia dekenai idia bonaia diba. . . . Guna gwarume be momo to idia ore, dagwala haida sibona idia mauri noho badina ranu ena kopina dekenai idia daekau bona hodahoda idia abia diba. London bona Woolwich huanai, ruma momo idia noho gabudia edia manu momo idia boio, uda daki bona regerege idia karaia lasi swan haida sibona idia noho, bona idia be uopu amo ia moru uiti dainai idia mauri noho, edia aniani korikorina idia abia dainai lasi. . . . Unai neganai daika ia abia dae diba sinavai be do ia namo momokani lou? Lagani 10 lalonai, unai manu lasi gabudia be ranu manudia idauidau momo edia roho mauri gabudia ai idia lao, keru negana ai danu, idia noho ranu manudia be 10,000 bona kone manudia be 12,000.”

Momokani, unai ese tanobada ena gabu maragina sibona ia namo ia lao karana ia hahedinaraia. To, unai amo gau haida ita dibaia diba. Ia hahedinaraia ena be taunimanima ese tanobada idia naria namonamo lasi, idia mataganigani, bona idia laloa namonamo lasi, to unai gaudia dainai Tanobada ese dika do ia davaria lasi. Edukeisen namona bona taunimanima be tanobada ena namo totona idia gaukara hebou karadia ese tanobada do idia durua ena mauri gaudia, hodahoda, ranu, bona tano dekenai idia vara dika ia hanamoa totona. To tanobada dekenai idia noho lasi gaudia, hegeregere comet eiava asteroid ese dika idia havaraia karana be edena bamona?

Hereva gabena ese unai henanadai aukana ena haere namona ia henia.

[Blurb on page 5]

Edukeisen bona gaukara hebou karana ese tanobada ia durua ia dekenai ia vara dika hanamoa totona

    Hiri Motu Pablikeisen (1987-2026)
    Log aut
    Login
    • Hiri Motu
    • Ta dekenai siaia
    • Preferens
    • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
    • Gaukaralaia Taravatudia
    • Privacy Policy
    • Privacy Settings
    • JW.ORG
    • Login
    Ta dekenai siaia