Swahili Gado ai Dirava Ena Ladana Ia Hedinarai
Momo ese “Swahili” gado idia kamonai neganai, idia ese Africa tanona, bona Serengeti ena rei gabudiai idia loaloa dagedage animal idia laloa. To, Swahili gado bona unai gado idia herevalaia taudia dekenai gau ma haida do ita dibaia.
CENTRAL bona eastern Africa ena tano 12 bamona ai, taunimanima 100 milioni mai kahana be Swahili gado ai idia hereva.a Tano haida, hegeregere Kenya, Tanzania, bona Uganda be unai gado idia gaukaralaia. Bona unai gabu kahirakahira idia noho tanodia ai, momo be Swahili gado idia diba dainai, gabu idauidau amo idia mai taudia ida bisinesi idia karaia bona idia herevahereva diba.
East Africa ai idia noho taudia be Swahili gado ese ia hatamonadia bamona. Hegeregere, Tanzania ena hanua idauidau ai gado 114 bamona idia gaukaralaia. Mani oi laloa, motuka amo emu noho gabuna oi rakatania bona kilomita 40 ia lao 80 bamona oi heau, bona oi hedavari henia taudia edia gado be emu gado amo ia idau! To gabu haida dekenai, gado tamona ai idia hereva taudia be hanua maragidia dekenai idia noho. Reana unai bamona taudia oi hereva henia be auka, ani? Unai dainai momo ese idia herevalaia gadona ita dibaia be mai ena namo.
Swahili Ena Histori
Momo idia laloa Swahili gado be lagani 900 C.E. amo idia gaukaralaia matamaia. To lagani 1500 C.E. bamona ai, Swahili gado ai idia toretore matamaia. Swahili gado idia dibaia taudia be gabeai idia laloparara hereva haida be Arabic gado bamona. Momokani, Swahili gado, 20 pesen bamona be Arabic gado amo idia abia, to hereva momo be African gado. Unai dainai, lagani handred haida lalonai, Arabic toretoredia amo Swahili gado idia torea.
Hari, Roman alfabet idia gaukaralaia Swahili gado torea totona. Dahaka dainai? Haere ita diba totona, namona be lagani 1885 ai ia vara gauna ita laloa lou. Unai negai Europe amo misinari haida be East Africa dekenai idia lao, badina idia ura unai gabu taudia dekenai Baibel idia herevalaia.
Dirava Ena Hereva East Africa ai Ia Ginidae
Lagani 1499 ai, Vasco da Gama be Africa ena saut kahanai ena laolao ia karaia neganai, Portuguese misinari haida be Zanzibar, East Africa ai, Katolik tomadiho idia hamatamaia. To, lagani 200 bamona lalodiai, hanua taudia ese Portuguese misinari taudia idia lulua bona Keristani tomadiho idia kokia.
Lagani 150 bamona murinai, Dirava ena Hereva be East Africa dekenai ia hedinarai lou. Unai hereva ia abia lao tauna be Germany misinari tauna ladana, Johann Ludwig Krapf. Lagani 1844 ai, Mombasa, Kenya ai, ia ginidae neganai, East Africa ena kone hanuadia ai idia noho taudia momo be Muslim, to gunika taudia momo be sene karadia idia do badinaia noho. Krapf ia diba taunimanima ese Baibel be edia gado ai idia duahia be namo.
Unai dainai Krapf be maoromaoro Swahili gado ia stadilaia. Daudau lasi murinai June 1844 ai, Baibel hahanaia gaukarana ia hamatamaia. To madi, July ai iena adavana ia mase—edia headava laganidia be rua sibona—bena dina haida murinai edia beibi ia mase. Ena be ia lalometau bada, to Baibel hahanaia gaukarana ia hadokoa lasi. Lagani 1847 ai, Genese bukana ena karoa ginigunadia toi idia printaia, bona unai be nega ginigunana Swahili gado ai buka ta idia printaia.
1847 ai, Johann Krapf ese Genese 1:1-3 be Swahili gado ai ia hahanaia
1847 ai, Johann Krapf ese Genese 1:1-3 be Swahili gado ai ia hahanaia
Krapf be tau ginigunana Roman alfabet ia gaukaralaia Swahili gado ia torea totona, bona Arabic alfabet ia gaukaralaia lasi. Unai ia karaia ena badina ta be, ia gwau Swahili gado idia ura dibaia Europe taudia dekenai Arabic alfabet idia lalopararalaia be auka. To Roman alfabet ese Swahili gado ai idia hereva taudia ia durua Europe gado idia stadilaia totona. Lagani momo lalodiai, haida be Arabic alfabet idia gaukaralaia noho, bona Baibel ena kahana haida idia printaia. To, Roman alfabet dainai ia auka lasi momo be Swahili gado idia dibaia. Unai dainai, misinari momo bona Swahili gado idia dibaia stiuden taudia haida be Roman alfabet idia gaukaralaia dainai idia moale.
Krapf ese Dirava ena Hereva be Swahili gado ai ia hahanaia sibona lasi, to gau ma haida ia karaia unai amo gabeai hahanaia gaukara do idia karaia taudia ia durua. Ia ese Swahili gado ena grama buka ginigunana bona unai gado ena diksenari ia torea.
Dirava Ena Ladana Swahili Gado Ai
1891 ai, Mataio karoa 1 ena kahana haida, Arabic alfabet ai
1891 ai, Mataio karoa 1 ena kahana haida, Arabic alfabet ai
Genese bukana ena karoa ginigunadia toi lalonai Dirava ena ladana idia hahanaia neganai, idia gwau “Siahu Ibounai Diravana.” To, lagani 1800 be kahirakahira neganai, tatau haida be East Africa dekenai idia lao bona Swahili gado ai Baibel ibounai hahanaia gaukarana idia karaia. Unai taudia haida be Johann Rebmann, William Taylor, Harry Binns, Edward Steere, Francis Hodgson, bona Arthur Madan.
Mai anina bada gauna be inai, idia hahanaia Baibel ginigunadia ai Dirava ena ladana be Heberu Toretoredia ena kahana ibounai dekenai idia atoa! Zanzibar gado ai Dirava ena ladana idia hahanaia “Yahuwa,” bona Mombasa gado ai be “Jehova.”
Lagani 1895 ai, Baibel ibounai be Swahili gado ai idia hahanaia. Murina laganidia ai, Baibel ma haida idia hahanaia, to idia haida idia halasia lasi. Lagani 1900 bamona lalodiai, East Africa dekenai hereva momo be Swahili gado ai idia hahanaia. Unai dainai, lagani 1952 ai, Swahili Union Version Baibel idia halasia bona unai Baibel be momo ese idia gaukaralaia. Unai dainai Swahili gado ai momo idia diba Dirava ena ladana be “Yehova.”
Baibel gunadia ai Dirava ena ladana, “Yahuwa” bona “Jehova” ia hedinarai
Baibel gunadia ai Dirava ena ladana, “Yahuwa” bona “Jehova” ia hedinarai
Dirava ena ladana ia hahedinaraia Baibel gunadia idia printaia lou lasi dainai, Dirava ena ladana be ia boio bamona. Idia hahanaia Baibel matamatadia haida ai Dirava ena ladana idia kokia, to Baibel ma haida ai Dirava ena ladana be kahana haida sibona ai idia torea. Hegeregere, Union Version Baibel ai, Dirava ena ladana be nega 15 ia hedinarai, to lagani 2006 ai idia hahanaia lou neganai, unai ladana be nega 11 sibona ia hedinarai.b
“Swahili Union Version” Baibel ena rau ginigunana ena paragraf ta ai Dirava ena ladana Iehova ia noho
“Swahili Union Version” Baibel ena rau ginigunana ena paragraf ta ai Dirava ena ladana Iehova ia noho
Ena be unai Baibel ena kahana momo ai Dirava ena ladana ia hedinarai lasi, to ena rau ginigunadia ai ia noho herevana ta ese ia hahedinaraia Dirava ena ladana be Iehova. Unai ese hereva momokani idia tahua taudia ia durua, sibona edia Baibel amo iseda guba Tamana ena ladana idia dibaia.
To, unai sibona lasi, lagani 1996 ai, New World Translation of the Christian Greek Scriptures be Swahili gado ai idia halasia. Unai be Swahili gado Baibel ginigunana Iehova ena ladana be nega 237, Mataio ia lao Apokalupo ai ia hedinarai. Gabeai, lagani 2003 ai Baibel ibounai, New World Translation of the Holy Scriptures, be Swahili gado ai idia halasia. Ema bona hari, Swahili gado Baibel 900,000 idia printaia vadaeni.
Unai Baibel ai Dirava ena ladana idia hunia lasi, o iena dagi ladadia sibona idia torea lasi, o Baibel ena rau ginigunadia sibona dekenai ena ladana ia hedinarai lasi. Hari, kudou-maoro taudia be Swahili gado ai New World Translation Baibel idia duahia diba, unai Baibel ai Dirava ena ladana be nega 7,000 mai kahana ia hedinarai, bona unai ese idia ia durua Iehova kahirakahira idia lao totona.
New World Translation Baibel, Swahili gado gauna, be auka lasi dalanai idia hahanaia dainai, East Africa ai idia noho Swahili gado idia diba taudia ibounai ese idia duahia bona lalopararalaia diba. Danu, haida ese idia hahanaia Baibel lalonai idia noho hadibaia hereva koikoidia, be New World Translation Baibel lalonai do oi davaria lasi. Unai amo, duahia taudia do idia diba idia duahia “herevadia be momokani, bona maoromaoro,” badina idia be iseda Havaraia Tauna, Iehova Dirava ena hahekau henunai idia torea.—Hadibaia Tauna 12:10.
Momo idia moale “New World Translation of the Holy Scriptures” be Swahili gado ai idia gaukaralaia
Momo idia moale “New World Translation of the Holy Scriptures” be Swahili gado ai idia gaukaralaia
Momo be Swahili gado ai New World Translation Baibel idia abia dainai, idia moale. Vicent, ena mauri lagani be 21 bona ia be Iehova ena Witnes tauna ta, ia gwau: “Lau moale bada badina New World Translation Baibel be Swahili gado ai idia hahanaia, bona Iehova ena ladana idia kokia gabudia momo ai unai ladana idia atoa lou.” Frieda, sina ta mai ena natuna toi, ia gwau unai Baibel ena hereva momokani be haida dekenai ia gwauraia be auka lasi.
Swahili gado ai Dirava ena Hereva hahanaia gaukarana be lagani 150 mai kahana lalonai idia karaia. Iesu ia gwau, ia be ena ‘Tamana ena ladana ia gwauraia hedinarai vadaeni.’ (Ioane 17:6) Hari inai negai, Swahili gado ai idia hereva Iehova ena Witnes taudia 76,000 mai kahana be New World Translation Baibel idia gaukaralaia, central bona eastern Africa dekenai Iehova ena ladana idia gwauraia hedinarai.
a Unai tanodia ai Swahili gado be dala idauidau ai idia gaukaralaia.
b Dirava ena ladana ia hedinarai siridia haida be inai: Genese 22:14; Esodo 6:2-8 (nega rua); 17:15 (idia gwauraia Yahweh); Gunalaia Taudia 6:24; Salamo 68:20; 83:18; Isaia 12:2; 26:4; 49:14; bona Ieremia 16:21.