Karoa 1
Dahaka Dainai ‘Egu Tamana Sinana Lau Matauraidia’ be Namo?
“EMUI tamana bona sinana do umui matauraia.” Memero kekeni momo idia laloa unai taravatu be idaunega gauna sibona.
Kekeni ta ladana Veda ese ena tamana ia gwau-edeede henia neganai, drag bona kekero muramurana ia inua momo merona ta ia tura henia. Danu, hanuaboi ai mavaru gabuna dekenai ia lao, bona unuseniai ia noho ela bona daba kahana. Veda ia gwau: “Lau laloa taravatu aukadia momo ia atoa. Unai neganai lauegu mauri laganidia be 18, bona lau laloa gau ibounai lau diba vadaeni. Lau laloa lauegu tamana ia ura lauegu moale do ia koua, unai dainai sibogu egu ura lau karaia.”
Memero kekeni momo ese Veda ena kara do idia gwauraia dika reana. To, bema edia tamadia sinadia ese idia haganidia edia mahuta daiutuna do idia hagoevaia o edia houmwok do idia karaia, eiava ruma dekenai do idia giroa negana idia gwauraia, idia momo do idia lalohisihisi eiava do idia gwau-edeede! To mero o kekeni ena lalohadai iena tamana sinana dekenai ese heai o maino ia havaraia diba ruma lalonai, bona unai lalohadai dainai do ia mauri noho eiava do ia mase reana. “Emui tamana bona sinana do umui matauraia” be Dirava ena taravatu ta, bona ia ese badinaia karana ena davana namona ia gwauraia, ia gwau: “Mauri namona do umui abia, bona emui mauri do ia daudau tanobada dekenai.” (Efeso 6:2, 3) Unai dainai, mani oiemu tamana bona sinana matauraidia karana ena anina korikorina do ita tahua.
‘Matauraidia’ ena Anina
‘Hemataurai’ ena anina ta be, siahu taudia edia dagi siahuna oi abia dae. Hegeregere, Baibel ese Keristen taudia ia haganidia “King do umui matauraia.” (1 Petero 2:17) Ena be lohia ta ena hereva ta oi hamomokania diba lasi reana, to namona be ena dagi oi matauraia. Unai hegeregerena, ruma bese lalonai Dirava ese tama sina dekenai siahu ia henia. Unai dainai namona be oi diba, Dirava ena ura dainai idia be mai edia maoro oi do idia taravatu henia. Momokani, reana tama sina haida ese edia natudia idia koudia momo lasi, oiemu tamana bona sinana ese oi idia koua bamona. To, oiemu tamana sinana edia maduna be, idia laloa dahaka be namo oi dekenai—bona ruma bese idauidau edia lalohadai be idauidau.
Momokani, nega ta ta tama sina idia kara auka. To Hereva Lada-isidia 7:1, 2 ai aonega tauna ta ia gwau: “Egu natuna e, . . . Lauegu taravatu oi badinaia, bena do oi mauri noho.” Unai hegeregerena, oiemu tamana sinana ese oiemu namo idia tahua dainai “taravatu” oi idia henia. Unai dala amo idia hahedinaraia oi idia lalokau henia momokani bona oi idia laloa bada.
Haheitalai ta be inai: John ena sinana ese nega momo ia hamaoroa, namona be nega iboudiai nese-hanai amo dala badana do ia hanaia. Dina ta ai, sikuli kekeni rua idia ha-uraia toho dala badana do ia hanaia kava totona, to edia hevaseha herevadia ia laloa lasi. Nese-hanai amo ia raka hanai neganai, motuka ta ena taea edia rege badana ia kamonai. Ia roha diho neganai, ia itaia motuka ese unai kekeni ruaosi ia bampaia! Momokani, natu ta ese ena tamana sinana edia taravatu ia utua neganai, reana do ia mase lasi. To, kamonai karana amo namo do oi davaria diba.
“Emu tamana bona sinana do oi matauraia” ena anina ma ta be, edia matahakani do oi abia dae, do oi lalohisihisilaia lasi bona do oi badulaia lasi. Kavakava tauna sibona ese “ena tamana ena matahakani ia dadaraia.”—Hereva Lada-isidia 15:5.
Danu, matauraidia kava karana eiava mai maumau ida kamonai henidia karana, be hemataurai korikorina lasi. Greek hereva ta be Motu gado ai idia hahanaia neganai, “matauraia” idia torea. Unai hereva Baibel lalonai ena anina be “laloa bada.” Unai dainai namona be emu tamana sinana be unai bamona oi lalodia bada. Namona be oi lalokau henidia bona edia heduru idauidau dainai oi tanikiu henidia. Madi, memero kekeni haida ese edia tamadia sinadia idia lalokau henidia lasi momokani.
Tama bona Sina Dikadia Matauraidia be Maoro A?
Kekeni ta ladana Gina ia gwau: “Lauegu tamana ia inuinu momo, bona lau mahuta diba lasi badina egu tamana bona sinana idia heai badabada dainai. Egu mahuta patana ai lau hekure bona lau tai sibona. Lauegu lalona ena anina lau gwauraia hedinarai diba lasi, egu sinana ese lau do ia kwadia garina. Baibel ia gwau ‘emu tamana oi matauraia,’ to egu tamana lau matauraia diba lasi.”
Tama sina, idia badu haraga o kara bodaga idia karaia o idia inuinu kekero o idia heai heheni taudia, matauraidia be maoro a? Oibe, badina Baibel ese tama o sina lalo-dika henia karana ia gwauraia dika. (Hereva Lada-isidia 30:17) Hereva Lada-isidia 23:22 ia gwau emu tamana sinana ese oi idia havaraia. Unai dainai namona be oi matauraidia. Guna, mero ta ladana Gregory ese ena sinana ia matauraia lasi, to hari ia gwau: “Iehova Dirava lau tanikiu henia, badina [egu sinana] ese egu vara ia koua lasi, bona lau vara neganai momoru gabuna dekenai lau ia negea lasi. Lauegu sinana be mai ena natuna 6 bona ia be adavana lasi, unai dainai lau diba ia hekwarahi bada.”
Ena be oiemu tamana sinana idia goevadae lasi, to sibodia edia ura gaudia haida idia dadaraia, oi idia ubua bona idia naria totona. Gregory be ma ia gwau: “Nega ta koni tini tamona bona raisi sisina sibona be ai dekenai idia noho. Sinagu ese ia nadua ai totona, to ia aniani lasi. Mahuta neganai lau bogakunu, to Sinagu ia aniani lasi dainai lau laloa momo noho. Hari lau headava vadaeni bona lau be mai egu natuna, unai dainai hari lau diba, Sinagu ese unai aniani ia ania lasi badina ia ura do ai bogakunu dainai.” (Natu ta naria bona ubua ela bona haisikuli amo ia doko, ena davana be bada herea.)
Ena be emu tamana o sinana ena haheitalai be namo lasi, to oi gwau lasi oi ia hamaoroa herevadia iboudiai be kerere. Iesu ena nega lalonai, tomadiho gunalaia taudia edia kara be dika. To Iesu ese taunimanima ia hamaorodia, ia gwau: “Do idia hereva henia gaudia be do umui badinaia bona do umui karaia. To idia karaia bamona do umui karaia lasi.” (Mataio 23:1-3, 25, 26) Unai hereva be mai anina tama sina haida dekenai, ani?
Badu Koua Dalana
Bema oi laloa oiemu tamana o sinana ese ena siahu ia gaukaralaia kerere, dahaka oi karaia diba?a Namona be oi lalo-manau noho. Bema oi gwau-edeede henia, o oi badu henia, o oi kara dika henia, namo do oi havaraia lasi. (Kohelete 8:3, 4; ma danu Kohelete 10:4 itaia.) Kekeni badana ta be ena tamana sinana ia badu henidia, badina ia laloa idia ese ia idia laloa maragi bona sibodia edia hepapahuahu idia laloa bada. Ia badu henidia dainai, ia ese idia hadibaia vadaeni Baibel taravatudia ia badulaidia. Ia sihari kava bona drag ia ania kava. Gabeai ia gwau: “Lau laloa lauegu tamana sinana edia dika davana lau henidia be maoro.” To unai dala amo sibona ena lalona ia hahisia.
Baibel ena sisiba be inai: “Oi naria namonamo, badu ese oi do ia dibagania bena badu [karadia] do oi karaia garina . . . Oi naria namonamo, kara dika ta do oi laloa garina.” (Iobu 36:18-21) Mani oi laloatao, Iehova ese tama sina do ia hahemaoro henidia edia kara kereredia dainai.—Kolose 3:25.
Hereva Lada-isidia 19:11 ia gwau: “Lalo-parara dainai tau ta ia badu haraga lasi, bona kara dika ia gwauatao be iena hairai.” Bema emu tamana o sinana ena kara ese emu lalona ia hahisia, nega haida namona be ena kara oi gwauatao bona oi laloaboio. Ena kerere oi laloa noho lasi, to ena kara namodia oi laloa noho. Kekeni ta ladana Dody ena sinana ese ia bogaia hisi lasi, bona ena tamana be inuinu kekero tauna. Edia kara ena badina ia diba neganai, ena badu ia koua. Ia gwau: “Lauegu sinana ese lalokau ai dekenai ia hahedinaraia lasi, reana badina be ia maragi neganai ena tamana sinana ese ia idia kara dika henia bona lalokau idia hadibalaia lasi. Egu tamana ia kekero lasi neganai aiemai kara ia laloa, to unai be nega ta ta sibona. To, nega ibounai lau bona egu tadina be mai emai mahuta gabuna bona mai emai aniani.”
Gau namona be inai, tama sina haida sibodia idia kara dika eiava edia natudia idia naridia namonamo lasi. Reana oiemu tamana sinana ese oiemu namo idia tahua bona kara namodia be oi idia haheitalaia toho. To, reana nega ta ta oi badu henidia. Tauhau ta ladana Roger ia gwau: “Nega haida kerere ta be lauegu sinana ida ai herevalaia neganai, egu hereva ena anina ia lalo-pararalaia diba lasi. Unai ese lau ia habadua bena hereva ta lau gwauraia ena lalona hahisia totona. To lau raka oho neganai, egu lalona ia hisihisi bada, bona lau diba iena lalona danu ia hisihisi.”
Bema emu hereva oi laloa namonamo guna lasi to oi hereva kava sibona, emu hereva ese ma ta ena lalona do idia ‘gwadaia’ bona do idia hahisia reana, to emu hekwakwanai do idia kokidia lasi. “Aonega taudia edia malana ese hahemauri ia havaraia.” (Hereva Lada-isidia 12:18; 15:1) Roger ia gwau: “Ena be lau lou henia bona sori herevana lau gwauraia be auka, to unai bamona lau karaia. Unai neganai lauegu hekwakwanai be manau dalana ai lau herevalaia diba, bona ai hamaoromaoroa diba.”
‘Egu Tamana ena Hereva be Maoro’
Memero kekeni haida ese edia tamadia sinadia edia taravatu idia badinaia lasi dainai, sibodia edia lalona bona edia tamadia sinadia edia lalona idia hahekwarahia, to gabeai idia davaria edia tamadia sinadia edia hereva be maoro. Ai herevalaia vadaeni kekenina, Veda, be dina ta ai ena turana ida motuka ai idia loaloa. Unai neganai mariuana bona bia ese unai mero idia hakekeroa. Idia sipidi momokani neganai motuka ese au badana ia bampaia. Veda ia roho mauri to ena kwarana dekenai bero ia davaria. Mero ia heau boio, ia lao lasi hospital Veda durua totona.
Veda ia gwau: “Egu tamana sinana be hospital ai idia ginidae neganai, lau hamaorodia egu tamana ena hereva iboudiai be maoro, bona bema lau kamonai henia guna be namo. . . . Kerere badana lau karaia vadaeni, ia dainai kahirakahira lau mase.” Unai murinai Veda ese ena lalohadai ena tamana sinana dekediai ia haidaua vaitani.
Reana oi danu ese emu lalohadai o kara haida oi haidaua be namo. Reana oi laloa ‘oiemu tamana sinana oi matauraidia’ be taravatu gunana ta sibona. To unai be aonega dalana bona dala maorona Dirava vairanai. Bema oi ura emu tamana sinana do oi matauraidia, to oi laloa idia ese emu hereva bona kara idia lalo-pararalaia lasi eiava oi laloa edia taravatu ese oi idia koua momokani, dahaka oi karaia diba? Unai do oi diba totona, karoa gabena mani oi duahia.
[Footnotes]
a Ai be natu ena tauanina hadikaia karana o sihari henia karana ai herevalaia lasi. Bema tama o sina ta ese ena natuna be unai bamona ia kara henia, reana natuna ese welfea taudia edia heduru ia tahua be namo.
Inai Henanadai Herevalaia
◻ Tama sina matauraidia ena anina be dahaka?
◻ Dahaka dainai tama sina ese taravatu momo idia gwauraia? Unai taravatu ese oi idia durua diba, a?
◻ Bema emu tamana sinana edia kara be maoro lasi, oi matauraidia be maoro, a? Dahaka dainai?
◻ Bema nega ta ta oi badu emu tamana sinana edia kara dainai, dahaka oi karaia be namo? Dahaka oi karaia lasi be namo?
[Blurb on page 16]
“Lau laloa lauegu tamana ia ura lauegu moale do ia koua, unai dainai sibogu egu ura lau karaia”
[Picture on page 12]
Emu tamana sinana edia taravatu be edena bamona oi lalodia be namo?
[Picture on page 14]
Bema emu tamana sinana edia kara be maoro lasi, oi matauraidia be maoro, a?