Gima Kohorona INTANET LAIBRI
Gima Kohorona
INTANET LAIBRI
Hiri Motu
  • BAIBEL
  • PABLIKEISEN
  • HEBOUDIA
  • w89 8/1 rau 23-27
  • Babulono Badana Idia Samania

Oi abia hidi kahana ena vidio ia noho lasi.

Sori, hekwakwanai ia vara vidio ia loud totona.

  • Babulono Badana Idia Samania
  • 1989 Gima Kohorona Iehova Ena Basileia Ia Harorolaia
  • Sinado maragidia
  • Inai Bamona Atikol
  • Hari Ia Noho Babulono ese Dirava ena Ladana Ia Matauraia Lasi
  • Babulono ena Hahediba Herevadia Ai Inai Henidia ena Badina
  • Dirava Gorea Lalohadaidia Ai Dadaraia ena Badina
  • Babulono Badana ena Huahua Ai Ura Lasi Momokani ena Badina
  • Babulono ena Lebulebu Karadia Ai Gwauraia Dika ena Badina
  • Babulono ena Heudahanai Karana Lauma Dalana Ai Ai Ura Lasi Momokani ena Badina
  • Babulono ena Kerere Rara Dekenai Ai Gwauraia Dika ena Badina
  • Babulono Badana Ia Moru bona Hahemaoro Ia Abia
    1989 Gima Kohorona Iehova Ena Basileia Ia Harorolaia
  • Ariara Hahine Badana Hahemaoro Henia
    Apokalupo—Ena Hagugurua Negana Ia Kahirakahira!
  • Ariara Hahinena Badana Ena Moru
    1989 Gima Kohorona Iehova Ena Basileia Ia Harorolaia
  • Hanua Badana Idia Hadikaia Ore
    Apokalupo—Ena Hagugurua Negana Ia Kahirakahira!
Ma Haida Itaia
1989 Gima Kohorona Iehova Ena Basileia Ia Harorolaia
w89 8/1 rau 23-27

Babulono Badana Idia Samania

LAGANI 1988-1989 dekenai, edia Distrik Hebouheboudia lalodiai, Iehova ena Witness taudia ese gwaubou herevana ta idia karaia. Unai gwaubou herevana lalonai idia gwau, tanobada ena tomadiho basileiana Babulono Badana ena kara idia inai henia, bona Kerisendom ena kara idia inai henia bada. Taunimanima haida be reana idia gwau: Unai hereva be auka herea, ani? Lasi vaitani! Idau negai Israelana ena peroveta taudia edia nega ai taunimanima ese kaivakuku idia tomadiho henia. Unai peroveta taudia ese edia kara idia gwauraia dika, gari lasi. Iesu be mai ena hereva auka ida tomadiho koikoi ena dika ia gwauraia hedinarai. Ai, Iehova ena Witness taudia, ese peroveta taudia bona Iesu edia kara ai laloa neganai, ai diba unai hereva aukana ai halasia be maoro. Unai kara be Dirava ena hahegani hegeregerena.​—⁠Isaia 24:​1-6; Ieremia 7:​16-20; Mataio 23:​9-13, 27, 28, 37-39.

Babulono Badana ena kara ai inai henia ena badina be dahaka? Tomadiho momo be nega daudau lalonai dahaka idia karaia dainai idia hahedinaraia guba bona tanobada ibounai ia lohiaia Diravana, Iehova, idia matauraia lasi?

Hari Ia Noho Babulono ese Dirava ena Ladana Ia Matauraia Lasi

Guba bona tanobada ibounai ia lohiaia Diravana be mai ena ladana. Nega 7,000 bamona Bible lalonai ia gwau iena ladana be Iehova. Ia ese sibona ena ladana ia laloa bada. Ena Taravatu ta be inai: “Iehova emu Dirava ena ladana be umui gwauraia kava gwauraia kava lasi, badina be egu ladana do ia gwauraia kava tauna ena davana do lau henia.” Lohiabada ena Guriguri lalonai, Iesu ese ia hahedinaraia ia laloa ena Tamana ena ladana be mai anina bada; ia gwau: “Oiemu ladana do ai hahelagaia.”​—⁠Esodo 20:7; Mataio 6:⁠9.

Kerisendom taudia ese Dirava ena ladana idia matauraia lasi momokani. Idia printaia Bible haida lalodiai Iehova ena ladana be nega haida sibona ia hedinarai, bona edia Bible ma haida lalodiai unai ladana idia kokia vaitani. Tomadiho oreadia momo herea ese unai ladana idia matauraia lasi. To idau, idia ese edia toi tamona diravana “helagana” idia abia isi bona nega haida Maria, idia gwau ia be Dirava ena Sinana, idia abia isi, hegeregere idia ese Bible ia gwauraia Diravana idia hanaia. Unai dainai taunimanima ese Iehova ena ladana hereadaena idia gwauraia momo lasi.

Islam tomadiho taudia ese Dirava tamona idia abia dae be namo, bona edia buka helaga, Koran, lalonai ena ladana idia hatoa Allah. To, ena ladana korikorina, Iehova, idia gwauraia lasi. Lagani 2,000 idia do noho ema bona Koran bukana idia torea neganai, Bible ese unai ladana ia hahedinaraia. Hindu taudia ese dirava bona dirava hahinedia milion momo idia tomadiho henidia, to Iehova idia tomadiho henia lasi.

Iuda tomadihona be Dirava ena ladana dekenai ia kerere bada. Lagani handred momo lalodiai, Iuda taudia idia gwau Dirava ena ladana be idia latadiai ia noho, to edia sene taudia edia taravatu idia badinaia dainai, Dirava ena ladana idia gwauraia lasi momokani.

Unai dainai, ai, Lohiabada Iehova ena Witness taudia ese aiemai badu ai gwauraia hedinarai, Babulono Badana ese Dirava ena ladana helagana ia matauraia lasi dainai.

Babulono ena Hahediba Herevadia Ai Inai Henidia ena Badina

Babulono ena hahediba herevana ta be, taunimanima be mai edia lauma, bona unai lauma ia mase diba lasi. Unai hahediba herevana dainai, taunimanima milion momo edia moni idia veria bona gari lalonai idia guidia. Edia lauma be hel ena lahi lalonai hisihisi do ia ania ela bona hanaihanai garina idia gari. Tomadiho koikoi ese unai gari ia gaukaralaia, taunimanima do ia biagudia totona. Haida ese unai hahediba herevana idia haidaua sisina bona idia gwau, pegatori ena lahi lalonai taunimanima ese hisihisi idia ania nega sisina lalonai. Haida be mai edia momokani ida moni idia henia, fada taudia ese edia mase taudia dainai do idia guriguri totona, to idia diba lasi edia moni henia karana be edena negai idia hadokoa be namo! Unai hahediba herevadia, Dirava ena ladana idia hadikaia herevadia unai, be Bible ese ia hamomokanidia lasi.​—⁠Ieremia 7:⁠31 itaia danu.

Adam ese Iehova ia gwau-edeede henia ena davana be, hisihisi do ia ania hel ena lahi o pegatori lalonai lasi, to ena davana be mase. Bible ia gwau: “Kara dika ena davana be mase.” (Roma 6:23; Genese 2:⁠7, 17; 3:19) Bible ese ia henia helarona, mase taudia totona, ena badina be ia mase diba lasi laumana ta lasi, to idau, ia be Dirava ena gwauhamata mase taudia do idia toreisi lou bona mauri goevadaena tanobada paradaisona lalonai do idia abia.​—⁠Ioane 5:​28, 29; Apokalupo 21:​1-4.

Babulono amo ia mai hahediba herevana ma ta be Toi Tamona Diravana. Dirava toi be dirava tamona lalonai idia noho hahediba herevana be Heberu taudia gunadia edia hahediba herevana ta lasi. (Deuteronomi 5:​6, 7; 6:⁠4) Iesu be Iuda tauna. Ia gwau lasi ia be siahu ibounai Diravana. Ia gwau lasi ia be toi tamona diravana ena kahana ta, Babulono amo ia mai hahediba herevana ta unai.​—⁠Mareko 12:29; 13:32; Ioane 5:​19, 30; 14⁠:28; 20⁠:⁠17.

Unai dainai, ai ese Dirava ena ladana idia hadikaia hahediba herevadia, Babulono amo idia mai herevadia, tomadiho koikoi ese idia hadibaia herevadia unai, ai dadaraia vaitani. Ai ese Dirava momokani tamona, Iehova, ai tomadiho henia iena Natuna amo. Ena Natuna be “iseda kara dika gwauatao dalana.” Horoa Keristen taudia sibodia edia dika ia gwauatao lasi, to ia be taunimanima iboudiai edia dika gwauatao dalana.​—⁠1 Ioane 2:⁠2.

Dirava Gorea Lalohadaidia Ai Dadaraia ena Badina

Kerisendom ena pope bona haroro taudia idia lalohisihisi badina be Dirava dadaraia karana ia bada ia lao, bona unai dainai idia ese komiunis gavamani idia tuari henia politikol oreadia idia durudia. To henanadai badana be inai: Lagani 1800 murinai, daidia ese taunimanima momo idia kara gagevagageva henidia karana idia abia dae bona unai kara dainai taunimanima momo ese Dirava idia dadaraia? Kerisendom tanodia lalodiai unai kara ia vara. Hegeregere, Russia ena Otodoks Dubuna ese Russia ena pavapava, idia ese taunimanima idia dagedage henidia taudia unai, idia tura henidia. Sibodia idia gwauraia Dirava ena hesiai taudia ese Keristen dalana maorona idia badinaia lasi dainai, Dirava gorea lalohadaidia idia vara matamaia.

Kerisendom ena tomadiho oreadia ese gau iboudiai ia havaradia Diravana ia hadikaia hahediba herevana, evolusen unai, idia abia dae. Idia gwau mauri gaudia idauidau milion momo herea be idia sibodia idia vara kava. Unai lalohadai idia abia taudia idia laloa unai gau ia karaia Diravana be lasi bona taunimanima ese sibodia edia ura idia badinaia diba. Idia gwau, kara maoromaoro be taunimanima ta ta edia lalohadai hegeregerena idia gwauraia diba. (Salamo 14:⁠1) Unai lalohadai idia abia dainai, lagani ta ta iboudiai edia sinana ena bogana dekenai idia noho natudia milion momo idia hamasedia. Sibodia idia gwauraia idia be mai edia tomadiho momokani besedia edia tano ai unai kara ia vara!

Ai ese unai Dirava gorea lalohadaidia bona karadia ai dadaraidia. Ai ese Iehova ai tomadiho henia. “Inai Dirava ese guba bona iena lalonai gaudia ibounai, bona tanobada bona iena lalonai gaudia ibounai, bona davara bona iena lalonai gaudia ibounai ia karaia.”​—⁠Apokalupo 10:⁠6; 19:⁠6.

Babulono Badana ena Huahua Ai Ura Lasi Momokani ena Badina

Kerisendom ese sisiba herevadia kongregesen 7 dekenai, Apokalupo karoa 2 bona 3 lalodiai idia noho herevadia, ia kamonai henidia lasi. Hereva ese inai kara idia sisibalaidia: Hahediba herevadia idaudia badinaia karana, kaivakuku tomadiho henia karana, heudahanai, lalo-manoka, bona goada karaia lasi karana.

Gabu iboudiai lalodiai, dubu momo lalodiai taunimanima momo ese kaivakuku, “helaga taudia,” Maria ena laulau, bona korosi idia tomadiho henidia bada, to gau iboudiai ia havaraia Diravana idia tomadiho henia maragi.​—⁠Salamo 115:​2-8; 2 Korinto 5:7; 1 Ioane 5:⁠21 itaia danu.

Idia ese Paulo ena hereva idia hamomokania; ia gwau: “Idia be Dirava idia diba vadaeni, to ia dekenai idia matauraia lasi . . . idia be kavakava sibona. Noho hanaihanai Diravana be idia tomadiho henia lasi, to idia ese taunimanima edia laulau, o manu, o boroma, o gaigai edia laulau dekenai idia tomadiho henia.”​—⁠Roma 1:​21-23.

Babulono ena Lebulebu Karadia Ai Gwauraia Dika ena Badina

Idia hanaia lagani 20 lalodiai, taunimanima momo be tatau ese tatau idia sihari henidia karana idia abia dae, idia gwau unai bamona kara be kerere lasi. Guna, unai bamona kara idia karaia taudia ese edia kara idia hunia, to hari, idia milion momo be dala dekenai idia raka hebou, edia kara idia heagilaia totona. Dirava ese edia kara bodaga be edena bamona ia laloa?

Lagani 3,500 bamona gunanai, Bible ia gwau: “Hahine ida umui mahuta hebou hegeregerena, tatau ida umui mahuta hebou lasi. Unai be kara mirona.” (Levitiko 18:22) Lagani kahirakahira 2,000 gunanai, Paulo ese ia hahedinaraia Dirava ese ena lalohadai unai kara dekenai ia haidaua lasi; ia gwau: “Taunimanima be inai bamona idia karaia dainai Dirava ese idia ia rakatania, vadaeni edia ura dikadia mai hemarai danu idia karaia. Edia hahine danu headava kara maorona idia hadikaia, vadaeni hahine ta ese ma hahine ta dekenai idia sihari henia. Bona inai bamona danu tatau ese hahine idia rakatania, vadaeni tatau ese ma tatau dekenai idia sihari henia. Inai bamona hemarai karadia dainai edia dika davana idia abia noho.”​—⁠Roma 1:​26, 27; 1 Korinto 6:​9, 10; 1 Timoteo 1:⁠10.

To, Kerisendom ena haroro tataudia momo ese tatau idia sihari henidia. Unai dainai, tomadiho badadia momo lalodiai unai bamona taudia be mai edia siahu bada. Idia gwau namona be taunimanima ese edia mauri dalana idauna idia gwauraia dika lasi bona idia danu ese haroro dagina do idia abia diba be namo. Haheitalai ta be inai: August 24, 1988 ai, Canada ena Protestant tomadiho oreana badana, United Church of Canada, ena gunalaia taudia ese inai gau idia voutilaia: Tatau ese idia sihari henidia tataudia ese haroro dagina idia abia be maoro eiava. Vouti karaia taudia 205 idia gwau Oibe, idia 160 idia gwau Lasi.

Babulono ena Heudahanai Karana Lauma Dalana Ai Ai Ura Lasi Momokani ena Badina

Apokalupo bukana ese Babulono ena matabodaga karana “tanobada ena king,” ena politikol lohia taudia, ida ia gwauraia dika. Ia gwau unai ariara hahinena be “ranu momo” dekenai ia helai, anina be “tano idauidau taudia, bese idauidau taudia, kopina idauidau taudia bona gado idauidau taudia” dekenai ia helai. (Apokalupo 17:​1, 2, 15) Lagani handred momo lalodiai tomadiho koikoi ese politikol lohia taudia idia tura henidia dainai, edia siahu idia gaukaralaia hanua taudia idia koudia bona gaukara metaudia idia henidia totona.

Haheitalai ta be inai: Iseda nega lalonai, Vatican, Katolik dubu oreana ena hedikwota unai, bona Nazi (Germany) bona Fascist (Italy) lohia taudia idia gwauhamata heheni. Unai gwauhamata dainai, tomadiho oreana ese ena orea taudia ia biagudia dainai idia be lohia taudia dagedagedia edia siahu henunai idia noho. Lagani 1929 lalonai, Vatican be Fascist lohia tauna badana, Benito Mussolini ida gwauhamata idia karaia. Unai murinai Germany lalonai dahaka ia vara? Germany ena kadinal ta, Faulhaber, ese Pope Pius Namba 11 ena lalohadai Hitler (Germany ena lohia) dekenai ia hahedinaraia. Pope ia gwau: “Lau moale; Bolshevism (komiunis oreana ta) ia gwauraia dika gavamani tauna ginigunana be ia.” Faulhaber be gabeai ia gwau: “Rome dekenai lau lao neganai, nega daudau lalonai lau lalohadailaia gauna be lau hamomokania. Rome dekenai idia laloa, National Socialism [Nazi] bona Fascism sibodia ese taunimanima na Komiunis bona Bolshevism amo ia hamauridia diba.”

Lagani 1933 be do lasi neganai, Germany ena Katolik bisop ese Nazi edia lalohadai idia dadaraia. To Germany toretore tauna, Klaus Scholder, be ena buka The Churches and the Third Reich lalonai ia gwau, Vatican ena gwaukau tauna Germany lalonai, Kadinal Pacelli, ese bisop taudia ia haganidia namona be edia lalohadai National Socialism dekenai idia hamaoromaoroa. Dahaka dainai unai bamona ia hereva? Badina be Third Reich (Nazi) bona Vatican idia gwauhamata heheni gwauraia. July 20, 1933 ai unai gwauhamata idia karaia.

Klaus Scholder ia gwau: “November 12 [lagani 1933] ai eleksen idia karaia neganai, Katolik tomadiho ia goada gabudia ai Hitler ese vouti momo ia abia, Reich ena gwauhamata dainai. [Germany ena gavamani be Vatican ida idia karaia gwauhamatana unai.]”

Lagani 1933 ai Nazi taudia ese gavamani ena siahu idia abia neganai, ena be Protestant tomadiho oreadia edia gunalaia taudia haida ese unai idia badulaia, to nega sisina murinai taunimanima hutuma ese Nazi gavamani idia abia isi badabada dainai, edia badu herevana ia koua bamona. Scholder ia gwau: “Protestant tomadiho oreadia be guna idia naria namonamo unai Nazi gavamani abia isi karana dekenai, to hari idia momo edia lalona idia hegeregere do idia abia isi. . . . Dubu ia gwau, mai edia lalona ibounai ida Reich [Nazi gavamani] matamatana do idia durua.” Protestant tomadiho oreadia ese Nazi gavamani ena hesiai taudia ai idia lao, Katolik Dubu oreana ese ia karaia hegeregerena.

Lagani handred momo lalodiai, tomadiho koikoi ese mai edia siahu bada lohia taudia idia bamodia edia ladana abia isi totona, bona unai kara dainai hanua taudia ese dika idia davaria. Inai tanobada ena tomadiho gunalaia taudia ese “Iesu Keriso ena kara” idia tohotohoa lasi, to idau, idia ese siahu, kohu bona tano, bona moni idia tahua goadagoada. Ai Iehova ena Witness taudia ese unai bamona kara iboudiai, heudahanai karana lauma dalana ai, ai ura lasi momokani.​—⁠Ioane 17:16; Roma 15:5; Apokalupo 18:⁠3.

Babulono ena Kerere Rara Dekenai Ai Gwauraia Dika ena Badina

Bible bukana, Apokalupo lalonai, ia gwau Babulono Badana be mai ena kerere bada rara dekenai; ia gwau: “Bona lau itaia, unai hahine be ia kekero vadaeni. Momokani, ia ese Dirava ena taudia edia rarana, bona Iesu idia badinaia dainai idia alaia mase taudia edia rarana ia inua dainai unai hahine ia kekero. Oibe, Babulono be idia panisia, badina be ia ese peroveta taudia ia alaia mase. Ia ese Dirava ena helaga taudia edia rarana ia bubua. Bona tanobada dekenai idia alaia mase taudia ibounai edia rarana be, ia lalonai idia davaria vadaeni.”​—⁠Apokalupo 17:6; 18:⁠24.

Tomadiho koikoi ena kara ena sivarai be badu bona rara bubua sivaraina. Kerisendom ena kerere rara dekenai ese ma tomadiho oreadia edia kerere rara dekenai ia hanaia. Tanobada ibounai lalonai idia karaia tuaridia rua be sibodia idia gwauraia Keristen besedia lalodiai idia matamaia. Sibodia idia gwauraia “Keristen” politikol gunalaia taudia be lagani 1914 bona 1939 ai idia tuari, bona idia tuari heheni besedia iboudiai edia haroro taudia ese sibodia edia bese tuari taudia idia hanamodia. Buka ta ladana The Columbia History of the World ese Tanobada Ibounai Tuarina Ginigunana be inai bamona ia gwauraia: “Hereva momokani bona mauri edia namo idia hamaragia, to taunimanima ta ta sibodia ese unai kara idia gwauraia dika. Dirava ena hereva idia naria taudia ese tuari anena idia gunalaia. Ibounai idia tuari heheni dainai, ibounai idia inai heheni.” Ami taudia edia pasto ese edia tuari taudia edia lalona idia hagoadaia edia bese dainai do idia lao tuari, to idia tuari heheni besedia edia tatau matamatadia momo herea be unai tuari lalonai idia mase. Unai buka be ma ia gwau: “Sibodia edia bese abia isi karana idia herevalaia goadagoada karana amo tatau edia lalona idia ania noho . . . bona unai ese maino tahua dalana ma ia koua.”

Tomadiho koikoi ese badu ia havaraia noho. Jew bona Muslim idia tuari heheni, Hindu bona Sikh idia tuari heheni, Katolik bona Protestant idia tuari heheni, Muslim bona Hindu idia tuari heheni, bona Buddhist bona Hindu idia tuari heheni. Oibe, tomadiho koikoi taudia edia kara dainai, “tanobada dekenai idia alaia mase taudia ibounai edia rarana” bada herea be idia dekenai ia noho.​—⁠Apokalupo 18:⁠24.

Ataiai ai gwauraia herevana dainai, Iehova ena Witness taudia idia laloa, lagani 1988 ai idia karaia hebouhebou badadia dekenai idia gwauraia hebou herevana be maoro bona hari inai negai idia gwauraia be maoro. Ai gwau, tomadiho koikoi be rara dekenai ia kerere ariara hahinena, Babulono Badana. Taunimanima iboudiai dekenai ai gwau, maino bona tomadiho momokani abia dalana tamona be inai: Dirava ese tanobada dekenai ia siaia Tauna, Keriso Iesu amo, guba bona tanobada edia Lohia Badana, Iehova Dirava, umui tomadiho henia. Inai danu umui abia dae: Dirava ena Basileia be kara maoromaoro noho hanaihanai gavamanina, taunimanima edia ura gaudia ia henidia diba gavamanina tamona unai. Danu, namona be harihari inai hahegani umui badinaia: “Lauegu orea taudia e, ia [Babulono Badana] dekena amo do umui raka siri, ia danu do umui kara dika hebou garina, bona ia danu panisi do umui abia hebou garina!”​—⁠Apokalupo 18:4; Daniel 2:44; Ioane 17:⁠3.

    Hiri Motu Pablikeisen (1987-2026)
    Log aut
    Login
    • Hiri Motu
    • Ta dekenai siaia
    • Preferens
    • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
    • Gaukaralaia Taravatudia
    • Privacy Policy
    • Privacy Settings
    • JW.ORG
    • Login
    Ta dekenai siaia