Gima Kohorona INTANET LAIBRI
Gima Kohorona
INTANET LAIBRI
Hiri Motu
  • BAIBEL
  • PABLIKEISEN
  • HEBOUDIA
  • w93 9/15 rau 14-19
  • Oi Haheauka Sibona Lasi to Dirava Badinaia Kara Danu Oi Karaia

Oi abia hidi kahana ena vidio ia noho lasi.

Sori, hekwakwanai ia vara vidio ia loud totona.

  • Oi Haheauka Sibona Lasi to Dirava Badinaia Kara Danu Oi Karaia
  • 1993 Gima Kohorona Iehova Ena Basileia Ia Harorolaia
  • Sinado maragidia
  • Inai Bamona Atikol
  • Dirava Badinaia Karana
  • Edena Dala ai Dirava Badinaia Karana Ita Abia Diba?
  • Dirava Badinaia Karana Ruma Bese Lalonai
  • Dirava Badinaia Karana Bona Haroro Gaukara
  • Haheauka Sibona Lasi to Dirava Badinaia Karana Oi Karaia Danu
    Gima Kohorona Iehova Ena Basileia Ia Harorolaia—2002
  • Bapatiso Keristen Taudia ese Dirava Kamonai Henia Karana Idia Tahua Noho
    1990 Gima Kohorona Iehova Ena Basileia Ia Harorolaia
  • Iesu ese Dirava Ia Kamonai Henia Karana Oi Tohotohoa
    1990 Gima Kohorona Iehova Ena Basileia Ia Harorolaia
  • Dirava Kamonai Henia Karana ena Hehuni Hereva Helagana Ita Diba Dalana
    1990 Gima Kohorona Iehova Ena Basileia Ia Harorolaia
Ma Haida Itaia
1993 Gima Kohorona Iehova Ena Basileia Ia Harorolaia
w93 9/15 rau 14-19

Oi Haheauka Sibona Lasi to Dirava Badinaia Kara Danu Oi Karaia

“Do umui abidadama sibona lasi, . . . to haheauka danu do umui abia. Ma haheauka sibona lasi, to Dirava badinaia kara danu.”​—2 PETERO 1:​5, 6.

1, 2. (a) Lagani 1934 murinai, Nazi taudia ese idia biagua tanodia lalodiai dahaka ia vara Iehova ena Witness taudia dekediai, bona badina be dahaka? (b) Unai dagedage karadia dekenai Iehova ena taunimanima be edena bamona?

UNAI be nega dika hereana lagani 1900 murinai. Lagani 1934 neganai, Nazi taudia ese idia biagua tanodia lalodiai Iehova ena Witness taudia tausen momo be idia dogodia tao kerere bona dibura kampa dekenai idia negedia. Badina be dahaka? Badina gavamani ta ena kahana ai idia gini lasi, bona Hitler idia salute henia lasi dainai. Edena bamona idia kara henidia? Karl Wittig, guna ia be Germany gavamani tauna ta, ia gwau: “Ma dibura taudia haida dekenai lasi . . . to SS tuari taudia ese Bible Student taudia [Iehova ena Witness taudia] be mai hisihisi danu idia dagedage henidia. Unai dagedage karadia be edia tauanina bona darana idia hahisia, tanobada ena gado ta lasi ese unai dagedage ena hisihisi mamina ia gwauraia diba.”

2 Witness taudia be edena bamona? Iena buka The Nazi State and the New Religions: Five Case Studies in Non-Conformity dekenai, Dr. Christine E. King ia gwau: “Gavamani be Witness taudia sibodia idia kwalimu henidia diba lasi [ma tomadiho oreadia iboudiai dekena amo idia idau].” Oibe, ena be idia handred momo idia haheauka ela bona idia mase, to Iehova ena Witness orea taudia idia gini auka.

3. Dahaka ese Iehova ena Witness taudia ia durudia hetoho badadia dekenai idia haheauka totona?

3 Dahaka ese Iehova ena Witness taudia ia durudia unai hetoho be Nazi Germany dekenai sibona lasi to tanobada ibounai dekenai idia haheaukalaidia diba totona? Dirava idia badinaia dainai edia guba Tamana ese ia durudia idia haheauka totona. Aposetolo Petero ese ia gwauraia, ia gwau: “Bema hisihisi bona metau Dirava badinaia taudia dekenai idia noho neganai, Lohiabada ese inai hisihisi dekena amo idia ia hamauria diba.” (2 Petero 2:9) Guna, unai revareva dekenai, Petero ese Keristen taudia ia sisiba henidia, ia gwau: “Do umui abidadama sibona lasi, . . . to haheauka danu do umui abia. Ma haheauka sibona lasi, to Dirava badinaia kara danu do umui abia.” (2 Petero 1:​5, 6) Unai dainai haheauka ita herevalaia neganai Dirava badinaia kara ita laloa danu. Oibe, ita haheauka ela bona dokona totona, namona be ‘Dirava badinaia kara ita tahua’ bona ita hahedinaraia. (1 Timoteo 6:11) To Dirava badinaia karana be dahaka?

Dirava Badinaia Karana

4 Greek gado ai “Dirava badinaia” (eu·seʹbei·a) be reana idia hahanaia diba “hemataurai namona.”a (2 Petero 1:​6, Kingdom Interlinear) Ena anina be ta be mai kudouna mamina namona ida Dirava ia ura henia. W. E. Vine ia gwau, eu·se·besʹ ena hereva idia hahanaia diba “matauraia namo,” bona anina be “ta be Dirava ia gari henia mai helaga ida dainai, ena goada ibounai ia henia Dirava badinaia karadia dekenai.”​—2 Petero 2:​9, Int.

4, 5. Dirava badinaia karana be dahaka?

5 Unai hereva “Dirava badinaia kara” ese Iehova matauraia eiava badinaia karana ia gwauraia dainai, ia ita hamoalea karadia ita karaia. Hetoho dikadia ita abia to unai bamona ita haheaukalaia badina iseda kudouna amo Dirava ita lalokau henia. Unai kara dainai Iehova ita tabekau henia bona ita ura henia bada, bona iseda mauri lalonai unai ita hahedinaraia. Keristen momokanidia idia hagoadadia idia guriguri ‘Dirava idia badinaia bona matauraia dainai, mai maino danu do idia noho namonamo.’ (1 Timoteo 2:​1, 2) Diksenari idia karaia taudia J. P. Louw bona E. A. Nida idia gwau, “gado momo dekenai [eu·seʹbei·a] 1 Tm 2.2 dekenai be sedira ita hahanaia maoro inai bamona: ‘ita mauri Dirava ia ura ita mauri dalana hegeregerena’ eiava ‘Dirava ese ita ia hadibaia dalana hegeregerena ita mauri.’ ”

6. Haheauka bona Dirava badinaia karana be edena bamona idia gaukara hebou?

6 Hari ita diba haheauka bona Dirava badinaia karana be edena bamona idia gaukara hebou. Dirava ia ura dalana hegeregerena ita mauri dainai​—unai be Dirava badinaia dalana dekenai​—tanobada ese ita ia inai henia, bona nega momo unai ese iseda abidadama ia tohoa. (2 Timoteo 3:12) To bema iseda guba Tamana ita ura henia bada lasi do ita ura lasi unai hetoho ita haheaukalaia. To, Iehova ia itaia iseda kudouna amo ita ura henia bada, bona unai dainai ia moale. Namona be oi laloa, reana Dirava ia moale badina guba amo ia itaia taunimanima haida be Dirava idia badinaia dainai dagedage idauidau idia davaria, ia idia hamoalea toho totona. Unai dainai ia ura ‘Dirava badinaia taudia be hisihisi dekena amo ia hamauridia’!

7. Dahaka dainai Dirava badinaia karana dekenai iseda diba ita habadaia be namo?

7 To, Dirava badinaia karana dekenai ita vara lasi, bona Dirava badinaia karana be tama bona sina amo ita abia kava lasi. (Genese 8:21) To, namona be unai kara dekenai iseda diba ita habadaia bona ita karaia. (1 Timoteo 4:​7, 10) Namona be iseda haheauka bona iseda abidadama dekenai Dirava badinaia karana danu ita atoa. Petero ia gwau unai ita karaia totona do ita “gaukara goada.” (2 Petero 1:​5, NW) Unai dainai, edena dala ai Dirava badinaia karana ita karaia diba?

Edena Dala ai Dirava Badinaia Karana Ita Abia Diba?

8 Aposetolo Petero be Dirava badinaia dalana ia gwauraia. Ia gwau: “Harihari bada bona maino umui abia badabada be namo. Oibe, do umui abia, badina be Dirava, bona iseda Lohiabada Iesu umui diba namonamo dainai. Dirava ese iena siahu dekena amo iseda mauri hanamoa gaudia ibounai, bona ia badinaia totona goada ibounai ita dekenai ia henia vadaeni. Ita durua totona, Dirava ese iena diba bada ita dekenai ia harihari henia. Vadaeni, iena hairai bona iena siahu ita diba momokani. Bona ita ia abia hidi Tauna danu ita diba momokani.” (2 Petero 1:​2, 3) Unai dainai iseda abidadama bona haheauka dekenai Dirava badinaia karana ita atoa totona, namona be Iehova Dirava bona Iesu Keriso dekenai iseda diba ita habadaia ela bona idia dekenai ita diba momokani.

9. Edena dala ai ita hahedinaraia diba Dirava bona Keriso dekenai diba maorona ita abia be edia ladana ita diba sibona lasi to ma gau haida ita diba danu?

9 Dirava bona Keriso dekenai diba maorona ita abia ena anina be dahaka? Ia hedinarai namonamo, anina be edia ladana sibona lasi to ma gau haida ita diba. Inai bamona oi laloa: Sedira emu dekena tauna oi diba bona ena ladana oi boiria diba. To oi dekenai ia ura moni bada ia abia torehai neganai, do oi henia, a? Ia be edena bamona tauna oi diba namonamo neganai sibona do oi henia. (Hereva Lada-isidia 11:15 itaia danu.) Unai hegeregerena, Iehova bona Iesu dekenai diba maorona, eiava idia ita diba namonamo neganai, ena anina be idia noho bona edia ladana sibona lasi to ma gau haida danu ita diba. Idia dainai hetoho dekenai ita haheauka ela bona ita mase neganai, namona be idia ita diba namonamo. (Ioane 17:3) Unai ita karaia totona dahaka ita diba be namo?

10. Iehova bona Iesu dekenai diba maorona ita abia totona dahaka gau rua ita diba be namo, bona badina be dahaka?

10 Iehova bona Iesu dekenai diba maorona, eiava idia ita diba namonamo totona, gau rua ita karaia be namo: (1) idia ita diba namonamo​—edia kara, edia lalohadai ena mamina, bona edia daladia, bona (2) edia kara ita tohotohoa. Dirava badinaia karana dainai mai iseda kudouna ibounai ida Iehova ita tabekau henia bona iseda mauri dalana amo unai do ita hahedinaraia. Unai dainai, unai bamona ita karaia totona, namona be ita goada karaia, Iehova ena kara ita diba namonamo bona iena ura bona ia karaia daladia dekenai diba ita abia. Iehova ita diba momokani totona unai diba ita gaukaralaia bona ita goada karaia ia ita tohotohoa totona, badina ita be iena laulau hegeregerena ita ia havaraia. (Genese 1:​26-28; Kolose 3:10) Bona Iesu be Iehova ena hereva bona iena kara ia tohotohoa goevagoeva dainai, Iesu dekenai diba maorona ita abia neganai unai ese ita do ia durua bada Dirava badinaia karana ita abia totona.​—Heberu 1:3.

11. (a) Edena dala ai Dirava bona Keriso dekenai diba maorona ita abia diba? (b) Dahaka dainai ita duahia herevadia be ita laloa namonamo ena anina ita abia totona be gau badana?

11 To edena dala ai ita be Dirava bona Keriso dekenai diba maorona ita abia diba? Baibel bona Baibel bukadia ita stadilaia namonamo neganai.b To, bema ita sibona be Baibel ita stadilaia neganai ita ura Dirava badinaia karana ita abia, gau badana be nega ita atoa ita duahia herevadia ita laloa namonamo, ena anina ita tahua, eiava ita lalohadailaia namonamo totona. (Iosua 1:8 itaia danu.) Dahaka dainai unai be gau badana? Namona be oi laloa, Dirava badinaia karana ena anina be Dirava dekenai mai iseda kudouna ibounai ida ita ura henia bada. Revareva Helagadia dekenai, ita duahia, hereva ita laloa namonamo karana be nega momo idia gwauraia laulau kudouna​—tau ta ena lalona ena lalohadai. (Salamo 19:14; 49:3; Hereva Lada-isidia 15:28) Ita duahia gauna ita laloa dainai ita lalo-parara neganai, iseda lalona dekenai ia vareai, unai dainai iseda lalohadai ena mamina, bona iseda kudou ena ura ia veria. Unai neganai sibona, iseda stadi karana dainai Iehova ita ura henia karana ia hagoadaia diba, bona ita do ia hamarerea Dirava hamoalea daladia ai ita mauri totona, herevana hekwarahi eiava hetoho dikadia ita abia.

Dirava Badinaia Karana Ruma Bese Lalonai

12 Namona be ruma bese lalonai Dirava badinaia karana ita karaia guna. Aposetolo Paulo ia gwau: “To vabu ta, bema ia be mai ena natuna o mai ena tubuna, idia ese edia sinana bona tubuna idia durua be namo. Badina be Dirava do ita hamoalea karana ta be, iseda ruma taudia do ita laloa bona durua.” (1 Timoteo 5:4) Paulo ia hereva bamona, tama sina burukadia naridia karana be Dirava badinaia karana ta. Keristen momokanidia ese idia naridia badina unai be edia maduna dainai sibona lasi, to idia karaia badina idia lalokau henidia dainai. Unai sibona lasi, to idia diba Iehova ia laloa iseda ruma bese naria karana be gau badana. Idia diba bema edia tama sina idia dabu to idia durudia lasi neganai, unai be hegeregere ‘abidadama Keriso dekenai negea vadaeni karana.’​—1 Timoteo 5:8.

13. Edena dala ai ruma bese lalonai Dirava badinaia karana be sedira hekwarahi bada, to iseda tama sina ita naridia neganai dahaka dainai do ita moale diba?

13 Momokani, ruma bese dekenai Dirava badinaia karana ita karaia be nega haida ia auka. Sedira ruma bese taudia idia parara bona daudau gabudia ai idia noho. Natudia badadia be sedira sibodia edia bese idia naridia bona reana moni dekenai idia hekwarahi. Tamana eiava sinana durua totona be sedira heduru ia henia natuna ena goada tauanina ai, darana ai, bona lalona ai ia hekwarahi bada. To herevana, iseda tamana eiava sinana ita naria neganai, ita moale diba badina ita diba ‘sinana bona tubuna ita durua be namo,’ to unai sibona lasi, “bese taudia ibounai guba dekenai bona tanobada dekenai be ia dekena amo edia ladana idia abia” Tauna be unai kara dainai ia moale.​—Efeso 3:​14, 15.

14, 15. Dirava badinaia karana dainai natudia ese edia tama idia naria ena sivarai ta oi gwauraia.

14 Namona be sivarai namona ta oi laloa. Ellis bona iena tadikaka bona taihu ima be edia ruma dekenai edia tamana idia naria totona idia hekwarahi bada. Ellis ia gwau: “Lagani 1986 lalonai, egu tamana be ena rara varovarona kwarana dekenai ia makohi dainai iena tauanina ia marere diba lasi.” Unai natudia iboudiai 6 be edia tamana idia durua, idia hadigua bona iena tauanina be bedi dekenai idia hagiroa badina idia ura lasi tauanina dekenai toto idia vara. “Ia dekenai ai duahiduahi, ai hereva henia, bona miusik be ia dekenai ai gadaralaia. Ai diba lasi ia diba dahaka ia vara, to ai kara henia ia be gau iboudiai ia diba hegeregerena.”

15 Dahaka dainai unai natudia be edia tamana idia naria unai bamona? Ellis ia gwau: “Aiemai sinana be 1964 neganai ia mase murinai, Tamagu be ai ia ubua. Unai neganai, aiemai lagani be 5 ia lao 14. Unai neganai ia ese ai ia durua; hari ai ese ia ai durua.” Ia hedinarai, unai bamona idia naria be mai ena hekwarahi, bona nega haida natudia idia lalo-metau. Ellis ia gwau: “To ai diba emai tamana ena gorere be nega sisina sibona lalonai do ia noho. Ai be gabeai negana totona ai laloa, unai neganai emai tamana ena tauanina do ia namo lou bona aiemai sinana ida do ai noho hebou lou diba.” (Isaia 33:24; Ioane 5:​28, 29) Momokani, unai bamona tamana eiava sinana idia naria namonamo neganai, edia tama sina matauraidia haheganina ia henia Tauna ena kudou idia hamoalea!c​—Efeso 6:​1, 2.

Dirava Badinaia Karana Bona Haroro Gaukara

16 Iesu be ita ia boiria ‘ia murinai ita raka hanaihanai,’ unai ita badinaia neganai ita be hahegani ita abia Basileia ena sivarai namona ita harorolaia bona hahediba taudia ita karaia totona. (Mataio 16:24; 24:14; 28:​19, 20) Ia hedinarai momokani, hari inai “nega dokonai” Keristen tauna ena maduna be haroro gaukara ia karaia. (2 Timoteo 3:1) To, namo lasi haroro bona hadibaia gaukara ita karaia, ia be maduna eiava gaukara ta sibona dainai. Namona be Iehova ita lalokau henia bada dainai ita ura ita lao bona iseda goada hegeregerena ita haroro. Iesu ia gwau: “Tau ena lalona ia honu momokani gaudia dekena amo ena uduna ia hereva.” (Mataio 12:34) Oibe, iseda kudouna dekenai Iehova ita lalokau henia bada neganai, ita ura bada ma haida dekenai iena sivarai ita harorolaia. Dirava ita lalokau henia bada dainai ita haroro neganai, Dirava badinaia karana ita hahedinaraia namonamo unai.

17. Edena dala ai haroro karaia totona ura maorona ita habadaia diba?

17 Edena dala ai haroro karaia totona ura maorona ita habadaia diba? Iehova ia gwau ita lalokau henia ena badina be toi, namona be idia ita laloa namonamo. (1) Ita totona ia karaia vadaeni karadia dainai Iehova ita lalokau henia. Iena lalokau kara badana be iseda mauri davana ia henia. (Mataio 20:28; Ioane 15:13) (2) Ita totona hari ia karaia karadia dainai Iehova ita lalokau henia. Iehova danu ita herevahereva diba, ia ese iseda guriguri ia haere henia. (Salamo 65:2; Heberu 4:​14-16) Basileia gaukara ita atoa guna neganai, ita be mauri durua gaudia ita moalelaidia diba. (Mataio 6:​25-33) Ita be hanaihanai aniani ita abia lauma dalana ai, bona unai ese ita ia durua hekwakwanai ita davaria neganai. (Mataio 24:45) Bona ita abia hahenamo ta be, tanobada ibounai dekenai Keristen tadikaka oreana dekenai ita noho, unai dala amo tanobada amo ita idau. (1 Petero 2:17) (3) Danu, gabeai ita totona do ia karaia karadia dainai Iehova ita lalokau henia. Iena lalokau dainai, ita be “mauri korikori ita dogoatao namonamo”​—gabeai mauri hanaihanai do ita abia unai. (1 Timoteo 6:​12, 19, NW) Ita totona Iehova ena lalokau kara ita laloa neganai, unai ese iseda kudouna ia hamarerea bena ita ura ma haida dekenai ia bona iena ura namodia ita harorolaia goadagoada totona! Ma haida ese ita do idia doria lasi dahaka do ita karaia eiava edena bada bamona haroro ita karaia totona. Iseda kudouna ese ita do ia doria iseda goada ibounai hegeregerena do ita gaukara totona.

18, 19. Taihu ta be dahaka hekwakwanai ia hanaia haroro gaukara ia karaia totona?

18 Ena be hekwarahi bada ita abia, to Dirava ita badinaia dainai iseda kudou ese ita ia doria do ita hereva totona. (Ieremia 20:9 itaia danu.) Stella ena sivarai ese unai ia hahedinaraia, ia be hemarai bada Keristen hahine ta. Baibel ia stadilaia hamatamaia neganai, ia laloa, ‘Do lau lao diba lasi ruma ta ruma ta dekenai!’ Ia gwau: “Lau be hereva momo lasi hahine ta. Lau be ma haida dekenai herevahereva lau hamatamaia diba lasi.” Iena stadi ia karaia noho neganai, iena lalokau Iehova dekenai ia bada ia lao, bona iena ura be ma haida dekenai ia herevalaia urana ia bada ia lao. “Lau laloatao lau dekenai Baibel ia hadibaia hahine lau hamaoroa, ‘Lau ura bada lau hereva, to lau karaia diba lasi, bona unai dainai lau lalo-hekwarahi.’ Iena hereva lau laloaboio diba lasi, ia gwau: ‘Stella, namona be oi moale badina oi ura oi hereva.’ ”

19 Nega sisina murinai, Stella be iena dekena hahine dekenai ia haroro hamatamaia. Bena kara badana ta ia karaia​—nega ginigunana ai ruma ta ruma ta gaukara ia hamatamaia. (Kara 20:​20, 21) Ia laloatao, ia gwau: “Lauegu haroro hereva lau torea. Lau gari bada dainai, ena be lau vairanai egu nout idia noho to lau duahia diba lasi!” Hari, lagani 35 bona ma haida murinai, Stella be do hemarai hahine ta. To, haroro gaukara ia ura henia bada bona ia karaia goadagoada.

20. Dahaka haheitalai namona ese ia hahedinaraia dagedage eiava dibura ai atodia karadia ese Iehova ena Witness goadadia edia uduna ia koua diba lasi?

20 Dagedage eiava dibura rumana lalonai atodia karana ese Iehova ena Witness taudia goadadia edia uduna idia koua diba lasi. Germany taudia Ernst bona Hildegard Seliger edia haheitalai namona oi laloa. Edia abidadama dainai, idia ruaosi be Nazi dibura kampa bona Komiunis dibura rumadia dekenai idia noho laganidia idia haboudia neganai unai be lagani 40 bona ma haida. Dibura lalonai danu, ma dibura taudia haida dekenai idia haroro noho. Hildegard ia gwau: “Dibura naria taudia idia gwau lau be dika bada lau karaia diba, badina, gadi hahinena ia gwau, lau be dina ibounai lalonai Baibel lau herevalaia. Unai dainai dibura rumana ena henu kahana daiutuna dekenai lau idia atoa.” Dibura amo idia ruhadia murinai, Tadikaka bona Taihu Seliger be ful-taim Keristen hesiai gaukarana idia karaia goadagoada. Idia ruaosi be mai edia abidadama danu idia hesiai noho ela bona idia mase, Tadikaka Seliger be 1985 neganai bona iena adavana be 1992 neganai idia mase.

21. Dahaka do ita karaia be namo iseda haheauka dekenai Dirava badinaia karana ita abia totona?

21 Dirava ena Hereva ita stadilaia namonamo neganai bona nega ita atoa ita diba herevadia ita laloa namonamo totona, Iehova Dirava bona Iesu Keriso dekenai diba maorona ita abia. Unai amo, unai kara namona​—Dirava badinaia karana unai​—do ita habadaia diba. Dirava ita badinaia lasi neganai Keristen taudia ese do idia abia hetoho dekenai do ita haheauka diba lasi. Unai dainai, aposetolo Petero ena sisiba ita badinaia be namo, iseda abidadama sibona lasi, to ‘haheauka ita abia, bona iseda haheauka sibona lasi, to Dirava badinaia karana ita abia.’​—2 Petero 1:​5, 6.

[Footnotes]

a William Barclay ese eu·seʹbei·a ia herevalaia, ia gwau: “Unai hereva ena seb- kahana [ena badina] anina be matauraia eiava tomadiho henia. Eu be namo Greek gado dekenai; unai dainai, eusebeia ena anina be ia tomadiho henia bona ia matauraia namo dala maoronai.”​—New Testament Words.

b Dirava ena Hereva dekenai iseda diba ita habadaia totona edena bamona stadi ita karaia dalana ita diba totona, namona be August 15, 1993 ena Gima Kohorona, rau 12-17 oi itaia.

c Tama sina burukadia dekenai Dirava badinaia karana hahedinaraia dalana ena sivarai oi diba totona, namona be Gima Kohorona, December 1, 1987 gauna, rau 15-20 oi itaia.

Oiemu Haere be Dahaka?

◻ Dirava badinaia karana be dahaka?

◻ Haheauka bona Dirava badinaia karana idia gaukara hebou dalana be dahaka?

◻ Dirava badinaia dalana be dahaka?

◻ Keristen be edena dala ai ruma bese lalonai Dirava badinaia karana ia karaia diba?

◻ Dahaka badina badana dainai ita lao haroro be namo?

8. Aposetolo Petero ia hereva hegeregerena, Dirava badinaia dalana be dahaka?

12. (a) Paulo ia hereva bamona, Keristen tauna be edena dala ai ruma bese lalonai Dirava badinaia karana ia karaia diba? (b) Badina be dahaka Keristen momokani taudia be edia tama sina burukadia idia naridia?

16. Dahaka badina badana dainai ita lao haroro?

[Picture on page 18]

Germany dekenai, Nazi taudia ese Ravensbrück dibura kampa dekenai idia hadiburadia Iehova ena Witness taudia be haheauka bona Dirava badinaia kara idia hahedinaraia

    Hiri Motu Pablikeisen (1987-2026)
    Log aut
    Login
    • Hiri Motu
    • Ta dekenai siaia
    • Preferens
    • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
    • Gaukaralaia Taravatudia
    • Privacy Policy
    • Privacy Settings
    • JW.ORG
    • Login
    Ta dekenai siaia