Ita Ia Hamauria Diravana Dekenai Ita Moale
“Lau be Lohiabada Dirava dekenai, do lau moale bada noho, badina ia be lauegu Hamauria Tauna.”—HABAKUKU 3:18.
1. Babulonia be lagani 539 B.C.E. ai ia do moru lasi neganai, Daniela ese edena matahanai ia abia?
LAGANI ten bamona idia do noho bena lagani 539 B.C.E. ai Babulonia do ia moru neganai, ia buruka vadaeni peroveta tauna Daniela ese moale bada ia havaraia matahanai ia itaia. Ia ese tanobada dekenai do idia vara gaudia ela bona Iehova ena inai taudia bona ia abia hidi King, Iesu Keriso, idia tuari heheni negana ia hahedinaraia. Daniela ena hemami be edena bamona? Ia gwau: “Gari dainai lau mase bamona . . . lau hoa, mai laloa daradara danu.”—Daniela 8:27.
2. Daniela ese matahanai lalonai edena tuari ia itaia, bona ia kahirakahira dainai oiemu hemami be edena bamona?
2 Ita be edena bamona? Unai nega amo hari ita noho negana be daudau! Daniela ese matahanai lalonai ia itaia tuarina—Dirava ena Aramagedono tuarina—be ia kahirakahira momokani, bona unai ita diba dainai iseda hemami be edena bamona? Habakuku ena peroveta herevana ese ia hahedinaraia kara dika ia vara badabada dainai ita diba Dirava ese ena inai taudia do ia hamasea, to unai dainai iseda hemami be edena bamona? Reana iseda hemami be Habakuku ena hegeregerena, iena peroveta bukana ena karoa 3 lalonai unai ia kikilaia.
Habakuku be Dirava Ena Hebogahisi Totona Ia Guriguri
3. Habakuku be daidia totona ia guriguri, bona ena hereva dainai iseda hemami be edena bamona?
3 Habakuku karoa 3 be guriguri ta. Hab 3 Siri 1 ia gwau unai be ane ta, lalohisihisi anena ta. Peroveta tauna ena guriguri gwauraia dalana be hegeregere ia sibona totona ia guriguri bamona. To momokani, Habakuku be Dirava ese ia abia hidi besena totona ia hereva. Hari inai negai, iena guriguri be mai anina bada Dirava ena taunimanima dekenai, idia ese Basileia ena haroro gaukarana idia karaia noho. Bema Habakuku karoa 3 ita duahia neganai unai ita laloa noho, iena hereva ese ita idia hagaria to ita idia hamoalea danu. Habakuku ena guriguri, eiava lalohisihisi anena, ese ita dekenai badina badana ia henia, ita ia hamauria Diravana dekenai ita moale totona.
4. Dahaka dainai Habakuku ia gari, bona ita diba momokani Dirava ese ena siahu goadana be edena bamona do ia gaukaralaia?
4 Hereva gunadia rua lalonai ita itaia vadaeni hegeregerena, Habakuku ena nega lalonai Iuda tanona dekenai gau dikadia momo idia vara. To Dirava ia ura lasi unai dika be do ia vara noho. Iehova ese kara ta do ia karaia, guna ia karaia bamona. Ita hoa lasi peroveta tauna ia boiboi: “Lohiabada e, oiemu kara ena sivarai lau kamonai vadaeni, bona oiemu siahu dekenai lau gari noho.” Ena hereva ena anina be dahaka? Iehova ena “kara ena sivarai” be idia torea vadaeni Dirava ia karaia karadia badadia, hegeregere Davara Kakakakana ai, tano kaukauna ai, bona Ieriko dekenai ia karaia karadia edia sivarai. Habakuku ese unai kara idauidau ia diba namonamo, bona ia idia hagaria badina ia diba Iehova ese ena inai taudia hadikaia totona ena siahu goadana do ia gaukaralaia lou. Hari inai negai taunimanima edia kara dika ita itaia neganai, ita danu ita diba Iehova be idaunegai ia karaia hegeregerena do ia karaia lou. Unai dainai ita gari, a? Momokani, ita gari! To, Habakuku ia guriguri bamona ita guriguri: “Oiemu kara badadia, gunaguna oi karaia gaudia, mani inai nega danu lalonai do oi karaia lou. Momokani aiemai dika dainai oi badu noho. To oi be bogahisihisi Diravana, vadaeni ai dekenai mani do oi bogahisihisi.” (Habakuku 3:2) Dirava ia abia hidi negana, “inai nega” lalonai, mani iena siahu goadana do ia gaukaralaia lou. Bona unai neganai, mani ia idia lalokau henia taudia do ia laloatao bona hebogahisi henia!
Iehova Ia Raka Noho!
5. Edena dala ai ‘Dirava be Temana amo ia mai,’ bona unai ese Aramagedono dekenai dahaka ia hahedinaraia?
5 Iehova be iseda noinoi hebogahisi totona ia kamonai neganai, dahaka do ia karaia? Habakuku 3:3, 4 ai haere ita davaria. Matamanai, peroveta tauna ia gwau: “Dirava ese [Temana] dekena amo do ia giroa mai. Dirava Helagana be Parana Ororona, dekena amo ia mai noho.” Mose ena negai, Israela taudia be tano gagaena dekenai idia loaloa neganai, Temana bona Parana idia hanaia, Kanana dekenai idia lao totona. Unai bese badana ia raka lao noho neganai, toana be Iehova danu be ia raka noho, bona gau ta ese ia koua diba lasi. Mose ena mase be ia kahirakahira neganai, ia gwau: “Lohiabada be Sinai dekena amo ia mai. Edoma ena ataiai dekena amo, dina bamona ia toreisi. Parana Ororo dekena amo ia diaridiari. Mai ena aneru momo momo herea danu ia mai.” (Deuteronomi 33:2) Iehova ese Aramagedono ai ena inai taudia ia tuari henia neganai, unai bamona siahu, ta ese ia koua diba lasi siahuna, do ia hahedinaraia.
6. Keristani taudia mai edia lalo-parara ese Dirava ena hairai sibona lasi, to dahaka danu idia itaia?
6 Habakuku be ma ia gwau: “[Iehova ena] goada ena hairaina ese guba ibounai ia koua noho. Ia ese ia karaia gaudia, bona taunimanima ibounai ese, Lohiabada ena ladana idia hanamoa noho. Iena diari be dina ena diari bamona.” Hairai momokani gauna! Momokani, bema taunimanima ese Iehova Dirava idia itaia, do idia mase. (Esodo 33:20) To, Dirava ena abidadama hesiai taudia ese iena hairai idia laloa neganai edia lalona ia diaridiari. (Efeso 1:18) Bona Keristani taudia mai edia lalo-parara ese Iehova ena hairai sibona lasi, to gau ma ta idia itaia danu. Habakuku 3:4 ia gwau: “Iena imana dekena amo, kevaru ena diari ia hedinaraia. Guba dekenai iena siahu ia ese ia hunia noho.” Oibe, ita itaia Iehova ia gini hegaegae kara ta do ia karaia totona, bona ena imana idibana ena goada bona ena siahu do ia gaukaralaia.
7. Dirava be mai kwalimu ida ia raka lao ena anina ia idia gwau-edeede henia taudia dekenai be dahaka?
7 Dirava be mai kwalimu ida ia raka ena anina be gwau-edeede taudia ese dika do idia davaria. Habakuku 3:5 ia gwau: “Iena vairana dekenai, gorere idauidau ia siaia lao, bona ia oda dainai, iena murina dekena amo mase ia mai noho.” Lagani 1473 B.C.E. ai, Israela taudia be Gwauhamata Tanona ena hetoana kahirakahira ai idia noho neganai, momo idia gwau-edeede bona sihari kava bona kaivakuku tomadiho henia karadia idia karaia. Unai dainai, taunimanima 20,000 bona ma haida be Dirava ese ia siaia gorerena amo idia mase. (Numera 25:1-9) Kahirakahira, Iehova be “Siahu Ibounai Diravana ena Dina Badana” ena tuari dekenai ia raka lao neganai, ia idia gwau-edeede henia taudia ese edia kara dika dainai unai bamona hisihisi do idia ania. Reana idia haida be gorere korikoridia dainai do idia mase.—Apokalupo 16:14, 16.
8. Habakuku 3:6 hegeregerena, Dirava ena inai taudia dekenai dahaka do ia vara?
8 Hari mani oi kamonai, peroveta tauna ese tuari oreadia edia Iehova ena kara ia gwauraia hedinarai. Habakuku 3:6 ia gwau: “Lohiabada [Iehova Dirava] ia gini noho gabuna, dekenai tano be ia mareremarere. Bema ia ese taunimanima ia itaia noho neganai, idia be mai gari danu do idia heudeheude. Ororo badadia, noho hanaihanai gaudia, be do idia makohia bona moru diho. Ororo maragidia, gunaguna Lohiabada ese, ia raka hanaia gaudia danu, be do idia diho, palaka gabudia idia do ia halaoa.” Matamanai, Iehova ia “gini noho,” tuari biaguna bamona ena tuari gabuna ia raraia. Iena inai taudia idia gari dikadika dainai idia heudeheude. Idia do ia tuari henia tauna idia itaia bona idia hoa. Iesu ese “bese ibounai do idia tai” negana ia perovetalaia. (Mataio 24:30) Do idia diba ta ese Iehova ena ura ia koua diba lasi, to edia nega ia ore vadaeni. Taunimanima edia orea—“ororo badadia” bona “ororo maragidia,” toana be do idia “noho hanaihanai gaudia”—do idia moru. Idaunegai ia kara hegeregerena, Dirava be do ia “raka hanaia” lou.
9, 10. Habakuku 3:7-11 dainai dahaka ita laloa lou?
9 Iehova ese ena inai taudia ia “badu” henia. To iena tuari badana lalonai edena tuari kohudia do ia gaukaralaia? Peroveta tauna ese unai gaudia ia herevalaia lalonai, mani oi kamonai: “Ori ena kevaru be oiemu peva ena diba bamona, bona oiemu peva ena varo oi abia hegaegae noho. Oi ese sinavai dekena amo tanobada oi hapararaia. Ororo ese oi idia itaia neganai idia mareremarere. Guba dekena amo ranu bada ia bubua diho. Tano henunai ena ranu idia boiboi, ma unai ranu ia pou, ia daekau ataiai, guba dekenai. Oiemu diba oi ese oi pidia haraga herea, mai diaridiari danu dainai, bona oiemu io ia kevaru bamona dainai, dina bona hua be guba dekenai idia gini noho, idia marere lasi.”—Habakuku 3:7-11.
10 Iosua ena negai, Iehova ese ena siahu ia hahedinaraia dainai, dina bona hua idia gini noho, idia marere lasi. (Iosua 10:12-14) Habakuku ena hereva ese ita ia hadibaia Iehova ese Aramagedono lalonai unai siahu tamona do ia gaukaralaia. Lagani 1513 B.C.E. ai, Iehova ese Farao ena tuari taudia hamasea totona Davara Kakakakana ia gaukaralaia neganai, ia hahedinaraia ia ese tanobada ena davara ia biagua. Lagani 40 murinai, Ioridane sinavaina ia abata, to Israela taudia ia koua diba lasi bena Gwauhamata Tanona dekenai idia raka hanai. (Iosua 3:15-17) Peroveta hahine Debora ena negai, medu bada herea ese Israela taudia edia inai tauna Sisera ena tuari kariota ia doridia lao. (Gunalaia Taudia 5:21) Iehova ese Aramagedono lalonai abata, medu, bona davara bona sinavai edia siahu do ia gaukaralaia diba. Kevaru bona guba boiboi edia siahu be ena imana dekenai idia noho danu, io eiava diba amo ia honu gauna bamona idia ia dogoatao.
11. Iehova ese ena siahu badana ia gaukaralaia neganai, dahaka do ia vara?
11 Momokani, Iehova ese ena siahu ibounai ia gaukaralaia neganai, do ita hoa. Habakuku ena hereva ese ia hahedinaraia hanuaboi be dina bamona do ia lao bona dina ena diari be dina ese ia havaraia diarina do ia hanaia. Herevana unai Aramagedono idia gwauraia herevadia do idia vara momokani eiava idia ese gau ta idia laulaulaia, to gau ta ita diba momokani—Iehova be do ia kwalimu, bona ena inai taudia ta do ia roho mauri lasi.
Dirava Ena Taunimanima be Do Idia Roho Mauri Momokani!
12. Dirava be dahaka do ia karaia iena inai taudia dekenai, to daidia do ia hamauria?
12 Peroveta tauna ese Iehova ena inai taudia hamasea karana ia gwauraia hedinarai noho. Habakuku 3:12 ia gwau: “Bese idauidau dekenai oi badu dainai, edia tano oi raka hanaia, oi ese tanobada kahana ibounai oi moia diho.” To Iehova ese taunimanima ia hamasea kava lasi. Taunimanima haida do ia hamauria. Habakuku 3:13 ia gwau: “Unai bamona oi karaia, oiemu bese do oi hamauria totona, bona oi ese oi abia hidi king, be do oi hamauria totona.” Oibe, Iehova ese ena abidadama horoa taudia do ia hamauria. Unai neganai Babulonia Badana, tanobada ena tomadiho koikoi ibounai, ia hadikaia ore vaitani. To hari inai negai, tanobada besedia ese tomadiho goevana idia hadikaia ore toho. Kahirakahira, Magoga tano tauna Goga ena tuari taudia ese Dirava ena hesiai taudia do idia dagedage henia. (Esekiela 38:1–39:13; Apokalupo 17:1-5, 16-18) Do idia kwalimu, a? Lasi! Unai neganai, Iehova be mai ena badu ida ena inai taudia be ena aena amo do ia moia, uiti kwadia gabuna ai uiti idia moia hegeregerena. To lauma bona mai momokani ida ia idia tomadiho henia taudia do ia hamauria.—Ioane 4:24.
13. Habakuku 3:13 be edena dala ai do ia guguru?
13 Kara dika taudia do idia ore momokani dalana be inai hereva ese ia hahedinaraia: “Kara dika bese taudia edia [ruma ena] gunalaia tauna, be oi [Iehova] ese oi alaia, bona iena taudia danu be oi ese oi aladia ore momokani.” (Habakuku 3:13) Unai “ruma” be Satani Diabolo ena siahu henunai ia vara kara dika tanobadana. Dirava ese do ia hamakohia. Dirava idia dadaraia taudia, unai “gunalaia tauna,” do ia moia. Ena oromana ibounai do ia hadikaia ore, ena badina danu do ia hadikaia. Do ia noho lasi. Unai ese ita do ia hamoalea bada!
14-16. Habakuku 3:14, 15 ena hereva hegeregerena, dahaka do ia vara Iehova ena taunimanima dekenai bona edia inai taudia dekenai?
14 Aramagedono lalonai, Iehova ena horoa tauna o “king” idia hadikaia toho taudia do idia daradara bada. Habakuku 3:14, 15 ena hereva hegeregerena, peroveta tauna ese Iehova ia hereva henia, ia gwau: “Ai idia tuari henia gwauraia taudia, be lai bada bamona ai do idia lulua boio gwauraia. Idia be aiemai manoka dekenai idia moale, tau dikadia ese hunia dekenai, ogogami taudia idia dagedage henia bamona. To oi ese [iena] diba oi pidia, bona unai ai idia tuari henia taudia, edia biaguna oi alaia mase. Oiemu hosi dekenai oi guia, bona iena aena dekenai davara oi moia, bona inai kara dainai, davara dobu ena hurehure bada idia toreisi.”
15 Habakuku ia gwau “ai idia tuari henia gwauraia taudia, be lai bada bamona ai do idia lulua boio gwauraia” neganai, unai peroveta tauna be Iehova ena hesiai taudia totona ia hereva. Tanobada besedia be raskol taudia bamona idia naria, bena hunia gabuna amo Dirava idia tomadiho henia taudia do idia dagedage henia, idia hamasedia totona. Unai taudia, Dirava bona iena taunimanima edia inai taudia, “idia moale” badina idia laloa do idia kwalimu. Toana be abidadama Keristani taudia idia “manoka.” To Dirava idia dadaraia taudia ese tuari idia karaia neganai, Iehova ese idia do ia doria edia tuari kohu do idia gaukaralaia sibodia idia hadikaia totona. Edia “diba” do idia gaukaralaia sibodia edia tuari taudia pidia totona.
16 To gau ma haida do idia vara danu. Iehova ese lauma tuari taudia do ia gaukaralaia ena inai taudia hadikaia ore totona. Ia be Iesu Keriso henunai idia noho guba tuari oreadia mai edia “hosi” ida “davara” bona “davara dobu,” iena inai taudia hutuma unai, do ia tuari henia noho mai kwalimu ida. (Apokalupo 19:11-21) Bena kara dika taudia be tanobada amo do ia kokia. Unai be Dirava ena siahu bona hahemaoro maoromaoro do ia hedinarai karana badana!
Iehova Ena Dina Ia Mai Noho!
17. (a) Dahaka dainai ita diba momokani Habakuku ena hereva be do idia guguru? (b) Iehova ena dina badana ita naria noho lalonai, edena dala ai Habakuku ita tohotohoa diba?
17 Ita diba momokani kahirakahira Habakuku ena hereva do idia guguru. Do idia leiti lasi. Unai diba oi abia dainai, dahaka oi laloa? Laloaboio lasi, Habakuku be Dirava ena lauma amo unai hereva ia torea. Iehova be kara ta do ia karaia, bona unai ia karaia neganai, tanobada dekenai dika bada do ia vara. Unai dainai ita daradara lasi dahaka dainai peroveta tauna be inai bamona ia gwau: “Inai kara ibounai lau kamonai, vadaeni lau heudeheude. Lauegu uduna bibinadia be gari dainai, idia marere kava noho. Lauegu tauanina be ia manoka lao, bona egu aena be mai hekwarahi danu idia marere. To lau diba Dirava be do ia mai, ai idia hadikaia taudia do ia panisia. Unai dainai lau be unai dina do lau naria, mai egu laloa hekwarahi lasi.” (Habakuku 3:16) Habakuku ia gari—bona ena gari ena badina ita lalo-pararalaia. To ena abidadama ia manoka, a? Lasi! Mai ena ura ida Iehova ena dina ia naria sibona. (2 Petero 3:11, 12) Unai be iseda lalohadai danu, a? Oibe! Ita abia dae momokani Habakuku ena peroveta herevana be do ia guguru. To, ela bona unai ia vara, do ita naria mai haheauka ida.
18. Ena be Habakuku ia diba iena mauri do ia auka, to ena lalohadai be edena bamona?
18 Tuari ese mauri aukana ia havaraia, dokonai idia kwalimu taudia dekenai danu. Reana aniani be momo lasi. Reana kohu idia haboioa. Reana noho dalana ia dika ia lao. Bema unai ia vara ita dekenai, dahaka do ita karaia? Habakuku ena haheitalai be namo herea, ia gwau: “Bema fig auna ese huahua idia atoa lasi, bona vain huahua idia vara lasi, bona bema olive audia ese anina idia atoa lasi, bona uma ese koni idia hatubua lasi, ma bema mamoe ibounai idia mase ore, bona boromakau ena ruma danu, be anina lasi do ia noho, to lau be Lohiabada Dirava dekenai, do lau moale bada noho, badina ia be lauegu Hamauria Tauna.” (Habakuku 3:17, 18) Habakuku ia diba iena mauri do ia auka, reana hitolo do ia vara. To, iena Hamauria Tauna, Iehova, dekenai ia moale noho.
19. Keristani taudia momo ese edena hekwakwanai idia davaria, to bema iseda mauri lalonai Iehova ita atoa guna, dahaka ita diba momokani?
19 Hari inai negai, Iehova ena tuari kara dika taudia dekenai ia do vara lasi neganai, momo ese hisihisi idia ania. Iesu ia gwau king siahuna ai ia noho negana ena toana ena kahana ta be tuari, hitolo, tano mareremarere, bona gorere idauidau do idia vara. (Mataio 24:3-14; Luka 21:10, 11) Iseda tadikaka momo be Iesu ena hereva idia guguru dainai dika idia davaria tanodia dekenai idia noho bona edia mauri be ia auka herea. Reana ma haida ese unai bamona hisihisi do idia ania. Reana dokona ia do ginidae lasi neganai, ita momo dekenai ‘fig auna be huahua do ia atoa lasi.’ To, ita diba dahaka dainai unai gaudia idia vara, bona unai ese ita ia hagoadaia. Danu, heduru ita abia. Iesu ena gwauhamata be inai: “To umui ese Dirava ena Basileia bona iena kara maoromaoro do umui tahua guna, vadaeni unai gau ibounai danu umui dekenai dohore ia henia.” (Mataio 6:33) Unai hereva ese noho namo hereana ta ia gwauhamatalaia lasi, to ita ia hamaoroa bema Iehova ita atoa guna, ita do ia gimaia.—Salamo 37:25.
20. Ena be nega sisina lalonai hekwakwanai ita davaria, to iseda lalona ita hadaia dahaka ita karaia totona?
20 Herevana edena hekwakwanai do ita davaria, Iehova ena hamauria siahuna do ita abidadama henia noho. Iseda tadikaka bona taihu momo Africa, Eastern Europe, bona gabu ma haida dekenai ese mauri aukana momokani idia davaria, to ‘Iehova dekenai idia moale bada noho.’ Namona be ita danu be idia bamona ita karaia noho. Namona be oi laloatao, Siahu Ibounai Lohiabadana Iehova ese ita dekenai “goada ia henia noho.” (Habakuku 3:19) Ita do ia rakatania lasi. Aramagedono be do ia vara momokani, bona Dirava ese ia gwauhamatalaia tanobada matamatana be unai murinai do ia mai. (2 Petero 3:13) Bena, “tanobada taudia ibounai ese Lohiabada ena siahu bona iena hairai do idia diba momokani. Inai diba momokani, be do ia bada, davara ena ranu ena bada hegeregerena.” (Habakuku 2:14) Unai nega namona ia do mai lasi lalonai, Habakuku ena haheitalai namona ita tohotohoa be namo. Namona be ‘Iehova dekenai do ita moale bada noho, badina ia be iseda Hamauria Tauna.’
Oi Laloatao, A?
• Habakuku ena guriguri ese edena bamona hemami ia havaraia diba ita dekenai?
• Dahaka dainai Iehova ia raka noho?
• Habakuku ena peroveta herevana ese edena dala ai hahemauri ia herevalaia?
• Iehova ena dina badana ita naria lalonai, namona be iseda lalohadai be dahaka?
[Picture on page 23]
Dirava ese Aramagedono ai dika taudia tuari henia totona do ia gaukaralaia siahu gaudia oi diba, a?