Naria Noho Lalohadaina Oi Hahedinaraia!
“Lau ese Lohiabada do lau naria noho. Ia ese lauegu guriguri do ia kamonai.”—MIKA 7:7.
1, 2. (a) Israela taudia be tano gagaena dekenai idia loaloa neganai, lalohadai dikana ese edena bamona idia ia hadikaia? (b) Bema Keristani tauna ta ese lalohadai namona ia tahua lasi, dahaka ia vara diba ia dekenai?
ISEDA mauri lalonai idia vara gaudia momo be iseda lalohadai hegeregerena do ita laloa namo o dika. Israela taudia be tano gagaena lalonai idia noho neganai, hoa karana amo mana idia abia. Namona be unai tano kaukauna idia itaia namonamo bona Iehova idia tanikiu henia bada aniani ia henia dainai. Unai be lalohadai namona hahedinaraia karana. To, Aigupito dekenai idia abia aniani idauidau idia laloatao bona mana idia maumauraia, idia gwau ia be mamina namona lasi gauna. Unai ese edia lalohadai dikana ia hahedinaraia!—Numera 11:4-6.
2 Hari inai negai Keristani ta ena lalohadai dainai gau ta ena toana be namo eiava dika. Lalohadai maorona ia abia lasi Keristani tauna ese iena moale ia haboioa haraga diba, bona unai be dika momokani badina be Nehemia ia gwau: “Lohiabada dainai ita moale neganai, goada do ita abia.” (Nehemia 8:10) Bema lalohadai namona ita abia, bona ita moale, ita ia durua ita goada noho totona bona kongregesen lalonai maino bona lalo-tamona ia havaraia.—Roma 15:13; Filipi 1:25.
3. Ena be Ieremia be nega aukadia lalonai ia noho, to edena dala ai lalohadai namona ese ia durua?
3 Ena be Ieremia be nega aukadia lalonai ia noho, to lalohadai namona ia hahedinaraia. Ierusalema be 607 B.C.E. ai ia moru neganai gau dikadia momo ia itaia, to gau namodia ia itaia danu. Iehova ese Israela do ia laloaboio lasi, bona unai bese do ia roho mauri. Ieremia be Lalohisihisi ena Ane bukana lalonai ia torea, ia gwau: “Lohiabada ena noho hanaihanai lalokauna, be do ia ore lasi. Iena bogahisihisi karadia be do idia doko lasi, daba ibounai idia be matamata. Lohiabada e, oiemu hereva oi badinaia kara be bada momokani.” (Lalohisihisi ena Ane 3:22, 23) Dirava ena hesiai taudia edia histori ibounai lalonai, nega aukadia lalonai danu, idia be lalohadai namona idia dogoatao toho, bona idia moale diba.—2 Korinto 7:4; 1 Tesalonika 1:6; Iamesi 1:2.
4. Iesu ese edena lalohadai ia dogoatao, bona edena bamona ia durua?
4 Ieremia ia mauri bena lagani 600 idia ore murinai, Iesu ena haheauka ia durua gauna be lalohadai namona ia abia. Baibel ia gwau: “[Iesu] ia diba guba ena moale be iena vairanai ia noho dainai, ia ese satauro ena hemarai bona ena mase ia laloa lasi. Bona hari ia be Dirava ena helai gabuna badana ena idiba kahanai ia helai noho.” (Heberu 12:2) Herevana Iesu ese edena bamona dagedage—satauro ena hisihisi danu—ia davaria, to “guba ena moale be iena vairanai ia noho dainai” ia haheauka. Unai moale be, Iehova ena lohia siahuna ena maoro do ia hamomokania bona Iena ladana do ia hahelagaia bona vaira neganai kamonai taudia dekenai hahenamo momo do ia henia.
Naria Noho Lalohadaina Oi Abia
5. Edena negai naria noho lalohadaina ese ita do ia durua lalohadai maorona ita dogoatao totona?
5 Bema Iesu ena laloa dalana ita badinaia, herevana gau ta be ita laloa dalana ai bona ita laloa negana ai ia vara lasi, to Iehova amo ita abia moale do ita haboioa lasi. Peroveta tauna Mika ia gwau: “To lau ese Lohiabada do lau naria noho. Ia ese lauegu guriguri do ia kamonai, bona lau abidadama henia, ia ese lau do ia hamauria.” (Mika 7:7; Lalohisihisi ena Ane 3:21, NW ) Ita danu be naria noho lalohadai ita hahedinaraia diba. Edena dala ai? Dala idauidau ai. Gau ta be, reana ita laloa siahu ia abia tadikaka ia kara kerere bona karaharaga ta ese ia hamaoromaoroa be namo. Naria noho lalohadaina dainai do ita laloa, ‘Kerere ta ia karaia momokani, eiava lau laloa kerere? Bema ia kerere, Iehova ese unai ia koua lasi badina ia laloa unai tauna ena kara do ia namo ia lao bona hamaoromaoroa karana badana idia karaia be namo lasi, a?’
6. Naria noho lalohadaina ese iena mauri lalonai hekwakwanai ta ia davaria tauna be edena bamona do ia durua?
6 Naria noho lalohadaina be mai anina bema ita be hekwakwanai ta o manoka ta dainai ita hekwarahi. Reana Iehova ena heduru ita noia, to unai hekwakwanai ia do noho. Unai neganai dahaka ita karaia? Namona be ita karaia diba hanamoa karadia ita karaia noho bona Iesu ena hereva ita abidadama henia: “Do umui noinoi, do ia henia umui dekenai. Do umui tahua, do umui davaria. Do umui pidipidi, iduara do ia kehoa umui emui.” (Luka 11:9) Oi guriguri noho bona Iehova oi naria noho. Nega korikorina ai bona ia abia hidi dalanai, Iehova ese emu guriguri do ia haerelaia.—1 Tesalonika 5:17.
7. Baibel siridia edia anina dekenai iseda lalo-parara ia bada ia lao neganai, edena dala ai naria noho lalohadaina ese ita ia durua?
7 Baibel ena peroveta herevadia idia guguru noho lalonai, iseda Baibel lalo-pararalaia karana ia namo ia lao. To, nega haida, reana ita laloa siri ena anina korikorina hahedinaraia herevadia ita abia haraga be namo. Bema ita ura negana ai ia vara lasi, ita naria noho diba, a? Laloaboio lasi, Iehova ese lagani 4,000 lalodiai “hunia hereva,” “Keriso ena sivarai” unai, be metairametaira ia hahedinaraia. (Efeso 3:3-6) Unai dainai, ita be mai badina ita haheauka lasi totona, a? Iehova ese “hesiai tauna mai ena kamonai, bona mai ena kara maoromaoro” ia abia hidi Iena taunimanima be nega korikorina ai “edia aniani do ia henia” totona, to unai ita daradaralaia, a? (Mataio 24:45) Hereva ibounai edia anina ita do lalo-pararalaia lasi dainai Dirava ia henia moale ita haboioa be anina lasi karana, ani? Ita laloaboio lasi, Iehova sibona ese ia abia hidi edena negai bona edena dala ai iena hehuni herevadia do ia hahedinaraia.—Amosa 3:7, NW.
8. Iehova ena haheauka be edena bamona momo ia durua?
8 Haida idia lalo-manoka badina idia laloa lagani momo lalodiai mai abidadama ida hesiai gaukara idia karaia, to reana edia mauri ena lata do ia hegeregere lasi Iehova ena dina badana mai garina itaia totona. (Ioela 2:30, 31) To, edia lalona ia hagoadaia diba gauna ia noho. Petero ese inai sisiba ia henia: “Lohiabada ese umui ia naria noho, mai haheauka danu. Ia ese nega namona umui dekenai ia henia noho inai, iena hamauria do umui davaria totona.” (2 Petero 3:15) Iehova ena haheauka dainai taunimanima milioni ma haida, kudou-maoro taudia unai, ese hereva momokani idia dibaia diba. Unai be namo herea, ani? Danu, Iehova ia haheauka noho negana lalonai, nega ia do noho ‘mai gari bona mai heudeheude danu iseda hamauria do ita tahua noho’ totona.—Filipi 2:12; 2 Petero 3:11, 12.
9. Bema Iehova ena gaukara sisina sibona ita karaia diba, edena dala ai naria noho lalohadaina ese ita do ia durua ita haheauka totona?
9 Dagedage, gorere, ita buruka ita lao, eiava hekwakwanai ma haida dainai Basileia harorolaia gaukarana be guna bamona ita karaia diba lasi neganai, naria noho lalohadaina ese ita ia durua ita lalo-metau lasi totona. Iehova ia ura ita be mai iseda kudouna ibounai ida ia do ita hesiai henia. (Roma 12:1) To, Dirava ena Natuna, “manoka taudia, bona ogogami taudia dekenai do ia bogahisihisi” tauna, ese ita henia diba gaudia sibona ia noia, Iehova hegeregerena. (Salamo 72:13) Unai dainai, ita idia hagoadaia ita karaia diba gaudia ita karaia, bona mai haheauka ida ita naria ela bona—hari inai negai, eiava tanobada matamatana lalonai—iseda noho dalana do ia idau. Laloaboio lasi: “Dirava ena kara be gagevagageva lasi, ia be maoromaoro momokani. Unai dainai ia ese emui kara namodia do ia laloaboio lasi. Umui ese Dirava umui lalokau henia. Inai lalokau ese laloa namodia umui dekenai ia havaraia, vadaeni umui ese Dirava ena taudia umui durua vadaeni, bona do umui durua noho danu.”—Heberu 6:10.
10. Naria noho lalohadai dainai edena kara, Dirava ia inai henia karana ta, do ita karaia lasi? Mani oi herevalaia.
10 Naria noho lalohadaina ese ita ia durua ita hekokoroku lasi totona. Haida be hereva momokani negea taudia ai idia lao badina idia ura lasi idia naria. Reana idia laloa Baibel ena hereva ena anina ita lalo-pararalaia dalana eiava orea ena heau daladia ita haidaua be namo. To, idia abia dae lasi Iehova be iena lauma helaga amo iena hesiai tauna mai ena kamonai bona mai ena kara maoromaoro ia hagoadaia bena Ia abia hidi negana ai unai gauna idia haidaua, bona ita laloa ia maoro negana dekenai do idia haidaua lasi. Bona Iehova ena ura hegeregerena do idia haidaua, sibona eda ura hegeregerena lasi. Hereva momokani negea taudia ese edia hekokoroku lalohadai idia koua lasi, bena edia laloa dalana ia dika bona idia moru. Bema guna, Iesu ena laloa dalana idia badinaia, edia moale do idia haboioa lasi bona Iehova ena taunimanima huanai do idia noho.—Filipi 2:5-8.
11. Edena dala ai ita naria noho negana ita gaukaralaia namonamo diba, bona daidia edia haheitalai ita tohotohoa?
11 To momokani, ita gwau lasi naria noho lalohadaina ena anina be ita lahedo o gaukara ita karaia lasi. Gau haida ita karaia be namo. Hegeregere, ita ura sibona eda Baibel stadi karana ita karaia, bona unai kara amo ita hahedinaraia lauma gaudia ita laloa bada, abidadama peroveta taudia bona aneru idia laloa bada hegeregerena. Petero ese unai laloa bada karana ia herevalaia, ia gwau: “Peroveta taudia ese . . . inai hamauria ena anina idia tahua goadagoada, bona ia totona idia henanadai momo. . . . Inai kara bona Sivarai Namona, be aneru danu idia ura dikadika do idia itaia bona diba.” (1 Petero 1:10-12) Sibona eda stadi karana sibona lasi, to hanaihanai hebou dekenai ita lao bona ita guriguri be gau badadia danu. (Iamesi 4:8) Lauma gaudia idia laloa bada taudia be hanaihanai lauma aniani idia ania bona edia Keristani tadikaka idia bamoa, bena unai amo idia hahedinaraia Keriso ena laloa dalana idia badinaia.—Mataio 5:3, NW.
Oi Laloa Maoro
12. (a) Adamu bona Heva ese edena bamona siahuna idia tahua? (b) Taunimanima ese Adamu bona Heva edia dala idia badinaia dainai, dahaka ia vara?
12 Dirava ese Adamu bona Heva ia havaraia neganai, ia sibona be mai ena maoro dahaka be namo bona dahaka be dika ia abia hidi totona. (Genese 2:16, 17) Adamu bona Heva be Dirava ena hahekau idia dadaraia, bona edia ura be sibodia do idia biagua, bona unai dainai hari ita itaia tanobada dikana ia noho. Aposetolo Paulo ia gwau: “Tau tamona dekena amo kara dika ia vareai mai tanobada dekenai, bona iena kara dika ese mase ia mailaia. Unai dainai mase be taunimanima ibounai ese idia abia, badina ibounai be mai edia kara dika.” (Roma 5:12) Adamu ena nega amo ela bona lagani 6,000 idia ore lalonai, taunimanima edia sivarai ese Ieremia ena hereva idia hamomokania: “Lohiabada e, lau diba taunimanima edia mauri dalana, be idia sibona ese idia naria lasi, bona taunimanima ta lasi ese iena mauri ia biagua noho.” (Ieremia 10:23) Ieremia ena hereva ita abia dae neganai, ita gwau lasi ena anina be ita laloa ita kwalimu diba lasi. Lasi, ita laloa maoro. Iena hereva ia hahedinaraia dahaka dainai lagani handred momo lalodiai “taunimanima haida ese ma haida idia biagua noho, bona idia hisihisi henidia noho,” ena badina be taunimanima be Dirava idia dadaraia bona sibodia idia lohiaia.—Hadibaia Tauna 8:9.
13. Iehova ena Witnes taudia ese edena lalohadai maorona idia abia taunimanima idia karaia diba gaudia dekenai?
13 Iehova ena Witnes taudia ese taunimanima edia noho idia itaia neganai, idia diba inai tanobada ena oromana dikana dainai taunimanima idia karaia diba gaudia be mai ena hetoana. Lalohadai namona ita abia dainai iseda moale ia do noho, to gau ibounai do ia hanamoa lasi. Lagani 1950 murinai, America pasto tauna ese taunimanima momo idia hoia buka ta ia halasia, ena ladana be The Power of Positive Thinking. Unai buka ia gwau hekwakwanai momo edia hanaia dalana be lalohadai namona ita abia. Lalohadai namona ita abia be namo. To momo idia davaria vadaeni, diba, aonega, moni, bona gau idauidau momo idia noho lasi neganai, ita ta ta ita karaia diba gaudia be mai ena hetoana. Tanobada hegegemadai lalonai taunimanima idia davaria hekwakwanai badadia idia hanamoa diba lasi—herevana lalohadai namona idia abia!
14. Iehova ena Witnes taudia ese lalohadai dikana idia abia, a? Mani oi gwauraia.
14 Iehova ena Witnes taudia be unai gaudia idia laloa maoro dainai, nega haida taunimanima idia gwau lalohadai dikana idia abia. To unai be momokani lasi, taunimanima edia mauri do ia hanamoa ela bona hanaihanai Diravana idia herevalaia mai edia ura bada ida. Unai dala dekenai danu, Keriso ena laloa dalana idia tohotohoa. (Roma 15:2) Bona idia gaukara goadagoada, idia ese taunimanima idia durua Dirava idia tura henia namonamo totona. Idia diba gabeai unai gaukara ese namo bada herea do ia havaraia.—Mataio 28:19, 20; 1 Timoteo 4:16.
15. Iehova ena Witnes taudia edia gaukara ese edena dala ai taunimanima ia hanamoa?
15 Iehova ena Witnes taudia ese idia noholaia gabuna ai taunimanima idia davaria hekwakwanai idia laloa maragi lasi—bona Baibel ena taravatu idia utua kara bodagadia idia laloa momo. Kamonai tauna be Iehova ena Witnes tauna ai ia do lao lasi neganai, iena mauri ia haidaua, bona nega momo unai ena anina be Dirava ia ura henia lasi karadia, ia manadalaia vadaeni gaudia unai, ia rakatania. (1 Korinto 6:9-11) Unai dainai Iehova ena Witnes taudia edia heduru amo, kamonai taudia ese inuinu kekero, drag gaukaralaia kerere, matabodaga karadia, bona laki gadara karaia hanaihanai karana idia rakatania diba. Unai helalo-kerehai taudia ese taravatu utua karana amo lasi, to gaukara namona amo edia ruma bese taudia naria dalana idia dibaia. (1 Timoteo 5:8) Tau ta o famili ta ese unai bamona heduru idia abia neganai, edia gabu dekenai idia vara hekwakwanai edia momo idia diho—drag ania kava taudia, famili lalonai dagedage karadia, bona unai bamona hekwakwanai edia momo idia diho. Iehova ena Witnes taudia be gavamani ena taravatu idia badinaia bona taunimanima idia durua edia mauri idia hanamoa totona neganai, gavamani oreadia, hekwakwanai hanamoa oreadia, edia gaukara ena metau idia kokia sisina.
16. Dahaka dainai Iehova ena Witnes taudia be tanobada ena hanamoa oreadia lalonai idia vareai lasi?
16 Unai dainai, Iehova ena Witnes taudia ese inai tanobada ena kara idia hanamoa, a? Idia ore laganidia 10 lalonai, idia haroro Witnes taudia edia namba be 3,800,000 bamona amo ia bada daekau kahirakahira 6,000,000 dekenai. Unai ena anina be edia namba be 2,200,000 bamona amo ia bada daekau, bona idia momo be Keristani taudia ai idia lao neganai, kara maoromaoro lasi karadia idia rakatania. Taunimanima momo edia mauri ia hanamoa! To, bema unai namba be unai nega lalonai tanobada dekenai idia vara beibi edia namba—875,000,000—ida ita hahegeregerea neganai, unai namba ia maragi momokani! Iehova ena Witnes taudia ia hamoalea gauna be kamonai taudia idia durua, to idia diba taunimanima haida sibona be mauri ia lao henia dalana dekenai do idia raka. (Mataio 7:13, 14) Witnes taudia ese Dirava ena kara idia naria, ia sibona be inai tanobada do ia hanamoa diba, bona tanobada ena hanamoa oreadia lalonai idia vareai lasi. Unai orea momo idia hamatamaia neganai edia tahua gaudia be namo, to gabeai lalohisihisi bona dagedage danu idia havaraia.—2 Petero 3:13.
17. Unai neganai, Iesu ese dahaka ia karaia taunimanima durua totona, to dahaka ia karaia lasi?
17 Iehova ena Witnes taudia ese unai dala idia badinaia neganai, idia be tanobada dekenai Iesu ese ia hahedinaraia Iehova abidadama henia karana idia hahedinaraia danu. Aposetolo taudia edia negai, Iesu ese hoa dalana amo haida edia gorere ia hanamoa. (Luka 6:17-19) Ia ese mase taudia ia hamauria lou danu. (Luka 7:11-15; 8:49-56) To gorere ia havaraia hekwakwanai ia kokia lasi bona iseda inai tauna, mase, ia halusia lasi. Ia diba Dirava ena nega korikorina be ia do ginidae lasi. Iesu be tau goevadaena bona ena diba bona goada be bada dainai, taunimanima edia gavamani bona edia mauri lalonai idia vara hekwakwanai do ia hanamoa diba. Toana be iena nega lalonai idia noho taudia haida idia ura iena siahu ia gaukaralaia bona unai bamona karadia ia karaia, to Iesu ese unai ia dadaraia. Ita duahia: “Taunimanima be unai toa Iesu ese ia karaia gauna idia itaia, vadaeni idia gwau, ‘Momokani, tanobada dekenai do ia mai peroveta tauna be inai.’ To Iesu ia diba idia be do idia mai, do idia dogoatao, edia king dekenai do idia halaoa gwauraia. Unai dainai ia be sibona ororo dekenai ma ia daekau lou.”—Ioane 6:14, 15.
18. (a) Iesu be edena dala amo ia hahedinaraia nega ibounai naria noho lalohadaina ia hahedinaraia? (b) Lagani 1914 murinai, Iesu ena kara be edena dala amo ia idau?
18 Iesu ese politikol karadia lalonai ia vareai lasi bona taunimanima durua gaukarana ia karaia sibona lasi, badina ia diba iena king siahuna abia negana bona taunimanima ibounai hanamoa lou negana ia do ginidae lasi. Guba dekenai ia daekau bona doko diba lasi maurina ia abia murinai danu, ia ura Iehova ia abia hidi negana ia naria noho bena do ia kara. (Salamo 110:1; Kara 2:34, 35) To, lagani 1914 ai Dirava ena Basileia ena King dagina ia abia murinai, “mai goada danu ia lao, do ia kwalimu totona.” (Apokalupo 6:2; 12:10) Ita be mai moale ida iena king siahuna ita abia dae, to ma haida, sibodia idia gwauraia Keristani taudia, idia ura lasi Baibel ena Basileia hadibaia herevadia idia dibaia!
Naria Noho Karana —Lalohisihisi Eiava Moale Ena Badina?
19. Edena negai naria noho karana ese “lalohisihisi” ia havaraia, bona edena negai ia be moale ena badina?
19 Solomona ia diba naria noho karana ese lalohisihisi ia havaraia diba. Ia gwau: “Bema tau ta ia laloa gau namona ta do ia abia, to unai gau totona nega daudau ia naria kava, unai be lalohisihisi ia davaria noho.” (Aonega Herevadia 13:12) Momokani, bema tau ta be do ia davaria diba lasi gauna ia tahua, lalohisihisi do ia davaria. To, moale negana ta—reana headava, natuna do ia vara, ita lalokau henia taudia do ita hedavari—ita naria noho lalonai, ena be unai dina be do daudau to ita ia hamoalea diba. Unai moale ia habadaia karana be ita naria negana ita gaukaralaia namonamo, bona do ia vara gauna totona ita hegaegae.
20. (a) Ita diba momokani edena bamona hoa karadia do ita itaia? (b) Iehova ena ura hagugurua negana ita naria noho lalonai, edena dala ai moale ita davaria?
20 Ita diba momokani ita naria gauna do ia vara neganai—herevana ita diba lasi edena negai do ia vara—unai naria noho negana ese “lalohisihisi” do ia havaraia lasi. Mai abidadama ida Dirava idia tomadiho henia taudia idia diba Keriso ena Lagani 1000 Lohia Negana be ia kahirakahira. Idia diba momokani mase bona gorere edia dokona do idia itaia. Mai edia ura bada ida idia naria ela bona idia mase vadaeni taudia bilioni momo, edia lalokau taudia danu, be mase amo do idia toreisi bona idia davaridia lou. (Apokalupo 20:1-3, 6; 21:3, 4) Hari, tanobada hadikaia karana be bada, to idia moale badina idia diba momokani tanobada dekenai Paradaiso ena haginia negana do idia itaia. (Isaia 35:1, 2, 7) Unai dainai, aonega dalana be ita naria noho negana ita gaukaralaia namonamo, bona “Lohiabada ena gaukara do [ita] karaia goadagoada”! (1 Korinto 15:58) Lauma aniani oi ania noho. Iehova tura henia karana oi goadalaia. Iehova idia tomadiho henia mai edia kudouna ibounai ida taudia oi tahua. Abidadama tamona taudia oi hagoadaia. Iehova ia henia negana oi gaukaralaia namonamo. Bena, Iehova oi naria noho dainai do oi “lalohisihisi” lasi. Lasi, unai ese oi do ia hamoalea!
Anina Oi Gwauraia Diba, A?
• Iesu be edena dala ai naria noho lalohadaina ia hahedinaraia?
• Edena negai Keristani taudia ese naria noho lalohadaina idia abia be namo?
• Dahaka dainai Iehova ena Witnes taudia ese Iehova idia naria noho mai moale ida?
• Iehova ita naria noho be edena dala ai ita ia hamoalea diba?
[Pictures on page 12]
Iesu ese do ia abia moale ia laloa dainai ia haheauka diba
[Picture on page 13]
Ena be lagani momo lalonai hesiai gaukara ita karaia vadaeni, to iseda moale ita dogoatao diba
[Pictures on page 15]
Taunimanima milioni momo ese Iehova ena Witnes taudia ai idia lao karana amo edia mauri idia hanamoa